İçeriğe atla

Abdurrahman Şerefkendi

Abdurrahman Şerefkendi
Hejar
Abdurrahman Şerefkendi - Hejar
Doğum1920
Mahabad, İran
Ölüm1991
Kerec
Kariyeri
EtkilendikleriÖmer Hayyam, İbn-i Sina, Ahmed-i Hani, Vefayi, Ali Şeriati

Abdurrahman Şerefkendi veya Hejar (1920, Mahabad - 1991 Kerec) Kürt dilbilimci, yazar, şair ve çevirmen.[1]

Hejar 1920'de Mahabad'ta doğdu, henüz iki yaşındayken annesi ölmüştür. Beş yaşına geldiğinde babasının yanına Kur'an derslerini aldı. Ardından Kürt edebiyatı, Arap edebiyatı, Fars edebiyatı ve matamatik dersini de alan Hejar babasının ölümüyle eğtimine ara vermek zorunda kalmıştır. Hejar 1940'larda Kürtçe şiirler yazmaya başladı. Melayê Cizîrî, Ahmed-i Hani, İbn-i Sina ve Vefayi gibi birçok filozoftan etkilendi ve Kürt edebiyatına büyük katkısı oldu. Hejar'ın ayrıca Mahabad Cumhuriyeti'nde de çalışmaları oldu. "Nîştiman" ve "Hilale" dergilerinde partinin "Kürdistan" adlı gazetesinde çıkan yurtseverlik, bağımsızlık ve aşkla ilgili şiirleri büyük yankı uyandırmış ve daha yirmi dört yaşındayken Mahabad Kürt Cumhuriyeti lideri Kadı Muhammed tarafından kendisine Kürt millî şairi unvanı verilmiştir. Mahabad Kürt Cumhuriyeti yıkılınca 30 yıla yakın yurt dışında yaşadı. 1975'te tekrar İran'a döndü ve 1991 yılında öldü.[2]

Hejar şiirlerinde zulüm ve haksızlığa karşı yazdığı ve "Zavallı, Kürtçe Hêsîr" anlamlarına gelen Hejar mahlasını kullanmıştır.

Eserleri

  • Alekok
  • Wergêra Mem û Zîn (Mem ve Zin Soranice'ye çevirisi)
  • Wergêra Quranê (Kürtçe Kur'an tercümesi)
  • Wergêra Şerefname (Şerefname'nin çevirisi)
  • Dîwana helbestan bo Kurdistan (Kurdistan için şiir divanı)
  • Çarînekanî Xeyam
  • Henbane Borîne (Kürtçe-Farsça sözlük)

Kaynakça

  1. ^ Hazhar, Abdul Rahman, Le mer jiyan û beserhatî Hejar bwêjî Kurd (On the life and biography of Hazhar, the Kurdish poet), in Eiiubi & Smirnova, s. 142–85, 1968.
  2. ^ Kürtler ve Kürdistan tarihi, 1. cilt s. 166,167

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ey Reqîb</span> Kürt millî marşı

Ey Reqîb, Kürdistan Bölgesel Yönetimi ve Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nin ulusal marşı. Şair, Bağdat zindanlarında gardiyana seslenmiştir.

Şerefname Kürt sülalelerinin ayrıntılı tarihçesidir. Şeref Han tarafından 1597 tarihinde Farsça olarak kaleme alınmıştır. Kürt tarihine ilişkin en önemli özgün kaynaklardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Kürt dilleri</span> Hint-İran dillerinin Kuzeybatı İran koluna giren dil

Kürt dilleri veya Kürtçe, Hint-Avrupa dil ailesine bağlı Hint-İran dillerinin Kuzeybatı İran koluna giren ve Türkiye'nin doğu ve güneydoğusu, Suriye'nin kuzeyi, Irak'ın kuzeyi ve kuzeydoğusu ile İran'ın batısında yaşayan Kürtler tarafından konuşulan bir dil koludur. Kürtçe Irak'ta, Irak'a bağlı Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde ve de facto özerk olan Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi'nde resmî dil statüsüne sahiptir. Kürt dillerinin yukarıda belirtilenler haricinde Ermenistan, Gürcistan, Türkmenistan, Lübnan, Afganistan, Rusya gibi ülkelerde az sayıda konuşanı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed-i Hânî</span> Kürt edebiyatçı ve astronom

Ahmed-i Hani, 17. yüzyıl'da yaşamış Kürt edebiyatçı, astronom, şair, tarihçi ve İslam alimi.

<span class="mw-page-title-main">Selim Temo</span> Kürt yazar

Selim Temo, Kürt şair, yazar, akademisyen ve çevirmen.

<i>Mem û Zîn</i> Ahmed-i Hani eseri

Mem û Zîn, Cizre'de 1450/1451 yılında yaşanan ve 17. yüzyıl sonunda Ahmed-i Hani tarafından manzum bir eser olarak yazıya geçirilen destansı aşk öyküsü.

<span class="mw-page-title-main">Mahabad Cumhuriyeti</span> 1946da kurulmuş tanınmayan Kürt devleti

Mahabad Cumhuriyeti, Ocak 1946'da Sovyetler Birliği'nin desteğiyle kurulan ve Sovyetler Birliği'nin çekilişiyle aynı yıl içinde yıkılan, Birleşmiş Milletler tarafından tanınmamış Kürt devletiydi.

<span class="mw-page-title-main">Cigerxwîn</span> Kürt şair (1903-1984)

Cigerxwîn ya da Cegerxwîn, Kürt Marksist şair, edebiyatçı, yazar ve tarihçi.

Kürt edebiyatı, Kürtçe ile yaratılmış sözlü ve yazılı edebi eserleri kapsayan edebiyat. İslam öncesi Kürt edebiyatına dair hiçbir bilimsel bulgu ve bilgi yoktur. Kürt anlatılarının büyük bir kısmı sözlü şekilde yayılmış ve bu sözlü edebiyat bugün de sürmektedir. 20. yüzyılın başına kadar olan yazılı edebiyat ise şiir şeklindedir. Nesrin gelişmesi ise daha çok politik ve sosyal gelişmeler sayesinde olmuştur. Avrupa ülkelerine göçün artmasıyla birlikte yüzü kendi topraklarındaki gelişmelere dönük olan yeni bir tür sürgün edebiyatının da geliştiği görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kadı Muhammed</span> Mahabad Kürt Cumhuriyetinin lideri

Kadı Muhammed, İran Kürdü lider, devlet adamı ve Mahabad Cumhuriyeti'nin kurucusudur. İran Kürdistan Demokrat Partisi'nin başkanı olarak siyaset yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dildar</span> Kürt şair

Dildar, Irak'lı Kürt şair.

<span class="mw-page-title-main">Kanate Kurdo</span> Kürt yazar

Kanate Kurdo,, Sovyet Kürdü yazar, dilbilimci, akademisyen, Sankt-Peterburg Devlet Üniversitesi Şarkiyat Enstitüsü Kürdoloji bölümü başkanı.(1961-1985)

Mahmud Beyazidi Kürt tarihçisi, İslam âlimi ve Kürdolog.

Muradhan Beyazidi veya Murad Han, 1736 yılında Ağrı'nın Doğubeyazıt ilçesinde doğmuş, Klasik Kürt edebiyatı şairi ve yazarı. Ahmed-i Hani'den etkilemiştir. 6 yaşında iken Ahmedi Hani'nin medresesinde Kur'an ve dini dersleri alır Muradhan daha sonra Bitlis ve Van gibi illerde eğitimini tamamlar. 1778 yılında Doğubeyazit'ta öldü. Günümüzde ulaşan çok sayıda şiirleri var.

Nûbihara Biçukan, 1683 yılında Ahmed-i Hani tarafından kaleme alınan Kürtçe manzum eser. Hani bu eseri Kürdistan medreselerinde Kürtçe eğitim vermek için yazmıştır. Kitap Kürtçe-Arapça manzum bir sözlük olup, Kürt tarihindeki ilk Kürtçe sözlük sayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Haci Kadir Koyi</span> Kürt şair

Haci Kadire Koyi (Kürtçe; Hecî Qadirê Koyî Kürt edebiyatçısı, şair ve Kürt milliyetçisi. Asıl ismi Abdulkadir babasının ismi Molla Salih'tır. Hac aylarında doğması sebebiyle Haci Kadir diye bilinir. Küçük yaşlarda babasını yedi yaşında iken de annesini kaybetmiştir. Dayılarının yanında büyüyen Haci Kadir medrese eğitimi Mahabad ve Uşnu gibi yerlerde almıştır. Kürt edebiyatı'na yapmış olduğu katkılar ve ulusal şiirlerinden dolayı Kürtler'de ikinci Ahmed-i Hani olarak bilinir. Hacı Kadir özellikle şiirlerinde Kürtçe dışında ısrarla diğer dilleri kullanan Kürt yazarları, dini kendi çıkarlarına alet eden ve kadınların okumasına karşı çıkan bazı mollaları şiddetle eleştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kawa Nemir</span> Kürt şair, çevirmen ve editör

Kawa Nemir Kürt şair, çevirmen, editör.

<span class="mw-page-title-main">Hacı Baba Şeyh</span> Mahabad Kürt Cumhuriyetinin başbakanı

Hacı Baba Şeyh, Mahabad Cumhuriyeti'nin tek (Serokwezîr) başbakanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Şamil Esgerov</span>

Şamil Esgerov Sovyet Kürdü yazar, edebiyatçı ve tarihçi.