İçeriğe atla

Aşağılanma yüzyılı

Çin-Japon Savaşı sırasında Pyongyang'da Japonlara teslim olan Çinli generaller (Ekim 1894).

Aşağılanma yüzyılı (Çince (basitleştirilmiş): 百年国耻; Çince (geleneksel): 百年國恥; pinyin: bǎinián guóchǐ) ya da yüzyıllık aşağılanma, 1839 ile 1949 yılları arasında Çin'in Batılı güçler ve Japonya'dan uğradığı müdahaleleri ve emperyalizmi tanımlamak için kullanılan bir ifade.[1]

Bu ifade 1915 yılında; Japonya hükûmetinin Çin'e yönelik bulunduğu "Yirmi Bir Talep"e ve Çin imparatoru Yuan Shikai'nin bu talepleri kabul etmesine karşıtlık gösteren Çin milliyetçiliği artışının atmosferinde ilk kez kullanıma girdi ve bunun sonrasında hem Kuomintang hem de Çin Komünist Partisi, kendi kampanyalarında bu ifadeyi kullanarak ifadenin yaygınlaştırılmasına yol verdiler.[2]

Ayrıca bakınız

  • Çin milliyetçiliği
  • Çin tarihyazımı
  • Çin'de Batı karşıtlığı
  • Eşitsiz anlaşma

Kaynakça

  1. ^ Adcock Kaufman, Alison (2010). "The "Century of Humiliation," Then and Now: Chinese Perceptions of the International Order". Pacific Focus. 25 (1). ss. 1-33. doi:10.1111/j.1976-5118.2010.01039.x. 
  2. ^ Kilpatrick, Ryan (20 Ekim 2011). "National Humiliation in China" (İngilizce). e-International Relations. 23 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2013. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çince</span> Çin ve çevresinde konuşulan bir dil

Çince, Çin anakarası ve çevresinde yaşayan bir milyardan fazla kişi tarafından konuşulan Eski Çinceden türemiş dillerin oluşturduğu diller grubudur. Dünyadaki her beş kişiden birinin anadili olarak konuştuğu Çince, lehçeleriyle birlikte dünyada en çok konuşulan dildir. Çince ve lehçeleri Büyük Çin olarak adlandırılan Çin anakarası, Hong Kong, Makao, Tayvan ve Malezya, Endonezya, Tayland, Singapur, Myanmar, Vietnam, Güney Kore gibi Doğu ve Güneydoğu Asya ülkelerinde konuşulmaktadır. Çince, dünyanın en çok konuşulan dil olmasına bağlı olarak Birleşmiş Milletler'in altı resmî dilinden biridir. Aynı zamanda Çin, Tayvan, Singapur, Hong Kong ve Makao'nun resmî dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Boxer Ayaklanması</span> Çinde çıkan emperyalizm karşıtı ayaklanma

Boxer Ayaklanması, Boksör Ayaklanması ya da Boksör Hareketi, Batı'nın 19. yüzyılda Çin üzerindeki ekonomik ve siyasi etkisine karşı çıkartılan bir ayaklanmadır. Tüm yabancıların ülkeden çıkartılması hedeflenmiştir. 1899 yılı Kasım ayında başlamış 7 Eylül 1901'de sona ermiştir. Ayaklanma ve ayaklanmanın bastırılması sırasında binlerce isyancı, yabancı ve alt sınıf Çinli ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Şanghay</span> Çin Halk Cumhuriyetinde bir şehir

Şanghay (Çince: ; Hanyu Pinyin: Shànghǎi; Putonghua telaffuzu:

<span class="mw-page-title-main">Tayvan</span> Doğu Asyada bir ülke

Tayvan ya da resmî adıyla Çin Cumhuriyeti, Tayvan Adası ile Penghu, Kinmen, Matsu ve bazı diğer adacıklarda yerleşik bir Doğu Asya ada ülkesi. Tayvan resmî olarak, Çin'i yöneten Çin Komünist Partisi'ni Çin anakarasında işgalci güç olarak kabul eder. 1949 yılından günümüze kadar sık sık Çin Halk Cumhuriyeti ile olan rekabetiyle gündeme gelen Tayvan yönetimi, Çin anakarasında kontrol ve yönetim hakkı iddia ederek kendini gerçek Çin olarak tanımlar.

<span class="mw-page-title-main">Japonca</span> Doğu Asya dili

Japonca, Japonlar tarafından konuşulan Japon dil ailesine bağlı bir dildir. Başta Japonya ve Japon diasporasındakiler olmak üzere yaklaşık 128 milyon kişi tarafından konuşulmaktadır. Japonya'da de facto millî dil olarak kabul edilip Palau'da tanınmış azınlık dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Japon İmparatorluğu</span> 1868-1947 yılları arasında Asya-Pasifik bölgesindeki imparatorluk

Japon İmparatorluğu, Doğu Asya'da, en geniş sınırlarında bugünkü Japonya, Kuzey Kore, Güney Kore, Tayland, Endonezya, Filipinler, Vietnam, Tayvan ile Çin'in Mançurya bölgesine buyruğu altına almış yıkılmış bir imparatorluktur. 1868'deki Meiji Restorasyonu'ndan II. Dünya Savaşı sonrası Amerika Birleşik Devletleri tarafından ele geçirilmesi ve 1947 anayasasının yürürlüğe girmesine kadar varlığını sürdüren bu imparatorluk, Avrupa devletlerinden sonra dünyadaki en büyük sömürge devletiydi. II. Dünya Savaşı'nda Nagazaki ve Hiroşima'ya atılan atom bombaları ile büyük bir sarsıntıya uğramıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Türkiye ilişkileri</span>

Çin-Türkiye ilişkileri, Çin ile Türkiye arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri içerir. Çin Komünist Partisi'nin Çin İç Savaşı'nı kazanması ve Çin Halk Cumhuriyeti devletinin 1 Ekim 1949 tarihinde kurulmasından sonra bile Türkiye, İç Savaş'ı kaybetmenin sonucu olarak Tayvan adasına çekilmeye zorunda kalmış Çin Cumhuriyeti devletini "Çin" ülkesinin tek meşru temsilcisi olarak tanımaya devam etti, ancak 4 Ağustos 1971 tarihinde Türkiye, Çin Halk Cumhuriyeti'yle diplomatik ilişkiler kurup "Tek Çin politikası"na uyarınca Çin Cumhuriyeti'yle olan resmî ilişkilerini askıya aldı ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin Tayvan dahil tüm Çin toprakları üzerindeki egemenliğini tanıdı. Buna rağmen, Türkiye, Çin Cumhuriyeti'yle (Tayvan) yine gayrıresmî, hükümet dışı seviyede ilişkiler sürdürmektedir.

Asya'nın hasta adamı, ilk olarak 19. yüzyılın sonu ile 20. yüzyılın başında Batılı kuvvetler ve Japonya tarafından Eşitsiz antlaşmalar'ı imzalamaya zorlanan Çin için kullanılan bir deyimdir. Bu deyim, Osmanlı Devleti için kullanılan "Avrupa'nın hasta adamı" deyimine paralel olarak tasarlanmıştır. Çin dışında Japonya, Rusya'nın uzak doğusu ve Filipinler için de bu deyim kullanılmıştır. Asıf Ali Serdari de bu deyimi Pakistan için kullanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Japon karşıtlığı</span> çevre komşulardan gelen rahatsızlık

Japon karşıtlığı, Japon düşmanlığı ya da Japon fobisi, Japonlara, Japonya'ya ve Japon kültürüne yönelik korku, düşmanlık, nefret, güvensizlik, aşağılama vb. duygulardan beslenen ayrımcı ve ırkçı yaklaşımdır. Bu düşmanlık II. Dünya Savaşı yıllarından gelmektedir. Japonya'nın II. Dünya Savaşı sırasında ABD'nin Pearl Harbor Deniz Üssü'ne yaptığı baskın, Amerikan halkında büyük bir tepki uyandırmıştı. Bu tepki Japon milletine karşı bir nefrete ve aşırı Amerikan milliyetçiliğine dönüşmüştü. Daha sonra II. Dünya Savaşı sırasında ABD, Pasifik Cephesi'nde savaşa girmiş, Japonlara karşı savaşan Amerikan askerlerine Japon düşmanlığı aşılanmış ve Japonların birer lağam faresi, namussuz ve ucube olduğu öğütlenmişti. Amerikan askerleri bu öğütlerden etkilenerek Japonların fiziksel görünüşleriyle dalga geçmişlerdir. Günümüzde hâlâ Çin, Tayvan ve Kuzey Kore gibi ülkelerde Japonlara karşı düşmanlık vardır. Çinlilerin ve Korelilerin bu nefreti ise yine II. Dünya Savaşı sırasında ve öncesinde ülkelerinin Japonlar tarafından işgal edilmesidir. Japonlar, Japon karşıtları tarafından barbar ırk olarak tanımlanmaktadır.

Sosyal bilimlerde, siyasi ideoloji, belirli bir toplumsal hareketin, kurumun, sınıfın veya büyük bir grubun etik ideallerini, prensiplerini, doktrinlerini, mitlerini veya sembollerini açıklayan ve toplumun nasıl çalışması gerektiğini ve belirli bir toplumsal düzen için bazı siyasi ve kültürel bir plan sunan bir dizi fikirler bütünüdür. Siyasi ideoloji, gücün nasıl dağıtılması gerektiği ve hangi amaçlar için kullanılması gerektiği konularıyla ilgilenir. Bazı siyasi partiler belirli bir ideolojiyi sıkı bir şekilde takip ederken diğerleri genel olarak ilgili ideolojiler grubundan ilham alabilir, ancak belirli bir ideolojiyi açıkça benimsemezler. Bir ideolojinin popülaritesi, bazen çıkarları doğrultusunda hareket eden ahlaki girişimcilerin etkisiyle de ilgilidir. Siyasi ideolojilerin iki boyutu vardır: (1) hedefler: toplumun nasıl organize edilmesi gerektiği; ve (2) yöntemler: bu hedefe ulaşmanın en uygun yolu.

<span class="mw-page-title-main">Kâğıttan kaplan</span>

Kâğıttan kaplan, güçlü görünen fakat aslında zararsız olan objeleri tanımlamak için kullanılan Çince terim. Bu ifade, tehdit gibi görünen ama özünde etkisiz olan ve direnemeyen yapıları tanımlamak için kullanılır.

Bir İkiye Bölünür Çince: 一分为二), 1964 yılında Çin'de ortaya çıkan ideolojik tartışma ve politik slogan. Kavram, Vladimir Lenin'in Felsefe Defterleri adlı kitabı köken alır.

Bütünleşik milliyetçilik, Risorgimento milliyetçiliğine karşı bir milliyetçilik tipidir. Her ne kadar Risorgimento milliyetçiliği bir milletin liberal bir devlet kurma arayışına karşılık gelse de bütünleşik milliyetçilik bir ulus bağımsızlık kazandıktan ve halihazırda bir devlet kurduktan sonra ortaya çıkar. Nazi Almanyası ve Faşist İtalya, Alter ve Brown'a göre, bütünleşik milliyetçilik örnekleriydiler. Bütünleşik milliyetçilik karakteri gösteren bazı özellikler bireycilik karşıtlığı, devletçilik, radikal ekstremizm ve agresif yayılmacı militarizmdir.

<span class="mw-page-title-main">Çin sineması</span>

Çin sineması, Hong Kong sineması ve Tayvan sinemasıyla birlikte Çince sinemanın üç ayrı tarihi unsurlarından birini oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Eşitsiz anlaşma</span>

Eşitsiz anlaşma Çin'de; 19. yüzyıl ile 20. yüzyılın başında Batılı güçler tarafından askeri yenilgiyle uğradıktan sonra ya da bu güçler tarafından askerî eylem tehdidi yapıldığı durumlarda Çin'deki Çing Hanedanı ve Japonya'daki Tokugawa şogunluğu tarafından imzalanan anlaşma dizisine verilen isim. Bu terim aynı zamanda, aynı dönem boyunca Meiji Restorasyonu sonrası Japon İmparatorluğu'nun Kore'deki Joseon Krallığı'na karşı uyguladığı anlaşmalar için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Yirmi Bir Talep</span>

Yirmi Bir Talep, I. Dünya Savaşı sırasında Başbakan Ōkuma Shigenobu yönetimi altındaki Japon İmparatorluğu'nun 8 Ocak 1915 tarihinde Çin Cumhuriyeti hükûmetine gönderdiği bir dizi talep. Bu talepler, Japonya'nın Mançurya toprakları ve Çin ekonomisi üzerindeki kontrolünü büyük oranda geliştirmeye amaçladı ve hem Britanya hem de Amerika Birleşik Devletleri bu taleplere karşı çıktı. Nihai uzlaşmada Japonya kendisine az oranda kazanç sağladı, ancak hem Britanya hem de ABD'nin gözlerinde büyük oranda güven ve prestij kaybetti.

<span class="mw-page-title-main">Cantopop</span>

Cantopop, "Cantonese pop music" öbeğinin kısaltması; çoğunlukla Hong Kong'da yapılan, Kantonca dilinde söylenen popüler müzik tarzı. Bu ifade, müziğin yapımının ve tüketiminin bağlamını da içerir. 1970'lerde başlayan Cantopop, 1980'lerde ve 1990'larda kendi popülerliğinin zirvesine ulaştı, ancak 2000'lerde popülerliği yavaş yavaş azaldı. İlk kez 1974'te kullanılan "Cantorock" teriminden türeyen "Cantopop" terimi, kendisi ilk kez 1978'de kullanıldı. Zirvesi boyunca Çin, Tayvan, Vietnam, Güney Kore, Japonya, Singapur, Malezya ve Endonezya'ya yayılmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Batı karşıtlığı</span> Batı dünyasına veya insanlarına karşı nefret veya muhalefet

Batı karşıtlığı veya Atlantik karşıtlığı, Batı kültürü ve Batı dünyası ile ilişkili kurumlara karşı olumsuz bir tutumdur.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Moldova ilişkileri</span>

Çin-Moldova ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ile Moldova Cumhuriyeti devletleri arasındaki ikili ilişkileri kapsar. Çin'in Kişinev'de, Moldova'nın da Pekin'de büyükelçiliği var.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Japonya ilişkileri</span>

Çin-Japonya ilişkileri, Çin ile Japonya arasındaki ikili ilişkilerdir. İki ülke birbirinden coğrafî olarak Doğu Çin Denizi tarafından bölünmektedir. Tarih boyunca Japon dili, mimarisi, kültürü, mutfağı, dini, felsefesi ve hukuku derin bir Çinlileşme geçirdi. 19. yüzyılın ortasındaki Perry keşif seferi ile Japonya'nın Batı dünyası ile ticarî ilişkilere girmeye zorlanmasının ardından Japonya, 1868 yılı Meiji Restorasyonu boyunca kendisini etkin bir Batılılaşma sürecinden geçirtti ve Çing Hanedanı yönetimi altındaki Çin'i çağdışı bir medeniyet olarak algılamaya başladı. Bu dönemde, gerek I. ve II. Afyon Savaşı, gerekse Sekiz Devlet İttifakı'nın Boxer Ayaklanması'nı bastırmakta oynadığı rolden dolayı Çin, kendisini yabancı kuvvetlere karşı savunamaz hâle geldi. Japonya, Çin'in bu zayıflıklarından istifade önce Birinci Çin-Japon Savaşı, sonra da İkinci Çin-Japon Savaşı'nda Çin'e karşı istilâ yürüttü.