İçeriğe atla

Ağdam (rayon)

Ağdam Rayonu
Rayonun Azerbaycan'daki konumu
MerkezAğdam
BaşkanVagif Hasanov
Alan1.154 (km2)
Nüfus197.700
Nüfus yoğunluğu150 (kişi/km2)
Plaka kodu02
Telefon kodu192
Posta koduAZ 0200
Web sitesiagdam-ih.gov.az/index.html

Ağdam Rayonu veya Akdam[1] (Azerice: Ağdam rayonu), Azerbaycan'da rayon. İdari merkezi Ağdam şehridir. 1993 yılında Ermenistan Silahlı Kuvvetleri'nin desteğindeki[2] Ermeni güçler tarafından bir kısmı işgal edilmiştir. İşgal sonradı rayonun merkezi, Ağdam şehrinden geçici olarak Kuzanlı köyüne alınmıştır.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın imzaladığı ve 27 Eylül 2020'de başlayan İkinci Dağlık Karabağ savaşını sona erdiren anlaşmasına göre, Ermeni kuvvetleri, Ağdam şehri dahil, Ağdam rayonunun işgal altındaki kesiminden çekilmesi sonrası rayon, 20 Kasım 2020 tarihinde Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri tarafından geri alındı.[3][4]

Kasabaları ve köyleri

Əliağalı,Guzanlı, İmangulubeyli, Çullu, Eyvazlı, Üçoğlan, Alıbeyli, Küçüklü, Usublu, Ballar, Baharlı, Ortakışlak, Büyükbeyli, Karadağlı, Rızalar, Evoğlu, Zengişalı, Mahrızlı, Efetli, Hacımammadli, İsalar, Küdürlü, Hasançobanlı, Hacıturalı, Kahramanbeyli, Mammadbağırlı. Çimenli, Şükürağalı, Saraclı, Hındırıstan, Sarıçoban, Dadaşlar, Kelbehüseyinli, Paşabeyli, Yüzbaşılı-I, Yüzbaşılı-II, Baharlı, Beybabalar, Baş Gervend, Orta Gervend, Ayak Gervend, Çıraklı, Ahmetağalı, Mireşelli, Kolkışlak, Nemirli, Tazekend, Merzili, Ergi, Şahbulag, Papravend, Boyahmetli, Abdal, Gülablı, Pirzatlı, Pirecamal, Hırıdlı, Seyidli, Zarıslı, Boyahmetli, Yusufcanlı, Şelli, Etyemezli, Nevruzlu, Şıhbabalı, Saybali, Bağbanlar, Kalayçılar, Gulluce, Paprevent, Suma, Ilixci, Sotlanli,

Coğrafî konumu

Rayonun rölyefi genel olarak düzlük, kısmen alçak dağlıktır. Bölgede geniş yer tutan Karabağ düzlüğünün rakımı güneybatıdan kuzeydoğuya doğru azalmaktadır. Arazide kireç taşı, çimento hammaddesi, çakıl, taş ve kum yatakları vardır. Rayon arazisinde Xaçın, Kötel ve Karkar nehirleri akmaktadır.

Ağdam rayonu, Dağlık Karabağ'ın doğudan giriş kapısı konumundadır. Birinci Karabağ Savaşı süresince stratejik konumuyla rayon Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri'nin en önemli üssü rolünü üstlenmiş, uzun bir süre ermeni saldırı ve tehdidlerine direnmiştir. Fakat Temmuz 1993'te rayonun merkezi Ağdam şehrinin düşmesi Azerbaycan tarafında büyük bir hayal kırıklığı ve motivasyon kaybına neden olmuş, Dağlık Karabağ civarındaki diğer rayonların da bir birleri ardınca işgal edilmesine yol açmıştır.

İktisadî karakteri

Rayon ekonomisinin temelini gıda, hafif sanayi ve tarım ekonomisi: pamukçuluk, tahılcılık, üzümcülük, ipek böcekciliği, hayvancılık teşkil etmektedir. Rayonda et kombinası, yağ-peynir, konserve, tezgâh makinaları ve birkaç şarap fabrikaları, ipek böceği fabrikası, halı fabrikası, mekanik taş ocağı, ekmek fırını, tavukçuluk fabrikası, mali hizmet tesisi ve sair müesseseler vardı.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Ağdam (rayon) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ Çandar, Cengiz (25 Ocak 2002). "Dağlık Karabağ ve sorunlu Kafkas üçgeni". Yeni Şafak. 17 Mayıs 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2008. 
  2. ^ Ambrosio, Thomas (2001). Irredentism: Ethnic Conflict and International Politics (İngilizce). Greenwood Publishing Group. s. 150. ISBN 0-275-97260-7, ISBN 978-0-275-97260-8. 14 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2009. Convincing evidence points also to the direct engagement of Armenian (from the Republic of Armenia) armed forces in the fighting, and to their continued regular stationing in Karabagh 
  3. ^ "Обнародован текст заявления Алиева, Пашиняна и Путина о прекращении войны в Карабахе". www.kommersant.ru (Rusça). 10 Kasım 2020. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2020. 
  4. ^ "Dağlık Karabağ anlaşması sonrası Türkiye'nin rolü ne olacak?". BBC News Türkçe. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ</span> Güney Kafkasyada bölge

Dağlık Karabağ, Güney Kafkasya'da, Küçük Kafkas Sıradağları'nda Azerbaycan'a ait ancak uzun yıllar Ermeni işgali altında kalmış tarihi bölge. 2020 yılında Dağlık Karabağın bir bölümü 2. Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Azerbaycan tarafından geri alınırken kalan kısmı Rus barış güçleri denetiminde Ermeni kontrolünde bırakan 10 Kasım 2020 tarihli ateşkes anlaşması ile Ermenistan hükûmeti yenilgiyi resmen kabul etmiştir. Günümüzde Anti Terör Operasyonu sonrası Ermeni kontrolünde kalan kısımlar da Azerbaycan kontrolüne geçmesiyle bölgenin tamamı Azerbaycan hakimiyeti altındadır. 2. Dağlık Karabağ Savaşı sonrası, 90'lı yılların başında bölgeden zorla göç ettirilen Azerbaycanlıların dönüşü peyderpey sağlanırken aynı savaş ve 2023 yılındaki Anti Terör Operasyonu sonrası bölgede yaşayan Ermenilerin neredeyse hepsi Ermenistan'a göç etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Füzuli (rayon)</span> Azerbaycan rayonu

Füzuli Rayonu, Azerbaycan'da rayon olarak adlandırılan birinci derece idari bölüm.

<span class="mw-page-title-main">Cebrayıl (rayon)</span>

Cebrayıl Rayonu, Azerbaycan'da rayon olarak adlandırılan birinci derece idari bölüm. İdari merkezi Cebrayıl şehridir. 4 Ekim 2020'de Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri tarafından Ermeni işgalinden kurtarılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hocalı (rayon)</span>

Hocalı Rayonu, Azerbaycan'da rayon (il) olarak adlandırılan birinci derece idarî bölümlerden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Laçın (rayon)</span>

Laçın Rayonu, Azerbaycan'da rayon olarak adlandırılan birinci derece idarî bölümlerden birisidir. Rayonun merkezi Laçın şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Kubadlı (rayon)</span> Azerbaycanda il

Kubadlı Rayonu veya Kubatlı, Azerbaycan'da rayon olarak adlandırılan birinci derece idarî bölüm. Idari merkezi Kubadlı şehridir. 31 Ağustos 1993'ten itibaren Ermenistan Silahlı Kuvvetleri'nin işgali altındadır ve de facto Dağlık Karabağ Cumhuriyetini kuran Ermeniler, bu rayonu Kaşatag ilinin bir parçası olarak yönetmiştir. 25 Ekim 2020'de Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri rayonun merkezi olan Kubadlı Şehrini işgalden kurtarmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Zengilan (rayon)</span> Azerbaycanın birinci derece yönetimsel bölgelerinden birisi

Zengilan Rayonu, Azerbaycan'da rayon olarak adlandırılan birinci derece idarî bölümlerden Zengilan rayonu 20 Ekim 2020'de Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri tarafından Ermeni işgalinden kurtarılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hocavend (rayon)</span> Azerbaycanda bir İlçe

Hocavend, Azerbaycan'nın bir rayonu. Merkezi Hocavend şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Terter (rayon)</span>

Terter -, Azerbaycan'da rayon. Merkezi Terter şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Kelbecer (rayon)</span> Azerbaycanda rayon

Kelbecer Rayonu, Azerbaycan'da rayon olarak adlandırılan birinci derece idari bölümlerden birisidir. 8 Ağustos 1930 tarihinde rayon statüsü almıştır. 1992 yılında Azerbaycan parlamentosunun kararıyla eski Ağdere (Mardakert) rayonunun 20 köyü Kelbecer rayonuna katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> 1988-1994 yılları arasında Karabağ bölgesinde Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanmış askeri bir çatışma

Birinci Dağlık Karabağ Savaşı, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmasını isteyen Ermeniler ile bunu kabul etmeyen Azeriler arasında başlayan ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Azerbaycan ile Ermenistan arasında çatışmaya dönüşen Şubat 1988-Mayıs 1994 tarihleri arasında süren savaştır. Savaş öncesinde ve etnik çatışmaların sıcak savaşa dönüşmesi sonrasında Sumqayıt Pogromu, Kirovabad Pogromu, Bakü Pogromu gibi pogromlar, Hocalı Katliamı, Malıbeyli ve Kuşçular Katliamı ve Maragha Katliamı gibi katliamlar yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mardakert Rayonu</span> Dağlık Karabağ Özerk Oblastına bağlı eski rayon

Ağdere Rayonu veya eski adlarıyla Cerabert Rayonu ve Mardakert Rayonu, Azerbaycan'da rayondur. 1930-1991 yılları arasında Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'na bağlı idi. 1992-2023 yılları arasında sınırları içerisinde Azerbaycan'ın Kelbecer, Terter ve Ağdam rayonları bulunmakta idi.

<span class="mw-page-title-main">Hadrut</span> Azerbaycanın Hocavend ilinde kasaba

Hadrut, Azerbaycan'da Hocavend rayonuna bağlı kasaba. Eski adı "Ağoğlan" olan kasabanın adı Farsça'da "iki çayın arası" demektir. Sovyetler Birliği döneminde oluşturulan Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nda Hadrut rayonunun merkeziydi. Bu rayon, Azerbaycan'ın bağımsız olup bölgemin özerkliğini sonlandırmasıyla lağvedilerek Hocavend rayonuyla birleştirilmiştir. Hadrut da bu kapsamda Hocavend rayonuna bağlı bir kasaba olmuştur. 1993'ten itibaren bölge Ermenistan Silahlı Kuvvetleri'nin desteğindeki Ermeni güçlerinin işgalindeydi. 2. Karabağ Savaşı sırasında, 9 Ekim 2020'de, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri tarafından geri alındı.

<span class="mw-page-title-main">Martuni</span>

Martuni, de facto Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, kendini feshetmeden önce Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin illerinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Monte Melkonyan</span> Ermeni asıllı ASALA üyesi (1957-1993)

Monte Melkonyan, Karabağ Savaşı sırasında Ermenistan Silahlı Kuvvetleri'nin desteğindeki Ermeni güçlerin komutanı ve 1980'li yıllarda ASALA silahlı terör örgütünün liderlerinden biri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Füzuli</span> Azerbaycanda şehir

Füzuli, Azerbaycan Cumhuriyeti'nde bir şehirdir. Füzuli Rayonu'nun idarî merkezidir. 1993'te Ermenistan Silahlı Kuvvetleri tarafından işgal edilmiş ve Varanda (Վարանդա) adı konulmuştur. Daha sonra 2020 yılında İkinci Karabağ Savaşı ile yine Azerbaycan kontrolüne geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kelbecer</span> Azerbaycanda şehir

Kelbecer Azerbaycan'da bir şehir.

<span class="mw-page-title-main">Ağdam</span> Azerbaycanda bir şehir

Ağdam veya Akdam - Azerbaycan'da şehir. Ağdam Rayonu'nun idari merkezidir. Bakü'den 365 km uzaktadır.

Kuzenli Olimpik Kompleks Stadyumu, Azerbaycan'ın Ağdam rayonunda yer alan stadyumlardan biridir. 2000 kişi kapasiteli stadyuma Karabağ kulübü ev sahipliği yapmaktadır. Stadyum, Ağdam şehrinin Ermeni kuvvetleri tarafından 1993 yılında işgal edilmesi sonrası rayonun geçici merkezi ilan edilen Kuzanlı köyünde inşa edilmiştir.

Horadiz Azerbaycan'ın Füzuli Rayonu'nda İran sınırında bulunan bir şehir ve belediyedir. Azerbaycan SSC döneminde Bakü'yü, Nahçıvan'a bağlayan ancak SSCB'nin dağılması sonrası bir kısmı Ermenistan sınırları içinde kalan ve bir kısmı da Dağlık Karabağ'ın Ermeni işgali altındaki dönemde işlevsiz kalmış olan Alat-Culfa Demiryolu hattı üzerinde bulunur. Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında 24 Ekim 1993'ten 5 Ocak 1994'e kadar Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri tarafından Horadiz Operasyonu'yla geri alınana kadar Ermenistan ve Karabağ birlikleri tarafından işgal edildi. Horadiz, 23 Ekim 2007'de şehir statüsü aldı. 23 Ağustos 1993 tarihinden 17 Ekim 2020 tarihine kadar Füzuli şehrinin Ermeni işgali altında olması nedeniyle bu süre zarfında Füzuli Rayonu'nun geçici merkezi olmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.