İçeriğe atla

Abdul Kerim (münşi)

Münşi hafız
Muhammed Abdülkerim
منشى عبدالكريم
Rudolf Swoboda [en]'nın yağlı boya portresi, 1888
Kraliçe Victoria'nın Kızılderili Sekreteri
Görev süresi
1892-1901
Kişisel bilgiler
Doğum 1863
Lalitpur, Kuzeybatı Eyaletleri, Britanya Hindistanı
Ölüm 20 Nisan 1909 (46 yaşında)[1]
Agra, Birleşik Eyaletler, Britanya Hindistanı
Evlilik(ler) Raşidan Karim
Akraba(lar) Hacı Muhammed Veziruddin (Babası)
Dini İslam

Muhammed Abdul Kerim (1863 - 20 Nisan 1909), Hint hizmetkâr ve sekreter. Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı ile Hindistan Kraliçesi Victoria'nın saltanatının son on dört yılında hizmetinde bulundu.

İlk yılları

Muhammed Abdul Kerim 1863 yılında günümüzdeki Uttar Pradeş Eyaleti sınırları içerisinde kalan Britanya Hindistanı'nın Jsansi şehrinde altı çocuklu Müslüman bir ailede dünyaya geldi. Kerim'in bir ağabeyi ve dört küçük kız kardeşi vardı. Babası Hacı Muhammed Veziruddin, bir İngiliz süvari alayı olan Central India Horse'da görevli bir hastane asistanıydı ve Ağustos 1880'de II. İngiliz-Afgan Savaşı'nı sona erdiren Kandahar Muharebesi'ne katılmıştı. Veziruddin, savaştan sonra Central India Horse alayından Agra'daki bir hapishanedeki sivil bir göreve transfer edildi. Hacı Muhammed Veziruddin oğlunun eğitimine özel ilgi gösterdi. Tutulan eğitmenler yardımıyla Farsça ve Urduca öğrenen Abdul Kerim, bir genç olarak Kuzey Hindistan'ı ve Afganistan'ı dolaştı. Bir nevvab için üç yıl boyunca temsilci olarak çalıştı ve daha sonra istifa etti. Abdul Kerim, Agra'daki bir hapishanede kayıt memuru olarak işe başladı. Bu arada babası Veziruddin, bir arkadaşının kız kardeşi ile Abdul Kerim arasında görücü usulü ile bir evlilik tertip etti.

Hapishanenin İngiliz müdürü John Tyler, Abdul Kerim'in zekâsından ve iş yapma becerisinden etkilenmişti. Agra hapishanesindeki mahkûmlar eğitildi ve rehabilitasyonlarının bir parçası olarak halı dokumacısı olarak çalıştırıldı. 1886'da, South Kensington'daki Koloni ve Hindistan Sergisinde halı dokumayı göstermek için 34 hükümlü Londra'ya gönderildi. Abdul Kerim mahkûmlara eşlik etmedi, ancak hapishane müdürü John Tyler'ın geziyi düzenlemesine, halı ve dokumacıların seçilmesine yardım etti. Kraliçe Victoria sergiyi ziyaret ettiğinde, Tyler ona yine Kerim'in yardımıyla seçilen iki altın bileziği hediye etti. Kraliçe, Hindistan koloni topraklarına uzun süredir ilgi duyuyordu ve Hintlerin el becerisinden çok etkilendi. Kraliçenin tahta çıkışının 50. yıldönümünü temsil eden Altın Jübile'de kendisine eşlik etmeleri ve bir yıl boyunca istihdam edilmeleri için Tyler'a iki Hint hizmetkârın işe alınmasını emretti. Agra'ya dönen John Tyler bu görevlendirme için Abdul Kerim'i ve Muhammed Buksh'i tercih etti. Abdul Kerim aceleyle İngiliz kültürü ve İngiliz dilinde eğitildi ve Muhammed Buksh ile birlikte İngiltere'ye gönderildi.

Kraliyet hizmetkârlığı

Agra'dan Bombay'a demiryolu ve oradan İngiltere'ye gemi ile bir yolculuktan sonra, Kerim ve Buksh Haziran 1887'de Windsor Kalesi'ne geldiler. Tümgeneral Dennehy'nin sorumluluğuna alınan ikili, Kraliçe'ye ilk olarak 23 Haziran 1887'de Windsor'daki Frogmore House'da kahvaltıda servis yaptılar. Kraliçe, Kerim'i o gün için günlüğünde şöyle tanımladı: "Diğeri [Buksh'tan] çok daha genç, çok daha hafif, uzun boylu ve güzel, ciddi bir yüz ifadesine sahip. Babası Agra'da yerli bir doktor. İkisi de ayaklarımı öptüler." Beş gün sonra Kraliçe, "Hintler her zaman beklemesini bilirler ve bunu çok iyi ve sessizce yaparlar" ifadesini kullandı.(Kaynakça gerekli) 3 Ağustos'ta ise günlüğüne şunları yazdı: "Hizmetkarlarımla konuşmak için birkaç Hindustânî kelime öğreniyorum. Hem dil hem de insanlar için beni çok ilgilendiriyor, doğal olarak daha önce hiç gerçek temasa geçmedim."

Abdul Kerim, Kraliçe Victoria'nın özel ilgisini bir kır daveti sırasında çekti. Abdul Kerim'in Hindistan'dan gelirken yanında getirdiği baharatlar ile hazırladığı bir tavuk körisi yemeğini çok beğenen kraliçe, bu yeni tarifin kendi özel menüsüne eklenmesini emretti. Hindistan kültürüne daha fazla ilgi göstermeye başlayan Victoria, Abdul Kerim'den Urduca eğitimler almaya başladı. Başlarda direktiflerini uşakları ve nedimeleri ile Abdul Kerim'e ileten Kraliçe, daha sonra onu doğrudan kendi maiyetine dahil etmeye karar verdi. Ayrıca Abdul Kerim'e resmî bir sıfatlar da vererek ona, sir ve Müslüman Hint kültüründe “özel hoca” anlamına gelen Münşi Hafız Abdul Kerim olarak seslenilmesini istedi.[2]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Siraj Qureshi (20 Nisan 2016). "Kraliçe Victoria'nın kişisel sekreteri Munshi Abdul Kareem'in ölüm yıldönümü kutlandı" (İngilizce). India Today. 24 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2023. 
  2. ^ Murat Bardakçı (15 Mayıs 2016). "Kraliçe Victoria ile Abdulkerim'in tuhaf öyküsü". Haberturk.com. 14 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

14 Ağustos, Miladi takvime göre yılın 226. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 139 gün vardır.

<span class="mw-page-title-main">Pakistan</span> Güney Asyada bir ülke

Pakistan, resmî adıyla Pakistan İslam Cumhuriyeti, Güney Asya'da bir ülkedir. 241,49 milyonu aşan nüfusuyla dünyanın en kalabalık beşinci ülkesidir. En büyük ikinci Müslüman topluluğuna sahiptir. 881.913 km²'lik yüzölçümü ile bu alanda 33. sıradadır. Pakistan'ın güneyde Umman Denizi ve Körfezi'ne 1046 km kıyısı vardır. Doğuda Hindistan, batıda Afganistan, güneybatıda İran ve kuzeydoğuda Çin ile komşudur. Kuzeybatıda Afganistan'ın Vahan Koridoru Pakistan'ı Tacikistan'dan ince bir hatla ayırır. Ayrıca Umman ile deniz sınırı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hinduizm</span> Hindistan merkezli bir din

Hinduizm, çok kapsamlı inanç ve yaşam felsefesinin toplamıdır. Özellikle Hindistan, Nepal ve Bangladeş'te yaygındır. Günümüzde yaklaşık 1.25 milyar izleyeni ile Hristiyanlık ve İslam'dan sonra üçüncü sırada yer alan Hinduizm inancının neredeyse tüm takipçileri Hindistan ve çevresinde bulunmaktadır. Budizm ve Zen Budizmi gibi çeşitli ekoller Hinduizm'den kaynaklanıp ayrılmıştır.

Oryantalizm veya Şarkiyatçılık, Yakın Doğu ve Uzak Doğu toplumlarının, kültürlerinin, dillerinin ve halklarının incelendiği Batı kökenli araştırma alanlarının tümüne verilen isimdir. Sanat tarihi, edebiyatı ve kültürel çalışmalarda, Oryantalizm, Doğu dünyasındaki yönlerin taklidi veya tasviridir. Bu tasvirler genellikle Batılı yazarlar, tasarımcılar ve sanatçılar tarafından yapılır. Özellikle, daha spesifik olarak "Orta Doğu" yu tasvir eden Oryantalist tablolar, 19. yüzyıl akademik sanatının popülerlerinden biriydi ve aynı şekilde Batı edebiyatı Doğu temalarına da benzer ilgi göstermiştir. Edward Said'in Oryantalizm adlı kitabının 1978'de yayımlanmasından itibaren, çok sayıda akademik söylem “Oryantalizm” terimini, Batı'nın Orta Doğu, Asya ve Kuzey Afrika toplumlarına yönelik genel tavrına atıfta bulunmak için kullanmaya başlamıştır. Said'in analizinde Batı, bu toplumları statik ve gelişmemiş olarak özümsemekte, böylece emperyal gücün hizmetinde incelenebilecek, tasvir edilebilecek ve çoğaltılabilecek bir Doğu kültürü görüşü üretmektedir. Bu görüşü ile Said, Batı toplumunun gelişmiş, rasyonel, esnek ve üstün olduğu fikrini ifade etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Britanya İmparatorluğu</span> Birleşik Krallık tarafından yönetilmiş devletler ve dominyonlardan oluşan imparatorluk

Britanya İmparatorluğu, Birleşik Krallık veya öncül devletleri tarafından yönetilen dominyonlar, sömürgeler, himayeler ve mandalar ile diğer bağımlı bölgelerden oluşmuş olan imparatorluktur. 16. ve 17. yüzyıllarda İngiltere Krallığı tarafından kurulan denizaşırı sömürgeler ve ticaret karakolları olarak başlamıştı. En güçlü döneminde tarihteki en geniş topraklara sahip devlet olmasının yanı sıra bir yüzyıldan fazla bir süre boyunca dünyanın en önde gelen küresel gücüydü. 1922'de 458 milyon kişi, yani dünya nüfusunun neredeyse dörtte biri, Britanya İmparatorluğu'nun egemenliği altındaydı ve toprakları 33.000.000 km2'lik alanı kapsıyordu. Bu derece geniş bir coğrafyaya hükmettiği için siyasi, dilsel ve kültürel kalıtı hâlen yaygın olarak devam etmektedir. Gücünün doruklarındayken, dünya geneline yayılmış toprakları nedeniyle her zaman en az bir bölgesinde gün ışığı olmasından ötürü "üzerinde güneş batmayan imparatorluk" olarak da tanımlanmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Babürlüler</span> Bir zamanlar Hindistan alt kıtasının büyük kısımlarına uzananan hanedan imparatorluğu

Babürlüler veya Babür İmparatorluğu, günümüzdeki Hindistan ve çevresi üzerinde kurulmuş ve hüküm sürmüş Türk-Moğol kökenli devlet. Çağatay Türkü bir şef ve Timurlu Hanedanı'ndan olan Babür Şah tarafından 1526 yılında kurulan ve 17. yüzyılın sonu ile 18. yüzyılın başında imparatorluğun gücünün zirvesinde olduğu dönemde, Hindistan'ın büyük bölümüne hakim olan imparatorluğun nüfusunun o tarihlerde 3,2 milyon kilometre karelik bir bölge üzerinde 110 milyon ila 150 milyon arasında olduğu tahmin edilmektedir. Babür İmparatorluğu'nun hakimiyet alanı, en geniş olduğu dönemde bugünkü Hindistan, Pakistan, Bangladeş ve Afganistan'ı kapsamaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Babür</span> Babür İmparatorluğunun kurucusu ve ilk hükümdarı

Babür ve Bebür veya tam adıyla Zahîreddîn Muhammed Bâbur Türk lider, Babür İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk hükümdarı. Soyu, baba tarafından Timur anne tarafından Cengiz Han'a dayanan Babür Şah, 1519'dan itibaren Hindistan'a düzenlediği seferler sonunda bütün Kuzey Hindistan'ı kontrol altına alıp 1526'da Delhi Sultanlığı'na son vererek günümüzdeki Afganistan, Pakistan ve Hindistan'ın kuzeyini kapsayan topraklar üzerinde Babür İmparatorluğu'nu kurdu.

<span class="mw-page-title-main">V. George</span> 1910dan 1936ya kadar Birleşik Krallık Kralı ve Britanya Dominyonları ve Hindistan İmparatoru

V. George, 6 Mayıs 1910'dan 1936'daki ölümüne kadar Birleşik Krallık kralı, İngiliz İmparatorluğu dominyonlarının ve Britanya Hindistanı'nın imparatoruydu.

<span class="mw-page-title-main">V. S. Naipaul</span> İngiliz yazar (1932-2018)

Sir Vidiadhar Surajprasad Naipaul, Trinidad ve Tobago doğumlu, Britanyalı kurgu ve kurgu olmayan İngilizce eserler yazarı. Trinidad'da geçen erken dönem komik romanları, genişleyen dünyadaki yabancılaşmaya dair kasvetli romanları ve ihtiyatlı yaşam ve seyahat günlükleriyle tanınır. Çoğunlukla beğenilen, ancak bazen tartışmalara yol açan düzyazılar yazdı. Elli yılda otuzdan fazla kitap yayımladı.

<span class="mw-page-title-main">Bahavalpur</span> Pakistanda bir şehir.

Bahawalpur Pakistan'ın Pencap eyaletine bağlı şehir. 1802'de kurulan Bahawalpur Devleti'nin başkenti idi. Nüfus itibarıyla Pakistan'ın 11. büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Bal Gangadhar Tilak</span>

Bal Gangadhar Tilak, Hint bilim insanı, hukukçu, matematikçi, düşünür ve milliyetçi önderdir. 1914'te Hint Yönetsel Özerklik Birliği'ni kurarak başkanlığını üstlenmiş, 1916'da Muhammed Ali Cinnah'la bağımsızlık mücadelesinde Hindu-Müslüman birliğini sağlayan Lucknow Paktı'nı imzalamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Virginia Kolonisi</span> 1607den Amerikan Devrimine kadar bütün bir 17. yüzyıl boyunca İngilterenin Kuzey Amerikadaki kolonilerinden biridir

Virjinya kolonisi 1607'den Amerikan Devrimine kadar bütün bir 17. yüzyıl boyunca İngiltere'nin Kuzey Amerika'daki kolonilerinden biridir. Virjinya adı (İngilizce:Virginia) 1584 yılında Sir Walter Raleigh tarafından, hiç evlenmemiş olan Kraliçe I. Elizabeth'e ithafen verilmiştir. 17. yüzyılın ortalarındaki İngiliz İç Savaşı'ndan sonra II. Charles, koloninin kraliyete ne kadar sadık olduğunu vurgulamak için başına Eski Dominyon eki koymuştur.

<span class="mw-page-title-main">1857 Hint Ayaklanması</span> 1857-1858de Britanya Doğu Hindistan Şirketine karşı başlatılmış fakat Britanya tarafından bastırılmış isyan

1857 Hint Ayaklanması, 10 Mayıs 1857 tarihinde, Meerut şehrinde bulunan Britanya Doğu Hindistan Şirketi ordusuna bağlı olan Sepoy askerlerinin isyanı ile başladı. Fakat bu ayaklanma İngilizlere bağlı olan, Yukarı Ganj Nehri Ovası, Orta Hindistan ve diğer Hindistan bölgelerindeki askerler ve sivil halk arasında yayıldı. Esas askeri çarpışmalar günümüzdeki Hindistan eyaletleri; Uttar Pradeş, Bihar, Kuzey Madhya Pradeş ve Delhi'de yaşandı.

<span class="mw-page-title-main">Haydarabad, Pakistan</span>

Haydarabad, Pakistan'ın Sind Eyaleti'nde bir şehir.

<span class="mw-page-title-main">Mirza Esedullah Han Galib</span>

Mirza Esedullah Han Galib doğum adı: Mirza Esedullah Baig Han, d. 27 Aralık 1797 – ö. 15 Şubat 1869), Büyük Britanya koloni dönemi Babür İmparatorluğu zamanında yaşamış klasik Urduca ve Farsça şiirleriyle tanınan şair. Müstear isim olarak Galib ("baskın") ve Asad ("aslan") isimlerini kullanmıştır. Yaşamı boyunca Babürlüler, Britanyalılar tarafından etkisizleştirildiler ve yerlerinden edildiler, 1857 Hindistan İsyanı'nın bastırılmasından sonra da tamamen egemenlikleri sona erdi. Galib tüm bu süreçleri şiirlerine yansıtmıştır. Galib daha sonra birçok kişi tarafından değişik şekillerde yorumlanan gazeller yazmıştır. Galib, Babür Dönemi'nin son büyük şairi ve Urdu dilinin en popüler ve etkili şairlerinden biri olarak kabul edilir. Bugün sadece Hindistan ve Pakistan'da değil dünyanın birçok bölgesinde tanınmış bir şairdir.

<span class="mw-page-title-main">Hindistan'da laiklik</span>

Hindistan'da lâiklik veya sekülerizm Hindistan'da, devletin bütün dinlere eşit yaklaşması anlamında kullanılmaktadır. Lâiklik veya sekülerizmin batıda içerdiği din ve devletin ayrılığına yakın biçimde tanımlanan kavramsal ifadenin dışında yer alan bir anlam içererek, Hindistan'da dinsel hukuk; devlet yasal yapısına bütün dinler için eşit katılımlı olmak üzere eklemlendirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cemaleddin Efganî</span> Siyasi aktivist ve İslam düşünürü

Cemaleddin Efganî, 19. yüzyıl fikir ve siyaset insanlarından biri olan Müslüman aktivist ve düşünür. İslami modernizmin kurucularından ve ümmet birliğinin savunucularındandır.

Syed Ata Ullah Shah Buhari, Hindistan alt kıtasından bir Müslüman Hanefi alimi, dini ve siyasi liderdi. Meclis-i Ahrar-ı İslam'ın kurucu üyelerinden biriydi. Biyografi yazarı Ağa Shorish Kashmiri, Buhari'nin en büyük katkısının Hint Müslümanlar arasında güçlü İngiliz karşıtı duyguları filizlendirmesi olduğunu belirtir. Muhammed Ali Cinnah'a muhalefet ve bağımsız bir Pakistan kurulmasına muhalefet ve Ahmediye Hareketi'ne muhalefetle ilişkilendirilen Ahrar hareketinin en önemli liderlerinden biridir. Onu Müslümanlar arasında ünlü yapan efsanevi bir retorik olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Albert Victor (Clarence ve Avondale dükü)</span> Birleşik Krallık Prensi

Prens Albert Victor, Clarence ve Avondale Dükü, Galler Prensi ve Prensesi'nin en büyük çocuğu ve o zamanlar hükümdar olan Birleşik Krallık hükümdarı Kraliçe Victoria torunuydu. Doğduğu andan itibaren Birleşik Krallık taht sıralamasında ikinci sıradaydı, ancak babası ve büyükannesinden önce öldüğü için kral olamadı.

Sömürge Hindistanı, Keşifler Çağı sırasında Hint alt kıtasının Avrupalı sömürgeci güçler tarafından işgal edilen kısmıdır. Keşifler Çağı boyunca Portekiz, Hollanda Cumhuriyeti, İngiltere, Fransa ve Danimarka-Norveç gibi Avrupalı güçler Hindistan alt kıtasının Sömürge Hindistan'ı olarak bilinen bölümlerini işgal edip sömürgeleştirmiştir. Bu ülkeler, özellikle baharat ticareti yoluyla zenginlik ve refah elde etmeye çalıştılar. Amerika kıtasının kolonileştirilmesi, Hindistan'da zenginlik arayışıyla motive edildi. Vasco da Gama, 15. yüzyılın sonlarında Afrika'yı dolaşarak Hindistan ile doğrudan ticareti yeniden kuran ilk Avrupalı oldu. Seylan'da bir üsse sahip olan Hollandalılar da Hindistan'a doğru genişleme girişiminde bulundular ancak Colachel Savaşı'nda Travancore Krallığı tarafından yenilgiye uğratıldılar. Avrupalı güçler 17. yüzyılın başlarında Hindistan'da ticaret merkezleri kurdular ve Babür ve Maratha İmparatorlukları zayıfladıkça birçok istikrarsız Hint devletini manipüle edip kontrol altına almayı başardılar. 18. yüzyılın sonları ve 19. yüzyılın başlarında İngiltere ve Fransa, hem vekil yöneticiler hem de doğrudan askeri müdahale yoluyla Hindistan'da hakimiyet mücadelesi verdi. Nihayetinde İngiltere Hindistan'ın büyük bir bölümünün kontrolünü ele geçirdi ve Hindistan "İngiliz tacının mücevheri" olarak anılmaya başlandı. Hindistan 1947 yılında bağımsızlığını kazanmış ve Hindistan Dominyonu ile Pakistan Dominyonu olarak ikiye bölünmüştür.