İçeriğe atla

Abhazya Ermenileri

Abhazya Ermenileri
Toplam nüfus
41,907 (2011)
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Sohum, Gulripş, Gagra
Diller
Din
İlgili etnik gruplar
Gürcistan Ermenileri

Abhazya Ermenileri, Abhazya'da Abhazlardan sonra gelen en büyük ikinci etnik gruptur.[1] Ermeniler 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında Abhazya'ya yerleştiler ve şu anda Sohum, Gulripş ve Gagra ilçelerinde toplam 242.862'den yaklaşık 42.000'i ile Abhaz nüfusunun %20'sini oluşturan en büyük etnik gruptur.[2]

Tarihi

Orta Çağ'da Abhazya'da birkaç Ermeni yaşamış olmasına rağmen, Abhazya'ya büyük bir Ermeni göçü, 19. yüzyılın sonlarında, Rusların ayaklanmasına yönelik baskılarının ardından Müslüman kökenli Abhazların çoğunun Osmanlı İmparatorluğu'na göçü nedeniyle Abhazya'nın çoğunun nüfuslarının azalmasıyla başladı. Abhazya'da; aynı zamanda Türkiye'de Ermeni karşıtı pogromlar başladı ve Babıali'nin Ermeni tebaasına karşı tutumu giderek daha acımasız hale geldi.[3] 1910'larda Ermeni Soykırımından kaçan Ermeniler Abhazya'ya geldi.[3]

1992-1993 Abhazya Savaşı sırasında Ermenilerin çoğu uzun süre tarafsız kaldı,[4] ancak Gürcülerin yerleşim yerlerine yönelik saldırıları arttıkça, Abhazları desteklemeyi tercih ettiler.[5][6][7] Ermeniler Abhaz ordusunun dörtte birini oluşturuyordu; 20 Ermeni'ye Abhaz Kahramanı unvanı verildi ve 242 kişi savaşta öldürüldü. Savaştan sonra Ermeni nüfusu, ekonomik zorluklar nedeniyle birçok Ermeninin (özellikle Rusya ve Ermenistan için) ülkeyi terk etmesiyle azaldı.

Din

Ermeni Apostolik Kilisesi, Ermenilerin çoğuna dini olarak rehberlik ediyor.[8][9][10]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Abkhazia Offers Citizenship to Diaspora 7 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. IWPR. CRS No. 314, 10-Nov-05; V.A. Chirikba. Armenians and their Dialects in Abkhazia. In: Evidence and Counter-Evidence, Festschrift Frederik Kortlandt, Volume 2, SSGL 33, Amsterdam - New York: Rodopi, p. 51-67.
  2. ^ "Georgia". Citypopulation. 1 Ocak 2012. 6 Eylül 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2012. 
  3. ^ a b Л.С. Ланда (L. S. Landa), Амшенские армяне Абхазии: фрагменты истории 3 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Hamshen Armenians of Abkhazia, fragments of history), Материалы VII Молодежной научной конференции по проблемам философии, религии, культуры Востока. Серия “Symposium”. Выпуск 33. СПб.: Санкт-Петербургское философское общество, 2004. C.106-108)
  4. ^ Helen Krag and Lars Funch. The North Caucasus: Minorities at a Crossroads. (Manchester, December 1994)
  5. ^ Abkhazia Today. 10 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The International Crisis Group Avrupa Report N°176, 15 Eylül 2006, sayfa 5. Retrieved on May 30, 2007. Free registration needed to view full report
  6. ^ AGBU, ABKHAZIA ARMENIANS: HOLDING A HOME IN AN UNSTABLE TERRITORY 17 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 11/1/2004
  7. ^ The Security of the Caspian Sea Region pg 286 by Alexander Kyrlov edited by Genadi Chufrin
  8. ^ It was the first nation to adopt Christianity as its official religion. The Journal of Ecclesiastical History – Page 268 by Cambridge University Press, Gale Group, C.W. Dugmore
  9. ^ The Armenian Massacres, 1894–1896: 1894–1896 : U.S. media testimony – Page 131 by A. Dzh. (Arman Dzhonovich) Kirakosian
  10. ^ "Ermeni Apostolik Kilisesi, Büyük Oruç Dönemine Girdi". SAT-7 TÜRK HABER. 28 Şubat 2022. 4 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Abhazya</span> Güney Kafkasyada kısmen tanınan devlet

Abhazya, Gürcistan'ın kuzeybatısında, Karadeniz'in doğusunda yer alan tarihsel bölgedir. Abhazya adı, tarihsel bölge dışında, de facto Abhazya Cumhuriyeti ile Gürcistan'a bağlı Abhazya Özerk Cumhuriyeti'ni de ifade etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeniler</span> anayurdu Ermeni Yaylaları olan bir halk

Ermeniler, anayurdu Batı Asya'daki Ermeni Yaylaları olan etnik grup ve millettir.

<span class="mw-page-title-main">Abhazlar</span> Güney Kafkas halkı

Abhazlar Abhazya’da yaşayan Kuzeybatı Kafkasya halkı. Abhazya dışında en büyük Abhaz nüfusu Türkiye’dedir. Türkiye’deki Abhazların ataları 19. yüzyılda diğer Kafkas halklarıyla birlikte Ruslar tarafından sürgün edilmiştir. Ayrıca Rusya, Kazakistan ve Ukrayna’da da Abhaz nüfusu vardır. Kuzey Kafkasya’da yaşayan Abazalar ile Abhazların aynı kökenli olduğu kabul edilir.

Türkiye Ermenileri, Türkiye sınırları içinde yaşayan ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan etnik azınlıktır. 1914-1921 yılları arasında 2 milyondan fazla olan Ermeni nüfusunun, günümüzde 40.000 ila 76.000 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Bugün Türkiye Ermenilerinin ezici çoğunluğu İstanbul'da yaşamaktadır. Kendi gazetelerini, kiliselerini ve okullarını desteklemektedirler ve çoğunluğu Ermeni Apostolik inancına mensuptur ve Türkiye'deki Ermenilerin azınlığı Ermeni Katolik Kilisesi'ne veya Ermeni Evanjelik Kilisesi'ne mensuptur. Dört bin yıldan fazla bir süredir tarihi anavatanlarında yaşadıkları için Ermeni Diasporası'nın bir parçası olarak görülmemektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Abhazya'da Gürcülere uygulanan etnik temizlik</span>

Abhazya'da Gürcülere uygulanan etnik temizlik, Abhazya'da Gürcü-Abhaz anlaşmazlığı sırasında, 1992-1993 arasında uygulandı. Rusya güçlerince desteklenen Abhaz ayrılıkçılar, Ermeni çetecileri ile Kuzey Kafkasyalı paralı askerler tarafından Gürcü ve Svanlar bu etnik temizlik sırasında öldürüldü. Öldürülenler arasında önde gelen siyasetçiler Guram Gabiskiria, Jiuli Şartava gibi kişiler de vardı. Abhazya'daki Gürcüler de zorla göç ettirildi. Abhazya nüfusunun yaklaşık yarısını oluşturan 250.000 kadar Gürcü de zorla göç ettirildi. Bu göç sırasında da çok sayıda insan yolda öldü. Gürcü verilerine göre, yaklaşık 5.000 sivil öldü ve 400 sivil kayboldu.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Apostolik Kilisesi</span> Ermeni halkının çoğunluğunun üye olduğu ortodoks inancına inanan Hristiyan kilisesi

Ermeni Apostolik Kilisesi ya da Ermeni Ortodoks Kilisesi, dünya Ermenilerinin büyük çoğunluğunun üye olduğu, dünyanın eski millî Hristiyan kiliselerinden biri olan mezhep. Hristiyanlığı Ermenilere ilk tanıtanlar olduklarına inanılan, İsa Mesih'in havarileri Taday ve Bartalmay'a dayanarak kendisini "apostolik" bir kilise olarak tanımlar.

Kıbrıs Ermenileri, Kıbrıs'ta yaşayan Ermeni etnik topluluk. Kıbrıs'ta Ermenilerin sayısı 3.500 civarındadır ve dikkate değer bir oranda olmak üzere, çoğunlukla Lefkoşa'da ikamet etmektedirler. Ancak Limasol ve Larnaka kentlerinde de topluluk oluşturmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan Azerileri</span> Ermenistanda bir zamanlar yaşamış olan bir Türk halkı

Önceleri sayıları birkaç yüz bin kişiye ulaşan, Ermenistan'da yaşayan Azeri ve diğer Türk nüfusun (Erivanlı, Yerevanlı, "Yeraz" veya Batı Azerbaycanlı, Dağlık Karabağ Sorunu olduktan sonra sayısı artık sıfıra yaklaşmıştır. Bu yıllarda Ermenistan Azerileri Dağlık Karabağ Sorunu yüzünden, baskı ve tecavüzlere maruz kalıp, Ermenistan'ı terk etmeye mecbur kaldılar. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin bilgilerine göre, Ermenistan'da halihazırda tahminen birkaç yüz Azeri yaşamaktadır. ki, bunların çoğunluğunu bölgede yaşayan Ermenilerle evlenmiş Azerileri ve yaşlı veya hasta olduğu için Ermenistan'ı terk edemeyen Azeriler oluşturmaktadır. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği'nin, raporuna göre, bu kişiler ayrımcılığa maruz kalmamak için adlarını değiştirmekte ve kimliklerini gizlemektedirler.

Abhazya Yahudilerinin nüfusu, Aşkenaz, Gurjim ve diğer Yahudilerden oluşmaktaydı. Abhazya'nın 19.yy'ın ortasında Rus İmparatorluğu'na katılmasıyla bölgedeki Yahudi nüfusu arttı. 1992-1993 Gürcistan-Abhazya çatışması sebebiyle çoğu Yahudi bölgeyi terk etti veya çıkarıldı.

Bu sayfa nüfus yoğunluğu, etnik köken, eğitim düzeyi, sağlık, sosyoekonomik statü, dini aidiyetleri ve nüfusun diğer yönleri dahil olmak üzere, Abhazya nüfusunun demografik özellikleri ile ilgilidir.

Abhazya, Karadenizin doğu kıyısında, Güney Kafkasya'nın kuzey batısında yer alan fiilen bağımsız ve kısmen tanınan bir ülkedir. Kuzey sınırında Rusya ve doğusunda Gürcistan ile çevirili olan ülke Rusya, Nikaragua, Venezuela ve fiilen bağımsız olan Güney Osetya ve Transdinyester tarafından tanınmıştır. Abhazya Cumhuriyeti Hükümeti’nin yönetim merkezi Sohum'dur.

2022 yılı itibarıyla Hristiyan Ermeniler en eski Hristiyan kiliselerinden biri olan, Ermenistan'ın ulusal kilisesi olan Ermeni Apostolik Kilisesi'ne bağlıdır. MS 1. yüzyılda kurulmuştur ve MS 301'de devlet dini haline gelen ilk Hristiyan mezhebi olmuştur. Ülkenin etnik homojenliği nedeniyle, Yezîdîzm ve İslam gibi Hristiyanlık dışı dinlerin çok az sayıda inananı var.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Mahallesi</span> İsrail Devletinde yerleşim birimi

Ermeni Mahallesi, Kudüs'ün duvarlarla çevrili Eski Şehir'in dört mahallesinden biridir. Eski Şehir'in güneybatı kısmında yer almakta ve Sion Kapısı ile Yafa Kapısı'yla mahalleye girilebilmektedir. Eski Şehir'in toplamda %14'ünü kaplayarak 0.126 km² alana sahiptir. 2007 yılına göre 2 bin 424 nüfusa sahiptir. Her iki kriterde de Yahudi Mahallesi ile karşılaştırılabilir. Ermeni Mahallesi, Hristiyan Mahallesi'nden Davud Sokağı ve Yahudi Mahallesi'nden Habad Sokağı ile ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Abhazya Savaşı (1992-1993)</span>

1992-1993 Abhazya Savaşı, 1992-1993 yılları arasında Abhazya'da Gürcistan güçleri ile Abhaz güçleri arasında meydana gelen bir savaştır. Savaş sırasında etnik Gürcüler Gürcistan safında yer alırken, etnik Ruslar ve Ermeniler ile Kazak ve Kuzey Kafkasyalı gönüllüler ise Abhaz tarafını desteklemiştir.

Ukrayna Ermenileri, Ukrayna'da yaşayan etnik Ermenilerdir. 2001 Ukrayna nüfus sayımına göre Ermeni nüfusu 99,894'tür. Ancak ülke, henüz sayıları tespit edilmemiş olan bir dizi Ermeni misafir işçiye de ev sahipliği yapıyor. Ukrayna’daki Ermeni nüfusu, 1889 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılmasından bu yana neredeyse iki katına çıktı. Bugün Ukrayna, dünyanın en büyük 5. Ermeni topluluğuna ev sahipliği yapıyor.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Ermenileri</span>

Gürcistan Ermenileri, Gürcistan'da yaşayan Ermenilerdir. Ermeni cemaati çoğunlukla başkent Tiflis, Abhazya Özerk Cumhuriyeti ve Samtshe-Cavaheti bölgelerinde yoğunlaşıyor. Resmi Gürcü istatistikleri, Samtshe-Cavaheti'deki Ermenilerin nüfusun yaklaşık %54'ünü oluşturduğunu belirtiyor. Abhazya'daki Ermeniler, Gürcü ve Abhaz çoğunluğun ardından bölgedeki üçüncü büyük etnik gruptur.

<span class="mw-page-title-main">Tkvarçeli</span> Gürcistandaki Şehir

Tkvarçeli Abhazya'da yer alan bir kasabadır. Kasaba içinde bir bölge olan Akarmara, 1990'ların başında gerçekleşen Abhazya Savaşı nedeniyle (1992-3) ıssız hale gelen terk edilmiş apartman ve fabrikalara sahip bir hayalet şehirdir.

Azerbaycan'daki Ermeniler, Azerbaycan devletinde ve onun selefi Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde çok sayıda yaşamış Ermenilerdir. İstatistiklere göre, 1988'de Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'nın patlak vermesinden önce Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde yaklaşık 500.000 Ermeni yaşıyordu. Ermenistan-Azerbaycan çatışmasının bir sonucu olan Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'na giden olaylarda Ermenistan Azerileri gibi Ermeni-Azerbaycanlıların çoğu da cumhuriyetten kaçmak zorunda kaldı. Sumgayıt, Gence ve Bakü'de Ermeni nüfusuna yönelik vahşetlerin yaşandığı bildirildi. Bugün Azerbaycan'daki Ermenilerin büyük çoğunluğu, 1991 yılında Dağlık Karabağ Cumhuriyeti adı altında tek taraflı bağımsızlık eylemini ilan eden dağlık Karabağ bölgesi tarafından kontrol edilen topraklarda yaşamaktadır. Ermenistan dahil herhangi bir ülke tarafından tanınmaktadır.

Orta Asya Ermenileri Özbekistan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Türkmenistan'a çeşitli nedenlerle genelde Sovyet döneminde göçmüş bir topluluktur.

Irak Ermenileri Ermeni etnik kökene sahip Irak vatandaşları ve sakinleridir. Birçok Ermeni, 1915 Ermeni soykırımından kaçtıktan sonra Irak'a yerleşmiştir. Bağdat, Musul, Basra, Kerkük, Bakuba, Avzrog, Zakho ve Dohuk gibi şehirlerde Irak'ta yaşayan 10.000–20.000 Ermeni olduğu tahmin edilmektedir.