
Astronomi, gök bilimi ya da gökbilim gök cisimlerinin kökenlerini, evrimlerini, fiziksel ve kimyasal özelliklerini açıklamaya çalışan doğa bilimi dalıdır. Astronominin sınırlı ve özel bir alanı olan gök mekaniği ile karıştırılmaması gerekir. Astronomi daha açık bir deyişle, yörüngesel cisimleri ve Dünya atmosferinin dışında gerçekleşen, yıldızlar, gezegenler, kuyrukluyıldızlar, kutup ışıkları, gökadalar ve kozmik mikrodalga arkaalan ışınımı gibi gözlemlenebilir tüm olay ve olguları inceleyen bilim dalıdır.

Klaudyos Batlamyus, İskenderiyeli Yunan matematikçi, coğrafyacı, astronom ve müzik teorisyeniydi ve üçü daha sonra Bizans, İslam ve Batı Avrupa bilimi için önemli olan yaklaşık bir düzine bilimsel tez yazmıştır. MS 100–170 yılları arasında yaşadığı tahmin edilmektedir.

Tutulum, ekliptik veya tutulum düzlemi ya da ekliptik düzlem, Dünya'nın Güneş etrafındaki yörünge düzlemidir. Dünya'da bulunan bir gözlemcinin bakış açısından, Güneş'in bir yıl boyunca gök küre etrafındaki hareketi, yıldızların arka planına karşı ekliptik boyunca bir yol izler. Ekliptik önemli bir referans düzlemidir ve ekliptik koordinat sisteminin temelidir.

Gök ölçümü, gökölçüm veya astrometri, yıldızların ve diğer gökyüzü cisimlerinin konumlarının ve hareketlerinin yüksek hassasiyetle hesaplanmasını içine alan bir gök bilimi dalıdır. Astrometrik ölçümlerden elde edilen bilgiler kinematik, Güneş Sistemi'nin fiziksel kökeni ve galaksimiz Samanyolu ile ilgili bilgiler sunar.

Yılancı takımyıldızı, gök ekvatoru boyunca uzanan büyük bir takımyıldızdır. Adı, "yılan taşıyan" anlamına gelen Antik Yunanca ὀφιοῦχος (ophioûkhos) kelimesinden gelir ve genellikle elinde yılan tutan bir adam olarak tasvir edilir. Yılan, Serpens takımyıldızı ile temsil edilir. Yılancı, 2. yüzyıl astronomu Batlamyus tarafından listelenen 48 takımyıldızdan biriydi ve günümüzdeki 88 modern takımyıldızdan biri olarak kalmıştır. Takımyıldızın eski bir alternatif adı ise Serpentarius'tur. 13 zodyak takımyıldızından biri olmasına rağmen, zodyak takımyıldızları aralarında bir simgeye sahip olmayan tek takım yıldızdır.

Andromeda, 2. yüzyıl astronomu Batlamyus tarafından listelenen 48 takımyıldızdan ve 88 modern takımyıldızdan biridir. Kuzey Göksel Yarımküre'de yer alan takımyıldız, Yunan mitolojisinde kayalara zincirlenip deniz canavarı Cetus tarafından yenilmek üzere bırakılan Cassiopeia'nın kızı Andromeda'nın adını taşır. Andromeda, Perseus efsanesindeki karakterler için adlandırılmış diğer birkaç takımyıldızla birlikte, Kuzey Yarımküre'de en çok sonbahar akşamları belirgin şekilde görülür. Kuzeydeki dik açıklığı (deklinasyon) nedeniyle yalnızca 40° güney enleminin kuzeyindeki gözlemciler tarafından görülebilir, daha güneydeki gözlemciler için ise ufkun altında kalır. Kapladığı 722 derece karelik alanla en büyük takımyıldızlardan biridir. Bu büyüklük, Dolunayın boyutunun 1.400 katından, en büyük takımyıldız olan Suyılanı'nın boyutunun %55'inden ve en küçük takımyıldız olan Güneyhaçı'nın boyutunun 10 katından fazladır.

Teorik astronomi, fizik ve kimya prensiplerine dayalı analitik ve hesaplamalı modellerin kullanılmasıyla astronomik cisimleri ve astronomik olayları açıklamak ve tanımlamak için yapılan bir çalışmadır. Astronomi teorisyenleri, teorik modeller oluşturmaya ve bu modellerin sonuçlarından gözlemsel sonuçları tahmin etmeye çalışırlar. Bir model tarafından öngörülen bir fenomenin gözlemlenmesi, astronomların olayları en iyi şekilde tanımlayabilen birkaç alternatif veya çelişen model arasından seçim yapmalarını sağlar.

İslam'ın Altın Çağı dönemi bilim insanları listesi, İslam'ın Altın Çağı'nda İslam coğrafyası içerisinde çalışmalarını yürüten bilim insanlarının listesidir. Formal bilimler, fiziksel bilimler, doğa bilimleri, sosyal bilimler, uygulamalı bilimler ve disiplinlerarası bilimler üzerine çalışan Müslüman bilim insanları, 8. yüzyılın ortalarından 15. yüzyılın sonlarına kadar uzanan dönemde çalışmalarını yürütmüşlerdir. İslam'ın Altın Çağı döneminde Müslüman bilim insanları içerisinde Arap, Fars, Türk, Kürt olduğu gibi, İslamiyet'i kabul edip Müslüman olan Çinli, Hintli, Yunanlı gibi çok değişik milletlere mensup bilim insanları da mevcuttur.

İznikli Hipparkos veya Nikaialı Hipparhus bir Yunan astronom, coğrafyacı ve matematikçiydi.
Bu, Arapça yıldız isimleri listesidir. Batı astronomisinde kabul edilen yıldız isimlerinin çoğu Arapça, pek az miktarı Yunanca, bazıları ise bilinmeyen kökenlidir. Genellikle sadece parlak olan yıldızlar bir isme sahiptir.

Ebu el-Abbas Ahmed bin Muhammed bin Kesir el-Fergani Batı'da Alfraganus olarak da bilinen Türk Müslüman astronom ve 9. yüzyıl'da yetişmiş en ünlü astronomlardan biridir. Ay'daki "Alfraganus" kraterinin ismi O'na ithafen verilmiştir.

Usturlap, astronomi ölçümlerinde kullanılmış tarihi bir ölçüm cihazıdır. Kullanım alanları arasında Güneş, Ay, gezegen ve yıldızın konumlarını belirlemek yer alır. Ayrıca yerel saatin ve İslam dininde namaz vakitleri usturlap sayesinde hesaplanıyordu. Bazı matematik problemlerinin çözümlenmesinde de usturlap kullanılırdı.

Orta Çağ İslam dünyasında bilim, İslam'ın Altın Çağı adı verilen ve 8. yüzyıl ile 14. yüzyıl-15. yüzyıl arasında İslam dünyasında geliştirilen ve uygulanan bilim. Bu dönemde Hint, Fars, Sabii ve özellikle Yunan uygarlıklarına ait eserler Arapçaya tercüme edildi. Bu çeviriler tüm bir Orta Çağ boyunca İslam uygarlığında yaşayan bilim insanlarının bilimsel gelişmelerde bulunmalarına ve bu gelişmeleri sonraki yüzyıllara taşımalarına olanak sağladı.

Almagest, Batlamyus'un eserlerinden en tanınmışıdır. Orijinal adı He Mathematike Syntaxis'tir. Yunanca matematiksel oluşum anlamına gelir. Kitap, aslında bir astronomi eseridir, ama astronomi o dönemlerde matematiğin dalı olduğundan, eser matematik klasiği olarak anılır. Batlamyus'un astronomisi, kendi gözlemleriyle birlikte Yunan ve Mezopotamyalı meslektaşlarının gözlemlerine dayanmaktaydı. Çevresindeki bilgileri sentezleyerek birçok alanda eser verdi.

Astronomi, kökenleri tarih öncesi dönemin dini, mitolojik, kozmolojik, takvimsel, astrolojik inanç ve uygulamalarına dayanan, antik çağlara kadar uzanan en eski doğa bilimlerinden biridir. Bunların izleri, uzun süre halk ve devlet astronomisi ile iç içe geçmiş bir disiplin olan astrolojide hala görülmektedir. Astronomi ve astroloji, Avrupa'da 1543 yılında başlayan Kopernik Devrimi sırasında tam olarak ayrılmamıştır. Bazı kültürlerde astronomik veriler astrolojik tahminler için kullanılmıştır.

Güneş zamanı, Güneş’in gökyüzündeki konumunu temel alan zamanın yolunun bir hesaplamasıdır. Güneş zamanının temel birimi gündür. Görünen güneş zamanı ve ortalama güneş zamanı güneş zamanının iki tipidir.
Astronomi haritaları, katalogları ve araştırmaları kronolojisi
- k. 1800 MÖ — Babil yıldız haritası
- k. 1370 MÖ Babil gözlemleri MUL.APIN.
- k. 350 MÖ — Shi Shen yıldız kataloğu
- k. 300 MÖ — Timocharis of Alexandria yıldız kataloğu
- k. 134 MÖ — Hipparkos detaylı yıldız haritası yaptı
- k. 150 — Batlamyus gezegen hareketleri gözlemlerini içeren geometri vekozmoloji yıldız kataloglaması Almagesti tamamladı.
- k. 705 — Dunhuang yıldız haritası, Dunhuang'daki Mogao Mağaralarından manuscript
- k. 750 — İlk Zij risalesi, Az-Zij ‛alā Sinī al-‛Arab, Ibrahim al-Fazari ve Muhammad al-Fazari tarafından yazıldı.
- k. 777 — Yakub bin Tarık'nin Az-Zij al-Mahlul min as-Sindhind li-Darajat Daraja
- k. 830 — Hârizmî'nin Zij al-Sindhind
- k. 840 — Fergânî'nin Compendium of the Science of the Stars
- k. 900 — Battanî'nin Az-Zij as-Sabi
- 964 — Abdurrahman es-Sufî (Azophi)'nin yıldız kataloğu Sabit Yıldızlar Kitabı
- 1031 — Birûni'nin al-Qanun al-Mas'udi, ilk planisphere projeksiyon kullanımı ve Usturlap kullanımını tartışması.
- 1088 — İlk almanak Almanac of Azarqueilin Zerkâlî tarafından yazılması
- 1115–1116 — Hazinî'nin Az-Zij as-Sanjarī
- c. 1150 — Gerardus Cremonensis, Zerkâlî'nin çalışmalarını temel alarak Toledo Cetvelleri'nı yazdı.
- 1252–1270 — X. Alfonso Alfonso tablolarınının sıralaması kaydedildi
- 1272 — Nasîrüddin Tûsî'nin Zij-i İlhani
- 1395 — Cheonsang Yeolcha Bunyajido, Kral Taejo sıralamasına göre yıldız haritası oluşturdu.
- k. 1400 — Gıyaseddin Cemşid'nin Khaqani Zij
- 1437 — Uluğ Bey'in Zij-i Sultani
- 1551 — Erasmus Reinhold Prusenik tablolar
- 16. yy. sonları — Tycho Brahe Batlamyus'un Almagesti güncelledi.
- 1577–1580 — Takiyüddin'in Unbored Pearl
Zīj-i Sulṭānī veya Uluğ Bey Zici, Türk lider ve bilim insanı Uluğ Bey tarafından 1438-1439'da yayınlanan bir Zic astronomik tablo ve yıldız kataloğudur. Semerkant'ın Uluğ Bey Gözlemevinde Uluğ Bey'in himayesinde çalışan bir grup Müslüman astronomun çalışmalarının ortak ürünüdür. Bu gök bilimciler arasında Kâşî ve Ali Kuşçu de bulunmaktaydı.
Zīj-i Īlkhānī veya İlhanlı Tabloları (kelime çeviri: " İlhan Yıldızları", o dönemde yazarın hamisi olan İlhan Hülâgû'nün ismini alan gezegen hareketlerinin astronomik tablolarını içeren bir Zic kitabıdır. Müslüman astronom Nasîrüddin Tûsî tarafından Meraga Gözlemevi'ndeki astronomlardan oluşan araştırma ekibiyle işbirliği içinde derlenmiştir. Farsça yazılmış ve daha sonra Arapçaya çevrilmiştir.

Gerardus Cremonensis, bilimsel kitapların Arapçadan Latinceye çeviren İtalyan tercümandır. Kastilya Krallığı'nda Toledo'da çalıştı ve Toledo'daki kütüphanelerden Arapça kitaplar aldı. Kitaplardan bazıları orijinal olarak Yunanca yazılmıştı ve o zamanlar Konstantinopolis'te iyi bilinmesine rağmen, Batı Avrupa'da Yunanca veya Latince olarak mevcut değildi. Gerardus Cremonensis, on ikinci yüzyılda Arapların ve eski Yunanlıların astronomi, tıp ve diğer bilimlerdeki bilgilerini Latince olarak kullanıma sunarak Batı ortaçağ Avrupa'sını canlandıran Toledo Çevirmenler Okulu arasında en önemli çevirmendir. Gerardus'un en ünlü çevirilerinden biri, Toledo'da bulunan Arapça metinlerden Batlamyus'un Almagest eseridir.