İçeriğe atla

Abdülaziz Mecdi Tolun

Abdülaziz Mecdi Tolun
Meclis-i Mebûsan
3. ve 6. Dönem Mebusu
Görev süresi
12 Ocak 1920 - 18 Mart 1920
Seçim bölgesi1919 – Balıkesir
Görev süresi
17 Aralık 1908 - 18 Ocak 1912
Seçim bölgesi1908 – Balıkesir
Kişisel bilgiler
Doğum 1865
Balıkesir, Osmanlı Devleti
Ölüm 27 Ağustos 1941
İstanbul

Abdülaziz Mecdi Tolun (d. 1865, Balıkesir - 27 Ağustos 1941, İstanbul), mutasavvıf, şair, siyaset adamı, Şeriyye ve Evkaf Vekaleti müsteşarı.

Hayatı

Balıkesir'de doğmuştur. Babası Hafız Hasan Efendi'den ilk bilgileri aldıktan sonra rüşdiyeyi bitirmiştir. Şair ve müderris olan dayısı Yahya Nefî Efendi kendisini medreselerde okutulan İslâmî ilimleri özel olarak okutup icazet verdi. 1884'te kendi okuduğu rüştüyeye ikinci muallim olarak tayin edildi ve dokuz yıl bu görevde bulundu. Rüşdiye, idâdîye dönüştürülünce yeni açılan Balıkesir İdâdîsi'ne tayin için İstanbul'a gidip Maarif Nezâreti'ne müracaat etti. Ancak Darülmuallimin mezunu olması gerektiğinden kabul görmedi. Meclis-i Maârif reisi, fıkıh âlimi Büyük Haydar Efendi'ye hitaben yazdığı Arapça manzum bir dilekçe, heyetin dikkatini çekince sınava çağrıldı. Sınavda başarılı olan, Mecdi Efendi Balıkesir İdâdîsi Türkçe ve edebiyat muallimliğine tayin edildiği kendisine bildirildi, fakat önce Şam'a altı ay sonra da 1893'te Girit'te Rum mektepleriyle rekabet için açılmış olan Mekteb-i Kebîr-i İslâm'a tayin edildi. 1897'de Girit isyanı sırasında İstanbul'a dönerek Anadolu'da zahire tüccarlığına başladı. 1902'de işini bırakarak Balıkesir'e döndü. Sekiz ay kadar süren bu dönemde Kadiri tarikatına mensup Ali Âşir adında bir zattan ders aldı. 1905'te hükûmet tarafından, şeyhi Fâtih türbedan Ahmed Amiş Efendi'yle karşılaşacağı Konya ticaret borsası komiserliğine tayin edildi. Jön Türk Devrimi (1908) sonrası yapılan seçimlerde Meclis-i Mebûsan Balıkesir (Karesi) mebusu seçilmiştir. İttihat ve Terakki Cemiyeti içinde muhalefeti temsil eden Hizb-i Cedid grubunda yer aldı ve partinin politikasını şiddetle tenkit etti. Görüşleri nedeniyle, ikinci seçimlerde devre dışı bırakıldıktan sonra 1913 yılında gittiği Mısır'da Mondros Mütarekesi'ne kadar altı buçuk yıl kaldı. 1920'deki IV. dönem mebus seçimlerinde katılarak milletvekili seçildi, ikinci reis vekili olarak görev yaptı. Ankara'ya giderek Şûrâ-yı Evkaf üyeliği, Şeriyye ve Evkaf Vekaleti müsteşarlığı yaptı. Şeriyye ve Evkaf Vekaleti kaldırılarak, Şeriye Vekaleti yerine Diyanet İşleri Başkanlığı, Evkaf Vekaleti yerine de Vakıflar Genel Müdürlüğü kuruldu. Mecdi Efendi, Diyanet İşleri başkanlığına getirilmesi söz konusu olunca İstanbul'a döndü. Resmî ve özel hiçbir görev kabul etmeyerek Beyazıt'taki evinde dinî, tasavvufî sohbetlerde bulundu. Soyadı Kanunu'ndan sonra Tolun soyadını alan Mecdi Efendi'nin mezarı Edirnekapı Şehitliği'nde bulunmaktadır.[1]

Kaynakça

  1. ^ Azamat, Nihat (1988). "ABDÜLAZİZ MECDİ EFENDİ". TDV İslâm Ansiklopedisi. 1. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 191-192. 26 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Hamdi Yazır</span> Türk din adamı, tercüman ve hattat

Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, Türk din alimi, tercüman ve hattattır. Osmanlı Devleti'nin son zamanlarında ve Cumhuriyet Dönemi'nde yaşamış olup, Kur'an'ın Türkçe tefsirlerinden birini telif etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ali Canip Yöntem</span> Türk yazar, şair ve siyasetçi

Ali Canip Yöntem, Türk şair, yazar, edebiyat tarihi araştırmacısı ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Musa Kazım Onar</span>

Musa Kazım Onar, Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Remzi Akgöztürk</span>

Ahmet Remzi Efendi, Türk din adamı ve milletvekili.

<span class="mw-page-title-main">Şeyhülislam</span> Dini konularda yetkili devlet memuru

Şeyhülislam ya da Şeyh'ül-İslam, dini konularda en yüksek derecede bilgi ve yetkiye sahip olan kimse.

<span class="mw-page-title-main">Tevhîd-i Tedrîsât Kanunu</span> Ülkedeki bütün eğitim kurumlarının Maarif Vekaleti’ne bağlanmasını öngören yasa

Tevhîd-i Tedrîsât Kanunu , Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 3 Mart 1924 tarih ve 430 Kanun Numarası ile kabul edilmiş olan ve ülkedeki bütün eğitim kurumlarının Maarif Vekâleti'ne bağlanmasını öngören yasadır.

<span class="mw-page-title-main">Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi</span>

Ürgüplü Mustafa Hayri Efendi, 1914-1916 yılları arasında şeyhülislamlık yapmış, Osmanlı din ve siyaset adamı.

Mehmet Ali Ayni, Türk bürokrat.

Ömer Ferit Kam, yazar, şâir, mütefekkir.

<span class="mw-page-title-main">II. Mahmud Türbesi</span> Türbe

II. Mahmud Türbesi, Osmanlı padişahı Abdülmecid'in babası II. Mahmud için İstanbul'da inşa ettirdiği ve sonradan diğer padişah ve Osmanlı Hanedanı üyelerinin de defnedildiği bir türbedir. 1840 yılında tamamlanan türbe İstanbul'un Fatih ilçesi Çemberlitaş semtinde Divanyolu caddesinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Münir Çağıl</span> Osmanlı ve Türk siyasetçi

Mehmet Münir Çağıl, Türk devlet adamı, milletvekili, hukukçu ve vakıflar uzmanı.

Ömer Hulusi Efendi öğretmenlik, şeriye yargıçlığı ve Osmanlı Devleti'nin son yıllarında şeyhülislamlık ve Evkaf Nazırlığı görevlerinde bulunmuş bir devlet adamıdır.

Ken'an Rifâî Büyükaksoy,, Türk muallim, mutasavvıf, şairdir. Yirminci yüzyılın ilk yarısında yaşayan İslâm âlimleri arasında önemli yeri olan bir mutasavvıftır. İslâmiyet'in ilk tarikatlarından biri olan Rıfâiyye'nin İstanbul kanadını kurmuş, tarikatın görüşlerini 20. yüzyılın modern hayat şartlarına göre yorumlamış, 1908 ile 1925 arasında tarikatın şeyhliğini yapmıştır. Osmanlı döneminde olduğu gibi cumhuriyet döneminde de, Türkiye'de pek çok entelektüel, yazar, edebiyatçı, sanatçıyı etkileyen Kenan Rifâî, 1925'te tekke ve zaviyelerin yasaklanmasını "Hakk'ın tasarrufu" olarak yorumlamıştır.

Seyyid Taha Efendi, mantık, fıkıh, kelâm, edebiyat ve astronomi bilgini.

<span class="mw-page-title-main">Hattat Aziz Efendi</span> Osmanlı hattat

Hattat Aziz Efendi, Şeyh Mehmet Abdülaziz (Aktuğ) Efendi, Türk hattat.

Hizb-i Cedid, İttihat ve Terakki partisinde muhalif hareket.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Zühdü Paşa</span> Osmanlı devlet adamı

Ahmed Zühdü Paşa, Osmanlı devlet adamı.

Vasfi Efendi (1861-1926), Osmanlı siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Hafız İbrahim Efendi</span> Osmanlı din adamı ve siyasetçi

Hafız İbrahim Efendi ya da İpekli Hafız İbrahim , Türk siyasetçi.

Abdülhamid Ferid Paşa (1815-1875), Osmanlı devlet adamıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.