İçeriğe atla

Abhazya-Türkiye ilişkileri

Abhazya-Türkiye ilişkileri
Haritada gösterilen yerlerde Abkhazia ve Turkey

Abhazya

Türkiye

Abhazya-Türkiye ilişkileri, Abhazya ile Türkiye arasında sürdürülen uluslararası politikaları içerir. Türkiye'nin Abhazya'yı bir devlet olarak tanımamasına ve hukuken Gürcistan'ın bir parçası olarak kabul etmesine karşın iki ülke arasında gayriresmî ilişkiler bulunmaktadır.[1]

Tarihçe

22 Eylül 1996 tarihinde Türkiye, Abhazya sakinlerinin Sovyet dönemi kimlik belgeleri ile Türkiye'ye gitmelerine izin verilmeyeceğini ve bunun yerine Gürcistan pasaportu almak zorunda olduklarını açıkladı.[2]

Temmuz 2009'da Abhazya Dışişleri Bakanı Sergey Şamba, Abhazya hükûmetinin Türkiye hükûmeti ile belirli temasları olduğunu ve hava ve deniz iletişiminin yeniden başlaması konusunda görüşmelerin devam ettiğini açıkladı.[3] Ancak, Türkiye komşusu ve önemli ticaret ortağı olan Gürcistan ile ilişkilerinin bozulmasını istemediğinden, resmi olarak Abhazya'ya sıkı bir ticaret ambargosu uygulamaktadır. Abhazya'ya giden birçok Türk gemisi, Gürcistan'ın Abhazya'ya yönelik deniz ablukası nedeniyle uluslararası denizlerde Gürcistan Sahil Güvenliği tarafından el konuldu.[1]

Eylül 2009'da Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Ünal Çeviköz Abhazya'nın başkenti Sohum'da Abhaz yetkilileriyle görüştü. Bu, Ağustos 2008'deki savaştan bu yana yabancı bir diplomatın Abhazya'ya ilk ziyaretiydi.[4]

Abhazya politikasında Türk faktörünün önemi, cumhurbaşkanı Bagapş'ın Nisan 2011'de Ankara'ya yaptığı ilk ziyaretle ortaya kondu.[5]

Türkiye'nin Gürcistan Büyükelçisi Murat Buhran, 2014 yılında Türkiye ve Abhazya'nın ikili ilişkileri derinleştirmek için özel bir grup kurduğunu açıkladı.[6]

Abhazya, Kasım 2015'te Rus Suhoy Su-24 uçağının düşürülmesinin ardından 2016'da Rusya'nın Türkiye'ye uyguladığı yaptırımlara katıldı.[7][8]

Ekonomik ilişkiler

Türkiye, günümüzde Abhazya'nın ikinci en önemli ticaret ortağıdır ve Abhazya'nın ticaret cirosunun yaklaşık %18'ini oluşturmaktadır.[6]

Kaynakça

  1. ^ a b Barçin Yinanç (3 Eylül 2009). "Turkey squeezed once again between Georgia, Abkhazia". Hürriyet Daily News. 25 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020. 
  2. ^ "ABKHAZIAN ACCESS TO TURKEY CURBED". Monitor. 2 (177). Jamestown Vakfı. 24 Eylül 1996. 11 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020. 
  3. ^ "Shamba: Abkhazia establishes relations with Turkey". Georgia Times. 11 Haziran 2009. 29 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020. 
  4. ^ Hasan Kanbolat (17 Eylül 2009). "Turkey-Abkhazia relations after Çeviköz". abkhazworld.com. 12 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020. 
  5. ^ Thomas Frear: The foreign policy options of a small unrecognised state: the case of Abkhazia, in: Caucasus Survey, Vol. 1 (2014), No. 2, pp. 83-107 (here: p: 93).
  6. ^ a b Vasili Rukhadze (1 Ekim 2015). "Defying Georgia, Turkey Gradually Cultivates its Influence in Separatist Abkhazia". jamestown.org. 12 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020. 
  7. ^ "Sokhumi Publishes List of Sanctions Against Turkey". Civil Georgia. 19 Ocak 2016. 26 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020. 
  8. ^ Andrea, Weiss; Yana, Zabanova (Aralık 2016). "Georgia and Abkhazia caught between Turkey and Russia: Turkey's changing relations with Russia and the West in 2015-2016 and their impact on Georgia and Abkhazia" (PDF). SWP Comments 54/2016. Deutschen Initiative für Netzwerkinformation. 18 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan</span> Kafkasyada bir ülke

Gürcistan, Karadeniz'in doğu kıyısında, Güney Kafkasya'da yer alan ülkedir. Eski Sovyet cumhuriyetlerinden biri olan Gürcistan'ın kuzeyinde Rusya, doğusunda Azerbaycan, güneyinde Ermenistan ve güneybatısında Türkiye yer alır. Ülkenin batı sınırını Karadeniz belirler.

<span class="mw-page-title-main">Abhazya'da Gürcülere uygulanan etnik temizlik</span>

Abhazya'da Gürcülere uygulanan etnik temizlik, Abhazya'da Gürcü-Abhaz anlaşmazlığı sırasında, 1992-1993 arasında uygulandı. Rusya güçlerince desteklenen Abhaz ayrılıkçılar, Ermeni çetecileri ile Kuzey Kafkasyalı paralı askerler tarafından Gürcü ve Svanlar bu etnik temizlik sırasında öldürüldü. Öldürülenler arasında önde gelen siyasetçiler Guram Gabiskiria, Jiuli Şartava gibi kişiler de vardı. Abhazya'daki Gürcüler de zorla göç ettirildi. Abhazya nüfusunun yaklaşık yarısını oluşturan 250.000 kadar Gürcü de zorla göç ettirildi. Bu göç sırasında da çok sayıda insan yolda öldü. Gürcü verilerine göre, yaklaşık 5.000 sivil öldü ve 400 sivil kayboldu.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'nin dış ilişkileri</span> Türkiye Cumhuriyeti diplomasisine genel bakış

Türkiye Cumhuriyeti, bulunduğu konum nedeniyle Avrupa ve Asya'yı birbirine bağlamaktadır. Türkiye, hem bulunduğu konum, hem de dünya siyasetindeki aktif rolü sebebiyle dünyada diplomatik ağı en geniş ülkelerden birisidir. Türkiye dış ilişkiler konusunda birçok ülkeye, ülkelerin kalkınması için Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı ile yardım etmektedir. Türkiye aynı zamanda birçok ülkenin eğitiminin gelişmesi ve yardım ettiği ülkelerin vatandaşlarının daha iyi eğitim alması için Türkiye Maarif Vakfı ve Türkiye Bursu ile yardımlarda bulunmaktadır. Türkiye neredeyse bütün Afrika ülkelerinde Türkiye Bursu vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Abhazya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti</span>

Abhazya Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti veya kısaca Abhazya ÖSSC, Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı 1931'den 1996'ya kadar varlığını sürdürmüş özerk Sovyet sosyalist cumhuriyettir.

Gürcistan-Abhazya ihtilafı, eskiden özerk cumhuriyet, bugün kısmen tanınmış olan de facto Abhazya'da Gürcistan ile Abhazya ayrılıkçıları arasındaki anlaşmazlığı ifade eder. Daha geniş anlamda Gürcistan-Abhazya ihtilafı, Kafkasya bölgesindeki jeopolitik ihtilafların bir parçası olarak görülebilir. Gürcistan-Abhazya ihtilafı 20. yüzyılın sonunda, 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla silahlı çatışmaya dönüştü ve 1992-1993 Abhazya Savaşı'yla sonuçlandı. Bu savaşın sonunda Abhazya fiilen Gürcistan'dan koptu ve Gürcüler etnik temizliğe maruz kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Abhazya'nın dış ilişkileri</span> Abhazyanın dış ilişkilerine genel bakış

Abhazya, kendi kendine bağımsızlığını ilan eden de facto bir yönetim olarak sadece Rusya, Nikaragua, Venezuela, Nauru, Güney Osetya ve Transdinyester tarafından tanınmaktadır. Abhazya, Gürcistan'dan bağımsızlık ilanını 1992 tarihinde ilan etti, fakat 2008 Güney Osetya Savaşı'na kadar hiçbir Birleşmiş Milletler üyesi tarafından tanınmamıştı.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan-Türkiye ilişkileri</span>

Hırvatistan-Türkiye ilişkileri, Türkiye ile Hırvatistan'ın sürdürdüğü uluslararası politikaları içerir. Hırvatistan'ın Ankara'da bir elçiliği ve İstanbul ile İzmir'de iki genel konsolosluğu vardır. Türkiye'nin Zagreb'de bir elçiliği vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kenya-Türkiye ilişkileri</span>

Türkiye-Kenya ilişkileri, Türkiye Nairobi'de 1968 de büyükelçiğini açmıştır. Bugün Kenya'nın Ankara'da büyükelçiliği bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Abhazya Savaşı (1992-1993)</span>

1992-1993 Abhazya Savaşı, 1992-1993 yılları arasında Abhazya'da Gürcistan güçleri ile Abhaz güçleri arasında meydana gelen bir savaştır. Savaş sırasında etnik Gürcüler Gürcistan safında yer alırken, etnik Ruslar ve Ermeniler ile Kazak ve Kuzey Kafkasyalı gönüllüler ise Abhaz tarafını desteklemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Belçika-Türkiye ilişkileri</span>

Belçika-Türkiye ilişkileri, Belçika Krallığı ve Türkiye Cumhuriyeti arasındaki dış ilişkileri kapsamaktadır. Belçika'nın Ankara'da büyükelçiliği, İstanbul'da konsolosluğu bulunmaktadır. Türkiye'nin ise Brüksel'de büyükelçiliği bulunmaktadır. İki ülke de NATO üyesidir. Ayrıca Belçika AB'ye tam üye, Türkiye ise tam üyeliğe aday bir ülkedir.

<span class="mw-page-title-main">Filipinler-Türkiye ilişkileri</span>

Filipinler-Türkiye ilişkileri, Filipinler ile Türkiye arasında sürdürülen uluslararası politikaları içerir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan'ın işgal altındaki toprakları</span>

Gürcistan'ın işgal altındaki bölgeleri, Rus-Gürcü Savaşı'ndan sonra Rusya'nın işgal ettiği topraklardır. Bunlar, statüsü uluslararası bir ihtilaf konusu olan Sovyet Gürcistanı'nın eski Abhazya bölgesi ve Güney Osetya Özerk Oblastı'ndan oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Lihtenştayn-Türkiye ilişkileri</span> İkili ilişkiler

Lihtenştayn-Türkiye ilişkileri, Lihtenştayn ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir.

Brezilya-Gürcistan ilişkileri, Brezilya Federatif Cumhuriyeti ile Gürcistan arasındaki uluslararası ilişkilerdir. Her iki ülke de Birleşmiş Milletler üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Gürcistan ilişkileri</span>

Çin-Gürcistan ilişkileri, Çin ile Gürcistan arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri kapsar. Çin Halk Cumhuriyeti ile Gürcistan devletleri 9 Haziran 1992 tarihinde diplomatik ilişkiler kurdular. Bu zamandan beri iki ülke arasındaki ilişkiler giderek ilerlemiş ve ağırlıklı olarak ekonomik işbirliğine odaklanmıştır. Tiflis'te Çin'in bir büyükelçiliği ve Pekin'de Gürcistan'ın bir büyükelçiliği vardır. 2017 yılında Çin, Gürcistan'ın en büyük dördüncü ticaret ortağı ve Gürcü şarabının en büyük ikinci pazarı konumundaydı. Gürcistan "Tek Çin politikası" konusunda taahhüt göstermiştir ve Çin Cumhuriyeti'ni (Tayvan) tanımamaya ek olarak Çin Cumhuriyeti pasaportunu geçerli bir giriş belgesi olarak da tanımamaktadır. Çin ise Abhazya ile Güney Osetya devletlerini tanımayı reddederek Gürcistan'ın toprak bütünlüğüne destek göstermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan-Rusya ilişkileri</span>

Gürcistan ve Rusya arasındaki ikili ilişkiler yüzlerce yıl öncesine dayanıyor ve iki ülke ile halkları arasında var olan bazı dini ve tarihi bağlara rağmen karmaşık bir şekilde devam ediyor. Gürcistan ve Rusya arasındaki ilk resmi ittifak, Kartli-Kaheti Krallığı Kralı II. Erekle'nin, Gürcü monarşisinin uzun zamandır var olmayan Ortodoks müttefiki Bizans İmparatorluğu'nun yerine geçecek olan Rusya İmparatorluğu ile Georgievsk Antlaşması'nı imzalamasıyla 1783'te gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">Peru-Türkiye ilişkileri</span> Peru ve Türkiye arasındaki diplomatik ilişkiler

Peru-Türkiye ilişkileri Peru ve Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. İki ülkenin de 2010 yılından beri karşılıklı büyükelçilikleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nauru-Türkiye ilişkileri</span>

Nauru-Türkiye ilişkileri, Nauru ile Türkiye arasındaki dış ilişkilerdir. Avustralya'nın Canberra kentindeki Türk büyükelçiliği Nauru'ya akreditedir.

<span class="mw-page-title-main">Kosta Rika-Türkiye ilişkileri</span>

Kosta Rika-Türkiye ilişkileri, Kosta Rika ile Türkiye arasındaki ikili ilişkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Süt Savaşı</span>

Süt Savaşı, Haziran 2009'da Rusya ile Belarus arasında bir ticaret çatışmasıydı. Rusya ve Belarus'un yakın ilişkileri var ve ihtilaf iddiaya göre Rusya'nın Abhazya ve Güney Osetya'nın bağımsızlığını tanıması için Belarus'a 500 milyon ABD doları ödemeye çalışmasından kaynaklandı. Rusya, Belarus süt endüstrisinin özelleştirilmesiyle ilgilendiğini de ifade etti. Belarus, AB düzenlemelerine göre Belarus sütünün sertifikalandırılması konusunda Avrupa Birliği ile müzakereler arayarak yanıt verdi. Rusya daha sonra sağlık endişelerini öne sürerek Belarus'tan süt ürünleri ithalatını yasakladı. Ticaret ihtilafı, Rusya'nın yasağı kaldıracağını açıkladığı 17 Haziran 2009'da sona erdi.