Aştişat - Turkipedia

Aştişat
diğer
Aştişat
Koordinatlar: 38°58′20″K 41°27′04″D / 38.97222°K 41.45111°D / 38.97222; 41.45111
Ülke	Türkiye
İl	Muş

Aştişat^[1] (Ermenice: Աշտիշատ Aštišat, Batı Ermenicesi: Aşdişad), Türkiye'nin doğu kesiminde Muş ilinde bulunan bir yerleşim ve arkeolojik bir alanıdır. Muş il sınırları içinde, Yücetepe köyüne yakın konumda yer almaktadır. 38° 58' 20" K ve 41° 27' 04" D koordinatlarında, Van Gölü'nün doğusunda ve Muş şehrinin kuzeyinde bulunur. Efsaneye göre Aydınlatıcı Grigor, 4. yüzyılın başlarında buradaki pagan tapınaklarını yıkıp yerlerine ilk Ermeni kilise binasını kurmuştur.

Antik çağda, köy erken dönem Ermeni Hristiyanlığının önemli bir merkeziydi ve birkaç antik kilise kalıntısı ve Gop Aziz Daniel Manastırı hala şehirde bulunmaktadır. Site ayrıca antik Ermeni Krallığı bazı erken dönem azizlerinin ve vatansever liderlerinin mezarlarına da ev sahipliği yapmaktadır.^[2]

Tarihçe

Ermeni geleneklerine göre Aştişat Helenistik bir tapınak yeriydi. 4. yüzyılda Aydınlatıcı Grigor, burada bir kilise kurmuştur. 364 yılında, Grigor'un büyük torunu olan Aziz Nerses^[3] Aştişat Konsili'ni topladı^[4] ve klasik Ermeni Hristiyanlığı için kanonlar, liturji, oruç günleri ve prosedürler belirlendi.^[5]

Nerses'in oğlu, Kral II. Arşak'ın kâhyası olan Aziz Sahag,^[5] Aştişat'ta bir manastır kurmuştur.^[2]

Aştişat, Arap istilası ile ve daha sonra Timur tarafından tekrar yok edilmiştir.^[2]

Ayrıca bakınız

-şat

Kaynakça

^ Fortescue, Adrian (1913). The Lesser Eastern Churches. AMS Press. s. 403. However, till the 5th century, whereas the king resided at Valarshapat, the Primate was not there, but far away, at Ashtishat in Tarón, on the Euphrates, in the south of Armenia.
^ ^a ^b ^c Ashdishad or the Tomb of Catholicos Saint Sahag - Union Internationale des Organisations Terre et Culture.
^ A General Introduction to the Study of Holy Scripture by A. E. 5 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ St. Nerses The Great And Bishop Khat 11 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ ^a ^b Catholicos St. Nersess the Great 11 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

İlgili Araştırma Makaleleri

Efes, Anadolu'nun batı kıyısında, bugünkü İzmir ilinin Selçuk ilçesinin üç kilometre güneybatısında yer alan antik bir Luvi şehriydi. Şehir Anadolu'da Yunan sömürgeciliğinin başlamasıyla birlikte İyonya ve daha sonra Roma dönemlerinde de önemini korumuştur. Kuruluşu Cilalı Taş Devri'ne yani MÖ 6000 yıllarına dayanır. MÖ 10. yüzyılda eski Arzava başkentinin yerine Attik ve İyonyalı Yunan kolonistleri tarafından inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tapınak</span> dinî ve manevi faaliyetlerin gerçekleştirildiği yapı

Tapınak, ibadethane ya da mabet; yüce bir varlığa tapınılan ve bazı diğer dinî ritüellerin gerçekleştirildiği kutsal yapı. Türkçe tapınak sözcüğü tapmak kökünden gelir. İbadethane sözcüğü Farsça ve mabet sözcüğü Arapça kökenlidir.

Ermeni dini ve mitolojisi, Ermenilerin Hıristiyanlığı kabulünden önceki ve Hristiyanlığı kabul ettikleri erken dönemlerdeki, Hristiyanlık dışı inanış, gelenek ve mitoloji bütününü ifade etmektedir. İlk dönemlerde kendine özgü karakterlerini korumakla birlikte Asyalı diğer kavimlerin ve çeşitli Anadolu uygarlıklarının inanç ve mitolojilerinden etkilenen Ermeni dini ve mitolojisi zamanla özellikle Perslerin etkisinde kalmış ve özellikle Zerdüştlüğü kendi farklı inanç, gelenek ve mitolojik yapısına adapte ederek benimsemiştir.

Ermeni Apostolik Kilisesi ya da Ermeni Ortodoks Kilisesi, dünya Ermenilerinin büyük çoğunluğunun üye olduğu, dünyanın eski millî Hristiyan kiliselerinden biri olan mezhep. Hristiyanlığı Ermenilere ilk tanıtanlar olduklarına inanılan, İsa Mesih'in havarileri Taday ve Bartalmay'a dayanarak kendisini "apostolik" bir kilise olarak tanımlar.

Yücetepe, Muş ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

Myra, günümüzde Antalya ilinin Demre ilçesinin bulunduğu yörede yer alan antik bir Likya kentidir. Alacadağ, Akdağlar (Massikytos) ve Ege Denizi arasında Demre Çayı (Myros) tarafından taşınan toprakla oluşmuş verimli alüvyon ovasına kurulmuştur.

Papa Aziz I. Clemens (D. ??, - Ö. 99 Chersonesos Taurica, Roma İmparatorluğu eyaleti, MS 92-99 döneminde papalık yapmıştır. Clemens Romanus olarak da bilinir. Aziz Papaların 4. sırasında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kara Kilise</span>

Kara Kilise veya Aziz Thaddeus Manastırı, İran'ın Batı Azerbaycan Eyaleti'nde, Maku kentine yaklaşık 20 km mesafede bulunan bir Ermeni antik manastır.

Surp Garapet Manastırı Türkiye'nin Muş ilinin yaklaşık 30 km kuzeybatısındaki Taron bölgesinde bulunan ve 4. yüzyılında inşa edilmiş olan tarihî bir Ermeni manastırı. 1915 Ermeni kırımı'nda vandalize edilmiştir ve sonra ise yıkılmıştır.

Aya (Aziz) Dimitri Kilisesi, Selanik’te şehrin koruyucusu Selanikli Aziz Dimitri’ye adanmış Bizans devrinden kalma kilise.

Arak Manastırı veya Kutsal Havariler Manastırı, 4. yüzyılda Aziz Aydınlatıcı Grigor tarafından kurulmuş ve bugün Muş ilinin merkeze bağlı, Kepenek (Arak) köyünde yer almış olan Ermeni manastırı. Manastır 1915 Ermeni kırımına kadar bölgenin en önemli ibadethanelerinin biri olarak kullanılmış ve 1960'ta Muş valiliği tarafından dinamitle havaya uçurulmuştur.

Eski Aziz Petrus Bazilikası, 4. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar günümüzde Aziz Petrus Bazilikası olarak bilinen Vatikan'daki yapının yerinde bulunan, erken hristiyanlık dönemi kilisesidir. İnşasına I. Konstantin döneminde başlanan kilise bazilika planlıdır ve 5 adet nefe sahiptir. Kilise Aziz Petrus'un mezarı olabileceği düşünülen bir mezarın üzerine inşa edilmiştir. 7. yüzyılda I. Gregorius, Aziz Petrus'un anısı üzerinde efkaristiya ayinini kutlamak adına apsisin üzerini bir doldurma ile örtmüştür. Ancak havarinin mezarını ziyaret etmeye vesile olan yuvarlak planlı bir yapıyı da apsisin altına inşa ettirmiştir. Burada bir aedikula içerisine yerleştirilen Petrus'un kemikleri bulunmaktadır. Dikkati çeken bir diğer husus, henüz Hristiyan mimarisinde yeni ortaya çıkan transeptin de Petrus'un mezarı ile keşişmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Aziz Stepanos Manastırı</span>

Aziz Stepanos Manastırı, İran'ın Doğu Azerbaycan Eyaleti'nin kuzeybatısındaki Ermeni manastırıdır. Culfa şehristanının merkezi olan Culfa kentinin yaklaşık 15 km kuzeybatısında, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile İran arasındaki sınırın İran tarafındaki Aras nehri boyunca derin bir kanyonun içinde bulunmaktadır.

Dzordzor Şapeli veya Tzortzor Şapeli, İran'ın Batı Azerbaycan Eyaleti'nin Maku şehristanında, Zangmar Nehri üzerindeki Barun köyünde bulunan bir Ermeni manastırı ve kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Azize Astvatsatsin Kilisesi</span>

Azize Astvatsatsin Kilisesi veya Tanrının Kutsal Annesi Kilisesi, İran'ın Doğu Azerbaycan Eyaleti'ndeki Culfa şehristanının merkezi olan Culfa kentinde Daraşamb yakınındaki bulunan Ermeni kilisesidir. Culfa şehrinin yaklaşık 15 km kuzeybatısında, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile İran arasındaki sınırı çizen Aras nehrinin İran tarafındaki kıyısındadır.

Kiş Kilisesi veya Kutsal Yelisey Kilisesi, Azerbaycan'nın Şeki iline bağlı Kiş köyünde bulunan bir Alban kilisedir. Kilisenin inşası 12. yüzyılda tamamlanmış olup günümüzde müze olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Amaras Manastırı</span> Azerbaycanın Hocavend ilinde manastır

Amaras Manastırı, Hocavend iline bağlı Sos köyü yakınlarında Karabağ bölgesinde bulunan bir Ermeni manastırı. Manastır, önemli bir dini ve eğitim merkeziydi. Manastır, erken Hristiyanlık döneminden Alban Havari Kilisesi'nin kaldırılmasına kadar Kafkasya Albanya'sında en çok ziyaret edilen kutsal tapınaklardan biri olmuş, yakın zamana kadar bulunduğu bölgenin hem Hristiyan hem de Müslüman nüfusu tarafından kutsal kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük I. Nerses</span>

Büyük I. Nerses, Bir Ermeni Katolikosu. Büyükbabası Aziz I. Husik, Aydınlatıcı Aziz Gregorios'un yakın akrabasıydı.

Bagavan veya Bağavan, MÖ 321 ile MS 428 yılları arasında hüküm sürmüş Ermenistan Krallığı'nın orta kesimindeki Pakrevand (Üçkilise) bölgesinde yer alan eski bir yerleşim yeri. Bölge, günümüzde Türkiye'nin Ağrı iline bağlı Taşlıçay ilçesinin Taşteker köyü yakınlarında yer almaktadır. Van Gölü'nün kuzeyinde, Npat Dağı'nın eteklerinde Fırat'ın bir kolu üzerinde yer alan Bagavan, Hristiyanlık öncesi Ermenistan'ın önemli tapınaklarından birine sahipti. Ermenistan'ın Hristiyanlaştırılma sürecinden sonra Bagavan, büyük bir kilise ve manastıra ev sahipliği yaptı. 1877'de Kürtler tarafından yağmalanan yerleşim yeri, 1915'ten sonra Ermeni Kırımı sırasında ise tamamen yıkıldı.

Aziz Narek Kilisesi — Ermenistan'ın Aragatsotn bölgesinin Gullujeh köyündeki Ermeni Apostolik Kilisesi.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.