İçeriğe atla

Abadan

Başlığın diğer anlamları için Abadan (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Abadan
آبادان
Şehristan merkezi
İran üzerinde Abadan
Abadan
Abadan
Şehrin İran'daki konumu
Ülkeİran İran
EyaletHuzistan Eyaleti
ŞehristanAbadan şehristanı
BahşMerkezî bahşı
Yüzölçümü
 • Toplam1275 km²
Rakım3 m
Nüfus
 (2006)
 • Toplam217.988
 • Yoğunlukoto/km²
Zaman dilimiUTC+03.30 (IRST)
 • Yaz (YSU)UTC+04.30 (IRST)
Alan kodu0631

Abadan (Farsça: آبادان), İran'ın Huzistan Eyaleti'nde şehir.

Eyaletin aynı isimli Abadan şehristanı'nın yönetim merkezi olan şehrin 2006 yılı resmi nüfusu 217.988 kişi[1] ve 48.061 hanedir.

İran'daki petrol yataklarından gelen boru hatlarının ulaştıkları kentte, dünyanın en büyük petrol arıtma tesislerinden biri kurulmuştur. Bir adet uluslararası havaalanının bulunduğu şehirde ayrıca 1939'da kurulan bir teknoloji enstitüsü vardır.

Konumu

Fars Körfezi'nin kıyısında, Şattülarap'da bir adada denizden 53 km. kadar içeride yer alan Abadan, İsfahan'ın yaklaşık 402 km. güneybatısındadır.

Geçmişi

1047'de kurulan Abadan, 1908'de petrol bulunup bir yıl sonra da ilk rafineriler kurulmaya başlayıncaya kadar küçük bir kasaba olarak kaldı. İran'ın en işlek limanlarından biri olan Abadan, Osmanlı İmparatorluğu ile İran arasında sürekli bir tartışma konusu olmuştur. 1847'de yapılan Erzurum Antlaşması'yla İran'a bırakıldı. 1909'da Anglo Persian Oil Company, adayı kiralayarak burada dünyanın en büyük rafinelerinden birini kurdu.[2] 1973'te İran tarafından devralındı. 1951'e kadar dünyanın en büyük petrol arıtma tesisleri olan rafinerilerde, 1980'de İran-Irak Savaşı başlayıncaya kadar yılda 18 milyon ton ham petrol işleniyordu, bu savaşta büyük zarar gördü[3][4][5] Irak'ın 1983'te düzenlediği saldırı sonucunda Basra Körfezi'nin tarihindeki en büyük petrol kirlenmesi ortaya çıktı.

Kaynakça

  1. ^ "World Gazetteer'de "Ābādān"". 28 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2013. 
  2. ^ "ABADAN". Encyclopaedia of Islam, Second Edition. 5 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2022. 
  3. ^ "Abadan rafinerisi eski günlerine dönüyor". 5 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2022. 
  4. ^ "PETROLÜN ORTA DOĞU SİYASETİNİN BELİRLENMESİNDEKİ ROLÜ". 5 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2022. 
  5. ^ "ABADAN". TDV İslâm Ansiklopedisi. 20 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bağdat</span> Irakın başkenti

Bağdat, Irak'ın başkenti ve en büyük kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Irak</span> Batı Asyada bir ülke

Irak, resmî adıyla Irak Cumhuriyeti, Batı Asya'da bir ülkedir. Kuzeyde Türkiye, doğuda İran, güneydoğuda Kuveyt, güneyde Suudi Arabistan, güneybatıda Ürdün, batıda ise Suriye ile sınır komşusudur. Başkenti ve en büyük şehri Bağdat olan federal parlamenter cumhuriyet ile yönetilen bir ülkedir.

<span class="mw-page-title-main">Körfez Savaşı</span> 1990-1991 yılları arasında Irak ile 42 ülkeden oluşan koalisyon arasında yaşanan çatışma

Körfez Savaşı veya Birinci Körfez Savaşı, kod adı Çöl Fırtınası Harekâtı 2 Ağustos 1990'da Irak'ın Kuveyt'i işgal etmesiyle başlayan krizin sonucunda, ABD öncülüğünde, Birleşik Krallık, Fransa, Suudi Arabistan, Suriye, Mısır'ın da aralarında bulunduğu 37 ülkenin dahil olduğu koalisyon gücünün Irak'a karşı düzenlediği askerî harekât.

<span class="mw-page-title-main">Kuveyt</span> Arap Yarımadasının kuzeydoğusundaki bir ülke

Kuveyt, resmî adıyla Kuveyt Devleti, Arap Yarımadası'nın kuzeydoğusunda, Basra Körfezi kıyısında yer alan ülkedir. Kuzeyde Irak ve güneyde Suudi Arabistan ile komşudur. Ülkenin ismi, Arapçada "su kenarındaki kale" anlamına gelen akwat kelimesinden gelmektedir. Yüzölçümü 17.818 km² olan ülkenin nüfusu 2020 tahminiyle yaklaşık 2,9 milyondur.

<span class="mw-page-title-main">Saddam Hüseyin</span> 5. Irak cumhurbaşkanı

Saddam Hüseyin Abdülmecid et-Tikriti, Iraklı siyasetçi. Irak'ın beşinci cumhurbaşkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Scud</span> Taktiksel Balistik Füze

Scud, sıvı yakıtlı bir balistik füzedir. Bu füzeler Soğuk Savaş döneminde Sovyetler Birliği tarafından yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Basra</span>

Basra, Irak'ın güneyinde bir kent; Irak'ın ikinci büyük şehri ve en önemli limanı. Hamar Gölünün güneydoğu ucunda, Şattül Arap su yolunun batı kıyısında, Basra Körfezi'ne 55, Bağdat'a ise 545 kilometre uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Irak-İran Savaşı</span> 1980-1988 yılları arasında İran ve Irak arasında geçen savaş

Irak-İran Savaşı, İran'da Tahmilî Savaş veya Mukaddes Müdafaa, Irak'ta Saddam'ın Kadisiyesi ve Arap Dünyasında Birinci Körfez Savaşı olarak anılan 1980-1988 yılları arasında İran ve Irak arasında yaşanmış savaş. Yaklaşık bir milyon kişinin ölümüne, iki milyon kişinin yaralanmasına, 150 milyar Amerikan Doları maddi hasara, her iki ülkede de ağır yıkımlara yol açmıştır. Irak'ın zaferleri ile başlayan savaş, İran'ın direnmesiyle yıpratma savaşına dönüşmüş ve galibi olmadan sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Şattülarap</span> Fırat ve Dicle nehirlerinin birleşip Basra Körfezine aktığı nehir

Şatt'ül-Arab veya Ervend Rūd, Fırat ve Dicle nehirlerinin Basra Körfezi'nden denize dökülmeden önce birleştikleri yerdir. Uzunluğu 193 km'dir. Şatt-ül-Arap su yolunun hangi kısmının hangi devlete ait olduğu sorunu İran-Irak Savaşı'nın sebebi olarak gösterilmiştir. Önemi, petrol tankerlerinin karanın 30 kilometre içine kadar girmesine olanak sağlamasından kaynaklanır.

<span class="mw-page-title-main">Buşehr (eyalet)</span>

Buşehr Eyaleti, İran'ın 31 eyaletinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Huzistan</span> İran eyaleti

Huzistan Eyaleti, İran'ın 31 eyaletinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Basra Körfezi</span> Arabistan Yarımadasının kuzeyi ile İranın güneybatısı arasında kalan Hint Okyanusuna bağlı koy

Basra Körfezi,, Arap Yarımadası'nın kuzeyi ile İran'ın güneybatısı arasında kalan Hint Okyanusu'na bağlı körfez. Dünyanın en önemli petrol ve doğalgaz yatakları bu bölgede bulunmaktadır.

Cem, İran'ın Buşehr Eyaleti'nde şehir.

<span class="mw-page-title-main">Lark Adası</span>

Lark Adası veya Larak Adası, Fars Körfezi'nde İran'a ait ada.

Hark, İran'ın Buşehr Eyaleti'nde, Hark Adası üzerinde şehir.

<span class="mw-page-title-main">Arvendkenar</span>

Arvendkenar, İran'ın Huzistan Eyaleti'nde şehir.

Önemli bir enerji kaynağı olan petrol, aynı zamanda kimya sanayisinin de ham maddesidir. Türkiye'deki petrol yatakları fazla zengin değildir. Mevcut petrol yatakları daha çok Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde Adıyaman, Batman ve Diyarbakır'dadır. Siirt, Şanlıurfa, Şırnak ve Mardin'de de petrol yatakları vardır. Üretilen petrol, Türkiye'nin ihtiyacının çok az bir kısmını (1/7) karşılamaktadır. Geri kalan kısmı dışarıdan karşılanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyn Hemedani</span>

Hüseyn Hemedani, İranlı asker, tuğgeneral, İran Devrim Muhafızları Ordusu Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani'nin yardımcısıydı.

<span class="mw-page-title-main">2019 Abkayk ve Hureys saldırısı</span>

2019 Abkayk ve Hureys saldırısı, 14 Eylül 2019 tarihinde Suudi Arabistan'ın doğusunda Abkayk ve Hureys petrol sahalarında devlete ait olan Saudi Aramco petrol işleme tesislerine drone ile düzenlenen saldırılardır. Yemen'deki Husi hareketi, Yemen İç Savaşı'nda Suudi Arabistan'ın askerî müdahalesini çevreleyen olaylara bağlayan ve tesislerin güneyinde Yemen'den başlatılan saldırıda on dron kullandıklarını iddia ederek saldırıların sorumluluğunu üstlendi. Suudi Arabistanlı yetkililer saldırıda kuzeyden ve doğudan gelen daha fazla İran yapımı dron ve seyir füzesinin kullanıldığını iddia ettiler. ABD ve Suudi Arabistan, daha sonra Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık'ın da saldırıların arkasında İran'ın olduğunu iddia etti. İran ise saldırılarda herhangi bir parmağı olduğu iddiasını reddetti. Saldırılar, Basra Körfezi'ndeki krizi daha da kötüleştirdi.

1974–75 Şattülarap Çatışması, İran ile Irak arasında yaşanan silahlı çatışmalar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.