İçeriğe atla

Aşlı

Aşli veya Aşlı (Tatarca: Ашлы) gizemli bir orta çağ İdil Bulgarları kasabasıydı. Rus kroniklerinde Oşel (Rusça: Ошель) olarak geçmektedir.

Arkeolojik kazılar kentin 11. yüzyıl civarında ortaya çıktığını ortaya çıkarmasına rağmen, Tatar efsaneleri ve Rus Tver Kroniği kentin Büyük İskender tarafından kurulduğunu öne sürmektedir. En parlak döneminde Aşlı büyük bir ticaret ve siyaset merkeziydi. 1220'de Vladimir III. Sviatoslav birlikleri tarafından yakıldı ve harap edildi. Tver Kroniği, Aşlı'dan söz edilen tek yazılı kaynaktır.[1]

Düşüşü

Şehrin yıkılışından, şehrin tek yazılı kanyağı olan Tver Kroniği'nde bahsedilmiştir. Vladimir prensi Yuri Vsevolodovich, kardeşi Svyatoslav'u Aşlı'yı ele geçirmek için sefere gönderdi.

Prens Svyatoslav, kardeşi Yaroslav ve voyvoda Yeremey Glebovich yönetimindeki Ruslar, tekneleriyle Volga tarafından şehre ulaştı. Şehrin doğusunda Volga'nın düz kıyısına indiler. Rostovlular sağ kanadı oluşturdu, Pereslavlılar sol kanadı; prens ve Muromlular merkezde kaldı. Bir alay, tekneleri korumak için geride kaldı. Ruslar ormana ulaştı ve başlarında prensleri bulunan atlı Bulgarlarla karşılaştı. Bulgarlar okla saldırı yaptı ve kaleye geri çekildiler.

Ruslar sert bir saldırıyla duvarlara ulaştı ve duvarlara ateş etmeye başladılar. Ancak ateş, duman ve rüzgar o kadar güçlüydü ki Ruslar geri çekilmeye ve şehre başka bir taraftan girmeye zorlandı. Bu sırada Aşlı prensi ve süvari birliği dumandan yararlanarak kaçtı. Ancak saldırı sırasında piyade birlikleri ve siviller öldürüldü. Yangın o kadar güçlüydü ki şehri soymak için Aşlı'ya giren birçok savaşçı öldü. Ruslar birçok sivili esir aldı ve Volga tarafından geri çekildi. Başkent Bilär'den gönderilen Bulgar takviyeleri çok geç kalmıştı.[1]

Araştırma ve kazılar

Uzun bir süre Aşlı olarak tanımlanan şehre dair bir kalıntı elde edilmedi. Vasily Tatishchev, bugünkü Kamsko-Ustyinsky Bölgesi'nde (Kama-Ustjin Bölgesi) Yantikovsky (Kirelsky) yakınındaki harabelerin Aşlı'nın kalıntıları olduğunu düşünüyordu. Bu düşüncenin bir başka destekçisi A. Smirnov, şehrin adının İdil Bulgarlarından Esegel kabilesinden geldiğini ileri sürdü. Yantikovsky kalıntıları 1950'lerde Kuybışev Rezervuarı'nın inşasıyla sular altında kaldı, ancak kalıntılar tamamen araştırılmıştı. Yantikovsky harabelerinde söz konusu büyük yangına dair bir iz bulunmadı.[1]

Bugün kalıntıların Tetyushsky Bölgesi, Bogodashkino Köyü yakınlarında olduğu varsayılmaktadır. Bogdashkino, Kilna Nehri'nin üst kısmında, Prory - Kasha ve Iokovo köyleri arasında, Uryum Köyü'nün yaklaşık beş kilometre kuzeyinde, Tetyuşi Mordvinlerinin yaşadığı topraklarda, Tetyuşi'nin yaklaşık 16 kilometre güneybatısında yer alan bir köydür. Bogodashkino kalıntıları 1909 yılında Ğäynetdin Äxmärev tarafından bulunmuş ve kazılar 1949-1950 yıllarında Nikolay Kalinin yönetiminde gerçekleşmiştir. Kalinin, ayrıca Yantikovsky'nin kalıntılarını kazmış ve Aşlı'nın Bogodashkino'nun yakınında olduğunu belirtmiştir. Kale kalıntıları, evler, atölyeler, dökümhaneler ve çanak çömlek parçaları ortaya çıkarılmıştır. Orada bulunan Müslüman mezarlığı, 11-13. yüzyıla kadar tarihlenmektedir.[2] 1987 ve 2003 yıllarında yapılan son araştırmalar tarihçiler için iyi sonuçlar ortaya çıkardı.[1]

Tartışmalı teoriler

Bazı Cäğfär Tarihi tabanlı versiyonlar Aşlı'yı modern Kazan'a yerleştirmekte ve Bulgarların Gabdulla Chelbir yönetimindeki zaferini ve Rusların ve Udmurt yenilgisini ifade etmektedir.[3]

Kaynakça

  1. ^ a b c d (Rusça) Газета "Республика Татарстан" Под град Ошель на Волге… 20 Mayıs 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ "Aşlı/Ашлы". Tatar Ansiklopedisi (Tatarca). Kazan: Tataristan Cumhuriyeti Bilimler Akademisi.. Tatar Ansiklopedisi Enstitüsü. 2002. 
  3. ^ (Rusça)Сколько же лет Чебоксарам? 17 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Akmescit</span>

Akmescit veya Simferopol, Ukrayna'ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyeti'nin de jure başkentidir. Kırım konusunda, Ukrayna ile Rusya arasında toprak anlaşmazlığı söz konusudur. Bu anlaşmazlık sonucunda Rusya, Kırım'ı ilhak etmiştir. İlhak edilişinden sonra Rusya Federasyonu'na bağlı Kırım Cumhuriyeti'nin, de facto başkenti olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Tataristan</span> Doğu Avrupa ve Kuzey Asyada yer alan federe yapı

Tataristan Cumhuriyeti, Rusya'ya bağlı ve Volga Federal Bölgesi'nin coğrafi sınırları içinde bulunan federal yapıdır. Rusya Federasyonu 2010 yılı nüfus sayımına göre 3.786.488 nüfusu ve 67.836 km2 alanı olan petrol ve maden zengini devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Peçenekler</span> Batı Sibirya kökenli Türkî göçebe etno grup

Peçenekler veya Beçenekler, Göktürk Devleti'nin yıkılmasıyla birlikte ana yurtları olan Batı Sibirya'dan ayrılarak geldikleri Volga ve Ural Nehri arasındaki bölgeyi merkez edip oradan da Kuzey Kafkasya, Karadeniz, Doğu Avrupa ve Balkanlar'a akınlar düzenleyen göçebe Türk halkı.

<span class="mw-page-title-main">Altın Orda Devleti</span> Türk-Moğol hanlığı

Altın Orda, Altın Ordu Devleti, Uluğ Ulus veya Kıpçak Hanlığı bir Türk hanlığıdır. Cengiz Han ölmeden önce topraklarını oğulları arasında paylaştırmış ve Seyhun Irmağı ile Balkaş Gölü'nün batısındaki yerleri büyük oğlu Cuci Han'a vermişti. Cuci Han'ın küçük oğlu Batu Han, batıya doğru giriştiği seferlerle bu toprakları genişletti. Cuci'nin toprakları sonradan Batu Han ile ağabeyi Orda Han arasında paylaşıldı. Balkaş ile Aral gölleri arasındaki ve Seyhun Irmağı'nın güneyindeki yerler Orda'ya verildi. Harezm ve yeni alınan topraklarsa Batu'nun yönetimine bırakıldı. Orda'nın yönetimindeki doğu bölgesine Ak Orda, Batu'un yönetimindeki batı bölgesine de Gök Orda adı verildi. Gök Orda sonradan Altın Orda olarak adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Kazan, Tataristan</span>

Kazan, Rusya'ya bağlı Tataristan'ın en büyük şehri ve başkentidir. Volga ve Kazanka Nehirlerinin birleştiği noktada yer alan şehir, 425,3 kilometrekarelik bir alanı kaplamakta olup, nüfusu 1,3 milyonun üzerinde ve büyük metropol bölgesinde yaklaşık 2 milyona ulaşmaktadır. Kazan, Volga Federal Bölgesi'nin yanı sıra Volga üzerindeki en kalabalık şehir olarak Rusya'nın beşinci büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">İdil Bulgar Devleti</span> 7. yüzyılda kurulmuş bir Türki devleti

İdil Bulgar Devleti, 9. yüzyılda kurulmuş bir Türk Devleti. Büyük Bulgarya Hanlığı'nın Hazarlar tarafından dağıtılıp Ön Bulgarlar halkının bölünmesinden sonra meydana gelmiştir ve 13. yüzyılda Moğollar devleti yıkıncaya kadar ayakta kalmayı başaran bir devlet olmuştur. İslamiyeti kabul eden ilk müslüman Türk devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Nijni Novgorod</span>

Nijni Novgorod (Rusça: Ни́жний Но́вгород;

<span class="mw-page-title-main">Bulgar (şehir)</span>

Bulgar (Bolğar),, Divân-ı Lügati't-Türk'te;

<span class="mw-page-title-main">İdil Bulgarcası</span>

İdil Bulgarcası, Volga Bulgarcası veya İdil Bulgar Türkçesi, Türk dilinin eski dönemlerinde İdil sahasında konuşulmuş, Çuvaşçaya yakınlığı ile bilinen, Türk dilinin Oğur grubunun tarihî yazılı dillerinden biridir. Tümü Moğol istilasından sonraki dönemde (1281-1361) yazılmış, Tataristan başta olmak üzere, Tataristan'da, Başkurdistan'da, Udmurtya'da ve Çuvaşistan'da Tataristan yakınlarında bulunmuş, 13. ve 14. yüzyıldan kalma Arap harfli 88'inin tarihi belli toplam 139 mezar kitabesindeki sınırlı dil malzemesiyle İdil Bulgarcası bir dereceye kadar bilinmektedir. Günümüzde bu dile en yakın dil Çuvaşçadır. Çuvaşlar İdil Bulgarlarının torunudur.

<span class="mw-page-title-main">Tatar mutfağı</span> Tatarlara özgü yemek kültürü

Tatar mutfağı, başta Rusya içindeki Tataristan olmak üzere farklı ülkelerde ve coğrafi bölgelerde yaşamakta olan Tatarların yemek kültürüdür.

<span class="mw-page-title-main">I. İvan</span> Moskova prensi (12833-1341; hd. 1325-1341) ve Vladimir büyükprensi (hd. 1328-1341)

I. Ivan Daniiloviç Kalita 1325 ile 1340 veya 1341 yılları arasında hüküm sürmüş Moskova Büyük Prensi. Abisi, III. Yuri'nin ölümünden sonra İvan, Moskova Prensliği tahtına çıktı. Ivan, Altın Orda Han'ının onayı ile elde edilebilecek Vladimir Büyük Dükü unvanını alma mücadelesine katıldı. Rakipleri Mikhail, Korkunç Gözlü Dmitry ve Aleksandr Mihayloviç'di. Hepsi Altın Orda'da öldürüldü. 1328'de I. İvan, Özbek Han'ın tüm Rusya topraklarından vergi toplama hakkı ile Vladimir'in Büyük Dükü olma onayını aldı. 31 Mart 1340 veya 1341'de öldüğü sanılıyor.

Bilär, İdil Bulgarları'nda yer alan bir Orta Çağ kentidir. İdil Bulgarları'nın Moğol istilası'ndan önce ikinci başkentiydi. Günümüzde Tataristan'ın Alexeeyevsky Bölgesi'ndeki Maly Cheremshan'ın sol kıyısında yer almaktadır. Bilyarsk'a uzaklığı 50 km, Kazan'a uzaklığı ise 150 km'dir.

<span class="mw-page-title-main">Svyatoslav'ın Bulgaristan'ı istilası</span>

Svyatoslav'ın Bulgaristan'ı istilası, Doğu Balkanlar'da 967/968'de başlayan ve 971'de biten bir çatışmaya atıfta bulunur ve Kiev Rusları, Bulgaristan ve Bizans İmparatorluğu'nu ilgilendirir. Bizanslılar, Rus hükümdarı Sviatoslav'ı Bulgaristan'a saldırmaya teşvik ederek, Bulgar güçlerinin yenilgisine ve ülkenin kuzey ve kuzeydoğusunun sonraki iki yıl boyunca Ruslar tarafından işgal edilmesine yol açtı. Müttefikler daha sonra birbirlerine döndü ve ardından gelen askeri çatışma Bizans zaferiyle sonuçlandı. Ruslar çekildi ve doğu Bulgaristan Bizans İmparatorluğu'na dahil edildi.

<span class="mw-page-title-main">Rus’ Hazar seferleri</span> Ruslar tarafından 9. ve 11. yüzyıllar arasında gerçekleştirilen Hazar Denizi seferleri

Hazar Seferleri, Ruslar tarafından 864 ile 1041 yılları arasında Hazar Denizi kıyılarında bugün İran, Dağıstan ve Azerbaycan olan yerlere yapılan askeri baskınlardır. Başlangıçta Ruslar, 9. yüzyılda Serkland'da, Volga ticaret yolunda tüccarlar olarak seyahat ederek kürk, bal ve köle satarak ortaya çıktılar. İlk küçük ölçekli Viking baskınları 9. yüzyılın sonlarında ve 10. yüzyılın başlarında gerçekleşti. Ruslar, 913'te ilk büyük ölçekli seferi gerçekleştirdi; 500 gemiyle geldikten sonra günümüz İran topraklarında Gürgan bölgesini ve daha batıda Gilan ve Mazenderan'ı köle ve mal alarak talan ettiler. Geri döndüklerinde, kuzey akıncıları Volga Deltası'nda Hazarların saldırısına uğradılar ve mağlup edildiler, kaçanlar ise Volga'nın ortasındaki yerel kabileler tarafından öldürüldüler.

Bu makale, Moğol İmparatorluğu ve ardılı devletlerin istilaları ve sonraki işgalleri sırasında Avrupa'da gerçekleşen çatışmaları listeler. Avrupa'nın Moğol tarafından istilası 13. yüzyılda gerçekleşti. Bu, Doğu Avrupa'nın çoğunun işgali ile sonuçlandı ve Geç Orta Çağ'dan erken modern döneme kadar çeşitli baskınlar, istilalar ve fetihler üç yüzyıl daha devam etti. Moğol ve Türk halklarının bir karışımına atıfta bulunan bir terim olan Türk-Moğol geleneği, tarihsel olarak genellikle Tatarlar veya Tartarlar terimleriyle biliniyordu. Başlangıçta Tatarlar, daha sonra Moğol İmparatorluğu tarafından boyun eğdirilen Tatar konfederasyonundan bir halktı.

<span class="mw-page-title-main">Mokşalar</span>

Mokşalar Fin-Ugor halklarının Volgaik koluna ait bir Mordvin etnik grubudur. Rusya Federasyonu'nda, çoğunlukla Volga Nehri ve Oka Nehri'nin bir kolu olan Mokşa Nehri yakınında yaşamaktadır.

Tudan'ın İşgali, Tokta Han'ın kardeşi Altın Orda komutanı Tudan'ın 1293'te (yaz-sonbahar) Kuzey-Doğu Rusya'ya yaptığı seferin adıdır. 14 Rus şehri ele geçirildi ve şehirleri harap etti.

<span class="mw-page-title-main">Rakvere Muharebesi</span>

Rakvere Muharebesi, 18 Şubat 1268'de Wesenberg kalesinin yakınında Kuzey Rusya cumhuriyetleri ve prenslikler ile Livonya şövalyeleri, Dorpat Piskoposluğu ve Danimarka Estonyası'nın birleşik kuvvetlerine karşı gerçekleşen bir savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Dorostolon Kuşatması</span>

Dorostopol Kuşatması, 971'de Bizans İmparatorluğu ile Kiev Rus güçleri arasında gerçekleşmiştir. I. İoannis liderliğindeki Bizanslılar galip gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Saraycık, Kazakistan</span> Tarihi şehir

Saraycık, Kazakça:Saray-Juk (Сарай-Жүк) ya da Küçük Saray, Tatarca:Saraychyk (Сарайчык)), Rusça:Saray Maly.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.