İçeriğe atla

Ağa Han Davası

Ağa Han Davası, Bombay'a 1846 yılında gelen ve İranlı bir soylu olan Nizârîler'in 46ncı İmâmı I. Ağa Han ile Bombaylı Hocalar'dan I. Ağa Han'a muhalif olan önderler arasında 1866 yılında çıkan bir arazi ihtilâfı ile alâkalı olan davadır.[1]

Makale serilerinden
sembol:ismaili arslan
İmân (Bâtınîlik-İsmaililik)
İsmâ‘ilî İmâmet dizgeleri
İsmaililik - i'tikadı yapıtaşları
Yedi Esâs
Ehl-i Abâ ve İmâmet nesli
İsmaililik Tarihi
Önemli Dâîler
Nizârî-İsmaili Devleti ve Elemût – Belde’t-ûl’İkbâl
Şi‘î Mezhepler

İddianâme

Bombay Yüksek Mahkemesi.

Muhalif önderler I. Ağa Han'ın kendileri üzerindeki yetki ve otorite iddialarını onun aslen bir Hoca olmadığı ve Hocalar'ın eskiden beri hep Sünni oldukları gerekçesiyle reddetmişlerdir.[2]

Dava kararı

Mahkemenin yargıcı Joseph Arnould ise 25 gün süren bir incelemeden sonra Hocalar'ın aslen Şiî-Nizârîler[3] olduklarına hükmederek, onları temsil etme yetkisini I. Ağa Han'a vererek davayı I. Ağa Han leyhine neticelendirmişti.[1]

Sonuçları

İngiliz yargıç Arnould’un bu kararı ile I. Ağa Han 1881 tarihindeki ölümüne kadar Hocalar'ın mutlak temsilcisi olarak kaldı.[1]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ a b c Hirji, Zulfikar (2011). The Socio-Legal Formation of the Nizari Ismailis of East Africa, 1800 1950 in A Modern History of the Ismailis, ed. Daftary, Fahrad, 135
  2. ^ Asani, Ali (2011). From Satpanthi to Ismaili Muslim: The Articulation of Ismaili Khoja Identity in South Asia in A Modern History of the Ismailis, ed. Daftary, Fahrad, 106
  3. ^ Purohit, Teena (2012). The Aga Khan Case: Religion and Identity in Colonial India, 5

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Ali Cinnah</span> Pakistanın kurucusu olarak görülen siyasetçi (1876-1948)

Muhammed Ali Cinnah, Pakistanlı 20. yüzyıl hukukçusu, politikacısı ve devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Sabbah</span> Nizârî–İsmaili Devletinin ve Haşhaşî fedai tarikatının kurucusu ve ilk lideri (1050–1124)

Hasan Sabbah, Nizârî-İsmaili Devleti'nin ve Haşhaşî fedai tarikatının kurucusu ve ilk lideridir. Şii mezhebine bağlı olan İsmaililik alt mezhebindendir.

<span class="mw-page-title-main">İsmaililik</span> İslâmın Şiilik koluna bağlı bir mezhep

İsmâilîlik, adını İsmâil b. Ca'fer es-Sâdık'tan alan Şii mezhebi.

<span class="mw-page-title-main">Alamut Kalesi</span> Haşhaşîler tarikatının merkezi olan kale

Alamut Kalesi, ya da Elemût – Belde't-ûl'İkbâl ; Nizârî-İsmaili Devleti'nin ve Haşhaşîler tarikatının yönetim merkezi konumunda olan ve Hazar Denizi güneyinde, İran'ın Kazvin şehri sınırları içerisinde yer alan bir kaledir. Kelime mânâsı olarak "Kartal Yuvası" anlamına gelmektedir. Rivayete göre Cüstânîler kralı Veşudan İbn-i Cüstan tarafından inşa ettirilmiştir. Ebced hesabına göre ise "Elemût", Hicrî 483 yılına tekâbül etmektedir ki, bu sayı da kalenin tarikat kurucusu Hasan Sabbah tarafından zaptedildiği yıla karşılık gelmektedir. Alamut Kalesi, Hasan bin Sabbah tarafından fethedilene kadar Cüstânîler'in denetimi altında kalmıştır. Hasan Sabbah'ın eline geçen kale, Haşhaşiler'in karargâhı hâline gelmiştir. Kale, 1256 yılında, Bağdat İşgali'ne giden Hülâgû Han komutasındaki Moğol ordusu tarafından Haşhaşiler'i yok etmek amacıyla ele geçirilmiş ve kalede bulunan neredeyse tüm Haşhaşiler öldürülmüştür. Kale tahrip edilmiş, içinde bulunan ünlü kütüphanesi de yakılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">III. Ağa Han</span> Nizarî İsmailîlerinin 48. imamı

III. Ağa Han, asıl adı Sultan Sır Muhammed Şah, Şiiliğin Nizari İsmaili tarikatının imamı, II. Ağa Han'ın tek oğlu olan III. Ağa Han 1885'te babasının yerine geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nizarîlik</span> Şii İslamın bir kolu

Nizârîlik, İslam'ın Şia mezhebi olan İsmâilîyye mezhebinin alt kollarından biridir.

İmâmet ya da İmâmîlik İslam'ın bir kolu olan Şiiliğin temel ilkelerinden birisidir. Sünnilik imâmeti imanın esaslarından biri olarak saymaz.

Keysanîlik (Dörtçüler), Şiîlik'te Mehdî kavramını ortaya atarak ilk defa İmam unvanını kullanan; Ali bin Ebu Talib'den sonra sırası ile Hasan bin Ali, Hüseyin bin Ali ve dördüncü İmâm olarak da Ali bin Hüseyin (Zeyn el-Âb-ı Dîn)’in yerine Ali bin Ebu Talib’in Bânû Hânife Kâbilesi mensûbu Havlet bint Câ'fer’den olan oğlu Muhammed bin Hânifîyye'nin imâmlık ve Mehdiliğini kabullenen; temelleri "El-Muhtâr bin Ebû ‘Ubeyd'ûl-Lâh el-Sâkafî el-Thâifî" tarafından atılan ve daha sonra da kendi içlerinden Abbâsî Hâlifeliği’ni çıkaran ghulât (köktendinci) mezhep.

<span class="mw-page-title-main">Davudî İsmailîlik</span>

Davudî İsmailîlik veya Davudî İsmailîyye, Nizarî İsmailîlik'ten sonraki en yaygın İsmailiyye koludur. Kökeni birçok ayrışmaya dayanmaktadır. 1094 yılında Fâtımî Hâlifesi ve sultanı Ebû Tamîm Ma’add el-Mûstensir bil-Lâh'ın ölümünün ardından halef oğul Nizâr'ın yerine daha küçük olan ʿAhmed el-Mustâ‘lî vezir El-Melik el-Efdâl ibn Bedr el-Cemâli Şehenşâh tarafından tahta geçirilmiş ve imâm olarak ilân edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">IV. Ağa Han</span> Çingenelerin dînî lideri Kerîm Ağa Hân

IV. Ağa Han, asıl adı Kerim el-Hüseyin Şah, Kerim Ağa Han olarak da bilinir, Şiîliğin Nizârî-İsmailî mezhebinin kırk dokuzuncu ve şimdiki imâmı.

Nizari fıkhı, İsmâil’îyye mezhebinin bir kolu olan Nizarîlik şubesinin kendine has İslâmî hukûk, ilke ve kurallarını tanımlayan, temelleri Meymûn’ûl-Kaddâh ve oğulları tarafından atılan Bâtınî fıkıh öğretisi. Bu fıkha göre İmâmet sona ermemiş olup hâlâ babadan oğula geçmektedir. Günümüzdeki imâmları Nizârîlik mezhebinin Kırk Dokuzuncu İmâm-ı Zamânı olan IV. Ağa Han'dır. Nizârî mezhebinin âkidesine göre İmâmet babadan oğula geçmek suretiyle hiç kesintiye uğramadan günümüze kadar ulaşmıştır. Nizar'ın Mısır'dan ayrılması ve vefât etmesinden sonra ise oğlu El-Hâdî bin el-Nizâr'ın Elemût Kalesi'nde Gayba halinde "Gizlenen-İmâm" olarak İmâmet'i devam ettirdiğine inanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">III. Hasan (Haşhaşi)</span>

Celâl'ed-Dîn Hasan-ı Sâlis ya da III. Hasan ( Doğum: Hicrî 583 / M. 1187 ) (III. Hasan) Hicrî 607-618/ M. 1210-1221 yılları arasında Elemûtlar-Nizârî Devleti hükümdârı ve Nizârî Bâtınî-İsmâ‘îl’îyye Mezhebi'nin Yirmi Beşinci İmâm-ı Zamânı.

<span class="mw-page-title-main">II. Ağa Han</span>

Âkâ Ali Şah II. Ağa Han ; Nizârî-İsmâ‘îlî Müslümanları'nın Kırk Yedinci İmâmı olan Aka Ali Şah Âkâ ‘Alî Şâh; 1830; Mehellat, İran - Ağustos 1885; Pune, Hindistan) için kullanılan bir ünvândı.

<span class="mw-page-title-main">Hoca (İsmaililik)</span>

Hocalar - İsmaili, Ondördüncü yüzyılda İsmaili Dâîsi Pir Sadr'ed-Dîn tarafından kurulan ve Pakistan'ın kurucusu Muhammed Ali Cinnah ailesinin de mensubu oldukları İsmaili tarikât.

<span class="mw-page-title-main">Satpanth</span>

Satpanth, başlangıçta Nizârîler ve İsmâ‘îlî sufiler tarafından, 700 yıl evvel Pir Sadr'ed-Dîn (d. 1290 - ö. 1367) sayesinde Hinduluk'tan dönerek oluşturdukları yeni imânî inançlarını belirtmek için kullanılmış olan bir Sanskrit deyimi.

<span class="mw-page-title-main">Sadık Han Zend</span>

Sadık Han Zand, 22 Ağustos 1779'dan 14 Mart 1781'e kadar Zend Hanedanının beşinci şahı idi.

Alamut Nizarilerine karşı Moğol harekâtı 1253'te İran Harezm İmparatorluğu'nun Moğol İmparatorluğu tarafından fethi ve bir dizi Nizari-Moğol çatışması sonrasında başladı. Büyük Han Möngke tarafından emredilen sefer Hülagu tarafından yönetildi. Nizarilere ve daha sonra Abbasi Halifeliğine karşı yürütülen harekât bölgede yeni bir hanlık kurmayı hedefliyordu.

Şems’ed-Dîn Muhammed, yaklaşık 1256-1310 yılları arasında Nizari İsmaili cemaatinin 28. imamıydı. Hayatı hakkında çok az şey biliniyor. Nizari devletinin Moğol İmparatorluğu tarafından yıkılmasından sonra hüküm süren ilk imamdı. Hayatını gerçek kimliğini gizleyerek geçirdi.

Aga Khan Vakfı (AKV), 1967 yılında Şah Karim Al Hussaini, Aga Khan IV, Şia İsmaili Müslümanların 49. Herediter İmamı tarafından kurulan özel, kâr amacı gütmeyen bir uluslararası kalkınma ajansıdır. AKV, Güney ve Orta Asya, Doğu ve Batı Afrika ve Orta Doğu'nun en yoksul bölgelerindeki yoksulluk, açlık, okuryazarlık ve kötü sağlık sorunlarına uzun vadeli çözümler sağlamayı amaçlamaktadır. Bu bölgelerde, dağlık, kıyı ve kaynak açısından fakir alanlardaki kırsal toplulukların ihtiyaçlarına özellikle dikkat edilmektedir. Vakfın faaliyetleri, genellikle Aga Khan Kalkınma Ağı'nın (AKKA) diğer kardeş ajanslarının çalışmalarını desteklemektedir. Bu ajanslar, uzmanlık alanlarına ilişkin farklı yetki alanlarına göre yönlendirilirken, faaliyetleri genellikle birbirleriyle koordine edilerek, Ağın herhangi bir yerinde veya toplulukta sahip olduğu genel etkiyi "çarpmak" için birbirleriyle koordine ederler. AKV, programlarını uyguladığı 14 ülkede yaşam kalitesinde sürdürülebilir iyileştirmeler sağlamak için yerel, ulusal ve uluslararası ortaklarla işbirliği yapmaktadır. Vakfın merkezi Cenevre, İsviçre'de bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ağa Han Müzesi</span> Kanada, Torontoda bir İslam sanatları müzesi

Ağa Han Müzesi, Kanada'nın Toronto, Ontario, North York semtindeki 77 Wynford Drive adresinde bulunan bir İslam sanatı, İran (Fars) sanatı ve Müslüman kültürü müzesidir. Müze, İslam sanatına ve objelerine adanmıştır. Ağa Han ve Prens Sadruddin Ağa Han tarafından bir araya getirilen yaklaşık 1.200 nadir objeye ev sahipliği yapmaktadır. Ağa Han Development Network'ün bir ajansı olan Ağa Han Trust for Culture'ın bir girişimi olarak müze, Müslüman kültürleri ve bunların sanat yoluyla diğer kültürlerle olan bağlantılarına merak ve anlayışı çoğaltmaya adanmıştır. Kalıcı koleksiyona ek olarak, Ağa Han Müzesi'nde her yıl burs amaçlı, ortaya çıkan temalar ve yeni sanatsal gelişmelere yanıt veren birkaç geçici sergi yapılmaktadır. Müze koleksiyonu ve sergiler, eğitim programları ve performans sanatları etkinlikleriyle tamamlanmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.