Abdüllatif Filali (Arapça: عبد اللطيف الفلالي) (26 Ocak 1928 - 20 Mart 2009), Faslı siyasetçi ve diplomat.
Fas'ın Fes şehrinde doğdu. Fas Kralı II. Hasan döneminde 25 Mayıs 1994 tarihinden 4 Şubat 1998 tarihine kadar başbakanlık yaptı. 1985'ten 1999'a kadar da Fas dışişleri bakanı olarak görev yaptı.
Fas'ın geçen yüzyılın ikinci yarısından itibaren dış ilişkiler ile ilgili bir referans kitap yazdı.
Kalp sorunu nedeniyle Fransa'da 20 Mart 2009 tarihinde öldü.
|  | |
Fas, resmî adıyla Fas Krallığı, yaklaşık 37 milyon nüfusa ve 720.000 km² yüzölçümüne sahip bir Kuzey Afrika ülkesidir. Başkenti Rabat ve en büyük şehri de Kazablanka'dır. Mağrip ülkelerinden biri olan Fas'ın, Atlantik Okyanusu'dan Cebelitarık Boğazı'nı çevreleyip Akdeniz'de son bulan uzun bir sahil şeridi vardır. Doğuda Cezayir, kuzeyde İspanya, güneyde ise Moritanya ile komşudur. Aynı zamanda ülke, Batı Sahra adı verilen bölgede, 1975'te koloni ülkesi İspanya tarafından terk edildikten sonra hak iddia etmiş ve günümüzde de bölgenin dörtte üçünü fiilen yönetmektedir.
Batı Sahra, Afrika kıtasının kuzeybatısında yer alan ve 1975 yılında koloni ülkesi İspanya tarafından terk edildikten sonra Fas tarafından hak iddia edilen ve günümüzde de üçte ikisini Fas'ın fiilen yönettiği bölgedir. Bölgenin tümü üzerinde 1976 yılında bağımsızlığı ilan edilen Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti'nin bu ilanı Fas tarafından kabul edilmemektedir. Bölgenin sınır komşusu olarak kuzeyinde Fas, kuzeydoğusunda Cezayir, doğu ve güneyinde Moritanya yer alırken, bölgenin batısında Atlas Okyanusu yer almaktadır.
Portekiz millî futbol takımı, Portekiz'i uluslararası arenada temsil eden futbol takımıdır. Portekiz 1966 yılında FIFA Dünya Kupası'nda 3. olmuş, 2004 yılında kendi düzenlediği Avrupa Futbol Şampiyonası'nda ise ikinci olmuştur. Son olarak Fransa'da düzenlenen 2016 Avrupa Futbol Şampiyonası'nda şampiyon olmuştur.
Mağrip, Arap dünyasının batı kısmıdır. Bölge, Cezayir, Libya, Moritanya, Fas ve Tunus dahil olmak üzere Batı ve Orta Kuzey Afrika'yı kapsar. Mağrip ayrıca Batı Sahra'nın tartışmalı bölgesini de içerir. 2018 itibarıyla bölgenin nüfusu 100 milyondan fazlaydı.
Septe, İspanya'nın Kuzey Afrika'daki toprağıdır. İspanyol anayasasına göre Melilla ile birlikte özerk il statüsündedir. Fas sınırı ile çevrili olan şehir 19 km²'dir. Akdeniz'e 20 km sahili olan şehrin Fas'la olan sınırı 8 km'dir. İber Yarımadası'na 14 km mesafededir. 1415 yılında önce Portekizliler tarafından ele geçirilen şehir 1580 yılında İspanyol toprağı olmuştur. Nüfusu 1998 verilerine göre 72.117 kişidir. Bu nüfusun 54.000'i Hristiyan, 16.000'i Müslüman, 600 ilâ 700'ü Musevî ve 500 kadarı da Hindu'dur. 2010 yılı nüfusu ise 80.579 kişi olmuştur. Farklı dinlerin olması şehirde farklı kültürlerin oluşmasına da yol açmıştır. Resmî ve özel yaşamda dört kültür barış içerisinde uyumlu olarak yer almaktadır. Juan Jesús Vivas Lara şehrin hem başbakanı hem de belediye başkanıdır. Fas, Septe ile birlikte Melilla'yı da İspanya'dan istemektedir. Septe'de İspanyolca ve Arapça konuşulur.
Melilla, İspanya'nın Kuzey Afrika'daki toprağıdır. İspanyol anayasasına göre Ceuta (Septe) ile birlikte özerk il statüsündedir. Fas sınırı ile çevrili olan şehrin yüzölçümü 20 km²'dir. Nüfusu 86.384'tür. Juan José Imbroda Ortíz şehrin hem başbakanı hem de belediye başkanıdır. Fas, Melilla ile Ceuta'yı İspanya'dan istemektedir. Kent 1497'den beri İspanyol egemenliğindedir.
2008 Afrika Uluslar Kupası, ayrıca sponsorluk anlaşmaları nedeniyle bilinen adıyla MTN Afrika Uluslar Kupası, Gana'da düzenlenen ve 26. kez düzenlenen Afrika Uluslar Kupası'dır. Gana, turnuvayı düzenleme hakkını CAF yönetim kurulunun Kahire'de yaptığı toplantıda yapılan oylamada Libya'yı 9-3 geçerek kazandı. Güney Afrika, turnuvayı düzenlemek için adaylığını koyma hakkını, 2010 FIFA Dünya Kupası'nın evsahipliğini yapma hakkını kazanmasından sonra kaybetti. Turnuva, 20 Ocak ile 10 Şubat 2008 tarihleri arasında oynanmıştır. Bu kupayı kazanan takım olan Mısır, CAF'ı temsilen 2009 FIFA Konfederasyonlar Kupası'nda mücadele edecek.
Mizrahi Yahudileri veya İbranice -im eki kökenli Mizrahim, doğulu anlamına gelip Orta Doğu, Kuzey Afrika, Orta Asya ve Kafkasya'daki Yahudilere verilen genel addır. İsrail'de ise "Mizrahi" terimi daha çok Arap dünyasındaki ve Arap dünyasına komşu ülkelerdeki Yahudilere denir. Irak, Suriye, Lübnan, Yemen, İran, Afganistan, Buhara, Mağrib Yahudileri, Berberi, Kürt, Azerbaycan, Dağıstan, Hindistan, Pakistan Yahudileri ve Çerkes Yahudileri başlıca Mizrahi Yahudileridir.
Yahudi Berbericesi zamanında orta ve güney Fas'ta Yahudi cemaatlerinin konuştukları Berber diline verilen addır. Bölgede konuşulan Tamazight diline çok yakındır ve bu dili bilen biri tarafından kolayca anlaşılabilir. Fas'ta konuşulan Yahudi Arapçası gibi bu dile de İbraniceden birçok kelime girmiştir ve "ş" sesi "s" olarak telaffuz edilir.
Fas vatandaşları her 5 senede bir pasaportlarını yenilemelidirler. Fas pasaportları üç tipe ayrılır:
Berber dilleri Fas, Cezayir, Tunus, Libya, Mısır (Siwa) ile Mali ve Nijer'deki küçük Berber toplulukları tarafından konuşulan birbiri ile yakın akraba olan bir diller grubudur. Nispeten seyrek bir toplulukta Sahara ve Sahel'in kuzeyine doğru uzanır. Afro-Asyatik diller ailesindendir. Birbiri ile çok yakın olan kuzey Berber dillerini konuşanlar arasında bunları tek bir standard altında birleştirmek için bir hareket vardır. Geleneksel olarak Orta Fas Tamazigti'ni işaret eden Tamazigt adı da bu standard Berberce dilini veya tüm Berberce için kullanılır ancak kullanım ceşitlilik gösterir ve pek çok Berberi kendini Tamazigt olarak tanımlamaz.
Fas-Türkiye ilişkileri, Türkiye'nin Fas'la 1956 yılından bu yana sürdürdüğü uluslararası politikaları içerir. Fas Krallığı'nın Ankara'da ve Türkiye'nin de Rabat'ta elçilikleri bulunur. Her iki ülke de Akdeniz İçin Birlik projesinin tam üyesidir. Fas, Türkiye'den birçok ürün ithal eder. Uluslararası alanda Türkiye, Fas'a yardım etmektedir ve Fas'a destek de bulunmaktadır.
2004 Afrika Uluslar Kupası 24. kez Tunus'ta düzenlenen Afrika Uluslar Kupası'dır. 2002'de olduğu gibi, bu turnuvada da 16 takım 4'erli şekilde dört gruba ayrılmıştır. Tunus, Fas'ı 2-1 yenerek ilk şampiyonluğunu kazanmıştır.
Kuzey Afrika Futbol Federasyonları Birliği, 2005 yılında Kuzey Afrika ülkelerini bir çatı altında toplamak için kurulan futbol organizasyonudur. Merkezi, Tunus şehrinde olan organizasyonun kurucu üyeleri Tunus, Cezayir, Fas, Libya ve Mısır'dır.
Agadir, Fas'ta bir şehirdir. Souss-Massa-Draâ bölgesinin başkentidir. Atlas Okyanusu kıyısında, Atlas Dağları'nın yakınında bulunur. 2004 yılı itibarıyla nüfusu 678.596'dır. Ekonomisi daha çok turizm ve balıkçılığa dayanır, şehrin etrafında tarımsal faaliyet bulunur.
Üsame es-Saidi, Faslı eski futbolcudur.
Raja Club Athletic of Casablanca, 1949 yılında Fas'ın Kazablanka şehrinde kurulmuş futbol kulübüdür. Şu ana kadar 11 kez Fas Ligi şampiyonu olmuş, 7 kez Fas Kupası kazanmış; 1989, 1997 ve 1999 yılları olmak üzere 3 kez de CAF Şampiyonlar Ligi şampiyonu olmuştur. Raja Casablanca ayrıca, IFFHS tarafından açıklanan "Afrika'nın en başarılı futbol kulüpleri" sıralamasında Mısır takımları El-Ehli, Zamalek ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti ekibi TP Mazembe'den sonra dördüncü sırada yer almaktadır.
Fas Fransız Protektorası, 1912 Fes Antlaşması ile kurulan ve 2 Mart 1956 tarihinde Fas'ın bağımsızlığını ilan etmesine kadar süren Fransa'nın bir himaye yönetimidir. Himaye bugünkü Fas topraklarının büyük çoğunluğu olan Taza Koridoru ile Draa Nehri arasındaki kısmından oluşmaktaydı.
Bu liste, 1955'te Fas hükûmet başkanlığı görevinin kurulmasından günümüze kadar Fas hükûmet başkanlarının bir listesidir.
İfni Savaşı, Ekim 1957-Haziran 1958 tarihleri arasında İspanyol Sahrası'nda İspanyol yönetimi ile Fas destekli isyancılar arasında meydana gelen bir savaştır.
