İçeriğe atla

Aşkenaz İbranicesi

Yahudi dilleri

Aşkenaz İbranicesi (İbranice: הגייה אשכנזית, romanize: Hagiyya Ashkenazit, Yidiş: אַשכּנזישע הבֿרה, romanize: Ashkenazishe Havara), Aşkenaz Yahudileri pratiği tarafından Yahudi ayininde kullanım ve Tevrat dersleri için tercih edilen Kutsal İbranice ve Mişnahik İbranice telaffuz sistemidir.

Konuyla ilgili yayınlar

  • Ilan Eldar, Masoret ha-qeri'ah ha-kedem-Ashkenazit (The Hebrew Language Tradition in Medieval Ashkenaz), Edah ve-Lashon series vols. 4 and 5, Jerusalem (Hebrew)
  • A. Z. Idelsohn, Die gegenwärtige Aussprache des Hebräischen bei Juden und Samaritanern, in: Monatsschrift für Geschichte und Wissenschaft des Judentums 57 (N.F.: 21), 1913, p. 527–645 and 698–721.
  • Dovid Katz, The Phonology of Ashkenazic, in: Lewis Glinert (ed.), Hebrew in Ashkenaz. A Language in Exile, Oxford-New York 1993, p. 46–87. 0-19-506222-1.
  • S. Morag, Pronunciations of Hebrew, Encyclopaedia Judaica XIII, p. 1120–1145.
  • Sáenz-Badillos, Angel (1996). A History of the Hebrew Language. trans. John Elwolde. Cambridge, England: Cambridge University Press. ISBN 0-521-55634-1. 
  • Werner Weinberg, Lexikon zum religiösen Wortschatz und Brauchtum der deutschen Juden, ed. by Walter Röll, Stuttgart–Bad Cannstatt 1994. 3-7728-1621-5.
  • Zimmels, Ashkenazim and Sephardim: their Relations, Differences, and Problems As Reflected in the Rabbinical Responsa : London 1958 (since reprinted). 0-88125-491-6.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İbranice</span> Afro-Asyatik dil ailesinin Kenan koluna bağlı bir dil

İbranice (עִבְרִית‎,

İbrani alfabesi, Sami dilleri grubuna bağlı ve İsrail'in resmî dili olan İbranicenin ve Aşkenaz Yahudilerinin konuştuğu bir Cermen dili olan Yidiş ile Sefarad Yahudilerinin dili olan Ladino gibi diğer Yahudi dillerinin yazımında kullanılan Arami alfabesi kökenli bir ünsüz alfabesi.

Yidiş, Aşkenaz Yahudileri tarafından tarihsel süreçler doğrultusunda, İbranice ve Almancanın karışımından oluşmuş Yüksek-Almanca dil grubunda bulunan bir dildir. Yidiş, Yahudi-Roma savaşlarının sonucu olarak, Romalılar tarafından Avrupa'ya sürülmüş Yahudiler tarafından ilk defa 9. yüzyılda şekillenmeye başladı. İbraniceye çok benzeyen Aramiceden; Latince ve Doğu Avrupa'daki Slav dillerinden de etkilenmiştir. Yazılarında İbrani alfabesi kullanılır. 1990'lardan itibaren çoğunlukla Hasidik ve Haredi Yahudileri olmak üzere, 1,5–2 milyon konuşanı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi dilleri</span> Yahudiler tarafından konuşulan ve konuşulmuş olan diller ve lehçeler.

Yahudi dilleri, dünya üzerinde Yahudilerin konuştuğu veya bir zamanlar konuşmuş olduğu diller.

<span class="mw-page-title-main">Aşkenaz Yahudileri</span> Yahudi etnik grup

Aşkenaz/Aşkenazi Yahudileri, İbranice: יְהוּדֵי אַשְׁכְּנַז‎) veya İbranice -im ekinden gelen Aşkenazim, Yahudi-Roma savaşlarından sonra galip gelen Roma tarafından, Anadolu ve İberya üzerinden Avrupa'ya sürgün edilen İbrani kökenli Kenanlı Yahudilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Eliezer Ben-Yehuda</span> İbranice sözlük bilimci

Eliezer Ben-Yehuda, İbranice için sözlükbilimciliği yapmış ve Modern İbranicenin gelişmesinde en büyük katkıyı sağlamış olan Yahudi gazete editörü. Modern çağda, İbranicenin yeniden canlanmasının arkasındaki en büyük figür oldu.

<span class="mw-page-title-main">Kayla</span>

Kayla eskiden Beta Israel'in bir kısmı tarafından konuşulan Agaw diline yakın bir lehçedir. Kayla bazen genelleme yapılıp bütün Agaw lehçeleri için de kullanılır. Bu dilin varlığı Aşkenaz Yahudisi olan bir dilbilimci Faïtlovich'in (1881-1955) Etiyopya'da kullanılan Ge'ez alfabesi ile yazdığı yayımlanmamış notları sayesinde ortaya çıktı. Kayla'nın Agaw'ın batı ve orta kolları arasında bir köprü olduğu düşünülür. Nesli tükenmiştir.

Yahudi İtalyancası ya da İtalkian bir İtalo-Romans dili çeşididir. Ağırlıklı olarak 10. yüzyıl ile 20. yüzyıl arasında İtalya ve Korfu'da konuşulmuştur.

Lişana Deni modern bir Yahudi Aramice dilidir, genelde Neo-Aramice diye hitap edilir. Başlangıçta Türkiye sınırına yakın olan Kuzey Irak'taki Zaho'da ve komşu köylerinde konuşulurdu. Konuşanların birçoğu bugün Kudüs ve çevresinde yaşamaktadır. Diğer Neo-Aramice lehçeler olan Lişan Didan ve Lişanid Noşan isimlerine benzeyen Lişana Deni "bizim dilimiz" anlamına gelir. Bu dil için kullanılan diğer isimler Lişan Hozaye ve Kurdit ("Kürtçe")'dir. Dilbilimciler tarafından ise Zaho Yahudi Aramicesi denir.

Kutsal İbranice veya klasik İbranice, İbranicenin arkaik bir formu olup, Akdeniz ile Şeria Nehri arasında kalan Kenan toprakları denen bölgede Semitik Kenan dillerinden biriydi. Ahit İbranicesi MÖ yaklaşık 10. yüzyıldan, İkinci Tapınak döneminin sonu olan MS 70 yılına kadar kullanılmıştır. Ahit İbranicesi en nihayetinde gelişip Mişna İbranicesine dönüştü ve bu dil MS 2. yüzyıla kadar devam etti. Tanah, sessiz harf iskeletinin ve Orta Çağ'da kullanılmaya başlanan sesli harf sisteminin geçirdiği evrelerin belgesel kanıtıdır. Ayrıca, kuzeydeki İsrail Krallığı ile güneydeki Yehuda Krallığı'ndaki lehçe farklılıkları da göze çarpmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yahudiler</span> Orta Doğu kökenli etno–dinî grup ve antik millet

Yahudiler veya Yahudi milleti, tarihî İsrail ve Yehuda'nın İsrailoğulları ve İbranilerinden köken alan bir etno-dinî grup ve millettir. Yahudilik, Yahudi milletine özel etnik bir din olduğundan Yahudi etnisitesi, milleti ve inancı birbiriyle güçlü bir şekilde ilişki içerisindedir.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Tapınak</span>

İkinci Tapınak, Kudüs'teki Tapınak Tepesi'nde bulunan Yahudi kutsal tapınağıydı. MÖ 516 ve y. MS 70 arasında ayakta kaldı. İkinci Tapınak dönemine adını vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Alex Bein</span> Alman-İsrailli akademisyen ve tarihçi (1903-1988)

Alex Bein, Alman tarihçi. Yahudi kültürü ve tarihi ile ilgilenen Yahudi araştırmacı. Theodor Herzl hakkındaki biyografik eseri ile bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Mesiyanik Yahudilik</span> modern Hristiyan dinî hareketi

Mesiyanik/Mesihçi Yahudilik, Yahudilik ile Hıristiyanlık ve İsa'nın Yahudi mesih olduğu inancını birleştiren modern bir senkretik dinî hareket. 1960'larda ve 1970'lerde ortaya çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yahudilikte Tanrı'nın isimleri</span> Vikimedya liste maddesi

Rabbânî Yahudilikte Tanrı'nın yedi ismi o kadar kutsal kabul edilir ki bir defa yazıldıktan sonra asla geri silinmemeleri gerekir: YHVH, ʼĒl, Eloah, Elohim, Šaddāi, Eḥyḗḣ ve Tzevaot. İlk din erbapları, geriye kalan öbür İbranice isimlerin Tanrı'nın lakap ve sıfatları olduğunu ve bu lakaplarla Tanrı'nın yedi isminin diğer dillerde özgürce yazılıp silinebileceğini kabul ettiler. Ancak bazı yeni din adamları bu duruma dikkat edilmesini önermektedir. Birçok Ortodoks Yahudi, Tanrı'nın ismini İngilizce yazarken God yazmak yerine "G-d" yazar ve 15 anlamına gelen Yōd-Hē ifadesini telaffuz etmek yerine Ṭēt-Vav derler.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi asıllı Amerikalılar</span> Birleşik Devletlerde bir topluluk

Yahudi asıllı Amerikalılar veya Amerikan Yahudiler, Yahudi Amerikanlar, etnik kökeni Yahudi olan Amerikalılardır. Günümüzde Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Yahudi kökenli kişilerin tamamı, Orta Doğu veya Avrupa'daki diasporalardan göçmüş Yahudilerin torunlarıdır; ancak popülasyonun çoğunu 90–95 bölü yüzle Aşkenazi Yahudileri oluşturuyor.

<span class="mw-page-title-main">Papirüs 4</span>

Papirüs 4 Yunanca Kutsal Yazıların Grekçede yazılan eski bir kopyasıdır. Bu el yazması Luka İncili'nin 1-6 bölümlerinin büyük bir kısmını içermektedir. Bugün Paris'te Bibliothèque nationale de France'ın papirüs koleksiyonunda saklanır.

<span class="mw-page-title-main">Rhineland Katliamları</span>

Rhineland Katliamları, tarihte Birinci Haçlı Seferi'nin ilk aşaması olarak hatırlanır.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi felsefesi</span> Yahudiler tarafından yürütülen felsefeler bütünü

Yahudi felsefesi, Yahudiler tarafından yürütülen tüm felsefeleri içerir. Modern Haskala ve Yahudi kurtuluşuna kadar Yahudi felsefesi, tutarlı yeni fikirleri Rabbânî Yahudilik geleneğiyle uzlaştırma girişimleriyle meşguldü, böylece yeni ortaya çıkan Yahudi olmayan fikirleri benzersiz bir Yahudi skolastik çerçeve ve dünya görüşü içinde örgütledi. Modern topluma kabul edilmeleriyle birlikte laik eğitime sahip olan Yahudiler, içinde bulundukları dünyanın taleplerini karşılamak için tamamen yeni felsefeler benimsediler veya geliştirdiler.

<span class="mw-page-title-main">Mişnahik İbranice</span>

Mişnahik İbranice, Tannaim tarafından Mişnah'ın yazımında kullanılan İbranice biçimidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.