İçeriğe atla

Abdullah Mirza

Abdullah Mirza
Maveraünnehir'deki Timur İmparatorluğu'nun Emir'i
Hüküm süresi9 Mayıs 1450 - Haziran 1451
Önce gelenAbdüllatif Mirza
Sonra gelenEbu Said Mirza
Doğum1410'dan sonra
Timur İmparatorluğu döneminde
ÖlümHaziran 1451 (40-41 yaşlarında)
Orta Asya
Tam adı
Abdullah Mirza ibn İbrahim Sultan ibn Şah Rukh
HanedanTimurlu
Babasıİbrahim Sultan
AnnesiMihr Sultan Ağa

'Abdullah Mirza (1410'dan sonra - Haziran 1451), bugünkü İran, Afganistan, Pakistan ile Hindistan, Mezopotamya ve Kafkasya'nın önemli bir bölümünü kapsayan Timur İmparatorluğu'nun kısa ömürlü hükümdarıydı.

Timurlu hanedanının bir üyesi olan Abdullah Mirza, Timur'un büyük torunu, Şahruh'un torunu ve İbrahim Sultan'ın oğluydu. Dedesi tarafından Fars valiliği verilen Abdullah Mirza, Şah Rukh'un ölümünü takip eden 1447 veraset krizi sırasında kuzeni Sultan Muhammed tarafından konumunun tehdit edildiğini gördü ve eyaleti terk etmek zorunda kaldı. Uluğ Bey'in destekçisi olarak, Uluğ Bey'in iktidara gelmesinin ardından Abdüllatif Mirza tarafından hapsedildi. Abdüllatif öldürüldüğünde serbest bırakıldı ve Semerkant hükümdarı oldu, bunun için kendisini destekleyen birliklere para saçmak zorunda kaldı. Buna rağmen yaygın bir popülariteye sahip değildi.

Nispeten kısa süren hükümdarlığı sırasında, Sultan Muhammed'in kardeşi Alaüddevle Mirza tarafından çıkarılan bir isyan onu ciddi şekilde tehdit etmedi, ancak o sırada ana üssü Buhara'da bulunan Ebu Said Mirza tarafından başlatılan bir ayaklanma ölümcül oldu. Ebu'l-Hayr Han'ın desteğiyle Taşkent'ten Semerkant'a yürüyen Ebu Said Mirza, Abdullah Mirza'yı mağlup etti ve 1451 yılında idam ettirerek tahttaki yerini aldı.

Kaynaklar

  • Roemer, H. R. (1986). "Timur'un Halefleri". The Cambridge History of Iran, Volume 6: The Timurid and Safavid Periods. Ed. Peter Jackson. New York, New York: Cambridge University Press. 0-521-20094-6
Abdullah Mirza
Önce gelen
Abdüllatif Mirza
Timur DevletiSonra gelen
Ebu Said Mirza

İlgili Araştırma Makaleleri

Uzun Hasan, Akkoyunlu hükümdarı olup, bugünkü İran, Irak, Azerbaycan, Ermenistan ve Türkiye'nin bir bölümünü kapsayan bir coğrafyada 1453-1478 yılları arasında hüküm sürmüştür. Akkoyunluların en güçlü hükümdarı olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Timur İmparatorluğu</span> Asyada hüküm sürmüş eski bir imparatorluk

Timur İmparatorluğu, Timurlu Devleti, Timurlular veya Turan İmparatorluğu, Fars ve İslam medeniyeti unsurları ile Türk-Moğol devlet ve askeri teşkilat unsurlarını bünyesinde barındıran Emir Timur tarafından kurulmuş bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Karakoyunlular</span> 1380-1469 yılları arasında bugünkü Doğu Anadolu Bölgesi, Güney Kafkasya, Azerbaycan ve Kuzey Irak topraklarında egemenlik sürmüş Oğuz Türklerinin kurduğu bir devlet

Karakoyunlular ya da Karakoyunlu Devleti, başkenti Tebriz olan ve 1380-1469 yılları arasında bugünkü Doğu Anadolu Bölgesi, Güney Kafkasya, Azerbaycan ve Kuzey Irak topraklarında egemenlik sürmüş Oğuz Türklerinin kurmuş olduğu bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Uluğ Bey</span> Türk hükümdar, gökbilimci ve matematikçi (1394–1449)

Uluğ Bey, Timur İmparatorluğu'nun 4. sultanı Türk matematikçi ve astronomi bilgini.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Baykara</span>

Hüseyin Baykara, lakabı Ebu'l-Gazi, tam adı Hüseyin bin Gıyaseddin Mansur bin Baykara,, Timur İmparatorluğu hükümdarı ve şair. Taht kavgaları ve savaşlarla geçen uzun saltanat döneminde bilim, sanat ve edebiyatta büyük gelişmeler sağlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Şahruh</span>

Şahruh Mirza, Timur İmparatorluğu üçüncü hükümdarı.

Abdüllatif Mirza Timur'un büyük torunu. Uluğ Bey'in üçüncü oğlu, Maveraünnehir hükümdarı.

<span class="mw-page-title-main">Gûr-ı Emîr</span> anıt mezar

Gur-i Emir, Timur İmparatorluğu'nun kurucusu Timur'un türbesi ve külliyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Said Mirza</span> Timurlu hükümdarı

Ebu Said Mirza, 1451-1469 yılları arasında Timurlular hükümdarı.

Gevher Şad Begüm, Timur İmparatorluğu Hükümdarı Şahruh'un eşi, Uluğ Bey'in annesi.

Ayşe Sultan Begüm, Babür İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk Babür imparatoru olan Babur'un ilk eşi olarak Ferghana Vadisi ve Semerkant'ın Kraliçe eşiydi.

Sultan Muhammed Mirza, Timurlu bir prenstir. Miranşah'ın oğlu, Timur'un torunudur. Hayatı hakkında çok az şey biliniyor. Oğlu Ebu Said Mirza, Hindistan Babür İmparatorluğu'nun kurucusu Babür'un büyük büyükbabasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Sultan Mirza</span> Timurlu askeri komutan

Muhammed Sultan Mirza (1375-1403), Timurlu Hanedanı'nın üyesi ve kurucusu Timur'un torunuydu. Timur'un en sevdiği torunu olan Muhammed Sultan, onun başlıca askeri komutanlarından biri olarak hizmet etti ve Altın Orda, Pers krallıkları ve Osmanlı İmparatorluğu'na karşı başarılı seferlerde öncü kuvvetlere yardım etti. Tarihçi Arabşah tarafından "asil doğası ve canlılığıyla açık bir dahi" olarak tanımlanan Muhammed Sultan, sonunda Timur tarafından imparatorluğun vârisi olarak atandı. 1403'teki erken ölümü büyükbabasını çok etkiledi.

<span class="mw-page-title-main">I. Faruk Yaşar</span>

Faruk Yaşar, Şirvanşahlar devletinin otuz altıncı hükümdarı ve Şirvanşah I Halilullah'ın oğludur.

Ebu'l Kasım Babür Mirza, Horasan'da Timurlu hükümdarıdır (1449-1457). Şahruh'un oğlu Gıyasettin Baysungur'un oğlu ve dolayısıyla Emir Timur'un büyük torunuydu.

İbrahim Mirza on beşinci yüzyılda Herat'ın Timurlu hükümdarıydı. Timur'un torunlarından Alaüddevle Mirza'nın oğludur.

Alaüddevle olarak da yazılan Rükn-üd-din Alaüddevle Mirza bir Timurlu prensi ve Orta Asya hükümdarı Şahruh'un torunuydu. Büyükbabasının ölümünün ardından Alaüddevle, ardından gelen veraset mücadelesine karıştı. Başlangıçta stratejik bir avantaja sahip olmasına rağmen, sonunda daha başarılı rakipleri tarafından geride bırakıldı. Alaüddevle tahtı ele geçirmek için yaptığı sayısız başarısız girişimin ardından sürgünde öldü.

Pir Muhammed Mirza bir Timurlu hanedanı üyesiydi ve büyükbabası Emir Timur'un ölümünden sonra kısa süreliğine Timur İmparatorluğu'nu yönetti. Tahtın asıl varisi olan ancak babasından önce ölen Cihangir Mirza'nın oğluydu. Veraset sırası Ömer Şeyh Mirza'nın idi ama o da ölmüştü. Pir Muhammed'in kardeşi Muhammed Sultan, Timur'un vârisi olarak atandı, ancak o da savaşırken aldığı yaralardan dolayı öldü. GeriyeTimur'un devleti yönetemeyecek kadar uysal olduğunu düşündüğü Şahruh ve kafa travması sonrası zihinsel sıkıntılar yaşayan Miran Şah kalmıştı. Timur, oğullarından hiçbirinin hükümdar olamayacağını düşündü ve halefi olarak Pir Muhammed'i seçti.

Sultan Muhammed 1447'den ölümüne kadar İran ve Fars’ yöneten Timurlu hükümdarıydı. Şahruh’un oğlu Baysungur’un oğluydu.

<span class="mw-page-title-main">Serahs Savaşı (1459)</span>

Serahs Savaşı Mart 1459'da Merv ve Serahs arasında bir yerde gerçekleşti.