İçeriğe atla

Abdülmelik Fırat

Abdülmelik Fırat
Doğum1934
Hınıs, Erzurum, Türkiye
Ölüm29 Eylül 2009 (74-75 yaşlarında)
Ankara, Türkiye
EğitimMedrese, yüksekokul
MeslekSiyasetçi
Çocuk(lar)Mahmut Fevzi Fırat, Abdülkadir Fırat, Abidin Fırat, Süreyya Fırat

Abdülmelik Fırat (1934, Hınıs - 29 Eylül 2009, Ankara), Kürt asıllı Türk siyasetçi.

Yaşamı

Şeyh Said'in torunu olan Abdülmelik Fırat 11. Dönem Erzurum Milletvekilliği (DP) ve 19. Dönem Erzurum Milletvekilliği (DYP) yaptı. 2002 yılında Hak ve Özgürlükler Partisini kurdu ve onursal başkanlığını yaptı. 29 Eylül 2009 tarihinde öldü. Erzurum, Hınıs ilçesindeki Kolhisar köyündeki aile kabristanında defnedildi.

Diyarbakır Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu mezunudur. Babası Şeyh Şahabettin, Şeyh Said'in yeğenidir ve aynı zamanda onun kızı Ayşan Hanım ile evliydi. 1925'teki isyanın ardından Şeyh Said ve pek çok yakını idam edildi. Ailenin hayatta olan mensupları da sürgüne gönderildiler. Sürgüne gönderilenler, 1929'un Mart ayında Takrir-i Sükun Kanunu'nun kaldırılmasıyla memleketlerine geri dönebildiler. Ancak topraklarına el konulmuştu. Tekrar gidip yerleşmelerine izin verildi, fakat araziler resmen verilmedi. Bu arada Soyadı Kanunu çıkarılmış, Şeyh Said ailesinin bir kısmına sürgünde Fırat soyadı verilmişti. Ancak Aile 1935'te ikinci kez sürgüne tabi tutuldu.[1]

Çok partili dönemin başlaması ile TBMM, 8 Haziran 1947'de 5098 sayılı kanunu kabul ederek, 1934'teki Mecburî İskân Kanunu'nun bazı maddelerini değiştirdi, bazı maddelerini de yürürlükten kaldırdı. Böylece Fırat ailesi birkaç günlük yolculuğun ardından Hınıs'ın Kolhisar köyüne döndüler. İlk kez 1957'de yaşını 7 yıl büyüterek Demokrat Parti Erzurum milletvekili oldu. 27 Mayıs Darbesi'nde tutuklanan yaklaşık 500 kişinin içinde en genciydi. 1,5 yıla yakın Yassıada'da kaldı. Yargılama sonucu önce idam cezasına çarptırıldı, daha sonra cezası hapis cezasına çevrildi ve 1,5 sene de Kayseri Cezaevinde kaldı.[1]

1991'de Erzurum'dan DYP milletvekili seçildi, ancak daha sonra hükûmetin Kürt politikasıyla ters düşerek istifa etti.

İstifası ile ilgili Özgür Ülke Gazetesi'ne 22 Kasım 1994 tarihinde şöyle bir mülakat verdi: "İstifa, af talep etmek... görevi bihakkın yerine getirmediği zaman affını talep etmek onurlu haysiyetli bir harekettir. Aziz halkıma parlamentodaki durumunu ve içinde bulunduğum psikolojik şartları vurgulayarak izinlerini ve beni affetmelerini rica edeceğim. Parlamentoda bir palamenterin korkuluk olmaktan öte hiçbir fonksiyonu yoktur ve kalmamıştır. Vekaletinizi hakkıyla yerine getirebilecek inancımı kaybetmek üzereyim. Onu ve haysiyetin rencide olmaktadır. Büyük bir eziklik duymaktayım." Bir ara RP'den ihraç edilen Hasan Mezarcı ile yeni bir parti kuruluşuna çalıştı, sonuç alamadı. Yeni Demokrasi Hareketi ile temas kurdu en sonunda Hak ve Özgürlükler Partisini kurdu.

Kürtçe ve Türkçenin yanı sıra Arapça, Farsça, İngilizce ve Fransızca da konuşan Fırat, TBMM'nin en çok yabancı dil bilen üyelerindendi. HAK-PAR onursal başkanlığı yaptı.[2]

Uzun yıllardır "Multiple Miyelom" adı verilen kan hastalığıyla mücadele eden Fırat, 29 Eylül 2009 tarihinde böbrek yetmezliği sonucunda solunum ve yutma problemi ortaya çıkması üzerine yoğun bakım servisine kaldırıldı, saat 13.55'te solunum ve dolaşım yetmezliği sonucu öldü.

1 Ekim 2009'da memleketi Erzurum'un Hınıs ilçesi Kolhisar mahallesinde bulunan aile kabristanına defnedildi.

Kaynakça

  1. ^ a b "Yeni Safak Online - Dizi : Sürgünde büyüyen siyasetçi: Abdülmelik Fırat". www.yenisafak.com. 27 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024. 
  2. ^ "KURUCU GENENL BAŞKANIMIZ – HAK VE öZGÜRLÜKLER PARTİSİ". 17 Temmuz 2024. 20 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Erdal İnönü</span> Türk fizikçi ve siyasetçi (1926–2007)

Erdal İnönü, Türk fizikçi, akademisyen ve siyasetçi. Türkiye Cumhuriyeti'nin ikinci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün küçük oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Süleyman Demirel</span> 9. Türkiye cumhurbaşkanı (1993–2000)

Süleyman Sami Demirel, 1993-2000 yılları arasında Türkiye'nin 9. Cumhurbaşkanı olarak görev yapan Türk mühendis, siyasetçi ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Hınıs</span> Erzurumun bir ilçesi

Hınıs, Erzurum ilinin bir ilçesidir.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Vasıf Karakol</span>

Mustafa Vasıf Karakol, , Türk asker ve siyaset adamı.

<span class="mw-page-title-main">Şeyh Said İsyanı</span> 1925te Şeyh Said tarafından başlatılan isyan

Şeyh Said İsyanı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde merkezî yönetime karşı girişilen, geniş çaplı, Kürt ve Zaza aşiretlerin destek verdiği Kürt milliyetçisi ve hilâfet taraftarı ayaklanma.

<span class="mw-page-title-main">1995 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 20. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1995 Türkiye genel seçimleri, 24 Aralık 1995 tarihinde yapılan ve TBMM 20. dönem üyelerinin belirlendiği seçimdir. 79 ilde, 83 seçim çevresinde %10'luk ülke barajlı D'Hondt sistemi uygulanarak yapılan seçimlerde 29.189.146 seçmen toplam 138.608 sandıkta oy kullandı.

Kürdistan Teali Cemiyeti, Kürt Teali Cemiyeti, 30 Aralık 1918'de İstanbul'da kurulan ve doğu illerinde şubeleri açılan, bağımsız bir Kürt devleti kurulmasını amaçlayan cemiyet. Cemiyetin adı, Kürdistan Yükselme Derneği anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kumköprü, Akyazı</span> Akyazı, Sakarya, Türkiyede mahalle

Kumköprü, Sakarya ilinin Akyazı ilçesine bağlı bir mahalledir.

Korkut Özal, Türk mühendis ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Şeyh Said</span> Nakşibendi tarikatı şeyhi ve Şeyh Said İsyanının baş lideri (1865–1925)

Şeyh Said, Zaza asıllı Kürt Nakşibendi tarikatı lideri. Şeyh Said İsyanı'nın elebaşıydı. Cumhuriyet'in ilanına ve reformlarına karşı çıkarak şeriat isteğiyle dönemin hükûmetine karşı silahlı isyanda bulunmuş, bunun üzerine 1925 yılında yargılanmış ve ardından idam edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dengir Mir Mehmet Fırat</span> Türk avukat, çiftçi, ihracatçı ve siyasetçi

Dengir Mir Mehmet Fırat Türk avukat, çiftçi, ihracatçı ve siyasetçidir. 5 dönem milletvekilliği yapmış olan Fırat; DYP ve AK Parti'nin kurucularından, eski genel başkan yardımcılarındandı. DYP'den bir, AK Parti ve HDP'den ikişer dönem milletvekili seçildi.

Bedir Fırat, Kürt asıllı Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Ziya (1882 doğumlu siyasetçi)</span> Kürt siyasetçi

Koçzade Yusuf Ziya Bey, Birinci Meclis üyelerinden Kürt asıllı Türk siyaset adamı.

Sertaç Bucak, Zaza asıllı siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Ezer Weizman</span> 7. İsrail Cumhurbaşkanı

Ezer Weizman İsrailli siyasetçi, asker ve İsrail Devleti'nin 1993 - 2000 yılları arası 7. Başkanı. Weizman, aynı zamanda İsrail Hava Kuvvetleri Komutanlığı ve Savunma Bakanlığı da yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Halis Öztürk</span> Kürt siyasetçi

Halis Öztürk, , Kürt asıllı Türk siyasetçi.

Mehmet Nüzhet Ulusoy Samsun belediye başkanlığı, 11. dönem Samsun milletvekilliği ve Samsunspor başkanlığı yapan Türk avukat ve siyasetçi.

Abdulilah Fırat, Türk siyasetçi, şeyh.

Kürt İstiklâl Komitesi, Kürt aşiret ve nüfuz sahiplerinin kurmuş olduğu, hedef olarak bağımsız bir Kürdistan seçilen Kürt gizli örgütü.

Mehmet Fuat Fırat, Türk siyasetçi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.