İçeriğe atla

Abbasgulu Ağa Bakıhanov

Abbasgulu Ağa Bakıhanov
Abbasgulu Ağa Bakıhanov (Küdsi)
Doğum21 Temmuz 1794
Bakü
ÖlümOcak 1847
Mekke yakınlarında

Abbasgulu Ağa Bakıhanov (Azerice : Abbasqulu Ağa Bakıxanov) Azerbaycanlı bilim insanı, tarihçi, şair, Azerbaycan'daki eğitimcilik hareketin ilk önderlerinden biridir.

Bakü yakınlarındaki Hile köyünde (günümüzdeki Emircan kasabası) doğdu. 1781-1791 yıllarında Bakü hanı olmuş II. Mirza Muhammed Han'ın oğluydu. Annesi asil bir Gürcü ailesindendi. 1806 yılında babasının Kuba bölgesine yönetmen tayin olunması üzerine ailesi buraya göçtü ve tahsilini Guba şehrinde devam ettirdi. Mükemmel tahsil almış, Fars ve Arap dillerini öğrenmişti. 1820'da Rus Kafkasya Ordusunda askeri hizmet yaptı, Rus dilini öğrendikten sonra 1822'de Kafkasya başkomutanlığı nezdinde Şark dilleri mütercimi görevine tayin edildi. 1827-1829 yıllarında Rusya'nın İran ve Türkiye ile yaptığı diplomatik görüşmelerde yer aldı ve Türkiye'den Rusların götürdükleri kitap ve el yazmalarının listesini hazırlamakla onların ilmi değerinin de ortaya çıkmasına yardım etti.

İlk yıllar Kudsi mahlası ile şiirler yazsa da sonradan ilmi araştırmalara daha çok ilgi gösterdi. 1837'de Kitâb-ı Askeriye adlı hikâyesini yazdı. 1841 yılında uzun zamandan topladığı malzemeler esasında Azerbaycan ve Dağıstan tarihi ile ilgili Fars dilinde yazdığı "Gülistan-i İrem" eserini tamamladı, 1843-1844 yıllarında eseri kendisi Rus diline çevirdi, ancak maddi destek bulunmadığından sağlığında yayınlanmadı, Azerbaycan tarihinde önemli yeri olan "Gülistan-i İrem" eseri Rusça olarak 1926'da, Azarbaycan Türkçesi ile de 1956'da basıldı.

1841'de albay rütbesi aldı ve yeniden askeri hizmete getirilmesi üstüne Tiflis'e göçtü. Bu yıllarda M.Ş.Vazeh, İ.B.Kutkaşenli, M.F.Ahundov, A.S.Griboyedov ve A.S. Puşkin gibi tanınmış simalarla tanıştı. 1846 yılında Mekke'ye giderken İstanbul'a uğradı ve Osmanlı sultanı I. Abdülmecid tarafından kabul edildi. Gök cisimleri hakkında Arapça yazdığı eserini sultana takdim etti ve bu eser Osmanlıca 1848'de İstanbul'da basıldı.

Veba hastalığına tutulan Bakıhanov Ocak 1847'de Hac ziyaretini tamamladıktan sonra Mekke ile Medine arasındaki Vadi-Fatima adlı yerde öldü ve orada da defnolundu.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Cevdet Paşa</span> Osmanlı devlet adamı

Ahmed Cevdet Paşa veya Lofçalı Ahmed Cevdet Paşa, Osmanlı Devleti'nde on dokuzuncu asırda yetişen Türk devlet ve ilim adamı, tarihçi, hukukçu, şair.

Zemahşerî, İranlı İslam bilgini.

<span class="mw-page-title-main">Şafii</span> Şafi mezhebinin kurucusu ve imamı

Şafii, İslam hukuku bilgini. Şafii mezhebinin kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan tarihi</span> Azerbaycanın tarihi

Azerbaycan, Avrasya'nın Kafkasya bölgesinde bir ülke. Doğuda Hazar Denizi, kuzeyde Rusya'nın Dağıstan bölgesi, kuzeybatıda Gürcistan, güneybatıda Ermenistan ve Türkiye ve güneyde İran ile sınırlıdır. Azerbaycan Cumhuriyet'nin yaklaşık 10 milyona yaklaşan nüfusunu bir Türk etnik grubu olan Azerbaycanlılar ve çeşitli diğer etnik gruplar oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bakü Muharebesi (1918)</span> 1. Dünya Savaşı sırasında Rus ve Türk orduları arasında geçen savaş

Bakü Muharebesi, 1918 yılında Azeri ve Dağıstanlı gönüllülerle takviye edilen ve Kafkas İslam Ordusu adı verilen Osmanlı Ordusu'nun Bakü Sovyeti, Britanya İmparatorluğu, Merkezi Hazar Diktatörlüğü ve Beyaz Ordu karşısında Bakü'yü almak için giriştiği muharebe.

<span class="mw-page-title-main">Bakü Hanlığı</span>

Bakü Hanlığı, 1718-1806 yıllar arasında Azerbaycanın doğusunda hüküm süren bir hanlık.

<span class="mw-page-title-main">Mirza Fetali Ahundov</span> Azerbaycanlı yazar ve filozof

Mirza Fetali Ahundov, modern Azerbaycan edebiyatının kurucusu ve Azerbaycan'ın ilk ateist aydını olan yazar ve filozof.

<span class="mw-page-title-main">Seyid Azim Şirvani</span>

Seyid Azim Şirvani, Azerbaycanlı şair ve öğretmen.

<span class="mw-page-title-main">Necef Bey Vezirov</span>

Vezirov Necef Bey Fatalı Bey oğlu - Azerbaycan dram yazarı, gazeteçi-yazar, Azerbaycan tiyatrosunun kurucularından birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah Şaik</span>

Abdullah Mustafa oğlu Talibzade ya da bilinen adıyla Abdullah Şaik, Azeri yazarı, şair, öğretmen. Azerbaycan çocuk edebiyatı'nın seçkin temsilcilerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Abbas Sıhhat</span>

Abbaskulu Aliabbas oğlu Mehdizade ya da bilinen adıyla Abbas Sıhhat, 1874 yılında Şamahı'da doğdu. "Səhhət" (Sıhhat) şaire hekimlik mesleği nedeniyle verilmiş takma adıdır, asıl adı ve soyadı Abbaskulu Mehdizade'dir.

Azerbaycan Yahudileri Azerbaycan'da yaşayan Yahudilere denir.

Teftazanî ya da tam adıyla Sadeddîn Messud b. Fahrüddîn Ömer b. Burhâneddîn Abdullâh el-Herevî el-Horâsânî et-Teftâzânî eş-Şâfiî, 14. yüzyıl'da yaşamış Fars mutasavvıf ve İslam düşünürü.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Cevad</span>

Ahmet Cevad, Azerbaycanlı şair, tercüman, AYB üyesi (1934), profesör (1933), Kuba Halk Eğitim Şubesi müdürü, Gence'de Azerbaycan Tarım Enstitüsü'nde Azerbaycan ve Rus dilleri kürsüsünde öğretmen, doçent, kürsü başkanı (1930-1933), Azerbaycan Devlet Yayınevi'nin çeviri bölümünde editör (1934), "Azerbaycanfilm" stüdyosunda belgesel filmler bölümünün müdürü (1935-1936), Azerbaycan Cumhuriyeti'nin resmi devlet marşının sözlerinin yazarı büyük şairimiz Ahmed Cevad'dır. Azerbaycan şiirinde yeni bir edebi okulun temelini atmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tatlar</span> Azerbaycanın kuzeydoğusu ve Dağıstanın güneyi arasında yaşayan bir İran halkı

Tatlar, Azerbaycan'ın kuzeydoğusu ve Dağıstan'ın güneyi arasında yaşayan bir İran halkıdır. Tatlar günümüzde Kafkasya Persleri olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Resul Rıza</span>

Resul Rıza, Azerbaycan şairi. Sosyalist Emek Kahramanı (1980), Azerbaycan Halk Şairi (1960), Azerbaycan Emektar Sanat Adamı (1943), SSCB Devlet ödülü (1951) ödüllerine sahipti.

Bakıhanovlar, Azerbaycan'ın tanınmış soylu hanedan ailelerinden biri. Hanedanın temsilcileri, 1718 yılında kurulup 1747 ile 1806 yılları arasında bağımsız olan Bakü Hanlığı'nı yönetmiştir.

Abdulla Ağa Bakıhanov Rus İmparatorluk Ordusu'nda tümgeneral olarak hizmet etmiş bir Azerbaycanlı asker. Azerbaycanlı yazar ve eğitimci Abbasgulu Bakıhanov'un erkek kardeşiydi.

Ağababa Zühuri — 19. yüzyılda yaşamış olan Azerbaycanlı şair, edebi cemiyyet olan Beytüs-səfa üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Reşid Bey İsmailov</span>

Reşid bey Esad bey oğlu İsmailov, Azerbaycanlı tarihçi, gazeteci ve eğitimci. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Hükûmeti'nin büro müdürü olmuştur (1919-1920).


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.