İçeriğe atla

Abhazya Savaşı (1998)

Abhazya Savaşı (1998)
Gürcistan-Abhazya çatışması
Tarih20 Mayıs 1998 - 26 Mayıs 1998
Bölge
Sonuç Abhaz zaferi
Taraflar
Abhazya AbhazyaGürcistan Beyaz Lejyon
Gürcistan Orman Kardeşliği
Komutanlar ve liderler
Sergey Bagapş Zurab Samuşia
Dato Şengelia
Gucar Kuraşvili
Güçler
1,500[1] 300
Kayıplar
8 ölü, 17 yaralı (Abhazlara göre)[2]
en az 300 ölü ve
onlarca yaralı
(Gürcülere göre)[3]
17 ölü[3]
24 yaralı
56 esir
6 kayıp
(Gürcülere göre),
160 civarı ölü
(Abhazlara göre)[2]
35 Gürcü sivil öldürüldü,
30,000 - 40,000 kişi yerinden edildi

Abhazya Savaşı (1998), Abhazya’nın Gal bölgesindeki Gürcülerin, Abhazya hükümetine saldırmaları sonucu başlayan bir savaştır. Bazı yayınlarda 20 Mayıs 1998 ile 26 Mayıs 1998 tarihleri arasında gerçekleştiği için “Altı Gün Süren Abhazya Savaşı” olarak da nitelendirilse de aslında sıcak çatışmalar bu tarihlerden çok önceleri başlamıştı.[4]

Savaşın geçmişi

1992 ile 1993 yılları arasından gerçekleşen Abhazya Savaşı sırasında Abhazya’da yaşayan Gürcüler Abhaz militanları ve onları destekleyen komşu ülkelerle savaştı. Kasım 1993'te Gali bölgesinin çoğunluğu Abhazlar tarafından kontrol ediliyordu. 1994 yılında Rusya’nın öncülüğünde gerçekleşen ateşekesten sonra yaklaşık 40,000 ile 60,000 arası Gürcü mülteci, Abhazya’nın Gali bölgesine geri döndüler.

Gerilla saldırıları

1994 ateşkesinden sonra Abhazya’ya geri dönden Gürcüler korunmak için silahlanmaya başladılar. Bu gruplar arasına ufak çaplı gerilla grupları oluştu ve 1996 yılına gelindiğine bu gruplardan oluşan “Beyaz Birlik” oluşturuldu. “Orman Kardeşliği” adlı başka bir grup da sonradan oluşturuldu.

Abhazya’nın başkenti Sohum’da yer alan yönetim yaklaşık 300 Gürcü gerillasının Gali bölgesinde bulunduğunu ve geniş çaplı bir saldırı planladığını iddia etti. 1998 ilkbaharına gelindiğinda durum daha da kötüleşti. “Beyaz Birlik” ve “Orman Kardeşliği” grupları Ahbazya'ya karşı saldırılarıni şiddetlendirdiler ve Abhazya ordusu en sonunda Gali bölgesindeki kontrolünü kaybetti. 18 Mayıs 1998 tarihindeki çatışmalar bu dönemin en şiddetli çarpışmasıdır; o gün Gürcü gerillaları Gali bölgesindeki Repi köyünde yer alan bir Abhaz ordu merkezine gerçekleştirdiği saldırıda 17 Abhaz askerini öldürdü.

Savaş

20 Mayıs 1998 tarihinde Abhazya kuvvetleri 3,500 asker, 1,100 diğer gruplar olmak üzere toplam 4,600 kişı, T-55 ve T-72 tankları ve diğer silahlar ile Gali bölgesine girdi. 26 Mayıs 1998 tarihine gelindiğinde Abhaz kuvvetleri Gali bölgesindeki kontrolü ellerine geçirdiler. Birleşmiş Milletler ve diğer uluslararası organizasyonun bir araya gelmesi ile oluşturan özel bir komisyon ateşkes anlaşmasının imzalanmasını sağladı.[5]

Savaş sonrası

Gürcü kaynaklarına göre kayıpları 6 kişi kayıp, 35 sivil ölü, 17 asker ölü olarak açıklandı. Abhaz kayıpları ise 600 olarak gösterildi.

Abhazya kaynaklarına göre kayıpları 8 ölü, 17 yaralı olarak açıklandı. Gürcü kayıpları ise 160 olarak gösterildi.

Savaş sonrası her ne kadar 30,000 ile 40,000 Gürcü başka bölgelere sığınmak zorunda kaldıysa da daha sonradan çoğu evlerine geri döndü. Gürcistan hükûmeti ise bu savaşta yer alan gerillalar ile hiçbir bağlantısının olmadığını açıkladı.

Kaynakça

  1. ^ Bahcheli, Tozun (2004). De Facto States: The Quest For Sovereignty. Psychology Press. s. 151. 21 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2016. 
  2. ^ a b "Олег Татарченков. ШЕСТИДНЕВНАЯ ВОЙНА В ГАЛЬСКОМ РАЙОНЕ". 11 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2016. 
  3. ^ a b "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Mart 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2016. 
  4. ^ "Ethnic conflict in Georgia, Le Monde". 3 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2010. 
  5. ^ "Abkhazia Today, Crisisgroup.org, 15 Eylül 2006". 10 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2010. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Abhazya</span> Güney Kafkasyada kısmen tanınan devlet

Abhazya, Gürcistan'ın kuzeybatısında, Karadeniz'in doğusunda yer alan tarihsel bölgedir. Abhazya adı, tarihsel bölge dışında, de facto Abhazya Cumhuriyeti ile Gürcistan'a bağlı Abhazya Özerk Cumhuriyeti'ni de ifade etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Abhazlar</span> Güney Kafkas halkı

Abhazlar Abhazya’da yaşayan Kuzeybatı Kafkasya halkı. Abhazya dışında en büyük Abhaz nüfusu Türkiye’dedir. Türkiye’deki Abhazların ataları 19. yüzyılda diğer Kafkas halklarıyla birlikte Ruslar tarafından sürgün edilmiştir. Ayrıca Rusya, Kazakistan ve Ukrayna’da da Abhaz nüfusu vardır. Kuzey Kafkasya’da yaşayan Abazalar ile Abhazların aynı kökenli olduğu kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Abhazya'da Gürcülere uygulanan etnik temizlik</span>

Abhazya'da Gürcülere uygulanan etnik temizlik, Abhazya'da Gürcü-Abhaz anlaşmazlığı sırasında, 1992-1993 arasında uygulandı. Rusya güçlerince desteklenen Abhaz ayrılıkçılar, Ermeni çetecileri ile Kuzey Kafkasyalı paralı askerler tarafından Gürcü ve Svanlar bu etnik temizlik sırasında öldürüldü. Öldürülenler arasında önde gelen siyasetçiler Guram Gabiskiria, Jiuli Şartava gibi kişiler de vardı. Abhazya'daki Gürcüler de zorla göç ettirildi. Abhazya nüfusunun yaklaşık yarısını oluşturan 250.000 kadar Gürcü de zorla göç ettirildi. Bu göç sırasında da çok sayıda insan yolda öldü. Gürcü verilerine göre, yaklaşık 5.000 sivil öldü ve 400 sivil kayboldu.

<span class="mw-page-title-main">Sohum</span> Abhazya Cumhuriyetinin başkenti

Sohum, Karadeniz kıyısında bulunan bir şehir. Abhazya Özerk Cumhuriyeti'nin de başkentidir. Osmanlı dönemindeki adı Sohumkale'ydi.

<span class="mw-page-title-main">Sergey Bagapş</span>

Sergey Bagapş ya da Sergei Bagapş (Abhazca: Сергеи Багаҧшь / Sergei Bagapş; de facto Abhazya Cumhuriyeti'nin 2. cumhurbaşkanıdır. 1997-1999 yılları arasında başbakan, 2005 seçimleri sonrasında ise Cumhurbaşkanlığı yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Kafkas Hakları Konfederasyonu</span>

Kafkas Hakları Konfederasyonu, Abhazya ayrılıkçıları ile Gürcüler arasındaki savaşta (1992-1993) ayrılıkçıların yanında savaşmak üzere paralı asker gönderen örgüttür. Çoğunluğu Kuzey Kafkasya cumhuriyetlerinden gelen militanlardan oluşan bu milis grubu, Abhazya Savaşı'nın kazanılmasında etkili olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti</span> 1918 - 1921 yılları arası var olmuş ülke

Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, Gürcistan'ın 1918-1921 arasında bağımsız olduğu dönemdeki adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Gürcistan Savaşı</span>

Rusya-Gürcistan Savaşı, Ağustos 2008 tarihinde Güney Osetya - Rusya - Gürcistan ve son olarak Abhazya'nın katılımı ile aralarında gerçekleşen gerilim ve çatışmalarla başlayan savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Abhazya Özerk Cumhuriyeti</span>

Abhazya Özerk Cumhuriyeti, Gürcistan tarafından Abhazya'nın tek ve yasal hükûmeti olarak tanınan yönetimdir. Abhazya, uluslararası alanda tanınırlığı sınırlı da olsa, 1990'ların başından beri de facto olarak Gürcistan'dan bağımsızdır. Abhazya Savaşı nedeniyle Tiflis'te olan sürgün hükûmetinin başkanı, Mayıs 2019'da seçilen Ruslan Abashidze'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kodori Vadisi Çatışması</span> 2008de Abhaz milisler ile Gürcistan Silahlı Kuvvetleri arasında gerçekleşen çatışmalar

Kodori Vadisi Çatışması, Ağustos 2008 tarihinde Gürcü-Oset Savaşı sırasında Rus destekli Abhaz milisler ile Gürcistan Silahlı Kuvvetleri arasında gerçekleşen çatışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan İç Savaşı</span>

Gürcistan İç Savaşı, Gürcistan içindeki azınlıkları ve özerk bölgelerin Güney Osetya'daki (1988-1992) ve Abhazya'daki (1992-1993) sıcak çatışmalarını; 21 Aralık 1991 ile 6 Ocak 1992 arası demokratik bir seçimle iktidar gelen Zviad Gamsahurdia'ya yapılan darbe süreçlerini ve ardından tekrar demokrasiye dönme (1993) süreçlerini kapsar. Bu sürecin sonunda Zviad Gamsahurdia ve taraftarları tamamen yenilmiş, Güney Osetya ve Abhazya de-facto bağımsızlıklarını kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gali (rayon)</span>

Gali rayonu, sınırlı olarak tanınan Abhazya'nın bir rayonudur. Aynı addaki Gürcistan ilçesinın sınırlarından Abhaz otoriteleri tarafından ayrılmış Tkuarçal rayonundan dolayı alanı küçülmüştür. Başkenti Gali'dir. 2003 nüfus sayımına göre rayonun nüfusu 29,287 olup bunun %98.7'si Gürcülerden oluşuyordu. Rayon 1998 yılında Gürcistan - Abhazya sorununda çatışmalara ev sahipliği yapmıştır. Batısında Karadeniz, kuzeyinde Oçamçıra ile Tkuarçal rayonları ve güneyi ile doğusunda Gürcistan bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Abhazya pasaportu</span>

Abhazya pasaportu, Abhazya Cumhuriyeti vatandaşlarına yurt dışına seyahat ve ülke içerisinde kimlik bilgisi sağlamak amacıyla verilen pasaporttur. Abhazya sadece Rusya, Nikaragua, Venezuela ve Nauru tarafından tanındığı için Abhazyalılar diğer ülkelere seyahat için Rus pasaportunu kullanmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Sovyetler Birliği sınır çatışması</span>

Çin-Sovyetler Birliği sınır çatışması, Sovyetler Birliği ile Çin arasında 1969 yılında gerçekleşmiş ve yaklaşık 7 ay sürmüş bir dizi sınır çatışmalarına verilen addır.

Bu sayfa nüfus yoğunluğu, etnik köken, eğitim düzeyi, sağlık, sosyoekonomik statü, dini aidiyetleri ve nüfusun diğer yönleri dahil olmak üzere, Abhazya nüfusunun demografik özellikleri ile ilgilidir.

<span class="mw-page-title-main">Armia Ludowa</span>

Armia Ludowa, Polonya'nın işgaline karşı olarak 1 Ocak 1944 tarihinde komünist ilkelere dayalı kurulmuş direniş örgütü. Sürekli olarak Sovyet partizanları ile iş birliği içerisindeydi.

I. Leon, 720 ve 740 yılları arasında Bizans vasallığı ve Abhazya'nın eristaviliğini yapmıştır. Abhaz Krallık Divanı'nda, 8. yüzyılın ilk yarısında başta olduğu yazmaktadır. Leon, saltanatı boyunca işgalci Araplarla aktif olarak savaşmış ve İberya-Kaheti prensi Arçil ile yakın diplomatik temaslarda bulunmuştur. Ayrıca Bizans imparatoru III. Leon'dan Emevî güçlerine karşı yardım istediği bir mektup göndermiştir. Yanıt olarak İmparator, Leon'un Abhazya Krallığı üzerindeki eristaviliği doğrulamış, Leon'dan Arçil'i amiri ve hükümdarı olarak kabul etmesini istemiş ve Müslümanlara karşı birleşik güçlerle savaşılmasını önermiştir. Ayrıca III. Leon'a arkhon unvanını vermiştir. Bu unvan, Bizanslıların Leon'un Lazika, Ciketi ve Sanigia toprakları üzerindeki yönetimini kabul ettiğini göstermektedir. Arçil ve I. Leon arasındaki bağlar, Leon'un Arçil'in yeğeni Guranduht ile evlenmesiyle güçlenmiştir.

2006 Kodori krizi, Abhazya'nın Kodori Boğazı'nda yerel bir milis liderinin isyancıları silahsızlandırmak için polis güçleri gönderen Gürcistan Hükûmeti'ne muhalefetini ilan etmesiyle beraber Temmuz 2006'nın sonlarına doğru ortaya çıkan kriz. Kodori Boğazı'nın üst kısmı, o zamanlar Abhazya makamları tarafından kontrol edilmeyen Gürcistan'ın ayrılıkçı Cumhuriyeti olan Abhazya'nın tek kısmıydı.

<span class="mw-page-title-main">Soçi çatışması</span> Rus iç savaşı

Soçi çatışması her biri Karadeniz kenti Soçi üzerinde kontrol kurmaya çalışan karşı devrimci Rus Beyaz Ordu, Bolşevik Kızıl Ordu ve Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti arasındaki üç taraflı bir sınır çatışmasıydı. Temmuz 1918'den Mayıs 1919'a kadar değişen başarılarla süren çatışma, Rus İç Savaşı'nın bir parçasıydı ve İngiliz arabuluculuğuyla Rusya ile Gürcistan arasındaki mevcut resmi sınırın oluşması ile sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Abhaz Silahlı Kuvvetleri</span> Abhazya Cumhuriyetinin askerî kuvvetleri

Abhaz Silahlı Kuvvetleri Abhazya'nın askeri güçleridir. Kuvvetler, Gürcistan ile 1992-1993 savaşının patlak vermesinden sonra 12 Ekim 1992'de resmi olarak oluşturuldu. Silahlı kuvvetlerin temeli etnik Abhaz Ulusal Muhafızları tarafından oluşturuldu. Abhaz ordusu öncelikle bir kara kuvvetidir ancak küçük deniz ve hava birimlerini içerir. Abhazya Cumhuriyeti yetkililerine göre, Abhazya Kara Kuvvetleri İsviçre modeline göre örgütlenmiş durumdadır. 3.000 ila 5.000 aktif personel, 40-50.000 yedek personel görevlidir. Gürcistan, Abhaz silahlı kuvvetlerini "yasadışı askeri oluşumlar" olarak görüyor ve Rusya'yı Abhaz askerlerini tedarik etmek ve eğitmekle suçluyor.