İçeriğe atla

Abbaskulu Bey Şadlinski

Abbaskulu Bey Şadlinski
Doğum24 Şubat 1886
Erivan Guberniyası, Rus İmparatorluğu
Ölüm1930

Abbaskulu Bey Şadlinski (Azerice Abbasqulu bəy Xanbaba bəy oğlu Şadlinski) Ermenistan ve Nahçıvan'da Sovyet yönetiminin tesisinde önemli rol oynamış, Sovyet devrimci, "Kızıl Tabur" adı verilen partizan çetesinin lideri.[1][2]

Hayatı

24 Şubat 1886 tarihinde, Erivan Guberniyası'na bağlı Boyuk Vedi (Büyük Vadi) köyünde dünyaya geldi.Küçük yaşta babasını kaybetti. 1894 yılında, köyünde bulunan iki yıllık Rus-Tatar mektebine başladı. 1902 yılında babasından kalan toprakları işlemeye başladı. Rusya ve İran'daki devrimci hareketler, Şadlinski'nin dünya görüşünü ve siyasi yönünü tayin etti. Şubat Devrimi'nden sonra, hayatını komünistlerle birlikte mücadeleye hasretti.

Kızıl Tabur

1918 yılının başlarında Nahçıvan, Erivan, Dereleyez, Zengezur ve civar bölgelerde, Taşnak birliklerinin Azerbaycanlılara karşı saldırılarının arttığı bir ortamda, halkın üstündeki nüfuzunu kullanan Şadlinski, bu saldırılara karşı gönüllülerden oluşan "Kızıl Tabur" adında silahlı bir direnişi örgütledi. 1918-1919 yılları boyunca, Taşnak çetelere karşı oluşturulan milis kuvvetlere kumanda etti.[3] 1920 yılının baharında, Şadlinski önderliğindeki Kızıl Tabur, Rus İç Savaşı'nda, Nahçıvan bölgesindeki çatışmalarda, ön saflarda yer alarak kendinden söz ettirdi. Bu hareket aynı zamanda Nahçıvan'daki komünist örgütlenmenin de başlangıcıydı. Başlangıçta 200 Azeriden oluşan birlik, başka uluslardan da gelen katılımla büyüdü. Azerbaycan'da kahraman olarak addedilen, "Kemlo" lakaplı Kamberali İsmailoğlu Abbasov da Şadlinski'nin kumandası altında savaşmaktaydı. Başlangıçta Taşnaklara karşı büyük bir direniş gösteren Kızıl Tabur, nizami Taşnak birliklerinin üstün kuvvetleri karşısında, tutunamayarak bölge halkıyla birlikte İran topraklarına geçti. Öncelikle Hoy kenti yakınlarında, sonrasında ise Merend şehri etrafında konuşlandılar.

28 Temmuz 1920'de, Nahçıvan'da Sovyet yönetimi ilan edildikten sonra, Devrim Komitesi ve Neriman Nerimanov'un davetini kabul ederek, Kızıl Tabur'a mensup 200 silah arkadaşıyla birlikte Nahçıvan'a geldi. Şadlinski ilk zamanlar Nahçıvan sınırlarının korunmasında görev aldı. Sonrasında ise Zengezur civarında, Taşnaklarla yapılan mücadelelere önderlik etti. Nahçıvan'da Sovyet hakimiyetini tesis etmiş, İngilizlerce desteklenen Taşnak işgaline son vermiştir. Bu hizmetleri karşılığında Neriman Nerimanov tarafından Kızıl Bayrak Nişanı ile ödüllendirildi.

Vedi'ye döndükten sonra, Ermenistan'da bazı endüstriyel işletmelerde çalıştı. Son olarak bir çimento tesisine yönetici olarak tayin edildi.

1930 yılında kimliği belirlenemeyen kişilerce katledildi.

Kaynakça

  1. ^ I.V.Mojeyko. (1998). Награды. Хронос. s. 462. 
  2. ^ Академия наук Азербайджанской ССР. (1974). Известия. Издательство Академии наук Азербайджанской ССР. s. 20. 
  3. ^ V.Guliyeva. (1999). Роль и позиции мусульманского духовества в социально-культурной жизни Нахичевани, Эриванской губернии и Зангезура в XIX — начале XX в. Элм. s. 60. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Brest-Litovsk Antlaşması</span>

Brest-Litovsk Antlaşması, 3 Mart 1918 tarihinde Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti ile Alman İmparatorluğu, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Osmanlı Devleti ve Bulgaristan Krallığı arasında imzalanmış, İttifak Devletleri'nin yenilmesi üzerine geçersiz kalmış bir barış antlaşmasıdır. Osmanlı Devleti'nin toprak kazandığı en son antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Türk Kurtuluş Savaşı Doğu Cephesi</span> Türk Kurtuluş Savaşının bir cephesi

Doğu Cephesi, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında 1919-1921 yılları arasında Türk-Ermeni Savaşı dahil olmak üzere, Doğu Anadolu ve Güney Kafkasya'da gerçekleşen muharebelerden meydana gelen cephe.

<span class="mw-page-title-main">Andranik Ozanyan</span> Ermeni gerilla ve siyasetçi (1865-1927)

Andranik Toros Ozanyan veya Antranig Paşa veya Voyvoda Antranik, Osmanlı Ermenisi gerilla lideri, Rus Ordusunda Ermeni gönüllülerinden oluşan birliklerden birinin komutanı.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Devrimci Federasyonu</span> Ermenistan’da bir siyasi parti

Ermeni Devrimci Federasyonu, Ermeni siyasi partisi. Ermenistan'ın bağımsızlığını sağlamak amacıyla 1890'da kuruldu. Hâlen gerek Ermenistan Cumhuriyeti'nde gerek diasporadaki Ermeniler arasında aktif bir siyasi partidir. Doğu Ermenice adıyla Daşnaktsutyun olan örgütün adı Türkçeye Batı Ermenice'den bir takım ses değişikliklerinden sonra Taşnaksutyun olarak geçmiştir ve kısaca Taşnak adıyla da bilinir. Ermenicede Federasyon anlamına gelir; çünkü örgüt özellikle Rusya'daki Ermeni örgütleri başta olmak üzere birçok örgütün birleşmesinden oluştuğundan bu adın verilmesi uygun görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Ermenistan Cumhuriyeti</span> Kafkaslarda hiçbir zaman tanınmamış bir devlet (1921)

Dağlık Ermenistan Cumhuriyeti, Güney Kafkasya'da kısa süre varlığını devam ettiren ve tanınmayan bir devlet. Kabaca bugünkü Ermenistan'ın Syunik Marzını kapsamaktaydı.

Avetik Sahaki Isahakyan önde gelen bir Ermeni şair,yazar.Taşnak partisi üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Garegin Njdeh</span> Ermeni siyasetçi ve filozof (1886-1955)

Garegin Ter-Harutyunyan veya savaşlardaki bilinen adıyla Garegin Njdeh (Njdeh Ermenicede "sürgün" veya "göçebe” anlamındadır., , Ermeni devlet adamı, asker, stratejist, gerilla lideri. Ermeni Devrimci Federasyonu üyesi olarak Ermeni Ulusal bağımsızlık hareketlerine katılmıştir. Balkan Savaşları ve 1.Dünya Savaşında Bulgaristan ve Rusya lehine Ermeni Taburlarını yöneterek Osmanlı'ya karşı çarpışmıştır. Başarıları yanında yönettiği birlikler müslüman halka, Türklere, Pomaklara, Kürtlere yaptığı katliamlarla bilinmektedir. Savaş sonrası ilk Ermeni Cumhuriyeti olan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti 'nin önde gelen politik ve askeri figürlerindendir.Bu sebeple pek çok Ermeninin gözünde karizmatik ulusal kahramandır. Anti-bolşevik faaliyetleri ile Dağlık Ermenistan Cumhuriyeti'nin esas kurucularından olmakla birlikte Sünik bölgesinin Sovyet Azerbaycan'a değil Sovyet Ermenistan'a bağlanmasındaki temel faktörde kendisi olmuştur. İkinci Dünya Savaşı sırasında ise Sovyetler Birliği'ne karşı Nazi Almanyasını desteklemiş ve Wehrmacht için Ermeni Taburları kurarak Sovyetler Birliği'nin Nazilerce işgali onlarla birlikte Ermenistan'ı Sovyetlerden kurtarıp Türkiye'yi işgalini ve buralardan da bir kısım toprakların Ermenilere verilmesini sağlayıp tamamen bağımsız Büyük Ermenistan kurma hayali ile çarpışmıştır. 1944 sonrası ise bu defa SSCB'yi Türkiye'ye savaş açıp işgali için kışkırtmış ancak kendisine itibar eden olmamıştır. Adı çeşitli savaş suçlarına karıştığından Nazi işbirlikçisi olduğundan aynı zamanda 1920-1921 yılları arasında Sovyetlere karşı devrimci faaliyette bulunduğundan bahisle Sovyetlerce yakalanıp tutuklanmış sonrasında hapishanede 1955'te ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Neriman Nerimanov</span> Nariman Narimanov

Neriman Nerimanov, Azerbaycanlı Bolşevik devrimci, yazar, yayıncı, politikacı ve devlet adamıydı. Kızıl Ordu'nun Azerbaycan'ı işgalinden sonra, Mayıs 1920'de kurulan Sovyet Azerbaycanı hükûmetinin başına geçti ve bu görevini yaklaşık bir yıl sürdürdü. Daha sonra Transkafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti yürütme konseyi başkanlığına seçildi. Ayrıca 30 Aralık 1922'den öldüğü güne kadar Sovyetler Birliği Merkez Yürütme Kurulunun parti başkanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Alihaydar Karayev</span>

Alihaydar Ağakerim oğlu Karayev eski Menşevik sonradan Bolşevik devrimci, Azerbaycan'ın sosyalist döneminde Adalet Halk Komiseri ve de Askerî ve Donanma İşleri Halk Komiseri.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı</span>

Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı, altta mavi bantla birlikte yer alan kızıl bayrak üzerine sarı orak ve çekiç ve kızıl yıldız sembollerinin yer aldığı Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Ordu'nun Azerbaycan'ı işgali</span>

Bakü Operasyonu, Nisan Devrimi, Nisan darbesi, Kızıl Ordu'nun Azerbaycan'ı işgali veya Azerbaycan'ın Sovyetleştirilmesi, Sovyet Rusya'nın 11. Ordusunun, 27 Nisan ile 11 Mayıs 1920 tarihleri arasında, bağımsız Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'ni Sovyet Rusya'ya katmak için gerçekleştirdiği askeri işgaldir. Kızıl Ordu'nun işgali, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin varlığının sona ermesi ve Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mir Beşir Kasımov</span>

Mir Beşir Kasımov, Sovyet Azeri siyasetçi, devrimci. Neriman Nerimanov'un ürettiği siyasetin takipçilerinden biri olan Kasımov Azerbaycan'da ulusal komünizm politikasının uygulayıcısı olarak da bilinir. İki kez Lenin Nişanı ödülünü almıştır.

Son Geçit, yönetmenliğini Kamil Rüstembeyov'un yaptığı 1971 Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti ve Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti ortak yapımı film.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı</span>

Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı, 11 Nisan 1951'de Gürcistan SSC tarafından kabul edildi. Üstte mavi bandın yer aldığı kızıl bayrağın üzerinde 24 ışın ile birlikte orak ve çekiç ile kızıl yıldız sembolleri yer almaktadır. Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı,Sovyet cumhuriyetlerinin bayrakları arasında orak ve çekiç figürünün sarı olmadığı tek bayraktır.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Ordu'nun Ermenistan'ı işgâli</span>

Kızıl Ordu'nun Ermenistan'ı işgâli veya Ermenistan'ın Sovyetleştirilmesi, Rus-Ermeni savaşı, Sovyet Rusya'nın 11. Ordusunun, Eylül ayından başlayarak 4 Aralık 1920 tarihine kadar geçen sürede, eski Rus İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu toprakları üzerinde kurulmuş olan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nde yeni Sovyet hükûmeti kurmak için gerçekleştirdiği askerî seferdir. Müdahale, Ermeni Bolşeviklerin başkent Erivan ve diğer şehirlerde çıkardıkları ayaklanma ile de eş zamanlıdır. Müdahale, Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nin varlığının sona ermesine ve Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kurulmasına neden olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Şuşa Yerel Tarih Müzesi</span>

Şuşa Yerel Tarih Müzesi, Azerbaycan'ın Şuşa şehrinde bulunan bir müzeydi.

<span class="mw-page-title-main">Kürdemir Muharebesi</span>

Kürdemir Muharebesi, 7-10 Temmuz 1918 tarihleri arasında, Osmanlı-Azerbaycan koalisyon kuvvetleri ile Stepan Şaumyan liderliğindeki Bakü Komünü birlikleri arasında Kürdemir'in kontrolü uğrunda yapılan muharebedir. Kürdemir istasyonu Transkafkasya Demiryolunun Bakü yolu üzerindeki en önemli stratejik noktasıydı. 10 Temmuz'da, Bakü'ye ilerleyen Kafkas İslam Ordusu ve Azerbaycan Millî Ordusu birlikleri Kürdemir'i ele geçirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Kızıl Ordusu</span>

Azerbaycan Kızıl Ordusu veya Azeri Kızıl Ordusu, Rus İç Savaşı sırasında Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde Bolşevik yanlısı Kızıl Ordu'nun bir saha ordusudur.

Sederek Muharebesi, Azerbaycan ve Ermenistan Silahlı Kuvvetleri arasında 1990-1993 yıllarında Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nde meydana gelen askeri çatışma.

<span class="mw-page-title-main">Nahçıvan Uyezdi</span>

Nahçıvan Uyezdi, Rus İmparatorluğu'nun genel valiliklerinden olan Kafkasya Genel Valiliğini oluşturan guberniyalardan biri olan Erivan Guberniyası'na bağlı uyezdlerden biriydi. Kuzeyinde Erivan Guberniyası'na bağlı Şerur-Daralayaz Uyezdi, doğusunda Yelizavetpol Guberniyası'na bağlı Zengezur Uyezdi, güneyinde ise İran yer alıyordu. Uyezdin idari merkezi Nahçıvan şehriydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.