İçeriğe atla

Abbas Ağa Çeşmesi (Beşiktaş)

Koordinatlar: 41°02′42″K 29°00′21″D / 41.04500°K 29.00583°D / 41.04500; 29.00583
Abbas Ağa Çeşmesi
Harita
Genel bilgiler
TürDuvar çeşmesi
Mimari tarzKlasik Osmanlı mimarisi
KonumBeşiktaş, İstanbul, Türkiye
Koordinatlar41°02′42″K 29°00′21″D / 41.04500°K 29.00583°D / 41.04500; 29.00583
YaptıranAbbas Ağa
Tamamlanma1669/1670
Teknik ayrıntılar
Yapı sistemiKâgir
MalzemeTaş

Abbas Ağa Çeşmesi, İstanbul'un Beşiktaş ilçesindeki bir çeşmedir. 1669 ya da 1670 yılında yaptırılmıştır.

Tarihi

IV. Mehmed'in Kızlar Ağası Abbas Ağa tarafından, 1699 ya da 1670 yılında yaptırıldı.[a][1] 1972 yılında suyunun aktığı kaydedilmişti.[2]

Konumu ve mimarisi

İstanbul'un Beşiktaş ilçesinin Sinanpaşa Mahallesi'nde, Akmaz Çeşme Sokağı üzerinde[] ve Abbas Ağa Camii'nin yanında konumlanır.[1] Kesme taştan yapılan, klasik Osmanlı mimarisi tarzındaki bir duvar çeşmesidir. Ön cephesindeki basık sivri kemerli nişin içinde mermer aynataşı yer alır. Aynataşının içinde, dalgalı kaş kemer motifinin altında bir rozet kabartması bulunur. Teknesi ile her iki yanındaki setleri küfeki taşındandır.[1][2]

Nişin yukarısında konumlanan dört satırlık kitâbesi, Abbas Ağa tarafından Üsküdar'da yaptırılan çeşmeyle aynı metne sahiptir. Cülûs tekniğiyle işlenen kitâbe metni şu şekildedir:[2][3]


Metin

ددی دارالسعاده حضرت عباس اغا یا رب
چوق شكر احسانكه لطف ایلدك جود و نوال

حسبة لله ایچوندر هپ بو سعیمز روز و شب
جمله حالم ساكا معلوم سن بیلورسك لا یزال

جرم عصیانمه باقما اول حبیبك حرمتی
یا الهی رحمتك اظهار ایدوب كوستر جمال

ال اچوب دركاهكه كلدم ساكادر منتم
ایله خیراتمی مقبول یا كریم ذل الجلال

رحمت اولسون جاننه هر كیم اوقورسه فاتحه
روحمی شاد ایلین هاچ اولمیه بر دم ملال

سویلدم بو تاریخی دل تشنه لر بولسون حیات
نوش جان اولسون ايچك بو چشمه دن آب زلال
سنه ١٠٨٠

Transkripsiyonu

Dedi Dârü's-sa'âde hazret-i Abbâs Ağa yâ Rab
Çok şükür ihsânına lûtfeyledin cûd-u nevâl

Hasbeten li'llâh içindir hep bu sa'yim rûz-u şeb
Cümle hâlim sana ma'lûm sen bilirsin lâ-yezâl

Cürm-ü isyânıma bakma ol habîbin hörmeti
Yâ İlâhī rahmetin izhâr edip göster cemâl

El açub dergâhına geldim sanadır minnetim
Eyle hayrâtımı makbâl yâ kerîm-i zü'l-celâl

Rahmet olsun cânına her kim okursa fâtihâ
Rûhumu şâd eyleyen hîç olmaya bir dem melâl

Söyledim bu târîhi dil-teşneler bulsun hayât
Nûş-ı cân olsun içün bu çeşmeden âb-ı zülâl
sene 1080

Saçaklı çatısının üzerindeki dikdörtgenler prizması şeklindeki kütlenin ön cephesinin iki kenarında birer lale, ortasında ise bir madalyon kabartması bulunur. Bu kütlenin alınlığının ortasında bir çarkıfelek kabartması yer alır.[1]

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ Kitâbesindeki 1080 yılı, miladi takvimde 1669 ya da 1670'e denk gelir.

Kaynakça

  1. ^ a b c d Ertuğ, Necdet, (Ed.) (2006). "107 Abbas Ağa Çeşmesi". İstanbul Tarihî Çeşmeler Külliyatı. 2. İstanbul: İSKİ Genel Müdürlüğü. s. 8. ISBN 9789944100335. 
  2. ^ a b c Egemen, Affan (Ekim 1993). "4 - Abbas Ağa Çeşmesi". İstanbul'un Çeşme ve Sebilleri. İstanbul: Arıtan Yayınevi. s. 7. 
  3. ^ "Abbas Ağa Çeşmesi - Yapım kitabesi". Osmanlı Kitabeleri Projesi. 27 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Abbas Ağa Camii</span>

Abbas Ağa Camii İstanbul'un Beşiktaş ilçesi'ndeki Abbasağa Mahallesi’nde yer alan bir Osmanlı camisidir. Mahalleye adını vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bereketzade Çeşmesi</span>

Bereketzade Çeşmesi, İstanbul'un Beyoğlu semtinde yer alan bir duvar çeşmesidir.

<span class="mw-page-title-main">İshak Ağa Çeşmesi</span> İstanbulda çeşme

İshak Ağa Çeşmesi, Onçeşmeler, On Çeşmeler, Beykoz Çeşmesi, Behruz Ağa Çeşmesi ya da I. Mahmud Çeşmesi, İstanbul'un Beykoz ilçesindeki bir çeşmedir. I. Süleyman'ın has odabaşı olarak görev yapan Behruz Ağa tarafından, daha önceleri bir Bizans çeşmesinin bulunduğu alana yaptırıldı. Zamanla harap hâle gelen ve suyu akmayan çeşme, Temmuz 1746'da başlayan ve 1746 ya da 1747 yılında tamamlanan çalışmalar sonucunda İstanbul Gümrük Emini İshak Ağa tarafından yenilendi. İnşa edildiği dönemde bir mesire alanında yer alırken bölgede yapılaşmanın artmasıyla şehir dokusu içinde kaldı. 1948 öncesinde üç; 1948-1950, 1986, 2005-2006 ve 2016-2017 yıllarında ise birer kez onarımdan geçti. Yapılan değişikliklerle kemerleri, üst örtüsü ve yan cephelerinde değişiklikler meydana gelirken kalemişi süslemeler eklendi. 1972'den beri korunması gereken tarihî eser statüsünde olan çeşme, Vakıflar Genel Müdürlüğü mülkiyetinde olup günümüzde işlevseldir.

<span class="mw-page-title-main">II. Abdülhamid Çeşmesi (Şişli)</span>

II. Abdülhamit Çeşmesi 1896-1901 yılları arasında Sultan II. Abdülhamit tarafından İtalyan mimar Raimondo D’Aronco'ya yaptırılmıştır. Çeşme, açılış merasiminin fotoğraflandığı 1901 yılında Tophane Nusretiye Camii önünde yer almaktaydı. 1957 yılında Heny Prost'un planladığı yol genişletme çalışmalarından nasibini alarak özgün yerinden sökülmüş ve Maçka Parkı’nda günümüzdeki yerine taşınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Rıza Paşa Çeşmesi (Osmanağa)</span> İstanbul, Kadıköyde yer alan tarihî bir çeşme

Hasan Rıza Paşa Çeşmesi ya da Rıza Paşa Çeşmesi, İstanbul'un Kadıköy ilçesindeki bir çeşmedir. Hasan Rıza Paşa tarafından 1845 ya da 1846 yılında yaptırıldı. 1970'lerden itibaren tahrip edilmeye başlayan çeşme, işlevini de yitirdi. 2014'te tamamlanan restorasyon çalışmasıyla birlikte tekrar faaliyete geçti.

<span class="mw-page-title-main">Horhor Çeşmesi (Kırma Tulumba Sokağı)</span> Fatihteki bir çeşme

Horhor Çeşmesi ya da Horhor Acı Çeşmesi, Türkiye'nin İstanbul ilinin Fatih ilçesinde yer alan bir çeşmedir. Kaynaklar, I. Süleyman tarafından yaptırıldığı ya da daha öncesindeki döneme ait olduğuna dair farklı görüşler öne sürer. Üzerindeki onarım kitabesine göre 27 Mart 1876 tarihi civarında onarım gördü. Muslukları olmasa da 1966'ya kadar suyu akan çeşmenin tepesinde 2008 yılında yıkılana kadar ahşap bir ev vardı.

<span class="mw-page-title-main">Mısırlı Osman Ağa Çeşmesi (Kadıköy)</span> İstanbul, Kadıköyde yer alan tarihî bir çeşme

Mısırlı Osman Ağa Çeşmesi ya da kısaca Osman Ağa Çeşmesi, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde yer alan bir çeşmedir. Üzerindeki kitâbesine göre Bâbüssaâde Ağası Mısırlı Osman Ağa tarafından 1621 ya da 1622'de yaptırılsa da bu kitâbenin bu çeşmeye ait olmayabileceği ihtimali de ortaya atılmıştır. Bir müddet sonra teknesi çukurda kalan ve işlevini de yitiren çeşme, 1980'lerde yapılan çalışmayla imar hattına taşındı ve kot farkı giderildi. Zaman içerisinde ön cephesine, dinlenme taşları ile onları birbirine bağlayan tekne ağzı taşı eklendi. 2020'de yapılan restorasyon çalışmasıyla birlikte tekrar faaliyete geçti.

<span class="mw-page-title-main">Ali Paşa Çeşmesi (Kadıköy)</span>

Ali Paşa Çeşmesi, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde yer alan bir çeşmedir. 1732 ya da 1733 yılında yaptırılmıştır. Kitâbesinde, Ali Paşa tarafından yaptırıldığı belirtilir ve bunun önünde, Osmanlı sadrazamları tarafından kullanılan "âsaf" sıfatı vardır. Bazı kaynaklar bu kişinin Sürmeli Ali Paşa olduğunu belirtse de; daha güncel değerlendirmelere göre, inşa yılından ötürü Hekimoğlu Ali Paşa tarafından yaptırıldığı belirtilir.

<span class="mw-page-title-main">Osman Ağa Çeşmesi (Hasanpaşa)</span> Kadıköyde bir çeşme

Osman Ağa Çeşmesi ya da Babüssade Ağası Osman Ağa Çeşmesi, Türkiye'nin İstanbul ilinin Kadıköy ilçesinde yer alan bir çeşmedir. Babüssade Ağası Osman Ağa tarafından 1796 ya da 1797 yılında yaptırıldı. 2007'de, Kadıköy Belediyesi tarafından restore edildi.

<span class="mw-page-title-main">Hoşyar Kadın Çeşmesi</span> İstanbul, Beyoğlunda yer alan tarihî bir çeşme

Hoşyar Kadın Çeşmesi ya da Huşyar Kadın Çeşmesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki bir çeşmedir. Osmanlı Padişahı II. Mahmud'un eşi Hoşyar Kadın tarafından, kitâbesine göre "ölen kızı Mihrimah Sultan'ın ruhu için" 1840 ya da 1841 yılında yaptırıldı. Zaman içerisinde çeşmenin teknesi, yol hizasının altında kaldı. Günümüzde mülkiyeti Vakıflar Genel Müdürlüğünde olan ve suyu akmayan çeşmenin bir bölümü yıkık hâldedir.

<span class="mw-page-title-main">Kazlı Çeşme</span> İstanbulda çeşme

Kazlı Çeşme, İstanbul'un Zeytinburnu ilçesinde bulunan ve adını aynasındaki kaz kabartmasından alan klasik üslupta bir Osmanlı çeşmesi.

<span class="mw-page-title-main">Hasköy Çeşmesi</span> Beyoğlundaki bir çeşme

Hasköy Çeşmesi ya da Yasef Çeşmesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki bir çeşmedir. 1524 ya da 1525 yılında Yasef adlı bir Yahudi tarafından yaptırılmıştır. Beyoğlu'nda tarihi tespit edilen ve günümüzde varlığını sürdüren en eski çeşmedir. Suyunun akmadığının kaydedildiği 1940'ların başından beri işlevsizdir.

Mahmud Efendi Çeşmesi ya da Mahmud Ağa Çeşmesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki bir çeşmedir. 1538 ya da 1539 yılında yaptırılmıştır.

Abdi Kaptan Çeşmesi ya da Gedik Abdi Kaptan Çeşmesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki bir çeşmedir. 1622 ya da 1623 yılında yaptırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yahya Efendi Çeşmesi (Beşiktaş)</span> Beşiktaştaki bir çeşme

Yahya Efendi Çeşmesi, İstanbul'un Beşiktaş ilçesindeki bir çeşmedir. 1557 ya da 1558 yılında yaptırılmıştır.

Kayışdağı Suyu Çeşmesi, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

Güzelce Ali Paşa Çeşmesi ya da Ali Paşa Çeşmesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

<span class="mw-page-title-main">İshak Ağa Çeşmesi (Beykoz Çayırı)</span>

İshak Ağa Çeşmesi, Terazibaşı Çeşmesi ya da Terazi Çeşmesi; İstanbul'un Beykoz ilçesindeki bir çeşmedir. Eski İstanbul Gümrük Emini İshak Ağa tarafından 1749 ya da 1750 yılında yaptırıldı. Önceleri dört cephesinde de birer lüle ve tekne varken, ilerleyen dönemde iki cephesindeki lüleleri kapatıldı ve bu cephelerdeki tekneleri dolduruldu. 1970'te yapılan kanalizasyon çalışmaları esnasında çeşmenin suyu kesilse de 1972'de kitâbesinin olduğu cephesinin toprak seviyesinin altına indirilmesiyle tekrar işlevsel hâle geldi. Bu çalışmanın ardından çeşmeye, yapılan bir merdivenden inilerek ulaşılmaya başlanmıştı. 2005'teki restorasyonla bu kot farkı giderilerek çevre düzenlemesi ile bu cephedeki teknesi yapıldı. 2014'te ön cephesindeki lülenin bir muslukla değiştirildiği çeşme, günümüzde işlevseldir.

<span class="mw-page-title-main">İshak Ağa Çeşmesi (Ortaçeşme, Beykoz)</span> İstanbulun Beykoz ilçesindeki bir çeşme

İshak Ağa Çeşmesi ya da Palamar Çeşmesi, İstanbul'un Beykoz ilçesindeki bir çeşmedir. İstanbul Gümrük Emini İshak Ağa tarafından 1752 ya da 1753 yılında yaptırıldı. İnşa edildiği dönemde Beykoz Çayırı içinde yer alsa da, bölgedeki yapılaşmanın artmasıyla kent dokusu içinde kaldı. 1972 sonrasında özgün teknesinin şekli değiştirilen çeşme, günümüzde işlevseldir.

<span class="mw-page-title-main">Ali Bey Çeşmesi (Mevlanakapı)</span> Fatihteki yıkılmış bir çeşme

Ali Bey Çeşmesi ya da Halkalı Çeşmesi, İstanbul'un Fatih ilçesindeki bir çeşmeydi. Ali Bey tarafından, yine kendisinin yaptırdığı okulun bir duvarına bitişik olacak şekilde 1706 ya da 1707 yılında yaptırıldı. Millet Caddesi'nin inşası nedeniyle 1957 yılında yıkıldı.