İçeriğe atla

Abdülaziz Camii

1882 yapımı gravürde görülen Abdülaziz Camii minaresi

Abdülaziz Camii, Somali'nin başkenti Mogadişu'da Abd-i Aziz bölgesininde bulunan tarihî cami.

16. yüzyılda bölgeye sefer yapan Osmanlı donanması komutanlarından Abdülaziz Paşa tarafından bir mescid yaptırılmıştır. Abdülaziz Paşa'nın mescidin yanına inşa ettirdiği deniz feneri, minare olarak kullanılmıştır.[1] Minare, yapının bulunduğu Abd-i Aziz bölgesinin sembolüdür.

Geçmişi

16. yüzyılda Portekiz tehdidi altındaki Mogadişu'ya yardım etmek üzere bölgeye sefer yapan Osmanlı donanması komutanlarından Abdülaziz Paşa tarafından yaptırıldı. Zaman içinde yapılan ilaveler sonucu bahçesi, haziresi, su kuyusu olan bir külliye görünümüne kavuştu.[2]

Somali İç Savaşı esnasında yer yer zarar gören mescid, 1992-1995 yılları arasında bölgeye müdahalede bulunan BM Barış Gücü'nde görevli Pakistanlı Müslüman askerler tarafından onarıldı.

Cami, Mogadişu şehrindeki sokak çatışmaları esnasında çok büyük zarar görmedi ancak Afrika Birliği Barış Gücü AMISOM’un, geçici Somali hükûmetine karşı ayaklanan isyancı Eş-Şebap örgütü mensuplarına karşı yürüttüğü harekât sırasında büyük bir yıkıma uğradı. 2010 yılı sonlarında, minarede saklandıkları belirtilen kişilere karşı AMİSOM tarafından açılan top ateşi neticesinde minare büyük hasar gördü. Aynı harekât esnasında mescit binası ve binanın haziresinde bulunan mezarlıklar da yer yer yıkıldı, mescitte mihraptan başka ayakta duran mevki kalmadı.[not 1]

Uzun süre metruk halde kalan cami 2013-2015 yıllarınında Türkiye Diyanet Vakfı tarafından restore edildi. 2015 yılında yeniden ibadete açıldı.[2]

Özellikleri

Gerek Arap coğrafyası, gerekse Doğu Afrika kıyılarındaki camilerde mihrap bir oda şeklindedir ve bir minber vazifesi de görür ancak Abdülaziz Camisi'nde mihrap, klasik Türk mimarisinde olduğu gibi minberden ayrı ve bağımsız bir yapıda inşa edilmiştir.

Bu coğrafyada cami avlu ve bahçelerine cenaze defni yapılma ancak bu camide, bir Osmanlı – Türk geleneği olan cami hazirelerinde kabir uygulaması görülmektedir.

Notlar

  1. ^ Bilgiler, bölgede görevli bulunan Kızılay Müfettişi Mintez Şimşek'ten alınmıştır.

Kaynakça

  1. ^ İnanç, Yusuf Selman. "Somali'de 16. asırdan kalan bir cami de var". Dunyabizim.com/. 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2023. 
  2. ^ a b Yavuzcan, Zehra (3 Ağustos 2023). "Afrika'nın Osmanlı Yadigarı Camileri". AKEM. 28 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Cami, toplamaktan toplayıcı anlamında, Müslümanların ibadet yeri, İslam mabedi demektir. Mescit Türkçede küçük mabetler için kullanılır ancak Arapçada geniş manada ibadet yerlerine mescit denir.

<span class="mw-page-title-main">Gazi Atik Ali Paşa Camii</span>

Atik Ali Paşa Camisi ve Külliyesi, II. Mahmud Türbesi'nden Çarşıkapı'ya uzanan Yeniçeriler Caddesi üzerindedir. Külliyenin inşa edildiği alan, Bizans döneminde I. Konstantin tarafından yaptırılan dikilitaşın bulunduğu Konstantin Forumu’nun sınırları içindedir. Külliyenin banisi aslen Bosnalı olan “Hadım, Tavaşi, Şehit, Eski” lakapları ile de anılan ve iki defa sadrazam olup 1511’de Şah Kulu Vakasında şehit olan Atik Ali Paşa’dır. Külliyenin Vakfiyesi 1509 tarihlidir. Cami, “Sedefçiler”, “Eski Ali Paşa”, “Çemberlitaş”, “Dikilitaş”, “Vezirhanı” ve “Sandıkçılar Camisi” isimleriyle de tanınır. Fetih sonrası İstanbul’un en eski eserlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Mescid-i Nebevî</span>

Mescid-i Nebevî veya Peygamber Mescidi, Hicret'ten sonra Medine'de İslam peygamberi Muhammed ile arkadaşları tarafından inşa edilen, Muhammed'in kabrinin de içerisinde bulunduğu mescit. "Nebevi" Arapçada "peygambere ait" anlamına gelir, "Mescid-i Nebevî" tamlamasının anlamı ise "Peygamber Mescidi"dir. Mekke'de bulunan Mescid-i Haram'dan sonra Müslümanlara göre ikinci en kutsal mescittir.

<span class="mw-page-title-main">Cerrah Mehmed Paşa Camii</span> İstanbulda cami

Cerrah Mehmed Paşa Camii, İstanbul ili Fatih ilçesi Aksaray Mahallesinde bulunan tarihi cami. 1594'te Cerrah Mehmed Paşa tarafından yaptırılmıştır. Mimarı Mimar Davud Ağa'dır.

<span class="mw-page-title-main">Sokullu Mehmet Paşa Camii (Büyükçekmece)</span> İstanbulda bulunan 16. yüzyıldan kalma bir Osmanlı camisi

Sokullu Mehmet Paşa Cami ya da bilinen diğer ismiyle Köprübaşı Camii, İstanbul'da bulunan 16. yüzyıldan kalma bir Osmanlı camisinin kalıntısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sokollu Mehmed Paşa Külliyesi</span>

Sokollu Mehmet Paşa Külliyesi, Mimar Sinan'ın İstanbul Kadırga'da Şehit Mehmet Paşa yokuşunda bulunan ve cami ile külliyeden oluşan bir eseri. Sinan'ın en güzel eserlerinden biri sayılır. Üç padişaha sadrazamlık yapan Sokollu Mehmet Paşa adına 1571'de karısı tarafından yaptırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bayezid Ağa Camii</span> İstanbulda Osmanlı dönemi cami

Bayezid Ağa Camii ya da Arabacı Bayezid Ağa Camii, İstanbul'un Fatih ilçesi Topkapı mahallesi Topkapı Meydanı'nda camidir. Fetihten sonra 1453'te II. Mehmed'in Sekbanbaşısı Bayezid Ağa tarafından yaptırıldı. Zamanla harap olan ve kullanılamaz hale gelen cami cemaatin yardımları ile 1954–57'de yeniden inşa edildi.

Kızıl Minare Mescidi veya Kızılminare Camii, İstanbul'da Fatih ilçesinde, Gureba Hüseyin Ağa Mahallesi'nde Horhor Caddesi'ndeki Kızıl Minare Mescidi iki yapıdan oluşan bir bütündür. Vatan Caddesi tarafından Fatih'e çıkan Horhor Caddesi ile Halit Ağa Sokağı köşesindedir. Birinci yapı kubbeli bir camidir ve minaresi kırmızı tuğlalıdır. Sağındaki bitişik ikinci yapı ise mescittir ve kubbeli camiden alçaktadır. Cami yapısı kullanılmayıp, mescit bölümü açıktır.

Tavaşi Hasan Ağa Camii ya da İnadiye Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Ahmediye Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir cami. Sokullu Mehmet Paşa'nın hazinedarı olan Tavaşi Hasan Ağa tarafından yaptırılmıştır. Yapımına 1587 yılında başlanan cami, 1 yıllık inşaat sürecinden sonra 1588 yılında ibadete açılmıştır. Cami mimari olarak Osmanlı esintilerini yansıtmaktadır.

Nalçacı Halil Camii, Şeyh Tului Tekkesi ya da Nalçacı Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Zeynep Kamil Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir camidir. Şeyh Halil Efendi tarafından yaptırılmıştır. Yapımına 1625 (?) yılında başlanan mescit, bir yıllık inşaat sürecinden sonra 1626 (?) yılında ibadete açılmıştır. Cami mimarî olarak Osmanlı esintilerini yansıtmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Karaköy Camii</span> Tarihi bir camii

Karaköy Camii veya diğer adıyla Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Camii, 1903'te Karaköy Meydanı'nda Raimondo D'Aronco tarafından inşa edilen cami. 1956'da dönemin Başbakanı Adnan Menderes tarafından başlatılan “İstanbul’da İmar Hareketi” kapsamında Karaköy Meydanı'ndaki tarihi caminin de yerinden sökülerek Kınalıada'da yeniden inşa edilmesine karar verildi; bu yüzden günümüzde, camii Karaköy Meydanı'ndaki yerinde bulunmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aziziye Camii</span> Konya, Türkiyede bir cami

Aziziye Camii, Konya'da 17. yüzyıl Osmanlı dönemine ait tarihi camidir.

<span class="mw-page-title-main">Fatih Paşa Camii</span> Diyarbakırda yer alan bir cami

Fatih Paşa Camii, Türkiye'nin Diyarbakır şehrinde yer alan bir camidir. Şehrin ilk Osmanlı Valisi Bıyıklı Mehmed Paşa tarafından 1516-1520 tarihleri arasında inşa ettirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Veled-i Yaniç Camii</span> Erken dönem Osmanlı camisi

Veled-i Yaniç Camii ya da Yaniçoğlu Camii, Bursa'nın Osmangazi ilçesi, hisar semtinde bulunan erken dönem Osmanlı camisidir. Kapısı üzerindeki yazıtına göre 844 Hicri Safer ayında Yaniçoğlu Hacı Hayrûddin oğlu Mahmud Çelebi tarafından yaptırılmıştır. Mimarı bilinmeyen caminin kitabe ve vakfiyesi mevcuttur. Plan şeması ve özellikle son cemaat yerinin kullanılışı nedeniyle özel bir düzenlemeye sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Cami</span>

Kızıl Cami, Eyüpsultan, semtindedir. Kızıl Mescid ve Kiremitçi Süleyman Medcidi olarak da bilinir. Kiremitçi Süleyman Çelebi tarafından 1531 tarihinde yaptırılmıştır. Mabet, Zalpaşa Caddesi ile Kızıldeğirmeni Sokağı’nın birleştiği sokağın sağ köşesindedir. Caminin karşısında Sokullu Mehmed Paşa’nın yaptırdığı çeşme, çeşmenin yanında ise Afife Hatun Tekkesi bulunmaktadır. Batı cephesindeki ince kırmızı tuğladan inşa edilen minaresinden dolayı Kızıl Mescit adını almıştır. Ahşap minberini Feyzullah Nafiz Efendi'nin eşi Hace Fâtıma Hanım yaptırmıştır. Avlusundaki taş tekneyi de 1865 de Yusuf Daniş Bey yaptırmıştır. 2015 yılında restorasyonu yapılmıştır. Günümüzde faaldir. Kiremitçi Süleyman Çelebi'nin türbesi caminin mihrap yönündedir. 1586 tarihinde türbenin üzerine Ramazan Ağa tarafından bir sıbyan mektebi yaptırılmıştır. Cami çevresinde tarihi mezarlar bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kaptan İbrahim Ağa Camii</span>

Kaptan İbrahim Ağa Camii, 1622 yılında Kaptan İbrahim Paşa tarafından İstanbul'un Beşiktaş ilçesinde yaptırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Laleli Camii (Lefkoşa)</span> Kuzey Lefkoşa, Kuzey Kıbrısta bulunan cami

Laleli Camii, Lefkoşa'nın kuzey kesiminde, Abdi Çavuş mahallesinde yer alan bir camidir. Ali Ruhi Sokak'ta yer alır. "Laleli Camii" adının, orijinal minaresini süsleyen lale motiflerinden türemiş olduğu düşünülmektedir. Aslen küçük bir Orta Çağ kilisesi olan yapı 19. yüzyılda büyütülmüş ve camiye çevrilmiştir.

Arakiyeci Mehmet Ağa Camii, İstanbul'un Fatih ilçesinde yer alan bir camidir. Takyeci Mehmed Ağa Camii ve Yeni Çeşme Camii gibi isimlerle de anılır. Arakiyeci Mehmet Ağa tarafından 1520 tarihinde mescid olarak yaptırılmıştır. Ahşap olarak yapılan mescidin minberini, Sadrazam Maktül İbrahim Paşa'nın mühürdarı Reis Abdullah Efendi koydurarak camiye tebdil etmiştir. Uzun yıllar bakımsız kalan cami 1951-1958 yılları arasında betonarme olarak yenilenmiştir. Arakiyeci Mehmet Ağa'nın kendi de mihrabın önüne defnedilmiştir. Caminin içi 113 m², mezarlık ve bahçe ise 180 m²'dir. Camide 11 adet pencere vardır ve bunlar sahabe-i kiramın isimleri ile süslenmiştir. Minber ve kürsü ahşaptan, mihrabı ise alçıdandır. Kadınlar ve müezzin mahfili betonarmedir. 1958'de eklenen mozaikli minare, caminin sağında olup minarenin girişi içeridendir. Tek şerefeli olan minare ve külahı kurşun kaplamalıdır. Düz olan tavanı beyaz renktedir ve bütün duvarları pencerelerin üst kısmına kadar çini ile kaplanmıştır.

Alaca Mescit Camii, kentin merkezinde Rüstem Çelebi Mahallesi'nde Plevne İlkokulu'nun hemen yanındadır. Selçuklukların İlhanlı Sultanı Gazan Han ile ortak yönetimleri vaktinde inşa edilmiştir. Sonra büyük bir zarara uğrayan caminin minaresi dışında kalan kısımları, Abdurrahman bin Ahi Eda'nın ismine ithafen Abdülaziz bin İbrahim tarafından 1505 yılında inşa edilmiştir. Selçuklu döneminde inşa edilmiş olan minaresinin tuğla işçiliği oldukça göz alıcıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hacı İlyas Yatağan Camii</span> İstanbul’da cami

Hacı İlyas Yatağan Camii, İstanbul ili Fatih ilçesi Ayvansaray mahallesinde bulunan II. Mehmed döneminde inşa edilen camidir. II.Mehmed'in Topçubaşısı Hacı İlyas Ağa tarafından mescit olarak yaptırıldı. II. Süleyman döneminde Yatağâni Dede adına bir kişi tarafından cami yakınına çeşme yaptırılması ve ölümünden sonra cami haziresine defnedilmesi nedeniyle "Yatağan Camii" olarak da bilinir. III. Mehmed döneminde (1598'de) minber eklenerek camiye dönüştürüldü.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.