Abdürreşid Han - Turkipedia

Abdürreşid Han
Yarkand Hanlığı
Hüküm süresi	1533–1544
Önce gelen	Sultan Said Han
Sonra gelen	Abdülkerim Han

Doğum	1508
Ölüm	1560 (52 yaşında)
Eş(ler)i	Amannisa Hanım (e. 1540)
Babası	Sultan Said Han

Abdürreşid Han (1508-1560), Yarkand Hanlığı'nı 1533'ten 1544'e kadar yöneten bir handır.

Sultan Said Han, Büyük Tibet (Ursang)'e Budistlerine karşı İslam dini (cihat) uğruna savaş yolculuğuna çıktığı zaman, astım hastalığından, Tibetin Lhasa şehrinde 2 Temmuz 1533 günü 48 yaşında ölen^[1] babası Said Han’ın yerine geçen oğlu Reşidi Han (1533-1559) babasının bu parlak dönemini devam ettirememiştir. 1538 yılında, Abdürreşid Han Batı Türkistan'nı yöneten Ubaid Ullah ile bir Barış ve İttifak antlaşması yapar. Bu müzakereler sırasında ünlü Nakşibendi Sufi önderi Ahmet Kazani Semerkand'dan büyük bir mal ve mülkü olan Kaşgar'a gelir.

Bu devrin en büyük rahatsızlığı ülkenin Uyguristan olarak bilinen doğu şehirleri ile Altışehir olarak bilinen Hotan, Yarkent, Yengihisar, Kaşgar, Aksu ve Uçturfan gibi batı şehirleri arasındaki arasında sürdürülen üstün olma mücadelenin büyüyerek düşmanlığa dönüşmesidir.

Bu durumdan istifade eden ve Moğolistan’da egemenliği ellerine geçirerek hem Çin istikametinde hem de Doğu Türkistan yönünde ilerlemek isteyen Kalmuklar (Jungarlar) sık sık Doğu Türkistan’ın doğu şehirlerine akınlar yapmaya başlamışlardır.

Keşmir yöneticisi ve tarihçi Mirza Muhammet Haydar Duğlat yazdığı esere devrin Yarkand Hanlığı'nın hükümdarı Sultan Said Han’ın yerine geçen oğlu Reşidi Han'ın adını vererek Tarih-i Reşidi onun adına sunnan Mirza Muhammet Haydar Duğlat bu devir olaylarını etraflı bir şekilde anlatır.

Abdürreşid Han'ın 1540 yılında rivayetlere göre bir ormanıncının kızı olan Amannisa han (veya Aman Isa Khan) (1526-1560) isminde bir Uygur Muqam ustası, müzisyen ve şair kadınla evlenir. Abdürreşid Han'ın 1560 yılında ölümünden sonra, ikinci oğlu Abdülkerim Han Yarkand Hanlığı'nın başına geçmiştir.

Ayrıca bakınız

Amannisa Hanım

Notlar

^ Mirza Muhammet Haydar Duğlat, Tarih-i-Rashidi, Çeviren Edward Denison Ross. London, 1895. ISBN 81-86787-02-X, ISBN 81-86787-00-3

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

Hokand Hanlığı,, bugünkü Özbekistan, Kırgızistan, Kazakistan, Tacikistan ve Doğu Türkistan'ı da kapsayan bölgede 1709 ile 1876 yılları arasında hüküm sürmüş Mangıt-Ming Hanedanlığı. Buhara Hanlığı ve Hive Hanlığı ile birlikte Buhara Hanlıkları olarak anılmıştır. Başkenti Hokand olan hanlığın yönetimi içerisinde Tacikler, Özbekler, Kırgızlar, Kazaklar, Farslar, Kıpçaklar, Soğdlar, Uygurlar bulunmaktaydı. Yönettiği şehirler arasında; Hokand, Taşkent, Buhara, Semerkand, Margilan, Namangan, Fergana, Andican, Türkistan, Çimkent, Taraz(Talas), Bişkek, Oş, Zaferabad, İsfara, Aksu, Kaşgar, Hoten vb şehirler bulunmaktaydı.,

<span class="mw-page-title-main">Yakub Beg</span>

Yakub Beg, Hokand Hanlığı'nın Özbek kökenli askeri.

Çağatay Hanlığı, Moğol hükümdarı Cengiz Han’ın oğullarından Çağatay Han’ın adını taşıyan Türkleşmiş Moğol devletidir.

Mirza, Arapça "emir" kelimesiyle Farsça "zade" ekinin birleşmesiyle oluşmuş soyluluk içeren bir unvan.

<span class="mw-page-title-main">Kaşgar</span> Doğu Türkistanda bir şehir

Kaşgar, Çin'de Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin batısında yer alan tarihi bir vaha şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Yarkent İlçesi</span>

Yarkent İlçesi deniz'den yüksekliği 1189 metre yüksekte konumlanan Çin'de Sincan Uygur Özerk Bölgesinde bir nahiye düzeyine düşürülmüş bir şehirdir.

Çağatay hanları listesi, bu maddede Cengiz Han'ın oğullarından Çağatay Han'ın ulusuna bağlı Çağatay Hanlığı, Doğu Çağatay Hanlığı ve Yarkand Hanlığı'nın hanlar listesi ve soy ağaçları mevcuttur.

Aksu (şehir), Çin Sincan Uygur Özerk Bölgesinde bir şehirdir.

Yengisar İlçesi, Çin'de Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin kuzeybatısında, Kaşgar İli'inde bir ilçedir.

Uçturfan İlçesi, Çin'de Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin kuzeyinde, Kırgızistan'a komşu, Aksu iline bağlı bir ilçedir.

<span class="mw-page-title-main">Mirza Muhammet Haydar Duğlat</span>

Mirza Muhammet Haydar Duğlat, bir askeri general, Kaşmir'in hakimi ve bir tarih yazarıdır.

Yarkand Hanlığı de denilen Doğu Türkistan'da 1514 ile 1680 yılları arasında Altışehir (Altıshahr) olarak bilinen Hotan, Yarkent, Yengihisar, Kaşgar, Aksu ve Uçturfan gibi şehirleri içine alan bölgede egemenlik sürmüş bir hanlıktır.

Doğu Çağatay Hanlığı ya da Moğolistan Hanlığı, Tuğluk Temür 1363 yılında oğlu İlyas Hoca'yı Çağatay Hanlığı'na bağlı Doğu Çağatay Hanlığı'nın başına getirmiştir.

Mahdum-ı Azam, özellikle Kaşgar'da Ahmet Kazani, 'ye ve onun torun ile taraftarlarınada Makhdūmzāda ismi verilir. 16. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar ve Kaşgar ile Yarkent 17. yüzyılın sonundan 18. yüzyılın ilk yarısına kadar büyük ölçüde bağımsız olarak bir tür İslami Teokrasi hakimiyeti sürdürmüşlerdir. Her ne kadar farklı algılanış biçimleri ve yorumları mevcut olsa da, teokrasi en yalın anlamda "devlet işlerinden bir tür ruhban sınıfının sorumlu olduğu ve devlet işlerinin dini temellere dayandırılmaya çalışıldığı sistem" olarak tanımlanabilir. Memleketleri Çin'lilerin eline geçtikten sonra, onlar Çinliler tarafından sürgüne gönderilmiş, buna rağmen oradan tekrar Çinlilere karşı isyanlar çıkarmışlardır. Ardıl ve taraftarlarına daha çok Nakşibendi bağlantılı ad verilir.

Sultan Said Han, Yarkand Hanlığı'nı Eylül 1514'ten Temmuz 1533'e kadar yöneten bir handır.

Abdülkerim Han, Yarkand Hanlığı'nı 1559'den 1591'e kadar yöneten bir handır.

<span class="mw-page-title-main">Amannisa Hanım</span>

Amannisa Hanım, Saidiye Hanlığı’nın ikinci hükümdarı Sultan Abdürreşit Han ’ın eşi, ünlü müzisyen, şair ve Uygur Oniki Makam ustası bir Uygur hanımıdır.

Sultan Ahmed Han, Doğu Çağatay Hanı. Saltanatı 1485'ten 1504 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Turpan Hanlığı 1487 yılında Doğu Çağatay Hanı; Yunus Han'ın ikinci oğlu Ahmed Han tarafından Doğu Türkistan topraklarının kuzeyinde kurulmuştur. Hanlığın başkenti Turpan şehridir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.