İçeriğe atla

Ağaçkakansılar

Ağaçkakansılar
Yaşadığı dönem aralığı: 47,8-0 myö
Orta Eosen-Günümüz[1] 
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Aves
Takım:Piciformes
Meyer & Wolf, 1810
Alt takımlar ve yaşayan familyalar
Sinonimler
Galbuliformes Fürbringer, 1888
Monasa nigrifrons (Bucconidae)
Prodotiscus regulus (Indicatoridae)

Ağaçkakansılar veya Ağaçkakanlar, Piciformes takımına giren ağaçsıl kuşların oluşturduğu bir takımdır. Bu kuşlar içinde en bilineni ağaçkakangillerdir. Ağaçkakansılar yaklaşık olarak 71 cins ve 350'den fazla kuş türünden oluşur.

Genel olarak ağaçkakansılar böcekçil olsalar da tukanlar çoğunlukla meyve ve balkılavuzları ise balmumu ile beslenir. Ağaçkakansıların çoğu papağanlar gibi çift ayak parmaklıdır (zygodactyl) yani ayak parmaklarının ikisi önde ikisi arkadadır. Bu parmak dizilişinin zamanlarının çoğunu ağaçlarda geçiren bu kuşlar için oldukça belirgin yararları vardır. İki üyesi bulunan bir Kuzey Amerika ağaçkakan cinsi istisnai olarak üç parmaklıdır. Ağaçkakansıların herhangi bir yaşta alt tüyleri yoktur ve yalnızca gerçek tüyleri bulunur. Ağaç üstündeki kovuklarda yuva yaparlar ve yavruları tam gelişmemiş olarak yumurtadan çıkar.

Sınıflandırma

Sınıflandırmalar kullanılan kaynaklara göre değişiklik gösterir. Bazen Galbuliformes takımında incelenen Galbulidae ve Bucconidae familyaları da ağaçkakansılar takımına katılır. Aşağıda 2005 tarihli ITIS sınıflandırması kaynak alınmıştır:[2]

  • Takım Piciformes - Ağaçkakansılar
  • Familya Balkılavuzugiller (Indicatoridae)
  • Alt familya Boyunçevirengiller veya Boyunburanlar - (Jyngidae)
  • Cins Boyunçeviren veya Boyunburan (Jynx)
  • Alt familya Cüce ağaçkakanlar (Picumninae)
  • Familya Tukangiller (Ramphastidae)
  • Alt familya Capitoninae
  • Cins Capito
  • Cins Eubucco
  • Cins Semnornis
  • Alt familya Lybiinae
  • Alt familya Megalaiminae
  • Alt familya Ramphastinae
  • Cins Andigena
  • Cins Aulocorhynchus
  • Cins Baillonius
  • Cins Pteroglossus
  • Cins Ramphastos
  • Cins Selenidera
  • Familya Parlak kuşgiller - (Galbulidae)

Notlar

  1. ^ "Piciformes". paleobiodb.org. 13 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021. 
  2. ^ Piciformes. ITIS - Integrated Taxonomic Information System. (Erişim tarihi: 12 Mart 2007)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Papağan</span>

Papağanlar, Psittaciformes takımını oluşturan kıvrık gagalı, etli ve kalın dilli, parlak tüylü, sıcak yerlerde yaşayan kuşlardır. Ayrıca bu kuşların bazı türleri söylediğiniz bazı şeyleri tekrar edebilirler.

<span class="mw-page-title-main">Tembel hayvan</span> Ağaçta yaşayan, yavaşlığıyla dikkat çeken memeliler grubu

Tembel hayvan veya miskin, Orta ve Güney Amerika'da yaşayan Megalonychidae ve Bradypodidae familyalarına ait 6 türü kapsayan orta büyüklükteki memelilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Kaplumbağa</span>

Kaplumbağalar, Testudines takımını oluşturan çok sert ve kemiksi bir kabuk içinde yaşayan, ağır yürüyüşlü, dört ayaklı sürüngenlerdir. Kaplumbağalara bağa veya tosbağa da denir.

<span class="mw-page-title-main">Alaca ağaçkakan</span>

Dendrocopos syriacus veya Alaca ağaçkakan, Dendrocopos cinsine bağlı bir kuş türüdür. 22–23 cm boyunda parklar ve karışık ormanlarda yaşayan ağaçların gövdelerine tırmanmaya uyum sağlamışlardır. Uzun dili yardımıyla, ağaç kabuklarının altından ve çürümüş gövdelerden çıkardığı böceklerle beslenir. Erkekleri başlarının arkasındaki kırmızı lekeden ayırt edilir, dişilerde ise bu leke yoktur, tepesi ve ensesi siyahtır. Kuyruk altı tüyleri kırmızı alt kısmı ise beyaz ve hemen hemen lekesizdir. Orman Alaca ağaçkakanından ayrılan yönü boyun kenarındaki yanağını kaplayan siyah çapraz hattın olmamasıdır. Çalılıklar, bahçeler, zeytinlikler, seyrek ormanlık alanlarda yaşam sürerler. Ağaçların oyluklarına yuva yaparlar.

<span class="mw-page-title-main">Boyunburan</span>

Boyunburan, ağaçkakangiller (Picidae) familyasının Jynx cinsinden ağaçkakanlardan ayrı bir grup oluşturan kuş türlerinin ortak adı. Jynginae alt familyasında sınıflandırılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Ağaçkakangiller</span>

Ağaçkakangiller (Picidae), kuşlar (Aves) sınıfının karinalılar (Carinatae) bölümünün gökkuzgunumsular (Coraciiformes) takımına ait Ağaçkakansılar (Piciformes) alt takımı içinde yer alan ve içinde Boyunburanlar (Jynginae), Picinae ve cüce ağaçkakanlar (Picumninae) alt familyalarını barındıran familya. Bu familyadaki kuşlar Avustralya, Madagaskar ve kutup bölgeleri dışında dünyanın her yerinde bulunur. Türleri çoğu orman ve ağaçlıklı alanlarda yaşasa da, çöllerde yaşan bazı türleri de bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Pelikansılar</span>

Pelikansılar ya da Pelecaniformes orta ve büyük boyda su kuşlarının oluşturduğu kuşlar sınıfına ait bir takımdır. Geleneksel olarak dört parmakları arasında perde bulunan tüm kuşları içeren takım olarak tanımlanmış olsa da bu tanım doğru değildir. Daha önceleri kullanılan kürek ayaklılar ya da kürek ayaklı kuşlar adlandırması da bu yanlış tanımlamadan gelir. Çoğunun boğazlarındaki deri tüysüzdür ve burun delikleri işlevi olmayan yarıklar hâline dönüşmüş ve bu nedenle ağızdan soluma yapmaktadırlar. Balık, kalamar benzeri deniz hayvanlarıyla beslenirler. Koloniler hâlinde yuva yaparlar ancak bireysel çiftler tek eşlidir. Yavruları yumurtadan tüysüz ve gözleri açılmamış olarak çıkar, bakıma ihtiyaçları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Aynakgiller</span>

Aynakgiller (Threskiornithidae), Pelecaniformes takımına ait, karada ve sulak alanlarda yaşayan kuşları kapsayan bir familya. Familya içinde 36 tür sınıflandırılmaktadır.Bunlardan Threskiornis solitarius türünün soyu tükenmiştir. Geleneksel olarak iki altfamilya olarak sınıflandırılır: Aynaklardan oluşan Threskiornithinae ve kaşıkçılardan oluşan Plataleinae. Ancak yakın dönemde yapılan genetik araştırmalar bu geleneksel sınıflandırmanın düzeltilmesi gerektiğini ve kaşıkçıların Eski Dünya aynakları ile sınıflandırılması gerektiğini ve Yeni Dünya aynaklarının ise daha erken zamanda ortak atadan ayrıldığını göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yeşil ağaçkakan</span>

Picus viridis veya Yeşil ağaçkakan, Picus cinsine bağlı bir kuş türüdür. Avrupa'nın çoğu parçasında ve batı Asya'da görülürler. Büyüklükleri 30–36 cm, kanat açıklıkları 45–51 cm kadardır. Dikkat çekici giysisi, yüksek bir sesi vardır. Eşeylerin tüyleri benzerdir. Üst kısımları koyu yeşil alt kısımları sarımsı yeşildir. Taç ve ense koyu kırmızıdır. İber Yarımadası formu olan P. v. subsp. sharpei alt türü hariç diğerlerinin gaga dibi ve göz arasındaki boşluk ve gözün etrafı erkek ve dişide siyahtır. Kıç krom sarısıdır, bu uçuşta çok açıktır ve bazı mesafeden türün teşhisine izin verir. Gaga ve ayaklar kurşuni gri renktir.

<span class="mw-page-title-main">Ortanca ağaçkakan</span>

Ortanca ağaçkakan, ağaçkakangiller (Picidae) familyasına ait bir ağaçkakan türü.

<span class="mw-page-title-main">Kara ağaçkakan</span> Ağaçkakan türü

Dryocopus martius veya Kara ağaçkakan, Dryocopus cinsine bağlı bir kuş türüdür. Büyük bir ağaçkakan olup 40–46 cm boylarında 67–73 cm kanat açıklığında bir kuş türüdür. Kuzey palearktiğin karşısında olgun ormanda yaşarlar. O bölgede cinsinin yegane temsilcisidirler. Sahası Avrupa'da geniştir. Göçmen değildirler.

<span class="mw-page-title-main">Orman alaca ağaçkakan</span>

Dendrocopos major veya Orman alaca ağaçkakan, Dendrocopos cinsine bağlı bir kuş türüdür. Siyah ve beyaz alacalı tüy örtüsüne sahip olan ve kuyruk altında kırmızılık bulunan orta boyutlu bir ağaçkakandır. Erkek ve genç kuşlarda ayrıca boyun ya da kafada kırmızı lekeler bulunur. Kuzey Afrika'nın bir kısmı da dahil olmak üzere Palearktik'te yaşar. Dağılım alanının çoğunda göçmen olmasa da kuzey bölgelerde eğer kozalak azalırsa bazı popülasyonlar güneye göçebilir. Bazı bireylerin normal dağılım dışına çıkmaları söz konusu olabilmektedir ve yakın geçmişte İrlanda'da yeniden kolonileşmeleri ile Kuzey Amerika'da görülmelerinin nedeni budur. Orman alaca ağaçkakanları besin bulmak ya da yuva açmak için ağaçların gövdelerini gagaları ile deler ve bölgelerini belirleyip temas kurmak için de ağaç gövdelerine gagaları ile vurup ses çıkarırlar. Diğer ağaçkakanlar da olduğu gibi gagaları ile ağaç gövdelerine vurmalarından dolayı olan fiziksel stresleri yönetebilmek için anatomik uyum geçirmişlerdir. Bu tür alaca ağaçkakan türüne benzerdir.

<span class="mw-page-title-main">Ağaçkakan</span>

Ağaçkakan (Picus), ağaçkakangiller (Picidae) familyasından ağaçların kabuklarını gagalayarak altlarında gizlenmiş tırtıl ve böceklerle beslenen, sivri gagalı kuş türlerinin ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Sincap</span>

Sincap, sincapgiller familyasından uzun kuyruk tüyleri ile dikkat çeken kemirici memelilerin ortak adıdır. Anadolu'nun çeşitli yörelerinde "çekelez" ya da "tiyin" olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">İki parmaklı tembel hayvanlar</span>

İki parmaklı tembel hayvanlar, dişsiz memeliler takımından bir tembel hayvan familyası ve cinsi. İki parmaklı ismi tam olarak doğru sayılmaz çünkü sadece ön ayaklarında ikişer parmakları, arka ayaklarında ise üçer parmakları bulunur. Familya birçok soyu tükenmiş türü, ama sadece iki yaşayan türü kapsar: Bayağı iki parmaklı tembel hayvan ve Hoffmann tembel hayvanı.

<i>Sıvacı kuşu</i> Küçük kuşları barındıran bir kuş cinsi

Sitta veya Sıvacı kuşu, Passeriformes takımından Sittidae familyana bağlı küçük kuşları barındıran bir kuş cinsidir. Gövdesine göre büyük kafası, küçük kuyruğu, renkli vücudu ve güçlü gaga ile ayakları belirgin özellikleridir. Yüksek ve basit şakımaları bölgelerini belirtir. Türlerin çoğunda göz çevresinde siyah bir bant bulunurken üst tüyleri gri ile mavi arası bir renktedir.

<i>Phalacrocorax harrisi</i>

Phalacrocorax harrisi karabatakgiller (Phalacrocoracidae) familyasından bir kuş türüdür. Galapagos Adaları'na endemiktir. Karabatakgiller familyasında uçma yeteneğini kaybetmiş olan tek türdür. Önceleri monotipik Nannopterum ya da Compsohalieus cinsleri altında sınıflandırılmış olsa da günümüzde diğer karabatak türlerinin çoğu ile birlikte Phalacrocorax cinsi içinde sınıflandırılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Teropod</span> genel olarak etçil dinozorları içeren bir alt takım veya klad

Teropod veya Theropoda, kertenkele kalçalı dinozorlar (Saurischia) takımına bağlı, boş kemikleri ve üç parmaklı uzuvları ile karakterize edilen bir dinozor kladı. Karga boyutundaki Microraptor cinsi ile devasa Tyrannosaurus rex gibi boyutsal açıdan çeşitliliğe sahiptirler. Modern kuşlar da Theropoda kladına bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Galbulidae</span>

Galbulidae, Piciformes takımına bağlı bir hayvan familyasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Aksırtlı ağaçkakan</span>

Dendrocopos leucotos veya Aksırtlı ağaçkakan, Dendrocopos cinsine bağlı bir kuş türüdür. Büyüklükleri 24–26 cm kadardır. Tüyleri orman alaca ağaçkakanına benzer ama arkası daha az beyazdır. Erkekte kırmızı, dişide siyah bir taç vardır. D. l. leucotos türü orta ve kuzey Avrupa formu olarak, D. l. lilfordii türü Balkanlar ve Türkiye formu olarak bilinir. Nadir bir kuş olup olgun ormanlar ile bol cansız odunlara ihtiyaç duyarlar. Kuzey Avrupa ülkelerinde sayıları azalmıştır. Üreme mevsiminde çürümüş ağaç gövdelerinde 7–30 cm derinliğinde yuva açarlar. 3-5 yumurta bırakırlar ve 10-11 gün kuluçkaya yatarlar.