Keçi ya da evcil keçi, boynuzlugiller (Bovidae) familyasının Caprinae alt familyasından Capra aegagrus hircus alt türünü oluşturan çift toynaklılara verilen ad. Evcil keçiler, Doğu Avrupa ve Orta Doğu'da yaşayan yaban keçisinden evcilleştirilmiş olup, insanlar tarafından ilk evcilleştirilen hayvanlardan biridir.
Peynir, süt proteini kazeinin pıhtılaştırılmasıyla çeşitli tat, doku ve formlarda üretilen bir süt ürünüdür. Genellikle inek, manda, keçi veya koyun sütünden elde edilen proteinler ve yağdan oluşur. Üretim sırasında süt genellikle asitlendirilir ve kazeinin pıhtılaşmasını sağlamak için peynir mayası enzimleri veya benzer aktiviteye sahip bakteriyel enzimler eklenir. Katı lorlar, daha sonra sıvı peynir altı suyundan ayrılır ve preslenerek bitmiş peynir haline getirilir. Bazı peynirlerin kabuğunda, dış katmanında veya tamamında aromatik küfler bulunur.
Koyun (Ovis), keçiler ile birlikte Caprinae alt familyası içerisinde yer alan bir memeli cinsi. Cinsin coğrafi olarak ve nüfusça en yaygın türü Evcil koyun olmaktadır, ancak pek çok yabani tür de Ovis cinsine aittir.
İspanya'da çok sayıda peynir üretilmektedir ve bunlardan bazıları dünyaca ünlüdür. Tüm ülke çapında inek, keçi ve koyun sütünden çok farklı çeşitte peynir üretilirse de bazı bölgelerin peynirleri diğerlerinden daha ünlüdür, La Mancha bölgesinin peyniri Manchego gibi. Yine de İspanya'da İspanyol kökenli kabul edilen 23 çeşit peynir ve çeşitli menşelerden sayısız peynir bulunur. Bu peynirlerin çoğu tek tür koyun, keçi ya da inek sütünden üretilir ve sadece bir kısmı farklı stülerin karışımındandır. Peynirler taze, füme, yarı füme ve ezme şeklinde bulunabilir, ayrıca çiğ, pastörize, kaymaklı gibi çeşitli süt türlerinden de yapılabilir. Bazı peynirlere mavi renk alması için küf enjekte edilir. Peynirlerin sunum tarzı da sert, koyu ve 2 kiloluk Manchego'dan yumuşak ve küçük 'quesitos'a kadar değişik şekillerde olabilir.
Burma boynuzlu keçi ya da burgu boynuzlu keçi veya yılan yiyen keçi, kuzeydoğu Afganistan, kuzey ve orta Pakistan, Hindistan'ın Cemmu ve Keşmir eyaletinin bazı kesimleri ile Türkmenistan, Tacikistan ve Özbekistan'ın güneyinde yaşayan en iri yaban keçisi türüdür. Tehlikedeki türler kategorisinde olan burma boynuzlu keçi nüfusu 2.500 bireyden daha azdır.
Dağlıç, Türkiye'de, Anadolu'nun batı bölgelerinde bulunan bir koyun türüdür. Hem et hem de süt ürünleri imalatı için kullanılan koyun, aslında halı yününe sahip bir türdür. Bu tür koyunların genellikle kafalarında ve bacaklarında siyah benekler bulunur ve de çoğunlukla evcil koyunların boynuzları varken, dişilerinin yoktur. Bu tür bazıları tarafından, Sakız Adası ve Kamakuyruk türlerinin atası olarak kabul edilir.
Galiçya sarışını veya Galiçya kızılı, İspanya'nın Galiçya bölgesine has yerli bir sığır cinsidir. İsmini renginden alan bu tür kırmızı ve sarıdan başka farklı renklerde de olabilir.
Maraş peyniri , Kahramanmaraş ve çevresinde üretilen, telemesi baskılamadan sonra haşlanan ve elle biçimlendirilen, bağdaşık yapıda, gözeneksiz, pürüzsüz, sıkı yapıda bir peynir çeşididir.
Latxka İspanya'da Bask Ülkesine yerli olan bir koyun ırkı. Coğunlukla Bıskay, Gipuzkoa, Navarre illerinde bulunan cins süt koyunudur. Latxa koyunların ciğ sütü Idiazábal ve Roncal peynir üretiminde kullanılır. Yünleri uzun ve kabadır. Latxa adı tarımsal yan ürün olarak kullanılan yünün kalitesinden gelir. Bazı süt koyunları daha fazla süt verdiği için Bask Ülkesindeki bazı çobanlar peynir üretiminde melez Assaf cinsini kullanıyor ama bunun Avrupa Birliğinin Menşe İsmi kurallarına aykırı olduğunu düşünen var.
Alcarreña İspanya'nın Kastilya-La Mancha Özerk Bölgesi'ndeki Cuenca ve Guadalajara illerinin Alcarria yöresinden gelen bir evcil koyun cinsidir. Nesli tükenmekte olan bu entrefino koyunu et için yetiştiriliyor. Zorlu bir iklime adapte edilmiş otlayan koyun 2009 yılında "Marca de Calidad Colectiva" verildi.
Kars Gravyer peyniri veya kısaca Kars gravyeri, İsviçre kökenli Gravyer peynir ailesine ait Türk peynir çeşidi. Genellikle saf inek sütü veya inek ve keçi sütü karışımı ile yapılır.
Domuz sütü, domuzlar tarafından üretilen ve genellikle domuz yavruları tarafından tüketilen bir süt. Yapısal açıdan inek sütüne benzer, ancak yağ oranı daha yüksektir ve daha suludur. Domuz sütü nadiren insan kullanımı için üretilir ve ticari olarak uygun bir ürün olarak kabul edilmez. Domuz sütünden peynir üretmek için, bazıları başarılı olmuş birkaç girişimde bulunulmuştur.
İspir keçisi, Erzurum'un kuzeyi ve Rize'nin güneyinde yetiştirilen bir keçi ırkıdır. Adını Erzurum'un İspir ilçesinden almıştır. 2014 yılı istatistiklerine göre, Erzurum'daki keçilerin %4'ü İspir keçisidir. Mitokondriyal DNA haplogrubu A olan İspir keçisinin genetik olarak en yakın olduğu keçi ırkı Kaçkar keçisidir.
Megrel keçisi, Gürcistan'ın batısına özgü bir keçi ırkıdır. Günümüzde Gürcistan'ın tamamında yetiştiriciliği yapılmaktadır. Adını Batı Gürcistan'ın otokton halkı Megrellerden almıştır. Biri dağlık arazilerde, diğeri ovalarda yaşayan iki türü vardır. Genellikle beyaz, demir kırı veya gri renklidir. Dişi Megrel keçisinin boyu 65 santimetre civarında, ağırlığı 37-48 kilogram arasındadır. Erkek Megrel keçisinin boyu ise 70 santimetre, ağırlığı 60-70 kilogram arasındadır.
Keçi evrimi, doğal seçilim yoluyla evrim yoluyla yerli keçilerin var olduğu süreçtir. Yaban keçileri, modern insanlar tarafından evcilleştirilen ilk türlerden biriydi ve evcilleştirilme tarihi genellikle MÖ 8.000 olarak kabul edildi. Yerli keçiler, Orta Doğu ve Orta Asya'da, özellikle orman ve dağlar olmak üzere, Türkiye'den Türkmenistan'a kadar bir alanı kapsayan, belirgin şekilde sert ortamlarda bulunan orta boy memelilerdir. Keçiler, bizon, inek ve koyun gibi çeşitli geviş getirenleri içeren geniş ve kalabalık bir grup olan Bovidae ailesinin bir parçasıdır. Bovidlerin hepsi, toynak ve otçul bir diyet gibi birçok özelliği paylaşır ve birçok dişiyle birlikte tüm erkeklerin boynuzları vardır. Bovidler, erken Miyosen çağında geyik ve zürafalardan ayrılmaya başladı. Keçileri, dağ keçilerini ve koyunları içeren Caprinae alt familyasının, diğer bovidlerden geç Miyosen gibi erken bir tarihte ayrıldığı ve grubun en büyük çeşitliliğine buzul çağlarında ulaştığı düşünülmektedir.
Kaçkar keçisi, Türkiye'nin Rize ve Artvin illerine endemik bir keçi ırkıdır. Artvin'in Arhavi ve Hopa ilçelerinde eti ve sütü için Kaçkar keçisinin yetiştiriciliği yapılmaktadır. Irk, Türkiye Cumhuriyeti Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından Hayvan Genetik Kaynaklarının Yerinde Korunması ve Geliştirilmesi Projesi Desteklemesi projesi kapsamında koruma altına alınmıştır.
Rize koyun köpeği, Türkiye'ye endemik bir koruyucu köpek ırkıdır.
Brahman, bir Amerikan zebuin-taurin hibrit besi sığırı cinsidir. Hindistan menşeli olan sığır 1885'ten itibaren Amerika Birleşik Devletleri'nde, farklı zamanlarda Birleşik Krallık, Hindistan ve Brezilya'dan ithal edilen sığırlardan yetiştirilmiştir. Bu sığırlar bir miktar Hindistan-Brezilya, Krişna Vadisi ve Ongole ile birlikte esas olarak Gir, Guzerá ve Nelore kökenli besi hayvanlarıdır. Isıya, güneş ışığına ve neme karşı yüksek toleransa ve parazitlere karşı iyi bir dirence sahiptir. Tropikler başta olmak üzere birçok ülkeye ihraç edilmiştir. Avustralya'da en fazla sayıda bulunan sığır cinsidir. Bazıları ayrı ırklar olarak anılan çok sayıda taurin- indicine melezinin yaratılmasında kullanılmıştır.
Keçi peyniri, keçi sütünden elde edilen bir peynir türüdür. Keçiler, yiyecek üretmek amacıyla evcilleştirilen ilk hayvanlar arasındaydı. Keçi peyniri dünya çapında, taze ve yumuşaktan eski ve serte kadar pek çok farklı peynir stili sunan çeşitli tariflerle yapılmaktadır.
Sibirya dağ keçisi, keçi ve koyunların yabani bir akrabası olan dağ keçisinin politipik bir türüdür. Orta Asya'da yaşar ve Capra cinsinin açık ara en geniş yayılış gösteren türüdür. Nüfus istikrarı açısından Sibirya dağ keçileri, çoğunlukla aşırı avlanma, düşük yoğunluklar ve genel düşüş nedeniyle nesilleri tehdit altındadır. Yine de hayvanların geniş doğal yaşam alanına ek olarak güvenilir veriler minimum düzeydedir ve elde edilmesi zordur, bu nedenle doğru gözlemler hala yetersizdir. Sibirya dağ keçisi, daha önce Avrasya Alp dağ keçisinin bir alt türü olarak değerlendiriliyordu ve bunun tek bir tür mü yoksa genetik olarak farklı olarak öne çıkan farklı birimlerden oluşan bir kompleks mi olduğu hala tam olarak belli değildir. Sibirya dağ keçisi Capra cinsinin en uzun ve en ağır üyesidir, ancak omuz yüksekliği burma boynuzlu keçi'nin biraz üzerindedir.