İçeriğe atla

Abell Kataloğu

Abell 2744 gökada kümesi - Hubble Sınır Alanları görünümü (7 Ocak 2014).[1]

Abell Kataloğu, nominal kırmızıya kayma z <= 0,2 olan zengin gökada kümelerinin tüm-gökyüzü kataloğudur. George O. Abell’in bu kataloğu, orijinali 1958 “Kuzey Araştırması” olan ve sadece 2.712 kümenin olduğu listeye, önceki araştırmalarında ihmal edilen güney yarıküredeki 1.361 kümenin – 1989 "Güney Araştırması" – ilave edilmesi ve gözden geçirilmesiyle hazırlanmıştır.

Abell 1132

Kuzey Araştırması

2.712 gökada kümesi içeren orijinal katalog, Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nde bulunduğu sıralarda George O. Abell tarafından 1958'de yayımlanmıştır. Abell'in doktora tezinin bir parçası olan bu katalog, Palomar Gökyüzü Araştırması (POSS) kırmızı 103a-E plakaları üzerinde yaptığı görsel incelemeyle hazırlanmıştır. Araştırmanın ilk aşamalarında A. G. Wilson, rutin olarak plakaları inceledi ve Abell'e yardımcı oldu. Abell, araştırmanın tamamlanmasının ardından plakalar üzerinde daha detaylı bir inceleme yaptı. Her iki inceleme de 3,5x büyüteç ile yapılmıştır.

Bir kümenin kataloğa eklenebilmesi için dört kriter uygulanmıştır:

  • Zenginlik: Nüfusu en az 50 üye olan kümenin, büyüklük aralığı m³ ile m³+2 arasında olmalıdır. Sağlıklı bir hata payı elde etmek için bu kriter titizlikle uygulanmamıştır ve son katalogda üye sayısı elliden az olan pek çok küme bulunmaktadır. Abell, kümedeki gökadaların sayısına ve büyüklük aralığına (m³-m³+2) bakarak, "zengin gruplar"ı altı bölüme ayırmıştır:
    • Grup 0: 30-49 gökada
    • Grup 1: 50-79 gökada
    • Grup 2: 80-129 gökada
    • Grup 3: 130-199 gökada
    • Grup 4: 200-299 gökada
    • Grup 5: 299'dan fazla gökada
  • Yoğunluk: Bir küme, küme merkezinin yarıçapına dahil olan yerde elli veya daha fazla üyeyle yeterince yoğun olmalıdır. Bu yarıçap şimdi "Abell yarıçapı" olarak bilinir.
  • Uzaklık: Kümede nominal kırmızıya kayma, 0,02 ile 0,2 aralığında olmalıdır (yani durgunluk hızı 6.000 ile 60.000 km/sn aralığında). Abell, onuncu parlak üyenin büyüklüğüne göre "uzaklık grupları"nı yedi gruba ayırmıştır:
    • Grup 1: mag 13,3-14,0
    • Grup 2: mag 14,1-14,8
    • Grup 3: mag 14,9-15,6
    • Grup 4: mag 15,7-16,4
    • Grup 5: mag 16,5-17,2
    • Grup 6: mag 17,3-18,0
    • Grup 7: mag > 18,0
  • Galaktik-Enlem: Samanyolu çevresindeki gökyüzü alanı bu çalışmanın dışında bırakılmıştır çünkü bu alandaki yıldız yoğunluğu gökada kümelerinin tanımlanmasını zorlaştırmıştır.

Güney Araştırması

Gökyüzü kapsamı 1958 kataloğunda –27° kuzeyinde sınırlıydı. Bu ve diğer eksikliklerin giderilmesi için orijinal katalog gözden geçirilmiş ve ek bir katalog "Güney Araştırması" ile desteklenmiştir. Güney Araştırmasıyla Abell'in orijinal Kuzey Araştırmasına 1,361 zengin küme daha ilave edilmiştir.

Biçim

Abell kümelerini ifade etmek için standart olmuş biçim: Abell X, X = 1 den 4.076'ya. Örneğin Abell 1656.

Diğer alternatif biçimler: ABCG 1656; AC 1656; ACO 1656; A 1656 ve A1656 gibidir. Son yıllarda profesyonel gök bilimciler arasında ACO 1656 tercih edilen biçim haline gelmiştir.

Üyeler

Abell kataloğu içindeki bazı ilginç üyeler:

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Clavin, Whitney; Jenkins, Ann; Villard, Ray (7 Ocak 2014). "NASA's Hubble and Spitzer Team up to Probe Faraway Galaxies". NASA. 9 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2014. 
  • Abell, G O (1958). The distribution of rich clusters of galaxies. A catalogue of 2712 rich clusters found on the National Geographic Society Palomar Observatory Sky Survey. The Astrophysical Journal Supplement Series, 3. ss. 211-288. 
  • Abell, G O; Corwin, H G; Olowin, R P (1989). A Catalog of Rich Clusters of Galaxies. The Astrophysical Journal Supplement Series, 70. s. 1–138. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Galaksi kümesi</span>

Galaksi kümesi ya da gökada kümesi, kütle çekimi sayesinde birbirlerine bağlı yüzden fazla galaksinin oluşturduğu kümedir. Galaksi sayısı 50’nin altında olduğu zaman bu topluluklara, gruplar ve kümeler arasındaki sınırlar belirgin olmasa da, galaksi grubu denir. Galaksi kümeleri biçimleriyle dağılımlarıyla veya galaksi sayılarıyla nitelenirler. 10 milyar yıl önce oluştukları sanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Saç Kümesi</span>

Saç Kümesi, 1.000'in üzerinde tanımlanmış gökada içeren büyük bir gökada kümesidir. Aslan kümesi ile birlikte Saç Süperkümesi'ni oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Pavo-Indus Süperkümesi</span>

Pavo-Indus Süperkümesi, Yerel Grubu da içeren Yerel süperkümenin komşusu olan ve yaklaşık olarak 212 MIy (65 Mpc)uzaklıkta bulunan bir süperkümedir. Erboğa Süperkümesi'ni ve büyük bir ihtimalle Başak Süperkümesi'ni çevreleyen uzun bir gökada duvarının bir ucunu oluşturan oldukça zayıf bir süperkümedir. Önemli bir süperküme olarak kabul edilmemektedir. Dikkat çeken yoğun bir gökadalar topluluğu değildir ve herhangi birçok verimli gökada kümesi içermez.

<span class="mw-page-title-main">Shapley Süperkümesi</span>

Shapley Süperkümesi, yakın evrenimizde kütleçekimsel olarak etkileşen bir birlik oluşturan ve böylece evrenle birlikte genişlemek yerine kendisini bir araya getiren büyük bir gökadalar konsantrasyonudur. 1989'da keşfedilmesine rağmen, 1930'larda gökyüzünün bu bölgesinde gökada fazlalığını ilk ilan eden Harlow Shapley'in adı verilmiştir. Shapley Süperkümesi büyük bir süperkümedir ve üzerinde birçok araştırma yapılmıştır. Bilinen en büyük süperküme olmasa da en yoğunlardan biri olduğu kesindir. Erboğa akımyıldızında yer alan süperkümenin, biri 500 milyon ışık yılı ve daha büyüğü 650 milyon ışık yılı uzaklıkta olmak üzere, iki ana toplanma bölgesi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzeytacı Süperkümesi</span>

Kuzeytacı Süperkümesi, Kuzeytacı takımyıldızında bulunan bir süperküme ve Kuzey Göksel Yarımküre'de türünün en belirgin örneğidir. 0,07'lik bir kırmızıya kayması vardır, bu da Dünya'dan yaklaşık olarak 865,94 MIy (265,5 Mpc)bir mesafeyi gösterir. 100 mega parsek (330 milyon ışık yılı) genişliğinde ve 40 mega parsek (130 milyon ışık yılı) derinliğinde olduğu tahmin edilmektedir. Diğer süperkümelerle karşılaştırıldığında yoğun ve kompakt olan kütlesinin 0,6 ile 12 × 1016 güneş kütlesi (M) arasında olduğu hesaplanmıştır. Abell 2065, süperküme içindeki en büyük kütleli gökada kümesidir ve büyük ihtimalle bu bölgedeki hâkim kümedir; ancak orada yine zengin olan 9-10 tane daha başka küme bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Su Yılanı Kümesi</span>

Suyılanı Kümesi, Suyılanı takımyıldızında yaklaşık olarak 193,1 Mly (59,2 Mpc) uzaklıkta bulunan ve 158 parlak gökadadan oluşan bir gökada kümesidir.

<span class="mw-page-title-main">Herkül kümesi</span>

Herkül Kümesi, Herkül takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 489,23 MIy (150 Mpc) uzaklıkta bulunan ve 200'den fazla gökadadan oluştuğu tahmin edilen bir gökada kümesidir. Sarmal gökadalar bakımından oldukça zengin olan küme, Arp 71 ve Arp 272 de dahil olmak üzere pek çok etkileşen gökada içerir. Küme, büyük Herkül Süperkümesi'nin bir parçasıdır ve aynı zamanda kendisi de süper-yapı Büyük Duvar'ın bir parçasıdır. Çok ilginç bir kümedir, çünkü farklı gökada türlerinden, geniş bir çeşitlilik içerir. Bu küme, büyük bir ihtimalle, birbiriyle birleşen daha küçük birkaç küme içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Cetvel Kümesi</span>

Cetvel Kümesi, Cetvel takımyıldızı yönünde Büyük Çekici merkezinin yakınlarında yaklaşık olarak 213,3 MIy (65,4 Mpc) uzaklıkta bulunan zengin bir gökada kümesidir.

<span class="mw-page-title-main">Abell S740</span>

Abell S740, Erboğa takımyıldızında yaklaşık olarak 450 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir gökada kümesidir. Abell Kataloğu'nun ikinci bölümünde yer alan ve güney yarımkürede görünen kümeleri tanımlayan Güney Araştırması dolayısıyla "S" olarak adlandırılmıştır.

Uppsala Genel Kataloğu (UGC), kuzey yarıküreden görülebilen 12921 gökadayı içeren katalog. İlk defa 1973 yılında yayımlanmıştır.

Gökadalar ve Gökada Kümeleri Kataloğu, 1961-68 yılları arasında Fritz Zwicky tarafından derlenen ve 31,350 gökada ile 9,700 gökada kümesi içeren katalogdur.

<span class="mw-page-title-main">Abell 1835</span> Gökada kümesi

Abell 1835, Başak takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 3.333,31 MIy (1.022 Mpc)uzaklıkta bulunan bir gökada kümesidir. Kümenin kütleçekimsel mercekleme etkisi sayesinde daha uzakta yer alan gökadalar da görünür hale gelmektedir. 75907 km/sn'lik bir dikeyhıza sahip olan küme yaklaşık olarak 12 yay-dakikalık bir alanı kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Abell kümeleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Abell Kataloğu, nominal kırmızıya kayma z <= 0,2 olan zengin gökada kümelerinin tüm-gökyüzü kataloğudur. George O. Abell’in bu kataloğu, orijinali 1958 “Kuzey Araştırması” olan ve sadece 2.712 kümenin olduğu listeye, önceki araştırmalarında ihmal edilen güney yarıküredeki 1.361 kümenin – 1989 "Güney Araştırması" – ilave edilmesi ve gözden geçirilmesiyle hazırlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gezegenimsi Bulutsuların Abell Kataloğu</span> gökbilim kataloğu

Gezegenimsi Bulutsuların Abell Kataloğu, 1966'da George O. Abell tarafından yaratılan ve yaklaşık yarısı Albert George Wilson, geri kalanı George O. Abell, Robert George Harrington ve Rudolph Minkowski tarafından yapılan keşiflerden derlenmiş, 86 adet gezegenimsi bulutsudan oluşan gök bilimsel bir katalogdur. Tamamı Ağustos 1955'ten önce National Geographic Society - Palomar Gözlemevi Gökyüzü Araştırması'nın bir parçası olarak Palomar Dağı'ndaki 48 inç Samuel Oschin teleskopu ile elde edilen fotoğraf plakalarında keşfedildi. Dördü önceki kataloglardan daha iyi bilinmektedir: Abell 50, NGC 6742, Abell 75, NGC 7076, Abell 37, IC 972 ve Abell 81, IC 1454'tür. Diğer dördü daha sonra gezegenimsi olmadıkları için reddedildi: Abell 11, Abell 32, Abell 76 ve Abell 85. Diğer üçü ise Strasbourg-ESO Galaktik Gezegenimsi Bulutsu Kataloğu'na (SEC) dahil edilmedi: Abell 9, Abell 17 ve Abell 64. Listedeki gezegenimsi bulutsular en iyi geniş açıklıklı bir teleskopla ve OIII filtresi ile görüntülenebilir.

Abell 3742, Hintli takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 218,85 MIy (67,1 Mpc)uzaklıkta bulunan bir gökada kümesidir. Kümenin en parlak üyesi, eliptik gökada NGC 7014'tür. Abell 3742, Tavus-Hintli Süperkümesi'nde yer alan Abell 3656 ve Abell 3698 ile birlikte üç büyük kümeden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Abell 2065</span> Kuzey Tacı takımyıldızında bulunan bir gökada kümesi

Abell 2065, Kuzey Tacı takımyıldızında yaklaşık olarak bir milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan ve 400'den fazla gökadadan oluştuğu tahmin edilen oldukça yoğun bir gökada kümesidir. 1958'de George Abell tarafından derlenen kataloğa dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Abell 665</span> Gökada kümesi

Abell 665, Büyük Ayı takımyıldızı'nda yaklaşık olarak 2,3 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan bir gökada kümesidir. Abell Kataloğu'ndaki en yüksek zenginlik sınıfı olan 5'e sahip tek kümedir. Bu, m3 ila m3+2 büyüklük aralığında en az 300 gökada içerdiği anlamına gelir. Diğer tüm kümeler 5'ten daha düşük bir zenginlik sınıfına sahiptir. Bautz-Morgan sınıflandırmasına göre tip III'tür.

<span class="mw-page-title-main">Abell 1413</span> Gökada kümesi

Abell 1413, Aslan ve Berenis'in Saçı takımyıldızları arasında, Dünya'dan 1,9 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan bir gökada kümesidir. Zenginlik sınıfı 3 olan küme, 1958'de düzenlenen Abell Kataloğu'na eklenmiştir. Bautz-Morgan sınıflandırmasına göre tip I'dir. Abell 1413, güçlü kütle çekim etkisiyle birlikte yaklaşık 300 gökadayı barındırmaktadır. Kümeyi kaplayan muazzam kütle çekimi, 100 milyon derecenin üzerindeki sıcaklıklara ulaşan ve güçlü bir X-ışını radyasyonuna neden olan galaksiler arası gazın ısınmasından sorumludur. Kümeye, geniş çevresel yıldız halesi ile 6,5 milyon ışık yılı boyutuna ulaşan dev eliptik gökada MCG +04-28-097 hakimdir.

Gökadaların Morfolojik Kataloğu (İngilizce: Morphological Catalogue of Galaxies, kısaltması: (MCG) veya orijinal adıyla Morfologiceskij Katalog Galaktik), Boris Vorontsov-Velyaminov ve V. P. Arkhipova tarafından derlenen 30.642 gökadayı içeren bir Rus kataloğudur. Bu katalog, Palomar Sky Survey (Palomar Gökyüzü Araştırması) plakalarının basılı kopyalarının incelenmesine dayanır ve fotoğrafik büyüklüğü 15'e kadar olan gökadalar için eksiksiz olduğu varsayılır. Fotoğrafik büyüklüğü 16'ya kadar olan gökadaların dahil edilmesi, yönetilemeyecek kadar büyük bir veri kümesiyle sonuçlanacaktı.

<span class="mw-page-title-main">Abell 2744</span> Gökada kümesi

Abell 2744, Dünya'dan yaklaşık 4 milyar ışık yılı uzaklıkta yer alan ve en az dört ayrı küçük gökada kümesinin 350 milyon yıllık bir süre zarfında eşzamanlı olarak birleşmesi sonucunda oluşmuş devasa bir gökada kümesidir. Kümedeki gökadalar, kütlesinin yüzde beşinden daha azını oluşturur. Gaz o kadar sıcaktır ki yalnızca X-ışınlarında parlar. Karanlık madde, kümenin kütlesinin yaklaşık yüzde 75'ini oluşturur.