İçeriğe atla

AV1

AOMedia Video 1 (AV1), başlangıçta İnternet üzerinden video iletimleri için tasarlanmış, açık, telif hakkından muaf bir video kodlama formatıdır . VP9'un halefi olarak, 2015 yılında kurulan ve yarı iletken firmaları, isteğe bağlı video sağlayıcıları, video içerik üreticileri, yazılım geliştirme şirketleri ve web tarayıcı satıcılarını içeren bir konsorsiyum olan Açık Medya İttifakı (AOMedia) tarafından geliştirilmiştir. AV1 bit akışı özelliği, bir referans video codec bileşeni içerir. 2018'de Facebook, gerçek dünya koşullarına yaklaşan testler yaptı ve AV1 referans kodlayıcı, libvpx-vp9, x264 Yüksek profil ve x264 Ana profile göre sırasıyla %34, %46,2 ve %50,3 daha yüksek veri sıkıştırması elde etti.

VP9 gibi, ancak H.264/AVC ve HEVC'den farklı olarak AV1, açık kaynaklı projelerde benimsenmeyi engellemeyen telifsiz bir lisanslama modeline sahiptir.

Tarihçesi

İttifak'ın AV1'i oluşturma motivasyonları arasında, AVC'nin yerini alması beklenen MPEG tasarımlı codec olan HEVC'nin patent lisanslaması ile ilgili yüksek maliyet ve belirsizlik vardı. Ayrıca, İttifak'ın yedi kurucu üyesi – Amazon, Cisco, Google, Intel, Microsoft, Mozilla ve Netflix – video formatının ilk odak noktasının yüksek kaliteli web videosunun sunulması olacağını duyurdu. AV1'in resmi duyurusu, 1 Eylül 2015'te Alliance for Open Media'nın kuruluşuna ilişkin basın açıklamasıyla geldi. Sadece 42 gün önce, 21 Temmuz 2015'te HEVC Advance'in ilk lisanslama teklifinin, selefi AVC'nin telif ücretlerinde bir artış olduğu açıklandı. HEVC ile artan maliyetin yanı sıra lisanslama sürecinin karmaşıklığı da arttı. Standarttaki teknolojinin tek bir kuruluştan, MPEG- LA'dan lisanslanabildiği önceki MPEG standartlarından farklı olarak, HEVC standardı bittiğinde, ufukta üçüncü bir havuzla iki patent havuzu oluşturulmuştur. Ek olarak, çeşitli patent sahipleri, her iki havuz aracılığıyla da patent lisansı almayı reddediyordu ve bu da HEVC'nin lisanslanmasıyla ilgili belirsizliği artırıyordu. Microsoft'tan Ian LeGrow'a göre, lisanslama konusundaki bu belirsizliği ortadan kaldırmanın en kolay yolu açık kaynaklı, telifsiz bir teknoloji olarak görülüyordu.

Patent lisanslamanın ücretsiz ve açık kaynaklı yazılımlar üzerindeki olumsuz etkisi de AV1'in oluşturulmasının bir nedeni olarak gösterildi. Örneğin, Firefox'ta bir H.264 uygulaması oluşturmak, lisans ücretlerinin MPEG-LA şirketine ödenmesi gerekeceğinden, bunun ücretsiz olarak dağıtılmasını engelleyecektir. Free Software Foundation Europe, FRAND patent lisanslama uygulamalarının, özgür yazılım lisanslarıyla çeşitli uyumsuzluklar nedeniyle standartların özgür yazılım uygulamasını imkansız hale getirdiğini savundu.

AV1 projesinin bileşenlerinin çoğu, İttifak üyelerinin önceki araştırma çabalarından elde edildi. Bireysel katkıda bulunanlar deneysel teknoloji platformlarını yıllar önce başlatmıştı: Xiph'in/Mozilla'nın Daala kodu 2010'da yayınlandı, Google'ın deneysel VP9 evrim projesi VP10 12 Eylül 2014'te ve Cisco'nun Thor'u 11 Ağustos 2015'te yayınlandı. VP9'un kod temeli üzerine inşa edilen AV1, birçoğu bu deneysel formatlarda geliştirilen ek teknikleri içerir.

AV1 referans kodekinin ilk 0.1.0 sürümü 7 Nisan 2016'da yayınlandı. Yumuşak özellik dondurması Ekim 2017 sonunda yürürlüğe girse de, bazı önemli özellikler üzerinde gelişme devam etti. Bunlardan biri olan bit akışı biçiminin Ocak 2018'de dondurulması öngörülmüştü, ancak çözülmemiş kritik hataların yanı sıra dönüşümler, sözdizimi, hareket vektörlerinin tahmini ve yasal analizin tamamlanması için daha fazla değişiklik yapılması nedeniyle ertelendi. İttifak, referans, yazılım tabanlı bir kodlayıcı ve kod çözücü ile birlikte 28 Mart 2018'de AV1 bit akışı spesifikasyonunun yayınlandığını duyurdu. 25 Haziran 2018'de şartnamenin doğrulanmış bir 1.0.0 sürümü yayımlandı. 8 Ocak 2019'da, şartnamenin Errata 1'i ile doğrulanmış bir 1.0.0 sürümü yayınlandı.

Amacı

AV1, web için hem son teknoloji hem de telifsiz bir video formatı olmayı hedefliyor. Google'ın Chrome Medya ekibindeki strateji ve ortaklıklar başkanı Matt Frost'a göre, "Açık Medya İttifakı'nın misyonu WebM projesiyle aynı kalıyor."

Standartların geliştirilmesinde, en azından telifsiz multimedya formatlarında yinelenen bir endişe, yaratıcılarının ve kullanıcılarının bilmediği patentleri yanlışlıkla ihlal etme tehlikesidir. Bu endişe AV1 ve daha önce VP8, VP9, Theora ve IVC ile ilgili olarak ortaya çıkmıştır. Sorun, telifsiz formatlara özgü değildir, ancak telifsiz statülerini benzersiz bir şekilde tehdit eder.

Patent lisansı AV1, VP9, TheoraHEVC, AVCGIF, MP3, MPEG-1, MPEG-2, MPEG-4 Bölüm 2
Bilinen patent sahipleri tarafından Royalty-free| style="background: #FCE; vertical-align: middle; text-align: center; " class="nonfree table-nonfree"|Royalty bearing Patentlerin süresi doldu
Bilinmeyen patent sahipleri tarafından Format eski olana kadar tespit etmek imkansız



</br> herhangi bir patentin süresinin dolması için yeterli



</br> (WTO ülkelerinde en az 20 yıl)

Telifsiz olma hedefini gerçekleştirmek için, geliştirme süreci, rakip şirketlerin patentlerini ihlal etmemek için iki ayrı tarafça bağımsız olarak onaylanmadan önce hiçbir özelliğin benimsenememesini gerektirir. Patent korumalı bir tekniğe alternatifin bulunmadığı durumlarda, ilgili patent sahipleri İttifaka katılmaya davet edilmiştir (zaten başka bir patent havuzuna üye olsalar bile). Örneğin, İttifak üyeleri Apple, Cisco, Google ve Microsoft ayrıca MPEG-La'nın H.264 patent havuzunda lisans verenlerdir. Av1'in telifsiz statüsü için ek bir koruma olarak İttifak, patent ihlali iddiasıyla dava açılmaları durumunda daha küçük İttifak üyelerine veya AV1 lisans sahiplerine yardımcı olacak yasal bir savunma fonuna sahiptir.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">DivX</span>

DivX, üstün sıkıştırma yöntemi ve kalite kaybını en aza indiren tekniğiyle son yıllarda kullanıcılar arasında olağanüstü rağbet görmüş DivX, Inc. tarafından geliştirilen görüntü sıkıştırma biçimidir. DivX, sayısal videoyu MPEG-4 bölüm 2 "Advanced Simple" profili uyumlu sıkıştırarak görece az görsel kayıpla videonun kompakt bir biçimde saklanabilmesini sağlar. Popülerlik ve yaygınlık nedeniyle, MPEG-4 standardı sadece görüntü kodlamasında kullanılmaktadır; DivX ile kodlanmış görüntü içeren dosyalarda ses kısmı AAC yerine MP3 ya da AC-3 ile kodlanır. Windows ve Macintosh ortamlarında çalışan DivX codec ve uygulaması dışında "DivX" logosu taşıyan oynatıcılar ya da oynatıcı yazılımları DivX yazılımı içermemekte, ancak DivX ile sıkıştırılmış filmleri oynatabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Blu-ray</span>

Blu-ray Disc (BD), genellikle basitçe Blu-ray olarak bilinen, bir sayısal optik disk depolama biçimidir. DVD formatının yerini alması için ve birkaç saatlik yüksek çözünürlüklü ve ultra yüksek çözünürlüklü (2160p) videoyu depolayabilecek şekilde tasarlanmıştır. Uzun metrajlı filmler gibi video materyaller ve PlayStation ve Xbox gibi oyun konsolları için hazırlanan video oyunlarının fiziksel dağıtımları Blu-ray'in ana uygulama alanlarındandır ve ayrıca üzerinde her türlü sayısal veri güvenli bir şekilde saklanabilir. "Blu-ray" adı, diski okumak için kullanılan mavi lazere atıfta bulunur ve bu, bilgilerin DVD'ler için kullanılan daha uzun dalga boylu kırmızı lazerle mümkün olandan daha yüksek bir yoğunlukta saklanmasına olanak tanır.

MPEG tarafından geliştirilen ve geliştirilmesine devam edilen çoklu-iletişim görüntü kodlama standardı. MPEG-4 standardı, şu anda kullanılan MPEG-2 standardına göre daha yüksek sıkıştırma olanakları ve yeni kodlama araçları sunmayı amaçlamaktadır. MPEG-4 sesli ve görsel(İngilizce: Audio Visual, "AV") sayısal verilerin görüntü sıkıştırmasını tanımlayan metotlar bütünüdür. İlk olarak 1998 yılı sonlarında yayınlanmıştır ve ISO/IEC ile MPEG 'in ISO/IEC 14496 standardı olarak üzerinde uzlaştıkları bir grup ses ve görüntü kodlama formatı ile, ilgili teknolojilerin standardizasyonunu ifade eder. Kullanım alanları arasında AV web dosyaları, kompakt disk (CD), ses ve televizyon yayınları sayılabilir.

<span class="mw-page-title-main">FLAC</span> ses kodlama formatı

FLAC dijital sesin kayıpsız olarak sıkıştırılması için kullanılan bir ses kodlama formatıdır ve aynı zamanda referans kod çözümü uygulamasının adıdır. FLAC algoritması ile sıkıştırılmış sayısal ses orijinal boyutunun% 50-60'ına kadar indirgenebilir ve orijinal ses verilerinin özdeş bir kopyasına dek sıkıştırma yapabilir. Örneğin sıkıştırılmamış 1 dakikalık WAV dosyası boyutu yaklaşık 10 MB iken, FLAC dosyası 4,2-6,3 MB arasındadır.

HD DVD ya da High-Definition DVD yüksek tanımlamalı videolar veya veri taşınması için artık geliştirilmeyen bir optik depolama teknolojisidir.

Office Open XML ya da bilinen adıyla OOXML, XML tabanlı bir dosya sistemi olup, elektronik belgelerin saklanmasını amaçlar.

Çözücü veri ve sinyallerin dijital ortamda sıkıştırılarak kodlanması ve tekrar çözülmesini sağlayan yöntemdir. Herhangi bir video formatından başka bir video formatına dönüştürme işlemine Transcode de denilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">H.264/MPEG-4 AVC</span>

H.264 bir görüntü sıkıştırma standardıdır ve MPEG-4 Bölüm 10 ya da MPEG-4 AVC in muadilidir. 2008 yılı itibarıyla, ITU-T, Video Coding Experts Group (VCEG), ISO/IEC içindeki Moving Picture Experts Group (MPEG) tarafından oluşturulan Birleşik Video Ekibi tarafından geliştirilen en son blok-yönelimli hareket-kompanzasyonuna dayalı çözücü standardıdır. ITU-T H.264 ve ISO/IEC MPEG-4 Bölüm 10 standartları birlikte sürdürülmektedir, dolayısıyla aynı teknik içeriğe sahiptirler. Standartın ilk nihai taslak metni Mayıs 2003'te tamamlanmıştır.

x264, görüntü akışını H.264/MPEG-4 AVC formatında çözümlemek için yazılmış bir yazılım kütüphanesidir. GNU Genel Kamu Lisansı altında dağıtılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">VideoLAN</span>

VideoLAN, video ve diğer medya formatlarını oynatmak için yazılım geliştiren kar amacı gütmeyen bir kuruluştur. Başlangıçta medya akışı için iki program geliştirdi, VideoLAN İstemcisi (VLC) ve VideoLAN Sunucusu (VLS), ancak VLS'nin özelliklerinin çoğu VLC'ye dahil edildi ve sonuç olarak VLC medya oynatıcı olarak yeniden adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Enkoder</span>

Enkoder, standardizasyon, hız ya da sıkıştırma amacıyla bilgileri bir biçimden veya koddan diğerine dönüştüren bir cihaz, devre, dönüştürücü, yazılım programı, algoritmadır.

<span class="mw-page-title-main">Microsoft Expression Encoder</span>

Microsoft Expression Encoder, Microsoft Windows için kodlayıcı ve doğrusal olmayan bir video düzenleme yazılımıdır.

Nokia Asha 310, Nokia tarafından üretilmiş Nokia Asha serisi ve Seri 40 sistemi'ne mensup cep telefonudur. Mart 2013'te serbest bırakıldı. Çift abone kimlik modülü (SIM) yuvaları ve Wi-Fi bağlantısı ile Asha telefon serisinde ilk oldu. Yeni Android cihazlarla rekabet edebilmek için Asha serisinin yenilenmesi oldu. Dokunmatik ekrana sahip, 2 veya 4 GB'lık bir mikro SD kartı ile birlikte geldi, 64 MB RAM, 2 MP kamera ve bekleme modunda 600 saate kadar sürebilen bir pille çalışıyor. Telefon 54 saate kadar müzik çalabilir veya 9 saate kadar video oynatabilir ve maksimum 17 saat konuşma süresi (2G) gösterebilir. Nokia Asha 205 modelinin ardılıdır.

x265, ISO / IEC MPEG ve ITU-T VCEG tarafından geliştirilen ve standartlaştırılan Yüksek Verimlilikli Video Kodlama video sıkıştırma formatına video kodlamak için kullanılan bir kütüphanedir. x265, GNU Genel Kamu Lisansı (GPL) sürüm 2 ya da x264 projesine benzer bir ticari lisans kapsamında sunulmaktadır.

AV1 Image File Format (AVIF), görüntüleri veya AV1 ile sıkıştırılmış görüntü dizilerini HEIF kapsayıcı biçiminde depolamak için bir görüntü dosyası biçimi belirtimidir. ISOBMFF üzerine kurulu aynı kap biçimini kullanan HEIC ile rekabet eder, ancak sıkıştırma için HEVC ile rekabet eder. AVIF spesifikasyonunun 1.0.0 sürümü Şubat 2019'da tamamlandı.

<span class="mw-page-title-main">OBS Studio</span> Yazılım

OBS Studio özgür, açık kaynak kodlu ve çapraz platform bir "screencast" yāni yayıncı uygulamasıdır. Windows, macOS, Linux dağıtımları ve BSD için mevcuttur. OBS Project, Open Collective ve Patreon platformlarında fon toplamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">VP9</span>

VP9, Google tarafından geliştirilen açık biçim ve telifsiz bir video kodlama biçimidir.

<span class="mw-page-title-main">VP8</span>

VP8, On2 Technologies tarafından 2008 yılında piyasaya sürülen açık biçim ve telifsiz bir video sıkıştırma formatıdır.

H.265 ve MPEG-H Part 2 olarak da bilinen High Efficiency Video Coding (HEVC) yaygın olarak kullanılan Gelişmiş Video Kodlamanın ardılı olarak MPEG-H projesinin bir parçası olarak tasarlanmış bir video sıkıştırma standardıdır. AVC'ye kıyasla HEVC, aynı video kalitesinde %25 ile %50 daha iyi veri sıkıştırma veya aynı bit hızında önemli ölçüde geliştirilmiş video kalitesi sunar. 8K UHD dahil olmak üzere 8192×4320'ye kadar çözünürlükleri destekler ve birincil olarak 8 bitlik AVC'den farklı olarak HEVC'nin daha yüksek aslına uygun Main 10 profili, neredeyse tüm destekleyici donanımlara dahil edilmiştir.

H.266, ISO/IEC 23090-3, ve MPEG-I Part 3 olarak da bilinen Versatile Video Coding (VVC), Joint Video Experts Team (JVET) tarafından 6 Temmuz 2020'de son haline getirilen bir video sıkıştırma standardıdır. Ekip (JVET), ITU-T Çalışma Grubu 16'nın VCEG çalışma grubunun ve ISO/IEC JTC 1/SC 29'un MPEG çalışma grubunun ortak video uzman ekibinden meydana gelmektedir. High Efficiency Video Coding ardılıdır. İki temel hedefle geliştirilmiştir – geliştirilmiş sıkıştırma performansı ve çok geniş bir uygulama yelpazesi için destek.