İçeriğe atla

Abbott Lawrence Rotch

Abbott Lawrence Rotch
Doğum6 Ocak 1861
Ölüm7 Nisan 1912 (51 yaşında)
MilliyetAmerikalı
MeslekMeteorolog
İmza

Abbott Lawrence Rotch (6 Ocak 1861 - 7 Nisan 1912), Amerikalı bir meteorolog ve Amerika Birleşik Devletleri'nde sürekli olarak çalışan en uzun gözlemevi olan Blue Hill Meteorolojik Gözlemevi'nin kurucusu ve dünya klimatolojisi için önem arz eden bir bilim adamıdır.[1]

Erken dönem

Mrs. Abbott Lawrence Rotch, John Singer Sargent, 1903

Abbott Lawrence Rotch, 6 Ocak 1861'de Boston, Massachusetts'te doğmuştur.[2] Genç bir adam olan Rotch, yeni gelişen meteoroloji bilimine ilgi duymaya başlamıştır ve bu alanı yaşamı boyunca kariyeri haline getirmeye karar vermiştir. 1884'te Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'den mezun olduğunda, Rotch, Boston'un 16 km güneyinde, Blue Hills'de Great Blue Hill'in zirvesinde bir meteorolojik gözlemevi kurma planlarını tasarlamıştır ve uygulamaya koymuştur. Rotch'un seçtiği bölge, 635 fitlik (194 m) yükseklik, Maine merkezinin güneyindeki Doğu Kıyısı'nın herhangi bir yerinde, Atlantik'in 10 mil (16 km) içindeki en yüksek noktasıdır. Amacı, soruşturmaların öngörülen görev ve gerekliliklerden bağımsız olabileceği resmi kontrolden bağımsız bir kurum kurmaktır. Rotch bağımsız olarak zengin olduğu için planını kendi fonlarını kullanarak gerçekleştirmiştir. 1884 yılı sonunda rasathane binası tamamlanmış ve ilk düzenli gözlemler 1 Şubat 1885 tarihinde başlamıştır. 1884 yılında Rotch tarafından kendi özel sermayesi kullanılarak rasathane inşaatına başlanmıştır.

Çalışmaları

1885 yılında Rotch, nirengi ölçümleri yoluyla çeşitli bulutların yükseklikleri ve hareketleri hakkında temel verileri elde edebilmiştir. 1894'te Rotch, uçurtmalar üzerindeki aletleri kaldırarak atmosferi seslendiren dünyadaki ilk kişi olmuştur. Sonunda uçurtmaları, atmosferi 5 kilometrelik bir irtifaya çıkarmıştır ve Rotch'a rüzgar, sıcaklık ve nem gibi temel üst hava düzenleri ve bunların yüzey hava düzenleriyle ilişkileri hakkında bilgi vermiştir. 1904'te St. Louis Dünya Fuarı'nda Rotch, ABD'de sesli balonların kullanımını başlatmıştır. Bu balonlar kayıt aletlerini en yüksek bulutların bile ötesine 17 kilometre yüksekliğe taşımıştır. Stratosferin kaşifi Rotch ve Leon Teisserenc de Bort, tropik ve subtropikal olan Kuzey Atlantik'teki gemilerden yüksek hava uçurtma ölçümleri yapmıştır. Bunlar, 1911'de hava yolları haritasının yayınlanmasına izin vermiştir. Böylece hava paternleri tarafından desteklenen transatlantik hava yolculuğunun fizibilitesine giden yolu işaret etmiştir. Rotch, gözlemevinin ilk yöneticisi olmuştur ve 1912'de Harvard Üniversitesi'ne 50.000 $'lık bir bağışla vasiyet edene kadar, masrafları kendisine ait olmak üzere onu korumuştur.

Rotch'un liderliğindeki Blue Hill Meteoroloji Gözlemevi, üst atmosfere ilişkin öncü çalışmalarıyla hızla ünlenmiştir. Rotch'un Blue Hill Gözlemevi'nde yaptığı bulut yükseklikleri, yönleri ve hızları çalışması, 20. yüzyılın ilk yıllarında bulutların bilgisine önemli katkılarda bulunmuştur. Buna ek olarak, Rotch, Ulusal Hava Durumu Servisi istasyonlarında hava durumu modellerinin yönünü çizmek için günlük haritaların kullanılmasını öneren ilk kişilerden biri olmuştur.

Rotch, Avrupa'nın önde gelen meteorologları tarafından şahsen biliniyordu, çünkü Uluslararası Meteoroloji Komitesi'nin tüm toplantılarına katılmayı bir noktaya getirmiştir ve birçok durumda tek Amerikan temsilcisi olmuştur. 1888'den 1891'e ve 1902'den 1906'ya kadar Rotch, Harvard'da ilk meteoroloji profesörü olarak görev yapmıştır.[3] Ağustos 1893'te Chicago Meteoroloji Kongresi'ne katılmıştır.[4] Kariyeri boyunca, Rotch meteoroloji ve havacılık bilimleri üzerine 183 bilimsel makale ve birkaç kitap yazmıştır. 1884'ten 1895'e kadar American Meteorological Journal'ın yardımcı editörlüğünü yapmıştır. Rotch, 7 Nisan 1912'deki apandisitten ölümüne kadar Blue Hill Gözlemevinde çalışmaya devam etmiştir. Vasiyeti uyarınca, gözlemevi Harvard'a işletme maliyetleri için 50.000 dolarlık bir bağışla verilmiştir. Harvard, gözlemevini 1971 yılına kadar, kendisini siteden ayırdığı zamana kadar işletmiştir. Rotch bağışı Harvard tarafından tutulmuştur.[5]

Diğer başarıları

1889'da Fransa'nın Paris kentinin üzerinde uçmuştur. Fransız hükûmeti ona Chevalier de la Légion d'honneur unvanını vermiştir.[6] 1891'de Harvard tarafından fahri yüksek lisans derecesi ile ödüllendirilmiştir.[7] 1899'da Amerikan Antikacılar Derneği'ne üye seçilmiştir.[8] Hayatı boyunca altı kez Mont Blanc'a tırmanmış ve üç kez zirveye ulaşmıştır. Eylül 1909'da yayınlanan The Conquest of Air adlı kitabı bir yılda üç kez basılmıştır. 1911'de Charts of the Atmosphere for Aeronauts and Aviators 1st Edition adlı bir kitabın ortak yazarlığını yapmıştır.[9] 1900'de popüler bir eser olan Sounding of the Ocean of Air'i yayınlamıştır ve ayrıca kablosuz telgrafta deneyler yapmıştır.[10][11]

Kaynakça

  1. ^ Blue Hill Observatory and Science Center. The Blue Hill Observatory: 12 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved 2006-12-03.
  2. ^ Robert De Courcy Ward. Memoir of Abbott Lawrence Rotch. 29 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved on 2006-12-03.
  3. ^ Harvard University Library. Rotch, Abbott Lawrence, 1861–1912. Papers: Guide. 1 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved on 2006-12-03.
  4. ^ Oliver L. Fassig. Proceedings of the Meteorological Congress 25 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. held at Chicago August 21–24, 1893. Retrieved on 2006-12-03.
  5. ^ National Park Service. Astronomy and Astrophysics: Blue Hill Meteorological Observatory. 15 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved on 2006-12-03.
  6. ^ "ROTCH, Abbott Lawrence". Who's Who. 59: 1521-1522. 1907. 29 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2021. 
  7. ^ John Lenger. Conquest of the Air. 30 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved on 2006-12-03.
  8. ^ "MemberListR | American Antiquarian Society". www.americanantiquarian.org. 19 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ Powells.com. Charts of the Atmosphere for Aeronauts and Aviators 1st Edition. 29 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved on 2006-12-03.
  10. ^  Yukarıdaki metinlerin bir veya birden fazla yerinde şu anda belirtilen kamu malı kaynaktan metinler bulunmaktadır: |}}Rines, George Edwin, (Ed.) (1920). "Rotch, Abbott Laurence". Encyclopedia Americana. 
  11. ^  Gilman, D. C.; Thurston, H. T.; Colby, F. M., (Ed.) (1905). "Rotch, Abbott Lawrence". New International Encyclopedia (İngilizce) (1. bas.). New York: Dodd, Mead. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Neptün</span> Uranüsten sonra Güneşe en uzak ve uzaklık sıralamasına göre sekizinci gezegen

Neptün, Güneş Sistemi'nin sekizinci, Güneş'e en uzak ve katı yüzeyi bulunmayan gezegenidir. Gaz gezegenler sınıfında yer alan Neptün, Jüpiter ve Satürn'e kıyasla farklı yapısından ötürü buz devi olarak da sınıflandırılır. Güneş sisteminin Uranüs ile beraber en soğuk iki gezegeninden biridir. Katı yüzeye sahip olmamakla birlikte gezegenin dış katmanı genel olarak hidrojen ve helyumdan oluşur. İç katmanında ise gezegenin kütlesinin çoğu kayalık bir çekirdeğin üzerindeki sıcak ve yoğun maddelerden oluşur. Adını Roma deniz tanrısı Neptunus'ten alan gezegen, Güneş Sistemi'nde çapına göre en büyük dördüncü, kütlesine göre ise en büyük üçüncü gezegendir. Dünya'dan 17 kat fazla kütlesiyle, ikizi sayılabilecek Uranüs'ten biraz daha büyük ve daha yoğundur. Güneş'e olan uzaklığı ortalama 30 Astronomik birimdir.

<span class="mw-page-title-main">Şimşek ve yıldırım</span> doğal olarak meydana gelen elektriksel boşalma

Şimşek ya da çakın, elektrik yüklü bir bulut ile diğer bir bulut arasındaki elektrik boşalmasıdır. Önceden tahmin edilmesi oldukça zordur. Fakat belli hava koşullarında meydana gelir.

<span class="mw-page-title-main">Hava durumu</span> atmosferin fiziksel koşulları

Hava durumu ya da kısaca hava, yaşam ve insan aktiviteleri üzerindeki etkisini de göz önüne almak koşuluyla atmosferin belirli bir anda, belirli bir bölgedeki hali. Bazen çoğul olarak havalar şeklinde kullanılır. Hava durumu kavramı ile genellikle uzun dönemde gerçekleşen yani iklimsel değişimler değil, atmosferdeki kısa dönemde gerçekleşen değişimler kastedilir. Gökyüzünün görüş, bulutluluk, nem, yağış, sıcaklık ve rüzgâr durumu gibi çeşitli özelliklerini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Tropikal siklon</span> hızlı dönerek esen fırtına

Kasırga ya da tropikal siklon, büyük çaplı ve çok şiddetli, Beaufort ölçeğine göre saatte 118 km'den fazla hızla ve dönerek esen tropik rüzgârdır.

<span class="mw-page-title-main">Harvard Üniversitesi</span> ABD, Massachusettste kurulu vakıf üniversitesi

Harvard Üniversitesi, Amerika Birleşik Devletleri'nde Massachusetts eyaletinin Cambridge şehrinde bulunan ve alanında dünyanın en önde gelen üniversitelerinden biri olarak tanınan özel bir yükseköğretim kurumudur. 1636 yılında kurulan ve Ivy League üyesi olan Harvard Üniversitesi, ABD'de hâlâ eğitim vermekte olan en eski yükseköğretim kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">İklim</span> Belirli bir bölgedeki hava koşullarının uzun dönemler boyunca istatistikleri

İklim, bir yerde uzun bir süre boyunca gözlemlenen sıcaklık, nem, hava basıncı, rüzgâr, yağış, yağış şekli gibi meteorolojik olayların ortalamasına verilen addır. Hava durumundan farklı olarak iklim, bir yerin meteorolojik olaylarını uzun süreler içinde gözlemler. Bir yerin iklimi o yerin enlemine, yükseltisine, yer şekillerine, kalıcı kar durumuna ve denizlere olan uzaklığına bağlıdır. İklimi inceleyen bilim dalına klimatoloji adı verilir. İklim türleri, sıcaklık ve yağış rejimi gibi durumlara bakılarak sınıflandırılabilir. Ancak günümüzde en çok kullanılan sınıflandırma sistemi, aslen Wladimir Köppen tarafından geliştirilmiş olan Köppen iklim sınıflandırmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kripton</span>

Kripton, periyodik tablonun 8-A grubunda yer alan, atom numarası 36, simgesi ise Kr olan ve soy gaz özellikleri gösteren kimyasal elementtir. Tek atomlu, renksiz, tatsız ve kokusuz bir gazdır. Hacim olarak, havada milyonda bir oranında bulunur. Soygazlar arasında ksenondan sonra en kolay sıvılaşandır (-152,9 °C). Kimyasal etkinliği yoktur. Isı iletkenliği kötüdür. Bu yüzden ksenonla birlikte kimi akkor lambaların içine, filamanın yüksek ısıya gelip daha bol ışık vermesi amacıyla kullanılır. Kriptondan, deşarj tüplerinde, ışık kaynağı olarak yararlanılır. Turuncu ışınım veren izotoplarından biri, Ekim 1983'e dek temel uzunluk birimi olan metrenin tanımlanmasında kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Henrietta Swan Leavitt</span> Amerikalı gökbilimci (1868 – 1921)

Henrietta Swan Leavitt, Sefe değişeni yıldızları'nın aydınlatma güçleri ve periyotları arasındaki ilişkiyi bulan, Amerikalı astronom. Radcliffe Üniversitesi mezunu olan Leavitt, 1893'te Harvard Üniversitesi Gözlemevi’nde kompüter olarak çalışmaya başlamıştır. Görevi, yıldızların parlaklığını ölçmek ve kataloglamak amacıyla fotoğrafik plakaları incelemekti. Hayatta olduğu süre içinde çok fazla tanınmasa da, astronomların dünya ile uzak gökadalar arasındaki mesafeyi ölçebilmeleri ilk olarak Leavitt'in keşfi sayesinde mümkün olmuştur. Yaptığı keşif hakkında Henrietta Swan Leavitt, “Maksima ve minimaya karşılık gelen iki nokta dizisi arasında düz bir çizgi çizilebilir; bu da değişenlerin parlaklığı ve periyotları arasında basit bir ilişki olduğunu göstermektedir,” demektedir. Leavitt'in ölümünden sonra, Edwin Hubble, Sefe yıldızlar arasındaki aydınlatma gücü-periyot ilişkisini, ilk kez astronom Vesto Slipher tarafından Lowell Gözlemevi'nde ölçülen spektral değişimler ile birlikte kullanmış; ve evrenin genişlediğini belirlemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Annie Jump Cannon</span> Amerikalı gökbilimci (1863 – 1941)

Annie Jump Cannon Amerikalı gökbilimci. Günümüzde kullanılan yıldız sınıflandırmasının temelini oluşturan çalışmaları gerçekleştirmiştir. Edward C. Pickering ile, yıldızları sıcaklıklarına ve spektral türlerine göre organize etmek ve sınıflandırmak için ilk ciddi girişim olan Harvard Sınıflandırma Şeması'nın yaratılmasıyla tanınır. Kariyeri boyunca neredeyse sağırdı. Kadın oy hakkı savunucusuydu ve Ulusal Kadın Partisi üyesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Sis</span> atmosferik olay

Sis, yatay görüş mesafesini 1 km'nin altına düşüren bir hava olayıdır. Stratüs bulutlarının yerde veya yere yakın seviyede oluşması olarak da bilinir. Hava içindeki su buharının yoğuşması veya donarak kristalleşmesi sonucu ortaya çıkan çok küçük su damlacıkları veya buz kristallerinden meydana gelir. Görüşü fazla düşürmeyen hafif sise pus denir.

<span class="mw-page-title-main">Meteoroloji uyduları</span>

Meteoroloji uyduları, Dünya'nın çevresindeki bulutların resimlerini çeken, sıcaklık ölçümleri yapan ve bu verileri Dünya'daki merkezlere gönderen uydulardır.

<span class="mw-page-title-main">Edward Lorenz</span> Amerikalı matematikçi ve meteorolog (1917–2008)

Edward Norton Lorenz ABD doğumlu matematikçi ve meteorolog. Kaos teorisi ve kelebek etkisi ile bilinir. Kanser tedavisi gören Lorenz, Cambridge'teki evinde ölmüştür.

Bulut fiziği, fiziksel işlemlerdeki çalışmalardır ve bu oluşuma, büyümeye ve atmosfer bulutlarının çökelmesine yol açar. Bulutlar sıvı suyu mikroskobik damlacıklar halinde içerir, buzların küçük kristalleri veya ikisi de. Bulut damlacıkları başlangıçta su buharının yoğunluğunun yoğun çekirdeğin üzerinde olmasıyla oluşur aynı zamanda Köhler teorisine göre havanın aşırı doymuşluğu kritik değeri aşar. Kelvin etkisinden dolayı bulut yoğunlaşma çekirdeği bulut damlacıkları formasyonu için gereklidir, eğimli yüzeyden dolayı bu buhar basıncındaki doyma ile tasvir edilebilir. Küçük çapta, aşırı doymuşluk miktarı yoğunlaşmanın çok büyük olması için gereklidir, bu doğal bir şekilde gerçekleşmez. Raoult ilkesi, çözelti nasıl buhar basıncına bağlı bunu tasvir eder. Yüksek konsantrasyonda, bulut damlacıkları küçük olduğunda, çekirdeğin oluşumu dışından küçük olması aşırı doymuşluk gerektirir.

<span class="mw-page-title-main">Yıldızlararası bulut</span> Uzayda gaz, plazma ve toz birikimi

Yıldızlararası bulut, Samanyolu ve diğer gökadalardaki gaz, plazma ve tozun birikimi olarak tanımlanır. Başka bir deyişle yıldızlararası bulut, bir gökadada yıldız sistemleri arasındaki boşlukta var olan madde ve radyasyon olan yıldızlararası ortamın ortalamadan daha yoğun bir bölgesidir. Belirli bir bulutun yoğunluğuna, boyutuna ve sıcaklığına bağlı olarak, hidrojeni nötr olabilir ve bir H I bölgesi oluşturur; iyonize olabilir veya plazma haline gelerek bir H II bölgesi oluşturabilir veya moleküler olabilir. Bunlara basitçe moleküler bulutlar veya bazen yoğun bulutlar denir. Nötr ve iyonize olmuş bulutlar bazen dağınık bulutlar (diffuse) olarak da adlandırılır. Bir yıldızlararası bulut, yaşamının sonlarına doğru bir kırmızı devin gaz ve toz parçacıkları tarafından oluşturulur.

<span class="mw-page-title-main">Atmosfer bilimi</span> atmosferin incelenmesi ile ilgilenen bilim türü

Atmosfer bilimi, Dünya atmosferi ve içinde gerçekleşen fiziksel süreçlerinin incelenmesidir. Meteorolojinin kapsamında atmosferik kimya ve atmosfer fiziği bulunmasıyla beraber, ana odağı hava tahminidir. İklim bilimi, hem doğal hem de antropojenik iklim değişkenliği nedeniyle ortalama iklimleri ve bunların zaman içerisindeki değişimlerini tanımlayan atmosferik değişikliklerin incelenmesidir. Aeronomi, ayrışma ve iyonlaşmanın önem arz ettiği atmosfer üst katmanlarının incelenmesidir. Atmosfer bilimi, gezegen bilimi alanına, güneş sistemindeki gezegenlerin ve doğal uyduların atmosferlerinin incelenmesine kadar genişletilmiştir.

Medea, Johann Palisa tarafından 6 Şubat 1880'de Pula'da keşfedilen ve adını Yunan mitolojisinde bir figür olan Medea'dan alan çok büyük bir ana kuşak asteroididir.

<span class="mw-page-title-main">56 Melete</span> Asteroit

Melete, büyük ve karanlık bir asteroit kuşağı asteroididir. Muhtemelen organik olarak zengin silikatlar, karbon ve susuz silikatlardan oluşan ve olası iç su buzu olan, oldukça sıra dışı bir P-tipi asteroiddir. Asteroit 4,18 yıllık bir süre ile Güneş'in etrafında dönmektedir.

Mnemosyne, büyük bir ana asteroit kuşağı asteroididir. S-tipi bir asteroittir. 22 Eylül 1859'da Karl Theodor Robert Luther tarafından Düsseldorf'da keşfedildi. Adı, Utrecht Gözlemevi'nin yöneticisi Martin Hoek tarafından Yunan mitolojisinde bir Titan olan Mnemosyne'den esinlenilerek konuldu.

Verner Edward Suomi Fin-Amerikalı bir eğitimci, mucit ve bilim adamıydı. Meteoroloji uydularının babası olarak kabul edilir. Uzun yıllar boyunca GOES hava durumu uydularında ve televizyondaki hava durumu programlarında görülen bulut görüntülerinin zaman dizilerini üreten araç olan Döndürmeli Tarama Radyometresini icat etti. 2011 yılında fırlatılan Suomi NPP kutup yörüngeli uydusuna onun ismi verilerek onurlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Haleakala Gözlemevi</span> Hawaiideki ilk astronomik araştırma gözlemevi

Haleakala Gözlemevi, Hawaii'nin ilk astronomik araştırma gözlemevidir. Hawaii Üniversitesi Astronomi Enstitüsü'ne ait olan tesis, Maui adasında bulunur. Enstitü, alandaki bazı tesisleri işletir ve bazı kısımları diğer kuruluşlara kiralar. Kiracılar arasında ABD Hava Kuvvetleri Araştırma Laboratuvarı (AFRL) ve Las Cumbres Gözlemevi Küresel Teleskop Ağı (LCOGTN) bulunmaktadır. 3.050 metre (10.010 ft) üzerindeki yüksekliğiyle Haleakala zirvesi, Dünya troposferinin üçte birinin üzerindedir ve mükemmel astronomik gözlem koşullarına sahiptir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.