İçeriğe atla

Aşağı Sorbca

Sorbca ve Sırpça ile karıştırılmamalıdır.
Aşağı Sorbca
dolnoserbšćina, dolnoserbski
TelaffuzSlav dilleri telaffuz: [ˈdɔlnɔˌsɛrskʲi]
Ana dili olanlar Almanya
BölgeBrandenburg
Konuşan sayısı6.900  (2017)
Dil ailesi
Önceki formlar
Sorbca
  • Aşağı Sorbca
Yazı sistemiLatin
Resmî durumu
Resmî dilSorblar
Dil kodları
ISO 639-2dsb
ISO 639-3dsb
Glottologlowe1385[1]

Aşağı Sorbca (dolnoserbšćina), Brandenburg'un bir parçası olan Almanya'nın tarihi Niederlausitz eyaletinde, Doğu Almanya'da konuşulan bir Batı Slav azınlık dilidir.

Standart Aşağı Sorbca, iki Sorbca dilinden biridir, diğeri standart Yukarı Sorbca'dır. Aşağı Sorbca edebi standardı, Cottbus lehçesinin güneyli biçimine dayanarak 18. yüzyılda geliştirilmiştir.[2] Standartlaştırılmış lehçe, Yukarı Sorbca'dan yapısal olarak etkilenmiştir.[2]

Aşağı Sorbca, Brandenburg'daki Cottbus şehri içinde ve çevresinde konuşulur. Nesli tükenmekte olan bir dildir.[3] Bugün anadili olanların çoğu eski nesillerdir.

Fonoloji

Çift dilli yol işaret Cottbus, Almanya

Aşağı Sorbca'nın fonolojisi, özellikle Cottbus ve daha büyük yerleşim birimlerinde Almanca ile olan temastan büyük ölçüde etkilenmiştir. Köylerde ve kırsal alanlarda Almancanın etkisi daha az belirgindir ve telaffuz Slav dillerine daha benzemektedir.

Ortografi

Sorb alfabesi Latin alfabesine dayanır, ancak vurgu işaretleri ve yumuşatma işaretler kullanır.

Örnek

Aşağı Sorbca İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 1:

Wšykne luźe su lichotne roźone a jadnake po dostojnosći a pšawach. Woni maju rozym a wědobnosć a maju ze sobu w duchu bratšojstwa wobchadaś. (Bütün insanlar özgür, onur ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler, birbirlerine karşı kardeşlik anlayışıyla davranmalıdırlar.)[4]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, (Ed.) (2017). "Lower Sorbian". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History. 
  2. ^ a b Björn Rothstein, Rolf Thieroff (2010). Mood in the Languages of Europe (İngilizce). John Benjamins Publishing. ss. 376-377. ISBN 9789027205872. 23 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2020. 
  3. ^ Moseley, Christopher, (Ed.) (2010). Atlas of the World’s Languages in Danger (3. bas.). Paris: UNESCO Publishing. ISBN 978-92-3-104096-2. 5 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2020. 
  4. ^ "Omniglot". 3 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2020. 

Dış bağlantılar

Vikipedi
Vikipedi
Vikisözlük'te Kategori:Aşağı Sorbca ile ilgili tanım bulabilirsiniz.

Sözlükler

Çekçe-Aşağı Sorbca ve Aşağı Sorbca-Çekçe

Almanca-Aşağı Sorbca

Aşağı Sorbca-Almanca

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Slav dilleri</span> Hint-Avrupa dil ailesinin Baltık-Slav dilleri kolu

Slav dilleri, Slavların konuştuğu dillerin oluşturduğu dil ailesi. Hint-Avrupa dil ailesinin Baltık-Slav dilleri koluna mensup olan bu dil grubu diğer Hint-Avrupa dilleri ile akraba olmasına rağmen aralarında pek çok farklılık bulunmaktadır.

Altayca veya Altay Türkçesi, Türk dillerinin Sibirya grubunda yer alan bir dildir. Rusya içindeki Altay Cumhuriyeti'nin resmî dilidir. Altayca, 1948 yılına kadar Oyrot dili (ойрот) olarak adlandırılmıştır. Rusya'nın 2010 nüfus sayımı verilerine göre dil yaklaşık 55.000 kişi tarafından konuşulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sorblar</span> Batı Slavlarına dahil, Almanyada "resmi azınlık" statüsü taşıyan halk

Sorblar Batı Slavlarına dahil, Almanya'da "resmi azınlık" statüsü taşıyan halk. Almanya'nın Saksonya ve Brandenburg eyaletlerinde, Oberlausitz ve Niederlausitz bölgelerinde yoğun olarak yaşamaktadırlar. Devleti bulunmayan tek slav topluluğudur.

<span class="mw-page-title-main">Sorbca</span>

Sorbca, Slovakça, Çekçe ve Lehçe ile birlikte Batı Slav dilleri koluna dahil bir dildir. Almanya'nın doğusunda yaşayan yaklaşık 50.000 kişi tarafından konuşulur. Almancada eskiden "Wendisch" veya "Lausitzserbisch" isimleriyle de anılırdı. Aşağı Sorbca ve Yukarı Sorbca olmak üzere iki ayrı yazılı dile sahiptir. Ancak Aşağı Sorbca tarihe karışma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Aşağı Sorbca Lehçeye, Yukarı Sorbca ise Çekçeye yakındır.

<span class="mw-page-title-main">Niederlausitz</span> Avrupada bir coğrafi bölge

Niederlausitz Almanya'nın Brandenburg eyaletinin güneyinde coğrafi bölge. Saksonya eyaletinin kuzeydoğusunda yer alır. Batısında Polonya sınırı bulunur. Oberlausitz ve Niederschlesien'e komşudur. Merkezi Cottbus kentidir. Bölgede, Batı Slavları'na dahil bir etnik grup olan Sorblar yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Oberlausitz</span>

Oberlausitz büyük kısmı Almanya'nın Saksonya eyâletinde yer alan, ayrıca Brandenburg eyâleti ve Polonya'da bazı yerleşim yerlerini de kapsayan coğrafi bölge. Bölgede, Batı Slavları'na dâhil bir etnik grup olan Sorblar yaşamaktadır. Bautzen bölgenin eski başkentidir. Almanya ve Polonya arasında ikiye bölünen Görlitz-Zgorzelec ise en büyük kent konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Cottbus</span> Brandenburgda bağımsız şehir (Almanya)

Cottbus, Almanya'nın doğusunda kent. Brandenburg eyaletine bağlıdır. 164,28 km² yüzölçümüne sahiptir. Nüfusu, 31 Aralık 2019 itibarıyla 99.678 olarak tespit edilmiştir. Belediye Başkanlığı Holger Kelch tarafından yürütülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Domowina</span> Almanyadaki Sorb azınlığın kimliğini ifade edebilmesi dil, kültür ve geleneklerini koruyup geliştirme, teşvik ve yayma faaliyetleri yürütmek amacıyla kurulan sivil toplum kuruluşlarının çatı örgütü

Domowina, Almanya'daki Sorb azınlığın kimliğini ifade edebilmesi dil, kültür ve geleneklerini koruyup geliştirme, teşvik ve yayma faaliyetleri yürütmek amacıyla kurulan sivil toplum kuruluşlarının çatı örgütüdür.

Rozhlad, Sorb dilinde yayın yapan aylık kültür dergisi.

<span class="mw-page-title-main">Vendler</span> Cermen yerleşim bölgelerinin yakınında yaşayan Slavlar için kullanılmış tarihi bir isim

Vendler veya Wendler, Cermen yerleşim bölgelerinin yakınında yaşayan Slavlar için kullanılmış tarihi bir isimdir. Homojen bir insan grubuna değil, nerede ve ne zaman kullanıldığına bağlı olarak çeşitli insanlara, kabilelere veya gruplara atıfta bulunur.

Sorb alfabesi ISO temel Latin alfabesi temellidir, ancak akut aksan ve karon gibi aksanlar kullanır ve bu da onu Çek ve Polonya alfabelerine benzer hale getirir. Sorb alfabesi için standart karakter kodlaması ISO 8859-2'dir (Latin-2).

Yukarı Sorbca (hornjoserbšćina) bugün Saksonya'nın bir parçası olan tarihi Lusatia eyaletinde Sorblar tarafından Almanya'da konuşulan bir azınlık dilidir. Batı Slav dili altında Aşağı Sorbca, Çekçe, Lehçe, Slovakça ve Kaşupça ile birlikte gruplandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lausitz</span> Tarihi bölge

Lausitz Almanya ve Polonya arasında bölünmüş Orta Avrupa'da tarihi bir bölgedir. Bölge Sorb halkının yurdudur. Doğudaki Bóbr ve Kwisa nehirlerinden batıdaki Pulsnitz ve Kara Elster nedenlerine kadar uzanır, bugün Almanya'nın Saksonya ve Brandenburg eyaletlerinde ve ayrıca Batı Polonya'nın Aşağı Silezya ve Lubusz voyvodalıklarında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Batı Slavları</span>

Batı Slavları Slav halklarının Batı Slav dillerini konuşan bir alt grubudur. 7. yüzyılda ortak Slav topluluğundan ayrıldılar ve 8. ve 9. yüzyıllarda Orta Avrupa'da bağımsız devletler kurdular. Batı Slav dilleri 10-14. yüzyıllar arasında tarihsel olarak kanıtlanmış biçimlerine dönüştü.

Çoğu Avrupa dili Hint-Avrupa dil ailesine üyedir. 2018'le birlikte 744 milyonluk toplam Avrupa nüfusunun %94'ü bir Hint-Avrupa dilini ana dili olarak konuşmaktadır. Her biri 200 milyon konuşanla Latin, Cermen ve Slav dilleri Avrupalıların %90'ını oluşturarak en büyük grubu oluşturmaktadır. Daha küçük Hint-Avrupa dillerine Helenik, Baltık, Arnavutça, Hint-Aryan ve Kelt dilleri örnek verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Serbin, Texas</span>

Serbin, Amerika Birleşik Devletleri'nde güneybatı Teksas'ın Lee, bölgesinde lokal kültür özelliklerine sahip bir yerleşim bölgesidir. Austin'in yaklaşık 50 mil (80 km) doğusundadır. 1850'lerin ortalarında Sorb (Wendish) göçmenleri tarafından Teksas'da Low Pin Oak Settlement adıyla kurulmuştur. Bölge, 1860'tan önce Sorb dilinde "Sorp ülkesi" anlamına gelen Sırbin olarak değiştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sorb bayrağı</span>

Sorb bayrağı, Lausitz bölgesindeki Batı Slav Sorb halkı tarafından kullanılan ve Panslavizm renklerinden oluşan üç renkli bir bayraktır. 1842 yılında ilk kez Sorbların simgesi olarak kullanıldı. Bu bayrağı Panslavizm renklerini kullanan diğer bayraklardan ayırt etmek için 23 Mart 1848 tarihinde farklı Slav gruplarından temsilcilerin Berlin'de yaptığı buluşmada bu bayrağın renk düzeni mavi-kırmızı-beyaz olarak belirlendi. 1912'de Domowina, Sorbları temsil eden bir çatı organizasyonu olarak kuruldu. Nazi dönemi boyunca, 1935'te bayrak, 1937'deyse Domowina yasaklandı. Lausitz'in Sovyet ve Polonya işgâline girmesinden sonra, 17 Mayıs 1945'te bayrak ilk kez tekrar Domowina'ya yerleştirildi. Alman Demokratik Cumhuriyeti'nin bayrak yasalarında Sorb bayrağından hiç bahsedilmedi, lâkin Cottbus ve Dresden ilçe konseyleri, bayrağın özel günler ve resmî tatillerdeki kullanımını düzenledi.

<span class="mw-page-title-main">Sorabistik</span>

"Sorabistik", odak noktası Sorb dili ve edebiyatının olduğu akademik disipline verilen isim.

<span class="mw-page-title-main">Eva-Maria Chornakets</span>

Eva-Maria Chornakets ;, Lusatlı çocuk yazarı, editör ve oyun yazarıdır. Yukarı Sorbca, Aşağı Sorbca ve Almanca dillerinde eserler vermektedir.

Schleifer lehçesi, Schleife bölgesinde konuşulan Yukarı ve Aşağı Sorb dillerinin geçiş lehçesidir. Sorb lehçeleri arasında Schleifer lehçesi Muskau dialect en yakından akrabadır. Dil bölgesi doğuya komşudur. Bu iki lehçe Slavistler tarafından Yukarı Sorbca yerine Aşağı Sorbca olarak belirlenmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.