İçeriğe atla

Aşağı Mezopotamya

Aşağı Mezopotomya bölgesine ait harita.

Aşağı Mezopotamya,[1][2] Irak'ın tarihi bir bölgesidir. Orta Çağ'da sadece güney alüvyon ovasını kesin bir şekilde ifade eden Sawad[3] ve "Irak-ı Acem" olan Cibal'in aksine el-Irak el-Arabi ("Arap Irak'ı") olarak da biliniyordu.[4] Aşağı Mezopotamya, Sümer ve Babil'e ev sahipliği yapmıştır.[5]

Sınırlandırma

Orta Çağ Arap coğrafyacıları, Fırat üzerindeki Anbar'dan Dicle üzerindeki Tikrit'e uzanan bir hat üzerinde Irak ile Yukarı Mezopotamya (Cezire) arasındaki kuzey sınırını çizdiler, daha sonra Tikrit'ten batıya doğru uzanan bir hat olarak sınırı değiştirdiler böylece Fırat üzerindeki Anbar'ı geçerek Irak'a giden birkaç kasaba da sınıra dahil edildi.[6]

Coğrafya

Alüvyal bir ova Bağdat'ın kuzeyinde başlar ve Basra Körfezi'ne kadar uzanır. Burada Dicle ve Fırat birçok yerde ova seviyesinin üzerindedir ve bütün alan, iki nehrin kanalları ve kehriz ile iç içe geçmiş bir nehir deltasıdır. Selde nehirlerden beslenen aralıklı göller, Irak'ın güneydoğusunu da canlandırır. El-Kurne'deki iki nehrin birleştiği noktanın hemen yukarısında ve Dicle'nin doğusunda İran sınırının ötesine uzanan oldukça geniş bir alan (15.000 km2 veya 5.800 mil kare), Hamar Gölü olarak bilinen bataklıktır ve bu da yüzyıllarca süren sel ve yetersiz drenajın sonucudur. Çoğu kalıcı bataklık olsa da bazı kısımları kışın başlarında kurur ve diğer kısımları yalnızca büyük sel yıllarında bataklığa dönüşür.

Dicle ve Fırat nehrinin birleştiği yerin üzerindeki sular çok ağır silt yüklü olduğundan sulama ile oldukça sık su baskını, delta alanının çoğunda büyük miktarlarda siltli balçık bırakır. Rüzgarla taşınan silt, toplam tortu birikimine katkıda bulunur. Bir yüzyılda delta ovalarının yaklaşık yirmi santimetre kadar biriktiği tahmin edilmektedir. Bazı bölgelerde büyük seller, otuz santimetreye kadar çamur içeren geçici göllerde birikmeye neden olur.

Dicle ve Fırat ayrıca büyük miktarlarda tuz taşır. Bunlar da bazen aşırı sulama ve sel nedeniyle araziye yayılır.

Kaynakça

Özel
  1. ^ Masry, Abdullah Hassan (19 Eylül 2014). Prehistory in Northeastern Arabia - Abdullah Hassan Masry - Google Książki. ISBN 9781317848059. 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2018. 
  2. ^ "meso toc" (PDF). 11 Ekim 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2018. 
  3. ^ Le Strange 1905, s. 24.
  4. ^ Hitti, Philip K. (26 Eylül 2002). History of the Arabs. ISBN 9781137039828. 1 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2020. 
  5. ^ "Study" (PDF). maajournal.com. 9 Nisan 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  6. ^ Le Strange 1905, ss. 24–25.
Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Güneydoğu Anadolu Bölgesi</span> Türkiyenin güneydoğusundaki coğrafi bölgesi

Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Güneydoğu Torosların güneyinden Suriye sınırına kadar olan yerleri kaplar. Bölge doğu ve kuzeyden Doğu Anadolu Bölgesi, batıdan Akdeniz Bölgesi, güneyden Suriye ve kısa bir sınırla da Irak ile çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Mezopotamya</span> Dicle ve Fırat nehirleri arasında kalan bölge

Mezopotamya, Orta Doğu'da, Dicle ve Fırat nehirleri arasında kalan bölge. Mezopotamya günümüzde Irak, kuzeydoğu Suriye, Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve güneybatı İran topraklarından oluşmaktadır. Büyük bölümü bugünkü Irak'ın sınırları içinde kalan bölge, tarihte birçok medeniyetin beşiği olmuştur. Mezopotamya'da yer alan şehirler günümüzde sürekli gelişmektedir. Ayrıca bu bölgede bol miktarda petrol bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fırat</span> Türkiyeden başlayıp Basra Körfezine uzanan ırmak

Fırat, Güneybatı Asya'nın en uzun ırmağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gediz Nehri</span> Türkiyede bir nehir

Gediz Nehri, Anadolu'dan Ege Denizi'ne dökülen Büyük Menderes Nehri'nden sonra ikinci büyük akarsudur.

<span class="mw-page-title-main">Dicle</span> Türkiyeden Iraka akan ırmak

Dicle ırmağı, Fırat ırmağı ile birlikte Mezopotamya'yı oluşturan iki büyük nehirden en doğuda olanıdır. Türkiye'de bulunan Elazığ ilinin Sivrice ilçesinden doğan nehir, Irak boyunca akar ve Fırat'la birleşerek Şattülarap'ta Basra körfezine dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Illinois</span> Amerika Birleşik Devletlerinde eyalet

Illinois, Amerika Birleşik Devletleri'nin Ortabatı eyaletlerinden birisi. Başkenti Springfield'dır. En büyük kenti Şikago'dur. Illinois, ABD'nin en kalabalık beşinci, en büyük yirmi beşinci eyaletidir. Michigan Gölü'nün batısında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Menderes</span>

Büyük Menderes, Batı Anadolu'nun en büyük nehridir ve Menderes Havzası'nın ana sulama kaynağıdır. Kufi Suyu ve Banaz Çayı kollarının birleşmesiyle oluşur ve Ege Denizi'ne dökülür. Uzunluğu 548 km'dir. Büyük Menderes ovası bataklıkları kurutulduktan sonra Türkiye'nin en verimli alanlarından birisi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ova</span> düz coğrafi alan

Coğrafyada, ova genellikle alçak bölgelerde bulunan ama yanlış bilinenin aksine bazen yükseklerde de bulunabilen, akarsu alüvyonlarının oluşturduğu birikimli, düz bir arazi alanıdır. Ovalar vadiler boyunca veya dağların eteklerinde, kıyı ovaları ve yaylalar veya yayla ovaları olarak ortaya çıkar.

<span class="mw-page-title-main">Yeşilırmak</span> Karadeniz Bölgesinde nehir

Yeşilırmak, eskiden İris, Sivas'ın kuzeydoğusundaki Suşehri ilçesi sınırları içindeki Kösedağ eteklerinden doğan ve Samsun'un Çarşamba ilçesinden Karadeniz'e dökülen nehir. Hititler döneminde önemli bir nehir olan Yeşilırmak, Kumeşmaha olarak isimlendirilmiştir. Daha sonrasında, antik dönemde kendisine verilen ad ise İris'ti.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Ovası</span>

Adapazarı Ovası, Sakarya ilinin en büyük ovasıdır. Sakarya Irmağı'nın tektonik çöküntüyü alüvyonlarla doldurması ile oluşmuş tektonik bir ovadır. Adapazarı, Akyazı ve Hendek ilçelerinin bir kısmını kapsamaktadır. Bir diğer adı da Akova'dır. Aşağı Sakarya havzasında Sapanca Gölü ile Adapazarı'nın doğusunda yer alır. Doğuda Keremali Dağı'nın eteklerine dek uzanan Akova, Marmara Bölgesinin kuzeydoğusunda, Karadeniz Bölgesi sınırı içerisinde yer almaktadır. Coğrafi konumuyla Karadeniz Bölgesinin ve İç Anadolu Bölgesinin Marmara Bölgesine açılan kapısı durumunda bulunan ova, gelişmiş karayolu bağlantıları ve demiryolu ile önemli bir ulaşım ağı üzerindedir.

<span class="mw-page-title-main">Iğdır Ovası</span> Ermenistan ve Türkiyede bir ova

Iğdır Ovası Iğdır ilinde bulunan Aras Nehri boyunca yer alan tektonik kökenli bir çöküntü ovasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Seyhun</span> Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan ve Kazakistandan geçen bir akarsu

Seyhun veya Siriderya, Orta Asya'da bir nehirdir. Ceyhun nehri ile birlikte tarihi Maveraünnehir bölgesini oluştururlar.

Terme Ovası, Terme Çayı'nın, Samsun ilinde, Karadeniz kıyısında oluşturduğu alüvyal delta ovası. Çarşamba Ovasının doğu kısmını oluşturur. Adını merkezinde bulunan Terme yerleşmesinden almıştır.

Sınıraşan sular, bir ülkeden doğan başka ülke ile sınır oluşturan veya başka ülkeye akan sınıraşan sulardır. Ülke sınırlarında doğup, yine sınırlar içinde sona eren akarsulara milli/ulusal akarsu denilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Su seti</span>

Su seti ya da su bentleri set, Dyke, dolgu, floodbank veya stopbank uzatılmış bir doğal olarak meydana gelen sırt ve yapay olarak üretilen bir dolgu ya da duvar bu düzenler su seviyesi. Genellikle olduğu toprak ve genellikle paralel bir seyri için nehir onun içinde taşkın veya alçak kıyı boyunca.

Yana-İndigirka Ovası, Rusya'da, kuzey Sibirya'daki Uzak Doğu Federal Bölgesi'nde bulunan, bulunan büyük, alçak rakımlı bir alüvyon ovasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dicle-Fırat havzası</span>

Dicle-Fırat havzası Batı Asya'da Basra Körfezi'ne dökülen büyük bir nehir sistemidir. Başlıca nehirleri, daha küçük kolları ile birlikte Dicle ve Fırat'tır.

Nehrevan Kanalı Dicle'nin doğu kıyıları ve Diyala Nehri'nin aşağı kesimi boyunca orta Irak'ta Sasani ve erken İslami dönemlerin önemli bir sulama sistemiydi. 6. yüzyılda inşa edildi, Abbasi Halifeliği döneminde, Abbasi başkenti Bağdat için ana su kaynağına hizmet ederken, suladığı bölgeler şehrin ana ekmek kaynağı olarak hizmet ettiğinde zirveye ulaştı. 10. yüzyılın ortalarından itibaren yıkımı ve aşamalı olarak terk edilmesi, Abbasi Halifeliğinin düşüşünü yansıtmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye coğrafyası</span> Suriyenin coğrafi özellikleri

Suriye, Batı Asya'da, Arap Yarımadası'nın kuzeyinde, Akdeniz'in doğu ucunda yer almaktadır. Kuzeyde Türkiye, batı ve güneybatıda Lübnan ve İsrail, doğuda Irak ve güneyde Ürdün ile komşudur. Batıda sıradağlardan ve iç kesimlerde sarp bir alandan oluşur. Doğuda Suriye Çölü, güneyde ise Cebel el-Dürzi Sıradağları yer almaktadır. İlk bölge Fırat Vadisi tarafından ikiye bölünür. Fırat üzerinde 1973 yılında inşa edilen bir baraj, Suriye'nin en büyük gölü olan Esad Gölü adında bir rezervuar oluşturur. Suriye'nin en yüksek noktası Lübnan sınırındaki 2,814 metre yüksekliğindeki Hermon Dağı'dır. Nemli Akdeniz kıyısı ile kurak çöl bölgeleri arasında, ülkenin dörtte üçüne yayılan ve çöl boyunca esen sıcak ve kuru rüzgarları alan yarı kurak sarp bir bölge yer alır. Suriye'de toprakların yüzde 28'i ekilebilir, yüzde 4'ü kalıcı ürünlere ayrılmış, yüzde 46'sı çayır ve mera olarak kullanılırken sadece yüzde 3'ü orman ve ağaçlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Irak coğrafyası</span>

Batı Asya'da, Arap Yarımadası'nın kökünde yer alan bir devlet olan Irak, kuzeyde Türkiye, batıda Suriye ve Ürdün, güneyde Suudi Arabistan ve Kuveyt, doğuda İran ile komşudur.