Abdülhamid Zöhravî Efendi

Abdülhamîd ez-Zehrâvî

Meclis-i Mebûsan 3. Dönem Mebusu
Görev süresi 17 Aralık 1908 - 18 Ocak 1912
Seçim bölgesi	1908 – Hama
Kişisel bilgiler
Doğum	1855 Humus, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	6 Mayıs 1916(61-62 yaşında) Şam, Osmanlı İmparatorluğu
Milliyeti	Arap

Abdülhamid Zöhravî Efendi ya da Abdülhamîd ez-Zehrâvî, (Arapça: عبد الحميد الزهراوي) (1855-1916), Son Osmanlı döneminde Suriyeli gazeteci ve siyaset adamı.

Humus Rüşdiyesi'nden mezun olmuştur. 1898'de İstanbul'a gelmiştir. Malumat gazetesinin idare ve yazı işlerinde çalıştı. Bu gazetede yayımladığı yazılar Şam'a sürülmesine sebep olmuştur. Şam'dan, Mısır'da yayımlanmakta olan el-Muḳaṭṭam gazetesine yazılar göndermiştir. Gazetenin Osmanlı yönetimine karşı İngilizler'i tuttuğu bilindiği için, Şam Valisi Nâzım Paşa Zehrâvî'yi tutuklatıp İstanbul'a göndermiştir. Ancak, Arap âlemi ile ilgili konularda II. Abdülhamid'in müsteşarlığını yapan Ebü'l-Hüda es-Sayyadî'nin aracılığı ile Humus'a geri gönderilmiştir. el-Münîr adlı bir gazete çıkarmıştır. Humus'ta gizlice basılıp Suriye'de dağıtılan bu gazetedeki yazılarında, II. Abdülhamid'e karşı, Osmanlı Devleti'nin yönetiminde reformlar yapacağı ümidiyle İttihat ve Terakki Cemiyeti'ni tutmuştur. 1903'te Mısır'a gitmiş ve orada yayımlanan el-Müʾeyyed ve el-Cerîde gazetelerine yazılar yazmıştır. II. Meşrutiyet'in ilânından sonra 1908 seçimlerinde Meclis-i Mebûsan Hama mebusu seçilmiştir. Meclis-i Mebûsan'da kısa zamanda, Arap vilayetlerini temsil eden mebuslar topluluğunun önderi durumuna gelmiştir.^[1]

Zehrâvî ve arkadaşları daha çok adem-i merkeziyetçi muhalefet partilerine yakınlık göstermişlerdir. Bu yüzden Zehrâvî, 1911'de İttihat ve Terakki'ye karşı kurulan Hürriyet ve İtilaf Fırkası'nın kurucu üyeleri arasında yer almıştır. Partinin başkan vekilliğine getirilmiştir. Gazetesinde başta İttihatçılar ve Ziya Gökalp olmak üzere, Türkçüler aleyhine yazılar yazmıştır. Zehrâvî, 1913'te Paris'te toplanan Arap Kongresi'ne el-Lâ-merkeziyye'nin delegesi sıfatıyla katıldı ve kongreye başkanlık etti.^[1] 4 Ocak 1914 günü Meclis-i Âyan üyeliğine atanmıştır.^[2] I. Dünya Savaşı başlayınca İstanbul'dan Kahire'ye giderek el-Lâ-merkeziyye Cemiyeti içinde çalışmalarına devam ettiler. Cemiyet artık adem-i merkeziyet ile yetinmeyip bağımsızlık için faaliyetlerine açıkça devam etmiştir. Bu yüzden Suriye'de kurulan Âliye Dîvân-ı Harb-i Örfîsi yargılanmıştır. Abdülhamîd ez-Zehrâvî de bu mahkeme tarafından idama mahkûm edilmiştir.^[1] 6 Mayıs 1916'da Şam'da Şehitler Meydanı olarak bilinen Marjeh Meydanı'nda diğer Arap milliyetçileri ile beraber idam edilmiştir.

Kaynakça

^ ^a ^b ^c Berekât eş-Şevâbike, Ahmed Fehd (1988). "ABDÜLHAMÎD ez-ZEHRÂVÎ". TDV İslâm Ansiklopedisi. 1. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 226-227. 3 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2021.
^ Türkiye Büyük Millet Meclîsi Vakfı Yayınları No : 15 Türk Parlamento Tarihi Meşrutiyete Geçiş Süreci I. ve II. Meşrutiyet II. Cilt Ayan Ve Mebûsân Meclisleri Üyelerinin Özgeçmişleri Prof. Dr. İhsan Güneş Türk Parlamento Tarihi Araştırma Grubu sayfa 8

İlgili Araştırma Makaleleri

V. Mehmed ya da Mehmed Reşad, Osmanlı İmparatorluğu'nun 35. padişahı ve 114. İslam halifesi.

<span class="mw-page-title-main">Yunus Nadi Abalıoğlu</span> Türk gazeteci ve siyasetçi

Yunus Nadi Abalıoğlu, Cumhuriyet gazetesini kuran Türk gazeteci ve siyasetçidir.

Meclis-i Mebûsan, Osmanlı İmparatorluğu'nda, 23 Aralık 1876 tarihli anayasaya göre kurulmuş ve Birinci Meşrutiyet ve İkinci Meşrutiyet dönemlerinde görev yapmış çift meclisli yasama organının alt organıdır. Seçilmiş parlamenterlerden oluşmakta ve padişah tarafından atanan üst kamara üyelerinin oluşturduğu Seçkinler Meclisi ile birlikte, genel parlamentoyu oluşturmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Meşrutiyet</span> Osmanlı Devletinde ikinci anayasal monarşi dönemi (1908–1920)

İkinci Meşrutiyet, Osmanlı Anayasası'nın, 30 yıl askıda kaldıktan sonra, 23 Temmuz 1908'de yeniden ilan edilmesiyle başlayan ve Mebuslar Meclisinin Sultan Vahdettin tarafından 11 Nisan 1920'de tasfiyesi ile sona eren dönemdir. Bu dönemde parlamenter demokrasi, seçim, siyasi parti, askerî darbe ve diktatörlük olgularıyla tanışılmış, iki büyük savaş yaşanmış ve imparatorluğun dağılmasına tanık olunmuştur.

İttihat ve Terakki Cemiyeti, sonraları İttihat ve Terakki Fırkası, Osmanlı İmparatorluğu'nda İkinci Meşrutiyet'in ilanına önayak olup 1908-1918 yılları arasında faaliyet gösteren, 21 Mayıs 1889 tarihinde kurulmuş bir siyasal hareket ve siyasi partidir. Triumvira sistemi ile yönetilen bir meclis yapısında egemenlik sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi</span>

Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi, 1914-1916 yılları arasında şeyhülislamlık yapmış, Osmanlı din ve siyaset adamı.

Osmanlı Ahrar Fırkası, Osmanlı İmparatorluğu'nun İkinci Meşrutiyet döneminde etkinlik gösteren siyasî parti.

Ahmed Rıza Bey, Osmanlı siyasetçi, eğitimci ve ideolog. İttihat ve Terakkî Cemiyeti'nin önde gelen kurucularından ve Osmanlı İmparatorluğu'nda önemli siyasal gelişmeleri sağlayan İkinci Meşrutiyet döneminin önde gelen Jön Türk grubunun başındaki isimlerindendir. Auguste Comte'un pozitivizm felsefesini günümüz Türkiye'sine taşıyan kişidir. Osmanlı'nın kurtuluşunu ve kalkınmasını, kişi veya siyasal rejim değişiklikleri yerine toplumsal yapı değişikliğinde gören ve bu yönde çalışmalar üreten ilk kişi olmuştur.

Teşebbüs-i Şahsi ve Adem-i Merkeziyet Cemiyeti, Prens Sabahattin tarafından 1902 yılında kurulan, yerel yönetimlere geniş yetkiler tanıyan ve II. Meşrutiyet’ten sonra Prens Sabahaddin tarafından Türk yönetim sistemi için teklif edilmiş ana ilke olan teşebbüs-i şahsi ve adem-i merkeziyet görüşlerini savunan bir dernektir.

<span class="mw-page-title-main">Derviş Vahdeti</span>

Derviş Vahdeti, Osmanlı gazeteci, yazar ve din adamı. İngiliz Gizli Servisi'ne üye bir İngiliz ajanı olduğu ileri sürülür.

Hacı Mehmed Adil Arda, Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti dönemlerinde önemli görevler üstlenmiş siyaset ve devlet adamı.

Çerkes Kabasakal Mehmed Paşa (1854-1909), Sultan II. Abdülhamid döneminde ser hafiye olarak görev yapmış, aynı zamanda süvari feriki rütbesine sahip bir Osmanlı paşası. Hafiye teşkilatının en ünlü hafiyelerinden olan Kabasakal Mehmed Paşa göğsüne kadar gelen sakallarından dolayı kabasakal unvanını almıştır. 24 Temmuz 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanından sonra halkın kendisine karşı galeyana gelmesi nedeniyle İstanbul'dan kaçmıştır. Ancak Mudanya'da yakalanıp Bursa, Orhaneli ilçesine sürgün edilmiştir. Burada 31 Mart Vakası'nın baş aktörlerinden Derviş Vahdeti'nin yakın arkadaşı ilçe kadısı ve halktan birkaç kişi ile birlikte İttihad-ı Muhammedi Cemiyetinin Bursa şubesini kurdu. Ancak herhangi bir etkinlik sağlayamadan buradan İstanbul'a kaçarken yakalanıp, diğer suçları göz önüne alınarak askeri mahkemede yargılanarak 14 Haziran 1909'da idamına karar verilmiş ve İstanbul'da asılmıştır.

Jön Türk Devrimi, Temmuz 1908 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu'nda Padişah II. Abdülhamid yönetiminin sona ermesi ve Meşrutiyet'in yeniden ilanı talebiyle gerçekleşen devrimdir. Devrimin ardından 24 Temmuz 1908'de II. Abdülhamid tarafından İkinci Meşrutiyet yeniden ilân edildi.

Şehitler Günü, Şam ve Beyrut'ta 6 Mayıs 1916'da 'El Cezzar' veya 'Kasap' olarak da bilinen Cemal Paşa tarafından öldürülen Suriyeli ve Lübnanlı milliyetçileri anma töreni. Büyük Suriye'nin Osmanlı döneminde hem Şam'daki Marjeh Meydanı'nda hem de Beyrut'ta Burj Meydanı'nda idam edildiler. Her iki yerde o zamandan beri Şehitler Meydanı olarak değiştirildi. 6 Mayıs günü Suriye ve Lübnan'da her yıl anma töreni düzenlenir ve bugün resmi tatildir.

Nesim Mazliyah veya Masliyah Efendi, Osmanlı Yahudi hukukçu ve Meclis-i Mebûsan I.(3), II.(4) ve III.(5) dönem mebusu.

Tahir Hayreddin Bey,, Osmanlı ve Tunuslu gazeteci ve siyasetçi.

Şem'azade Hasan Rüşdü Bey, Son Osmanlı döneminde Suriyeli siyaset adamı.

Azmzade Şefikülmüeyyed Bey, Son Osmanlı döneminde Suriyeli siyaset adamı.

1908 Osmanlı genel seçimleri, II. Abdülhamid devrinin sonunda, 23 Temmuz 1908'de II. Meşrutiyet'in ilanıyla, aynı yılın Kasım ve Aralık aylarında mebus seçimi yapıldı. Ahrar Fırkası ve İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin katıldığı seçimlerde, İttihat ve Terakki çoğunluğu sağladı ve 17 Aralık 1908'de 3. Meclisi Mebusan açıldı. Bu Meclis, 31 Mart Olayı ve II. Abdülhamit'in tahttan indirilmesi sonrasında Mayıs 1909'da Kanuni Esasi üzerinde değişiklikler yaparak padişahın ve Ayan Meclisinin yetkilerini daralttı, kendi yetkilerini arttırdı. 1911'de tek bir mebusluğu ilgilendiren, ancak siyasi yankıları yüksek olan bir ara seçim yapıldı.

1912 Osmanlı genel seçimleri, II. Meşrutiyet döneminin ikinci Meclis-i Mebûsan'ı padişahın birincisini 18 Ocak 1912'de feshetmesi ve yapılan seçimlerdir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.