İçeriğe atla

Ağrı Dağı Millî Parkı

Koordinatlar: 39°42′08.81″K 44°17′56.14″D / 39.7024472°K 44.2989278°D / 39.7024472; 44.2989278
Ağrı Dağı Millî Parkı
Türkiye üzerinde Ağrı Dağı Millî Parkı
Ağrı Dağı Millî Parkı
Ağrı Dağı Millî Parkı (Türkiye)
Harita
TürMillî Park
KonumAğrı, Iğdır
Yüzölçümü88.014 hektar
Açılış2004
DurumFaaliyette
Resmî siteAĞRI DAĞI MİLLİ PARKI
Büyük Ağrı ve Küçükağrı Dağı
Iğdır sınırındaki Meteor Çukuru
Doğubayazıt yakınlarında Nuh'un gemisinin kalıntısı olduğuna inanılan alan
Nesli tehlike altındaki Apollo kelebeği

Ağrı Dağı Millî Parkı, 2004 yılında, Ağrı dağı ve çevresindeki 88.014 ha alanda ilan edilen millî park. Nuh tufanı, Türkiye'nin en yüksek dağı ve en büyük buzulu, meteor çukuru, yaban hayatın çeşitliliği ile dikkat çeker.

Temel bilgiler

Alan, bitki ve hayvan tür zenginliği, peyzaj ilginçliği, volkanizma ile ilgili ilginç yer şekilleri, jeolojik özellikleri, sulak alanları, turizm ve dağcılık potansiyeli ile dikkat çeker. Millî park Türkiye, İran, Nahcivan, Ermenistan sınırlarının kesişim noktasındadır. Ağrı'nın Doğubayazıt, Iğdır'ın Aralık ve Karakoyunlu ilçeleri alan sınırındadır. Ağrı merkeze 100 km mesafededir. Avrupa ve Türkiye'nin en yükseği 5137 m'lik Ağrı Dağı ve 3898 m'lik Küçük Ağrı dağı park sınırlarında bulunur.

Görülmesi gereken yerlerden birisi de Buz Mağarasıdır. Mağara Küçük Ağrı dağının eteklerinde, Doğubayazıt'ın Hallaç köyüne 3 km uzaklıktadır. Halkın Buzluk adını verdiği mağaranın tavan ve duvarlarından damlayan sular donarak buz tabakaları oluşturur.[1]

Fiziksel özellikleri

Ağrı Dağı 4000 m'ye kadar 1. jeolojik zamanda oluşmuş bazalt kütleleri, bu yükseklikten sonra andezit lavlarıyla oluşmuş volkanik dağdır. Dağın zirvelerinde takke şekilli Türkiye'nin en büyük buzulu yer alır.[2] Zirvenin son 400 m'lik bölümünde gerçek buzul bulunur.

Millî park alanında kayalık alanlar, dağ bozkırları (200 m-4000 m), kuzey taraflarda çalı toplulukları (2000 m-2500 m), karla kaplı alanlar (4000 m+) bulunur. Yörede çoğunluğu mevsimlik olan dereler doğar. Malaryesin, Yakup Peygamber, Buzhane, Karahan ve Söhlü deresi çevrede bulunan akarsulardır. Dere yatağı çevrelerine yaylalar ve köyler kurulmuştur.[3]

Park içinde; Iğdır ili, Karakoyunlu ilçesi, Korhan yaylasında meteor sebebiyle oluştuğu kabul edilen çukur yer alır. 60 m derinlik, 35 m genişliğe sahiptir.[4] Yeni yapılan araştırmalarda çukurluğun karstik erime süreci sonucunda oluşmuş obruk olduğu tespit edilmiştir.[5]

Nuh'un gemisinin kalıntılarının bulunduğuna inanılan alan Doğubeyazıt yakınlarındadır. Telçeker ve Üzengili köyleri arasındaki alanda gemi silüetine benzer arazi yapısının geminin kalıntısı olduğuna inanılır. Alan doğal sit alanı ve açık hava müzesi olarak kontrol altına alınmıştır.[6]

Doğal yaşam

Parkta Türkiye'ye endemik bir tür olan Süphan kertenkelesi yaşar. Alpin kuş türü olan ur keklik ile sakallı akbaba alanda yaşayan diğer türlerdir. Üçü Ağrı Dağı'na ait olmak üzere 21 endemik çiçek bulunur. Endemik tür olan acem güzel esmeri (Erebia iranica dromulus) ile nesli tehlikede olan Apollo kelebeği yörede yaşayan kelebek türleridir.[7]

Park alanında bitki örtüsünü; ardıç, huş, gürgen, kafkas üçgülü, aküçgül, yabani fiğ, kırmızı üçgül, yabani yonca, tilki kuyruğu, koyun yumağı, yabani arpa,buğday ve çavdar oluşturur.[2]

Millî parkta görülen hayvan türleri şunlardır.: Ur keklik, çil keklik, kaya kekliği, çatal boynuzlu dağ keçisi, yaban koyunu, tavşan, tilki, kurt, yaban domuzu, vaşak, akbaba, kartal, doğan, şahin, engerek yılanı, sazan ve alabalık.[2]

Alanın kullanımı

Ağrı Dağı yürüyüş sporları ve dağcılık açısından önem taşımaktadır. Olta balıkçılığı, yamaç paraşütü, fotoğrafçılık amacıyla gelen turistleri ağırlamaktadır.[3]

Galeri

Kaynakça

  1. ^ "Buz Mağarası". agrikulturturizm.gov.tr. Erişim tarihi: 9 Aralık 2014. []
  2. ^ a b c "AĞRI DAĞI MİLLİ PARKI". bolge13.ormansu.gov.tr. 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2014. 
  3. ^ a b "Ağrı Dağı" (PDF). kuzeydoga.org. 31 Ocak 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2014. 
  4. ^ Kültür ve Turizm Yönleriyle Iğdır, Ziya Zakir Acar
  5. ^ "Meteor çukuru değil obruk çıktı!". milliyet.com.tr. 13 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2014. 
  6. ^ "Nuh'un Gemisi". Gezilecek Yerler. tanitma.gov.tr. 14 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2014. 
  7. ^ "Ağrı Dağı Milli Parkı". kesfetmekicinbak.com. 9 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ağrı Dağı</span> Türkiyenin en yüksek dağı

Ağrı Dağı, 5.137 metrelik rakımıyla, Türkiye'nin en yüksek dağıdır. Ağrı Dağı, Türkiye'nin doğu ucunda, İran'ın 16 kilometre batısında ve Ermenistan'ın 32 kilometre güneyindedir.

Türkiye'deki millî parklar listesi, Türkiye'de bulunan millî parkların derlendiği listedir. Türkiye'de millî park kavramı ilk kez Selahattin İnal tarafından gündeme getirilmiş, "doğa koruma alanlarının millî park statüsü taşıması gerektiği ve doğal güzellik ile turistik potansiyel kıstaslarına göre belirlenmesi gerektiği" savunulmuştur. Kavram, 31 Ağustos 1956 tarihinde kabul edilen Orman Kanunu'nun 25. maddesinde yer bularak ilk kez yasal düzlemde yer almıştır. Kanunla millî parkların sorumluluğu kendisine verilen Orman Genel Müdürlüğü, gerekli gördüğü ormanlık bölgelerin fauna ve florasının korunması şartıyla bilimsel ve halka açık spor ile mesire alanı olarak kullanılması amaçlarıyla herhangi bir bölgeyi millî park ilan etmekle yetkili kılınmış, iki yıl sonra kurulan Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ile görev bu kuruma devredilmiştir. 1983 yılına kadar yalnızca orman örtüsüne sahip olan yerler millî park dâhilinde değerlendirilirken 9 Ağustos 1983 tarihinde kabul edilen Millî Parklar Kanunu ile ormanlık olmasa bile tarihî, turistik ya da kültürel değeri haiz alanların da millî park ilan edilmesi sağlanarak tabiat parkı, tabiat koruma alanı, tabiat anıtı gibi yeni koruma statüleri tesis edilmiştir. Kanunun güncel hâline göre Tarım ve Orman Bakanlığı tasarrufunda olan millî park alanlarının belirlenmesi bu bakanlığın yanı sıra imar konularında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ve tarihî ile turistik konularda Kültür ve Turizm Bakanlığının görüşleri alınarak sağlanmakta olup cumhurbaşkanlığı kararnamesinin yayımlanmasıyla resmiyete kavuşmaktadır.

Laguna San Rafael, Şili'nin Aysen Bölgesi'nde bir milli park.

<span class="mw-page-title-main">Soğuksu Millî Parkı</span> Milli Park (02.0003)

Soğuksu Millî Parkı, Ankara'nın Kızılcahamam ilçesinde yer alan ve 19 Şubat 1959'da kurulan bir millî parktır. Ankara şehir merkezine 80 kilometre uzaklıktadır. Parkın volkanik bölge olmasından dolayı, çevresindeki sıcak ve soğuk su kaynakları kaplıca olarak değerlendirilmektedir. Parkın yüksekliği 1.030-1.800 m (3.380-5.910 ft) arasında değişmektedir. Arhut Tepesi 1.789 m (5.869 ft) ve Tolubelen Tepesi 1.776 m (5.827 ft) ile parkın en yüksek zirveleridir.

<span class="mw-page-title-main">Los Glaciares Ulusal Parkı</span> Arjantinin Patagonya bölgesinde bulunan bir ulusal park.

Los Glaciares Ulusal Parkı Arjantin'in Patagonya bölgesinde Santa Cruz eyaletinde bulunan ulusal parktır. 726.927 hektar (7.27 km2) bir alanı kaplamaktadır. Arjantin'in en büyük ikinci ulusal parkıdır. 11 Mayıs 1937'de kurulan park, Macellan subpolar ormanlarına ve Patagonya bozkırlarının biyoçeşitliğine sahiptir. 1981 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası Listesi'ne alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hamsilos</span> Tabiat Parki (05.01.0020)

Hamsilos; Sinop il sınırları içinde, Türkiye'nin en kuzey ucunu oluşturan İnceburun üzerinde bulunan bir koy. Deveci Deresi'nin ağız kısmından karaya doğru 300-400 metrelik deniz girintisidir.

<span class="mw-page-title-main">Karatepe-Aslantaş Millî Parkı</span>

Karatepe-Aslantaş Millî Parkı, 1958 yılında Akdeniz Bölgesi’nde, Osmaniye İlinin Kadirli İlçesine 22 km uzaklıkta ve Ceyhan Nehrinin kenarında kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Munzur Vadisi Millî Parkı</span>

Munzur Vadisi Millî Parkı, Tunceli ve Ovacık arasında uzanan Munzur Vadisi'nde, 42.000 hektarlık bir alandır. 1971 yılında millî park olarak ilan edilmiştir. Bu bölgenin millî park olarak ilan edilmesinde, başta akarsu kaynakları ve gözeler olmak üzere, zengin doğal veriler, endemik bitki türleri ve yöreye özgü hayvan türleri ile zenginleşen bitki örtüsü ve yaban hayvan varlığıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dedegöl Dağı</span>

Dedegöl Dağı, Isparta'nın doğusunda Yenişarbademli ilçesi sınırı içerisinde 2.992 m. yüksekliğiyle Isparta ilinin en yüksek dağıdır. Anamas Dağı olarak da bilinmektedir. Bilinen 15 km uzunluğuyla Türkiye'nin en uzun mağarası olan Pınargözü Mağarası da bu dağ içerisinde yer alır. Dedegöl Dağı, Batı Toroslar orojenik kuşağı içinde yer alan ana hatlarıyla güneyden kuzeye ve kuzeybatıya doğru uzanış gösteren en yüksek noktası 2992 m olan bir dağdır. Kuzey güney doğrultusunda yaklaşık 12 km uzunluğa, doğu-batı doğrultusunda ise 5–6 km genişliğe sahiptir. Doğa Derneği'nin yayınladığı Önemli Doğa Alanları araştırmasına göre Dedegöl Dağları'nın sınırları doğuda Beyşehir Gölü, kuzeyde Belceğiz köyü ve Sarıidris beldesi, batıda Aksu ilçesi ve güneyde Emerdin Dağı ile Köprüçay Vadisi'nden oluşmaktadır. Dedegöl Dağı, tektonik olarak Türkiye'nin en aktif alanlarından biri olan “Isparta Açısı” içinde, bu alanının doğu kesiminde yer almaktadır. Dağın en yüksek noktası Dedegöl Tepe zirvesidir. Kartal Tepe, Karçukur Tepe dağın diğer yüksek tepeleri arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Dilek Yarımadası-Büyük Menderes Deltası Millî Parkı</span> Türkiyede bir milli park

Dilek Yarımadası - Büyük Menderes Deltası Millî Parkı, Aydın il sınırları içinde Dilek Dağı'nın Ege Denizi'ne uzandığı son noktada yer alan millî parktır. 27.675 hektarlık bir alana sahiptir. Bu alanın 10.985 hektarı 19.05.1966 yılında Millî Park ilan edilen Dilek Yarımadasına, 16.690 hektarı 1994 yılında Millî Park ilan edilen Büyük Menderes Deltasına aittir.

<span class="mw-page-title-main">Kazdağı Millî Parkı</span> milli park

Kazdağı Millî Parkı, Balıkesir, Edremit'te yer alan doğa temalı millî parktır. Marmara ve Ege bölgeleri arasında sınır oluşturan Kazdağı'ndan ismini alır. Bulunduğu geçiş iklimi ve yakın bölgedeki tek yüksek dağ olması ayrıca Biga Yarımadası'nda doğu-batı doğrultusunda uzanan dağın, yer yer en bilineni Şahinderesi Kanyonu olmak üzere, ırmaklar tarafından açılan kanyonlarla parçalara ayrılmış yapısı, deniz ile dağ ikliminin birbirine karışmasına olanak veren şartlar yaratmıştır. Tüm bu özel şartlar, bölgeyi endemik türler açısından zengin bir hale getirmiştir. Kazdağı Göknarı bu endemik türlerin başında yer alır. Bunun dışında dağda 77 tane Türkiye'ye özgü tür tespit edilmiştir. Bu türlerin 29, Kazdağı Göknarı gibi sadece bu dağda yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Küçükağrı Dağı</span> Türkiyede dağ

Küçükağrı dağı, Ağrı Dağı'nın güneydoğusunda yer alan 3896 m yüksekliğindeki stratovolkanik dağ. Doğubayazıt ilçe sınırlarında yer alan dağın doğu yamacından Türkiye-İran sınırı geçer.

<span class="mw-page-title-main">Kaçkar Dağları Millî Parkı</span>

Kaçkar Dağları Millî Parkı büyük bölümü Rizenin Çamlıhemşin ilçesinde, bir bölümü Erzurum ve Artvin illerine uzanan millî park. 51.550 hektarlık mili park Fırtına Deresi ile Hemşin Deresi arasında yer alan Kaçkar Dağları üzerinde kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Güllük Dağı Millî Parkı</span>

Güllük Dağı (Termessos) Millî Parkı, Antalya ilinde 1970 yılında, 6.702 hektarlık alan üzerinde kurulan mili park. Toros dağlarının eteklerinde, Korkuteli ilçe sınırlarında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Ilgaz Dağı Millî Parkı</span>

Ilgaz Dağı Millî Parkı, Batı Karadeniz bölümünde Kastamonu ve Çankırı illerinde, Ilgaz Dağları üzerinde 1976 yılında kurulmuş millî park.

<span class="mw-page-title-main">İğneada Longoz Ormanları Millî Parkı</span> Milli Park

İğneada Longoz Ormanları Millî Parkı, Marmara bölgesi, Kırklareli ili, Demirköy ilçesinde, 3.155 ha alanda, 2007 yılında kurulan millî park.

<span class="mw-page-title-main">Marmaris Millî Parkı</span> Muğla ilinde milli park (02.0029)

Marmaris Millî Parkı, Marmaris ve Köyceğiz ilçelerinde 29.206 hektar alanda, 1996 yılında kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sarıkamış-Allahuekber Dağları Millî Parkı</span>

Sarıkamış-Allahüekber Dağları Millî Parkı, Erzurum ve Kars illeri sınırları içinde, 22.519 hektarlık alanda 2004 yılında kurulmuş millî park. Binlerce Osmanlı askerinin öldüğü başarısız Sarıkamış Harekâtı, yaban hayatı zenginliği ve Sarıçam yayılışı Millî parkın temel özelliklerini oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Retezat Millî Parkı</span>

Retezat Milli Parkı, Romanya'nın Hunedoara ilindeki Retezat Dağları'nda bulunan bir koruma alanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Domogled-Valea Cernei Millî Parkı</span>

Domogled-Valea Cernei Milli Parkı, Romanya'da Caraş-Severin, Gorj ve Mehedinţi illerinin idari topraklarında bulunan bir koruma alanıdıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.