İçeriğe atla

Aşir Atlı

Aşir Atlı
1319-P. 23[1]
Aşir Atlı
Doğum1881
Kilis, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm23 Ekim 1957 (76 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Bağlılığı Osmanlı (1903-1920)
 Türkiye (1920-1930)
Hizmet yılları1903-1930
RütbesiMirliva
KomutasıGenelkurmay Deniz Komiseri, Irak Bölge Komutanlığı Kurmayı, 6. Ordu 1. bölümü, 1. Alay, 2. Tümen (vekil), 2. Tümen, 23. Tümen
Doğu İzmir Cephesi Kuvâ-yi Milliye Komutanı, Antalya İli Valisi ve Bölge Komutanlığı, 16. Tümen, 2. Ordu Kurmay Başkanı, 3. Ordu Kurmay Başkanı, Millî Savunma Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı, 23. Tümen, 4. Kolordu (vekil), 7. Tümen
Çatışma/savaşlarıTrablusgarp Savaşı
Balkan Savaşları
I. Dünya Savaşı
Kurtuluş Savaşı
ÖdülleriMecidiye Nişanı Harp Madalyası Liyakat Madalyası İmtiyaz Madalyası Kırmızı şeritli İstiklâl Madalyası
Sonraki işiTBMM Milletvekili
Devlet Büyükleri Anıt Mezarlığı'nda Aşir Atlı'nın kabri.

Aşir Atlı (1881, Kilis - 23 Ekim 1957), Çerkes asıllı Türk asker ve siyasetçi.

Hayatı

1864 yılındaki Büyük Çerkes sürgününde, önce Balkanlara, daha sonra da Anadolu'ya göç etmek zorunda kalan bir Adige ailesinden olan Mehmet Bey'in oğludur. 1903 yılında Harp Okulu'nu, 1906 yılında Harp Akademisi'ni Mümtaz Yüzbaşı olarak bitirdi. 1911 yılında kurmaylığı onaylandı. I. Dünya Savaşı'nda Irak cephesinde kurmay görevlerinde, tümen komutanlıklarında ve ek görevle Süleymaniye Mutasarrıflığı'nda bulundu.

27 Haziran 1918'de 2. Tümen, 14 Aralık 1919'da 23. Tümen, Ağustos 1921'de 16. Tümen Komutanlığı'na atandı. 23. Tümen Komutanlığı sırasında İzmir Doğu Cephesi Kuvâ-yi Milliye Komutanlığı yaptı. Bu cephede birlikle savaştığı Kuva-yi Seyyare'nin Marmara ve İç Anadolu'daki isyan hareketlerini bastırmaya gönderildiği bu dönemde Kuva-yi Seyyare Komutanı Çerkez Ethem'le bazı anlaşmazlıkları oldu. Yunan saldırısı ve ilerlemesi üzerine ve kendisinin de Çerkes asıllı olması sebebiyle Miralay Bekir Sami Bey ile birlikte Bursa'nın Yunanların eline düşmesinden sorumlu gösterilmek istendi. Fakat hizmetlerini bilen ve takdir eden Mustafa Kemal Paşa'nın araya girmesi ve Türkiye Büyük Millet Meclisinde onları savunması üzerine cephe gerisinde Antalya Valiliği ve Bölge Komutanlığı'na atandı. Görevini Kasım 1920 - Ağustos 1921 tarihleri arasında sürdü. Bu görevi sırasında İtalyanlar ile siyasi ve askeri iş birliğini geliştirdi. Kütahya-Eskişehir Muharebelerinde TBMM Ordusu'nun geri çekilmesi ve komuta kademesinde yapılan değişiklikler üzerine tekrar cephede görevlendirildi ve Sakarya Meydan Muharebesi devam ederken, gösterdiği kahramanlıklardan dolayı Miralay rütbesine terfi etti.

Büyük Taarruz'da ve Dumlupınar Meydan Muharebesi'nde 6. Kolordu'ya bağlı 16. Tümen'in komutanıydı. Zaferden sonra 2. ve 3. Ordu Kurmay Başkanlığı görevlerini yürüttü. 1925 yılında Mirliva rütbesine terfi etti ve Paşa oldu. 1925-1928 yılları arasında Millî Savunma Bakanlığı Müsteşar Yardımcılığı yaptı. Tümen komutanlıklarında bulunduktan sonra, 8 Ağustos 1930 tarihinde kendi isteği ile Mirliva rütbesindeyken emekliye ayrıldı. 1939 yılından itibaren 6., 7. ve 8. dönemlerde Kütahya, Bursa ve Antep milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisinde görev yaptı. Türkçe ve Adıgeceden başka Almanca ve Fransızca biliyordu. 23 Ekim 1957 tarihinde İstanbul'da öldü ve Karacaahmet Mezarlığı'na gömüldü. Naaşı 1988 yılında Ankara Devlet Mezarlığına nakledildi.

İkinci Rütbeden Kılıçlı Mecidi Nişanı, Harp Madalyası, Gümüş liyakat ve İmtiyaz Madalyaları, Avusturya-Macaristan Harp Madalyası, Alman Demir Salip Nişanı, İstiklâl Madalyası ve Takdirname sahibidir.

Kaynakça

  1. ^ T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademelerdeki Komutanların Biyografileri, Genelkurmay Başkanlığı Basımevi, Ankara, 1972, s. 200.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cavit Erdel</span> Türk asker ve siyasetçi

Cavit Erdel Türk asker ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Kâzım Özalp</span> 3. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı

Kâzım Özalp, Türk asker ve siyasetçi. 1924 ve 1935 yılları arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı görevini sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">İbrahim Çolak (asker)</span>

Halil İbrahim Çolak,, Türk asker, siyasetçi ve iş insanı.

<span class="mw-page-title-main">Cemil Cahit Toydemir</span> Türk asker ve siyasetçi

Cemil Cahit Toydemir, Ubıh asıllı Türk asker ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Arif Bey (1883 doğumlu siyasetçi)</span>

Mehmet Arif Bey, Türk asker ve siyasetçi. Cephedeki çadırında ayı beslediği için daha ziyade Ayıcı Arif lakabıyla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf İzzet</span> Çerkes Kökenli Osmanlı Generali

Yusuf İzzet (Met), Çerkes asıllı Osmanlı ve Türk ordularında görev almış asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Naci Tınaz</span> Türk asker ve siyasetçi

Ahmet Naci Tınaz, Türk asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">İzzettin Çalışlar</span> Türk asker ve siyasetçi

İzzettin Çalışlar, Türk asker ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Nâzım</span> Türk asker

Mehmet Nâzım, Türk asker.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Emin Koral</span>

Mehmet Emin Koral, Türk asker.

<span class="mw-page-title-main">Selahattin Adil</span> Türk asker ve siyasetçi

Selahaddin Adil, Türk asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Zeki Soydemir</span> Türk asker ve siyasetçi

Ahmet Zeki Soydemir, Türk asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Ali Sait Akbaytogan</span>

Ali Sait Akbaytogan, Türk asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Kenan Dalbaşar</span> Türk asker

Mehmet Kenan Dalbaşar Türk asker.

<span class="mw-page-title-main">Ömer Halis Bıyıktay</span> Türk asker

Ömer Halis Bıyıktay, Türk asker.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Suphi Kula</span> Türk asker

Mehmet Suphi Kula, Türk asker.

<span class="mw-page-title-main">Bekir Sami Günsav</span>

Bekir Sami Günsav Çerkes asıllı Türk asker.

<span class="mw-page-title-main">Cemil Conk</span>

Cemil Conk Çerkes kökenli Türk asker.

<span class="mw-page-title-main">Âsım Gündüz</span> Türk asker ve siyasetçi

Âsım Gündüz, Türk asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Alaâddin Koval</span>

Alâaddin Koval, Türk asker.