İçeriğe atla

AT-3 Sagger

9K11 Malyutka

Çeşidi Güdümlü tanksavar füzesi
Uyruğu  Sovyetler Birliği
Hizmet geçmişi
Kullanıcılar SSCB ve diğerleri
Kullanıldığı savaşlar Yom Kippur Savaşı, Vietnam Savaşı, 2006 İsrail-Lübnan Savaşı
Üretim tarihi
Tasarımcı Kolomna Design Bureau of Machine-Building
Tasarlandığı tarih 1960
Üretildiği tarih 1961
Çeşitleri 9M14M, 9M14P1, Malyutka-2, Malyutka-2F
Özellikler
Ağırlık 10.9 kg (9M14M)
11.4 kg (9M14P1)
12.5 kg (Malyutka-2)
~12 kg (Malyutka-2F)
Uzunluk 860 mm
1005 mm combat ready (Malyutka-2)
Genişlik 125 mm


9K11 Malyutka (Rusça: Малютка; Türkçesi Ufak veya sıska bebek) SSCB tarafından geliştirilen MCLOS sınıfı manuel kablo güdümlü tanksavar füzesidir. Füzenin NATO rapor adı: AT-3 Sagger'dir. SSCB nin ürettiği ilk insan platformlu güdümlü tanksavar füzesidir. Aynı zamanda SSCB tarafından en çok üretilen ATGMdir. 1960'lı ve1970'li yıllar arasında tahminen 25,000 füze üretilmiştir. Bunun dışında farklı adlar ile beş ülkede üretimi yapılmaktadır.

Geliştirilmesi

Temmuz 1961 yılında Sovyet Hükûmetinin verdiği emirle Tula ve Kolomna tasarım büroları tarafından geliştirilmeye başlandı. İstenilen özellikleri sırasıyla şunlardı:

  • Araca monteli veya insan tarafından fırlatılabilecek
  • menzili 3000 m
  • zırh delme oranı 200 mmyi 60° ile
  • azami ağırlığı 10 kg.

Tasarım çalışmalarında 1950 li yıllarda geliştirilen batı tarzı ATGMler olan Fransız Entac ve İsviçre yapımı Kobra füzeleri örnek alındı. Sonuçta AT-1 Snapper füzesinden de sorumlu olan Kolomna Makina Tasarım Bürosu tarafından tasarlanan prototip geliştirilmeye aday görüldü. Başlangıç testleri 20 Aralık 1962 tarihinde bitti ve 16 Eylül 1963'te füze ordu servisine girdi.

Tarihi

BMP-1 tareti üzerinde 9M14M füzesi ile

SSCBye bağlı Kızıl Ordu içerisinde motorize avcı taburları içerisinde tanksavar müfrezelerindeki birliklerde kullanıldı. Her müfrezede iki takım her takımda iki Malyutka birimi görev yapmaktaydı. Her takımda iki adet fırlatma istasyonu bulunuyordu. Takımlardaki her yardımcı silahçının bir adet RPG-7 silahı bulunuyordu. RPG-7nin görevi Maltukya füzenin etkisiz olduğu 500 metrelik alan içerisinde bir ölüm bölgesi yaratmaktı. Füze insan kullanımının dışında BMP-1, BMD-1 ve BRDM-2 taşıtlarına da monte edilebilmekteydi.

1972 yılında Vietnam Savaşı sırasında Kuzey Vietnam Ordusu tarafından Güney Vietnam Ordusu güçlerine karşı kullanılan füze bazı başarılar elde etmiştir.

Aynı şekilde 1973 yılındaki Yom Kippur Savaşı sırasında Suriye ve Mısır orduları tarafından da kullanıldı. Savaş sırasında bir füze takımı başına 20 mermi-ya da tümen başına 2,000 mermi kullanmıştır. Sovyet kaynaklarının yaptığı açıklamaya göre 800 İsrail tankını (bazı kaynaklar bunu 1,063 adet olarak açıklamıştır ki bu sayının bu kadar farklı olmasındaki sebep vurulan bazı tankların 24 saatten kısa bir sürede tekrar görevlerine dönmüş olması ile açıklanmıştır) vurmuştur.[1]

Tanımı

Maltukya füzesine ait 9S415 kontrol kutusu

Füze elde taşınabilen portatif fırlatıcı (9P111), kara taşıtları (BMP-1, BRDM-2) ve helikopterden (Mi-2, Mi-8, Mi-24) ateşlenebilmektedir. 9P111 cam elyafı çanta şeklindeki fırlatıcının hazırlanması beş dakika almaktadır.

Füze atıldıktan sonra (9S415) model bir kumanda kolu sayesinde hedefe yönlendirilmektedir. Burada en önemli iş kumanda eden silahçının becerisine kalmıştır. Silahçının verdiği komutlar füzeye silahın arkasında uzayıp giden 3 ince tel sayesinde iletilmektedir. Füze ateşlendikten sonra herhangi bir engele çarpmamak veya yere çakılmamak için yükselir. Uçuş süresince yanlarında bulunan açılı kanatçıklar sayesinde saniyede kendi çevresinde ortalama 8.5 tur atar. Füze içerisinde bulunan ufak bir jiroskop sayesinde kendi kendine yere çarpmadan havada uçabilir. Füzenin asgari menzili 500 ila 800 metre arasındadır. Eğer hedef 1000 metreden yakında silahçı füzeyi gözleri ile değil ise 8x gücünde, 22.5 derece görüş açılı 9Sh16 periskop nişangahtan yararlanır.

Hedefin uzaklığının yüksek isabet oranına etkisi 90% ila 60% olup, elde edilen tecrübelerden hava durumu ve silahçının becerisinin ise bunda 25% ila 2% arasında etki ettiği anlaşılmıştır. MCLOS güdümleme sistemini kullanmak için silahçının ustalığını geliştirmesi gerekmekteydi. Bu füzeyi iyi kullanmak için ortalama 2,300 benzetim atışı yapmak gerekmekte bu da haftada en az 50 ila 60 benzetim atılı yapmak gerekmektedir.

En önemli sorun füzenin azami menzile olan uçuş süresinin ortalama 30 saniyeyi bulmasıdır. Bu süre zarfında hedef kaçış manevrası yapma, duman-sis bulutu oluşturma, silahçının olduğu yere ateş açma veya herhangi bir engel veya yapının arkasına saklanma şansı verebilmekteydi.

Son model füzelerde bu sorun kullanımı daha kolay olan SACLOS güdümleme sistemi ile çözülmeye çalışılmıştır. Geliştirilmiş itme sistemi sayesinde ortalama uçuş süresi de kısalmıştır.

Modelleri

  • AT-3 Sagger
    • AT-3A Sagger A 9M14 Malyutka kablo güdümlü MCLOS 1963 yılında servise girdi
    • AT-3B Sagger B 9M14M Malyutka-M kablo güdümlü MCLOS 1973 yılında servise girdi.Geliştirilmiş motoru sayesinde azami menzile olan uçuş sürersi en aza indirildi. Ağırlığı 11 kg. Menzili 3 km.
    • AT-3C Sagger C 9M14P Malyutka-P kablo güdümlü SACLOS
      • 9M14P Geliştirilmiş savaş başlığı 460 mmlik RHA zırhı delmekteydi, 1969 yılında servise girdi
      • 9M14P1 Geliştirilmiş savaş başlığı 520 mmlik RHA zırhı delebilmektedir. Algılama sondası sayesinde ERA zırhlara karşıda etkili hale getirildi.
      • 9M14MP1
      • 9M14MP2
    • AT-3D Sagger D kablo güdümlü SACLOS 1990'lı yıllarda ordu servisine girdi. Ağırlığı 13 kg. Menzili 3 km. Hızı 130 m/s.
      • 9M14-2 Malyutka-2 3.5 kg HEAT savaş başlığı 800 mmlik RHA zırhlara karşı etkiliydi. 1992 yılında hizmete girdi. Ağırlığı 12.5 kg.
      • 9M14-2M Malyutka-2M 4.2 kg ikili patlayıcılı HEAT savaş başlığıERA zırhlara karşı. Ağırlığı 13.5 kg. Hızı 120 m/s.
      • 9M14-2P Malyutka-2P
      • 9M14-2F Malyutka-2F 3.0 kg termobarik savaş başlığı. Piyade ve hafif zırhlı taşıtlara karşı kullanım içindir.
      • 9M14P-2F
      • 9M14-2T Sırp Yugoimport SDPR yapımı Malyutka-2T SACLOS 4.4 kg ikili patlayıcılı HEAT savaş başlığı 1,000 mmlik RHA, geliştirilmiş özellikleri ile ERA zırha karşıda etkili. Ağırlığı 13.7 kg. Hızı 120 m/s
  • HJ-73 Hongjian Red Arrow-73 Çin
    • HJ-73 MCLOS güdümlü 1979 yılında ordu servisine girdi
    • HJ-73B SACLOS
    • HJ-73C SACLOS güdümlü geliştirilmiş kapasitesi ile ERA zırhlarına karşı etkili
  • RAAD İran
    • RAAD
    • RAAD-T geliştirilmiş kapasitesi ile ERA zırhlarına karşı etkili
  • Susong-Po Kuzey Kore
  • POLK Slovakya yapımı AT-3C
  • Kuen Wu 1 Tayvan

Geçmişte ve günümüzde kullanan ülkeler

Afganistan, Arnavutluk, Cezayir, Angola, Ermenistan, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Çin, Hırvatistan, Küba, Kıbrıs Cumhuriyeti, Çekoslovakya, Mısır, Etiyopya, Hizbullah, Macaristan, İran, Irak, Hindistan, Kuzey Kore, Libya, Mozambik, Peru, Polonya, Romanya, Sırbistan, Suriye, Uganda, Vietnam ve Zambiya

Notlar

  1. ^ "WarOnline.org". 15 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2008. 

Kaynakça

Dış bağlantılar

Sovyetler Birliği ve Rusya tarafından geliştirilen füze sistemleri

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tanksavar</span> tank imha etmek üzere tasarlanan tahrip gücü yüksek silah

Tanksavar terimi her ne kadar tank türünü işaret etse de aslında tüm askeri amaçlı ZSA sınıf araçları kapsamaktadır. Bu terim bu türden araçların imhasını veya etkisiz hale getirilmesi için kullanılan tüm silah türlerini kapsar. Bunlar başlıca yüksek namlu çıkış hızına sahip topçu sistemleri, füzeler, değişik otomatik top ve tanksavar mayınlarını kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Baktar Şikan</span>

Baktar Şikan, Pakistan'da bulunan Kahuta Research Laboratories (KRL) adlı bir firmada üretilir. Çinlilerin HJ-8 güdümlü tanksavar füzelerinin bir kopyası olduğu söyleniyor.

<span class="mw-page-title-main">Güdümlü tanksavar füzesi</span> tankları imha etmek için üretilen güdümlü füze sınıfında bir silah

Güdümlü tanksavar füzesi tankların imhası amacıyla üretilen güdümlü füze sınıfında bir silahtır. Bu füze ya da silahların ana görevi ağır zırhlı tank veya zırhlı savaş araçlarını vurmak ve yok etmektir.

<span class="mw-page-title-main">SACLOS</span>

SACLOS terimi ikincil nesil füze güdümleme sistemidir. Bu sistemde füze ateşlendikten sonra operatör hedef vurulana kadar hedefi işaretlemeye devam etmektedir. Bu iş için elektronik işaretleme sistemlerinden faydalanılır.

<span class="mw-page-title-main">Kablo güdümlü füze</span> Hedefe atılan mühimmat

Kablo güdümlü füze, hedefini bulmak için gerekli koordinatları kablo yardımıyla alan bir güdümlü füze sınıfıdır. Operatör füzeyi ateşlediği andan, füze hedefini vuruncaya kadar geçen sürede füzenin rotasındaki düzeltmeler kablo yardımıyla iletilir. Uçuş esnasında kablo makara düzeneğinden açılarak uzar. Bu sistem en çok tanksavar füzelerinde kullanılmaktadır. Bu sistemin en kötü özelliği azami menzilinin kablonun uzunluğu ile sınırlı olmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">MCLOS</span>

MCLOS tanksavar füze sistemlerinde kullanılmış birinci nesil bir güdüm sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">BGM-71 TOW</span>

BGM-71 TOW ABD tarafından geliştirilen yarı otomatik güdümlü SACLOS sınıfı bir tanksavar füzesidir. TOW kısaltması İngilizce Tube launched, Optically tracked, Wire command link guided kelimelerinin baş harflerinden almaktadır. 1970 yılında üretilen füze dünya çapında özellikle Batı ülkeleri arasında en çok kullanılan füze sistemidir. Hâlen üretimine devam edilmekte olan füze her türlü pasif zırhı geçebilmektedir. TOW Güdümlü Antitank Füze sistemlerinin hedefte istenen etkiyi gerçekleştirmesi ihtiva ettikleri savaş başlıkları ile olur. Gerek ilk modellerdeki standart tip HEAT başlıklar ve gerekse daha sonraları geliştirilen tandem etkili harp başlıkları "Munroe Etkisi" etkisi denilen fizik kanunu esasına dayanan çukur imla hakkı sistemi ile gerçekleşir. Bu yapı penetrasyon etkisinin zırh üzerinde bir noktada toplanmasını ve yine aynı noktadan zırh içine çok kuvvetli olarak patlamalı basınç yaparak zırhı delmesini, delinen bu noktadan da içeriye oluşan patlamanın girmesini sağlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">9M113 Konkurs</span> SSCB yapımı tanksavar füzesi

9M113 Konkurs ; Türkçesi (yarışma)) SSCB tarafından üretilen ve kablo güdümlü SACLOS sınıfı bir tanksavar füzesidir. Günümüzde GRAU "9M113" adı ile tanımlamıştır. NATO rapor adı ise AT-5 Spandreldir.

<span class="mw-page-title-main">ERYX</span> Avrupalı bir firma olan MBDAnın ürettiği kablo güdümlü tanksavar füzesi

ERYX Avrupalı bir firma olan MBDA tarafından üretilen kısa menzilli seyrüsefer sistemi olarak SACLOS güdümle sistemini kullanan kablo güdümlü bir tanksavar füzesidir. En fazla Kanada Ordusu, Fransız Ordusu ve Norveç Ordusu tarafından kullanılmaktadır. Silah tanksavar özelliğinin yanında sığınakların imhasında da kullanılır. Bazı durumlarda alçaktan uçan helikopterlere karşı uçaksavar olarak kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">AT-1 Snapper</span> SSCB yapımı güdümlü tanksavar füzesi

3M6 Shmel SSCB tarafından geliştirilmiş MCLOS güdümleme sistemine sahip bir tür güdümlü tanksavar füzesidir. GRAU ndeki adı "3M6"dır. NATO rapor adı ise AT-1 Snapperdır.

<span class="mw-page-title-main">AT-4 Spigot</span> SSCB yapımı kablo güdümlü bir tanksavar füzesi

9M111 Fagot SSCB tarafından geliştirilmiş SACLOS sınıfı kablo güdümlü füze ve tanksavar füzesidir. "9M111" ismi GRAU tarafından kullanılmakta olup füzenin NATO rapor adı ise AT-4 Spigotdur.

<span class="mw-page-title-main">AT-15 Khrizantema</span> Rusya üretimi tanksavar füzesi

9M123 Khrizantema Rusya tarafından üretilen NATO rapor adı AT-15 olan radar veya lazer güdümlü bir tür tanksavar füzesidir. Füze sistemi günümüz modern tankları olan M1A2 ve Leopard 2 tanklarına karşı kullanılabilir. Ayrıca alçaktan uçan helikopterlere karşıda etkilidir.

9M119/9M119M Svir/Refleks SSCB yapımı NATO rapor adı AT-11 Sniper olan lazer ışın güdümlü bir tür tanksavar füzeleridir. İki füze birbirinin benzeri olup aralarındaki fark menzil ve fırlatma platformlarından kaynaklanmaktadır.Bu farklar; Refleks füzesi T-90 ile bazı T-80 ve T-84 tanklarından fırlatılabilirken. Svir ise T-72 serisi tanklardan fırlatılabilmektedir.İki füzede Sovyet veya Çin yapımı 125 mmlik 2A46 topundan fırlatılabilmektedir. Refleks füzesi Çin tarafından üretilmekte olup Çin yapımı Type 98 tankından ayrıca Sırbistan yapımı M-2001 tanklarından fırlatılabilmektedir. Bununla birlikte 2A45 Sprut-B tanksavar silahından atılabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">AT-2 Swatter</span> SSCB yapımı güdümlü tanksavar füzesi

NATO rapor adı AT-2 Swatter olan 3M11 Fleyta SSCB tarafından geliştirilen ve MCLOS sınıfı güdümleme sistemi bünyaseindeki radyo sinyalleri sayesinde hedefini bulan bir tanksavar füzesidir.

<span class="mw-page-title-main">AT-7 Saxhorn</span> SSCB yapımı güdümlü tanksavar füzesi

9K115 Metis SSCB tarafından geliştirilen ve SACLOS sınıfı güdümleme sistemi sayesinde hedefini bulan bir tanksavar füzesidir. Füzenin NATO rapor adı AT-7 Saxhorn dir.

<span class="mw-page-title-main">AT-13 Metis-M</span> SSCB tarafından geliştirilen güdümlü tanksavar füzesi

9К115-2 Metis-M SSCB tarafından geliştirilen güdümlü tanksavar füzesidir. Füzenin GRAU adı "9K115-2", NATO rapor adı ise AT-13 Saxhorn-2dir.

9K112 Kobra SSCB tarafından geliştirilen NATO rapor adı AT-8 Songster olan bir SACLOS sistemli radyo sinyalli güdümlü tanksavar füzesidir. Füze T-64 ve T-80 serisi tanklara ait 125 mmlik tank topundan fırlatılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">AT-6 Spiral</span> SSCB yapımı güdümlü tanksavar füzesi

9K114 Shturm SSCB tarafından geliştirilen SACLOS sınıfı radyo güdümlü bir tanksavar füzesidir. GRAU tarafından verilen ad ise 9K114. Füzenin NATO rapor adı ise AT-6 Spiraldir. Füzenin bilinen adı ise 9M114 Kokon.

AT-9 Spiral-2 NATO rapor adı 9M120 Ataka-V olan SSCB tarafından geliştirilen SACLOS radyo sinyalli güdüm sistemine sahip bir güdümlü tanksavar füzesidir. 9K114 Shturm ailesinin yeni nesil modelidir. B sistem çoğu zaman 9K121 Vikhr sistemi ile karıştırılır.

<span class="mw-page-title-main">AT-10 Stabber</span> Rus yapımı lazer ışın güdümlü tanksavar füzesi

9M117 Bastion Rus yapımı lazer ışın güdümlü tanksavar füzesidir. Füzenin NATO rapor adı AT-10 Stabberdir. Bu füze birbirinde farklı silah sistemi bünyesinde 9K116-1 Bastion füze sistemi, 9K118 Sheksna, Kastet ve 3UBK12 BMP-3den fırlatılır. 100 mmlik roket 1983 yılında servise girildi.