İçeriğe atla

Abdussamed Babek

Abdussamed Babek
Kendi dilinde adıEbdulsemedê Babek
Doğum972
Colemêrg (Hakkari)
Ölüm~1019/1020
? Bağdat
Meslek
MilliyetKürt
VatandaşlıkAbbâsîler
AkrabalarBabek (Babası)
Etkiledikleri

Abdussamed-i Babek (Kürtçe; Ebdulsemedê Babek, 972 Hakkâri - 1019 veya 1020), Kürt İslam bilgini ve şair. Babasının adı Babek'tir. İslam sonrası ilk Kürt şair ve yazarlarından olup ayrıca Kürt medreselerinin yetiştirdiği ilk bilginlerdendir. Abdussamed-i Babek başta Bağdat olmak üzere NişaburMusul ve Hamedan gibi pek çok yerde eğitim almıştır.

3 Divan'ı vardır ve şiirleri din ve tabiat üzerine yazmıştır. Şiirleri ve eserleri Kürtçenin Kurmanci lehçesiyle yazmıştır.[1] 1019/1020 yılında öldü.[2]

Kaynakça

  1. ^ Türkiye Diyanet Vakfı İslâm ansiklopedisi, 34. cild. s. 398
  2. ^ İbn-i Hallikân, Vefat ul-Ayan

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kürt dilleri</span> Hint-İran dillerinin Kuzeybatı İran koluna giren dil

Kürt dilleri veya Kürtçe, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı Hint-İran dillerinin Kuzeybatı İran koluna giren ve Türkiye'nin doğu ve güneydoğusu, Suriye'nin kuzeyi, Irak'ın kuzeyi ve kuzeydoğusu ile İran'ın batısında yaşayan Kürtler tarafından konuşulan bir dil koludur. Kürtçe Irak'ta, Irak'a bağlı Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde ve de facto özerk olan Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nde resmî dil statüsüne sahiptir. Kürt dillerinin yukarıda belirtilenler haricinde Ermenistan, Gürcistan, Türkmenistan, Lübnan, Afganistan, Rusya gibi ülkelerde az sayıda konuşanı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed-i Hânî</span> Kürt edebiyatçı ve astronom

Ahmed-i Hani, 17. yüzyıl'da yaşamış Kürt edebiyatçı, astronom, şair, tarihçi ve İslam alimi.

<span class="mw-page-title-main">Selim Temo</span> Kürt yazar

Selim Temo, Kürt şair, yazar, akademisyen ve çevirmen.

<span class="mw-page-title-main">Dîneverî</span> Kürt bilim insanı

Ebu Hanife Dinaverî veya sadece Dinaverî, 9. yüzyıl'da yaşamış, astronomi, botanik, metalürji, coğrafya, matematik, tarih ve Kürdoloji gibi pek çok alanlarda çalışmalarda bulunmuş Fars bilim insanı.

Kürt edebiyatı, Kürtçe ile yaratılmış sözlü ve yazılı edebi eserleri kapsayan edebiyat. İslam öncesi Kürt edebiyatına dair hiçbir bilimsel bulgu ve bilgi yoktur. Kürt anlatılarının büyük bir kısmı sözlü şekilde yayılmış ve bu sözlü edebiyat bugün de sürmektedir. 20. yüzyılın başına kadar olan yazılı edebiyat ise şiir şeklindedir. Nesrin gelişmesi ise daha çok politik ve sosyal gelişmeler sayesinde olmuştur. Avrupa ülkelerine göçün artmasıyla birlikte yüzü kendi topraklarındaki gelişmelere dönük olan yeni bir tür sürgün edebiyatının da geliştiği görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Dildar</span> Kürt şair

Dildar, Irak'lı Kürt şair.

Ali Hariri Klasik Kürt edebiyatı şairi ve İslam bilgini. İlk Kürt şairi sayılmaktadır. Hakkâri doğumlu olan Hariri'den itibaren Kürt edebiyatında, divan edebiyatı dönemi başlar. Ali Hariri, küçük yaşta ilim öğrenmek için Şam'a gitti, ardından Bağdad ve Musul gibi yerlerde eğitimini devam etmiştir. Babası vefat edince amcasının himayesinde yetişti. Geçimini temin etmek için, amcasından meslek öğrendi.

Kadri Can veya Kadrican, sosyalist enternasyonalist Kürt yazar ve şair.

Mahmud Beyazidi Kürt tarihçisi, İslam âlimi ve Kürdolog.

<span class="mw-page-title-main">Mesture Erdelan</span> Kürt tarihçi ve şair

Mesture Erdelan veya Mâh Şeref Han ya da Mestûre-i Kürdistanî yılları arası yaşamış şair, yazar ve tarihçi. İlk Kürt kadın tarihçisi ve Ortadoğu bölgesinde ilk kadın tarihçilerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Abdurrahman Şerefkendi</span> Kürt dilbilimci ve şair

Abdurrahman Şerefkendi veya Hejar Kürt dilbilimci, yazar, şair ve çevirmen.

Vefayi , Gerçek ismi Abdurrahim olan Kürt şair.

Hana Kubadi, (1700-1759-78), Kürt şair ve çevirmen. Kürtçenin Gorani (Hevrami) lehçesinde eser vermiştir.

Hemin Mukriyani veya sadece Hêmin Kürt şair ve gazeteci. Mahabad yakınlarında Laçin köyünde doğan Hemin Komeley Jiyanewey Kurd'nin bir üyesiydi. Abdurrahman Şerefkendi ile yakın ilişkileri olmuştur. Hemin ayrıca çok sayıda Kürtçe şiir de yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Haci Kadir Koyi</span> Kürt şair

Haci Kadire Koyi (Kürtçe; Hecî Qadirê Koyî Kürt edebiyatçısı, şair ve Kürt milliyetçisi. Asıl ismi Abdulkadir babasının ismi Molla Salih'tır. Hac aylarında doğması sebebiyle Haci Kadir diye bilinir. Küçük yaşlarda babasını yedi yaşında iken de annesini kaybetmiştir. Dayılarının yanında büyüyen Haci Kadir medrese eğitimi Mahabad ve Uşnu gibi yerlerde almıştır. Kürt edebiyatı'na yapmış olduğu katkılar ve ulusal şiirlerinden dolayı Kürtler'de ikinci Ahmed-i Hani olarak bilinir. Hacı Kadir özellikle şiirlerinde Kürtçe dışında ısrarla diğer dilleri kullanan Kürt yazarları, dini kendi çıkarlarına alet eden ve kadınların okumasına karşı çıkan bazı mollaları şiddetle eleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Rıza Talabani</span> Kürt şair

Şeyh Rıza Talabani, Kürt şair. Talabani Kürtçe, Türkçe, Farsça ve Arapça şiirler yazmıştır. Şiirlerinin çoğu hiciv ve yaratıcı aşağılamalardan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Fêrîkê Ûsiv</span>

Fêrîkê Ûsiv, Sovyet Kürdü şair, yazar ve çevirmen.

Borazboz, M.Ö. 330'lu yıllarda yaşadığı sanılan Kürt şair. Hewraman'da yaşayan şair Kürt tarihinde bilinen ilk Kürtçe şiirin yazarıdır. Kürtlere ait olduğu bilinen ilk yazılı eser olan bu şiir 1950 yılında İngiliz arkeologlar tarafından İran'ın Hewraman kentinde bir mezar taşında bulunmuş olup günümüzde Londra'da bir müzede sergilenmektedir. Şair, şiirinde ölen eşine olan özlemini anlatmaktadır.