İçeriğe atla

Ağız bakım suyu

Ağız bakım suyu, (ağız durulama, ağız yakalayıcısı, ağızdan çalkalama) ağızda tutulan veya ağız çevresi ile yıkanarak, perioral kasların azaltılması veya başın hareket ettirilmesiyle oluşan sıvı bir maddedir.[1]

Genellikle ağız gargaraları, ağız boşluğundaki mikrobiyal yükü azaltmaya yönelik antiseptik çözeltilerdir, ancak diğer ağız gargaraları, ağrı kesici, antienflamatuvar veya antifungaller etki gibi başka nedenlerle verilebilir.[2] Ek olarak, bazı durulamalar, asidi nötralize etmek ve xerostomide (ağız kuruluğu) ağzı nemli tutmak için tükürük olarak hareket eder. Kozmetik ağızlıklar, ağız kokusunu geçici olarak kontrol eder veya azaltır ve ağzını hoş bir tada bırakır.[3]

Bir florürlü diş macunu ile fırçalandıktan sonra su veya gargara ile durulama, tükürük florid varlığını azaltabilir. Bu, anti-kavite yeniden mineralizasyonunu ve florürün antibakteriyel etkilerini azaltabilir. Flüorürlenmiş gargara bu etkiyi hafifletebilir veya yüksek konsantrasyonlarda mevcut florürü artırır.

Gargaraların en yaygın kullanımı evde oral hijyen kurallarının bir parçası olarak kullanılan ticari antiseptiklerdir. Ticari gargara firmalarının örnekleri arasında Cēpacol, Colgate, Synthol, Corsodyl, Dentyl pH, Listerine, Odol, Oral-B, Sarakan, Scope, Tantum verde ve Biotene yer alır.[4][5][6]

Malzemeler

Alkol

Listerine

Alkol, bakterileri yok etmemek için ağız gargarasına eklenir, ancak plakayı delmeye yardımcı olan mentol, okaliptol ve timol gibi temel aktif maddeler için bir taşıyıcı ajan olarak hareket eder. Bazenlezzet verici için taşıyıcı olarak önemli miktarda alkol (% 27'ye varan vol) eklenir.[7] Alkol içeriğinden ötürü, durulamadan sonra, nefes alkol seviyelerinin 10 dakika sonra normale dönmesine rağmen, bir alkol testinin başarısız olması mümkündür. Ek olarak, alkol ağızda bakteriyel aktiviteyi teşvik eden, daha kötü kokulu uçucu sülfür bileşikleri bırakan bir kurutma ajanıdır.[8]

Heksetidin (Stomatin)

Heksetidin (Stomatidin) geniş bir antibakteriyel ve antifungal etkiye sahiptir. 100 mg / ml'lik bir konsantrasyonda, ilaç çoğu bakterini baskılamaktadır. İlacın antimikrobiyal etkisi, bakteriyel metabolizmanın (tiyamin antagonisti) oksidatif reaksiyonlarının bastırılması ile ilişkilidir. Mukoza zarında anestezik etkisi vardır. Heksetidin, mukoza zarında çok iyi yapışır ve pratik olarak emilmez. Aktif maddenin tek bir uygulamasından sonra, izleri 65 saat boyunca gingival mukoza üzerinde bulunur. Dişlerdeki plaklarda, aktif konsantrasyonlar uygulamadan 10 ila 14 saat sonra devam eder.

Benzidamin (Difflam)

Ağız boşluğundaki ağrı için, örneğin, aftöz stomatitis ile, bileşimdeki analjeziklerle çalkalama maddeleri (örneğin, benzidamin veya "Diflam"), genellikle yemeklerden önce yemek sırasında rahatsızlığı hafifletmek için alınacak olan ağrıyı hafifletmeye yardımcı olur.[9]

Betametazon

Betametazon bazen kortikosteroid ilaçlar içeriği olan bir anti-inflamatuar ilaç olarak kullanılır. Ağız mukozasının, örneğin aftöz stomatitin ciddi inflamasyonu için endikedir.

Setilpiridinyum klorür

Ağız çalkalamalarında setilpiridinyum klorür (ör., % 0.05) ağız kokusu (ağızdan kötü nefes) tedavisi için özel durulamalarda kullanılır. Setilpiridinyum klorürlü ağız gargarası kloheksidin'den daha az etkiye sahiptir ve dişlerin mine, bazen de yanma hissi veya ülser görünümünde lekelere neden olabilir.[10]

Uçucu Yağlar

Uçucu yağlar bitki materyallerinden izole edilmiş yağlardır. Uçucu yağlara dayanan çalkalayıcılar plak elimine edilmesinde ve diş eti iltihabının önlenmesinde geleneksel çalkalayıcılardan daha etkili olabilirler.

Florür

Alkolsüz ticari bir gargara markası örneği

Çürük gelişme riski olan kişiler için floridli ağız gargaraları önerilir. Florür diş minesini güçlendirir ve diş çürüğünü önler.

Diş macunlarında etkili florür konsantrasyonu % 0.10'dan (1000 ppm) az değildir. Bu seviyenin altında, diş macunlarının çürüke karşı mücadelede etkinliği kanıtlanmamıştır.[11]

İngiliz Dişhekimliği Birliği, fluorifiye diş macunlarıyla diş fırçalamaya ek olarak fluorifiye durulama maddelerinin kullanılmasını önermektedir. Popüler çalkalama maddelerinde sodyum florür konsantrasyonu 100 ppm ila 225 ppm arasında değişmektedir.[12] İngiliz dişhekimlerinin gözlemlerine göre, çoğu insan dişlerini fırça ve diş macunu ile fırçaladıktan sonra ağızlarını suyla durulayın. Bu, dişlerin emayesindeki florür konsantrasyonunu azaltır.

100 ppm'lik bir florür içeriğine sahip çalkalayıcıların kullanılması, su ile durulamadan önce flor konsantrasyonunu geri kazandırır. 225 ppm'lik bir florür içeriğine sahip çalkalayıcıların kullanımı, tek başına diş macununa kıyasla daha yüksek bir koruma seviyesi sağlar. Araştırmaya dayanarak, İngiliz diş hekimleri diş minesinin dekalsifikasyonunu önlemek için florür içeren bir durulama yardımı ile günde iki kez ağız yıkamasını tavsiye etmektedir.

Hidrojen Peroksit

Ağız çalkalamadaki hidrojen peroksit bir oksitleyici olarak kullanılabilir (örneğin Peroksil, % 1.5). Anaerobik bakterileri öldürür ve köpürmeye başladığında mekanik bir temizleme etkisine sahiptir, çünkü ağızda yabancı cisimlerle temas eder. Uzun süreli kullanımda, dilin papillalarının hipertrofisi gibi yan etkiler oluşabilir.[13]

Fenoller

Fenoller ile ağız için çalkalayıcılar (örneğin, Listerin) karşı-aktif bir etkiye sahiptir, ancak klorheksidin'den daha az etkilidir. Fenoller diş minesini leke etmez.[14]

Sanguinarin

Sanguinarin içeren ağız gargaraları, plak ve kötü nefesi ortadan kaldıran preparatlar olarak pazarlanmaktadır. Bu, alkaloidlerin çıkarılmasının sonucu olan zehirli bir bitkisel özdür. Sanguinaria Canadensis, Argemone Mexicana (argonum Meksika) ve diğerleri gibi bitkilerden elde edilir.[15] Bununla birlikte, kullanımı genellikle yanakların mukoz membranında lökoplaki (ağızda beyaz bir nokta) gelişmesi ile ilişkilidir. Bu tür bir lökoplaki, "sanguinarine ile ilişkili keratoz" olarak adlandırıldı. Bukkal kavitede lökoplaki olanların % 80'den fazlası bu maddeyi kullandı. Bu maddeyi kullanmayı bıraktıktan sonra bile, lezyon kişiyi birkaç yıl daha rahatsız edebilir.

Sodyum bikarbonat (kabartma tozu)

Bazen sodyum bikarbonat, çeşitli semptomları ortadan kaldırmak için bir ev ağzı ile durulama solüsyonu elde etmek üzere tuz ile karıştırılır. Eczacılar, eğer gerekliyse, temel katkı maddelerinden kolayca hazırlanabilirlerse de, % 1 sodyum bikarbonat ve % 1.5 sodyum klorürün hazır sulu çözeltileri de satılmaktadır.[16] Bazen sodyum bikarbonat bazlı ağız gargarası, viskoz tükürüğü uzaklaştırmak ve ağız boşluğunun dokularını daha iyi görselleştirmek için kullanılır.

Sodyum klorür

Ağız boşluğu için sıcak tuz banyoları (durulama) genellikle dental cerrahi girişimlerden sonra kullanılır, böylece yiyeceğin geri kalanı yaraların iyileşmesine engel olmaz ve enfeksiyonların gelişmesini önler. Bazı cerrahlar hala ameliyattan sonra yaraları temizlemenin ana yolu olarak tuzlu su ile durulamayı düşünmektedir.[17] Diş çıkarırken, sıcak tuzlu su ile durulama, çıkarıldıktan 24 saat sonra başlatılmalıdır.

Sodyum lauril sülfat

Sodyum lauryl sülfatın (LSM) bu hastalığa yatkın kişilerde aftöz stomatitin gelişmesine neden olduğu bilinmektedir. Madde, durulama dahil olmak üzere ağız hijyeni için birçok ürünün bileşiminde bulunur. Bununla birlikte, birçok popüler ürünler ayrıca sodyum lauril sülfat (örn. Listerin) içerir.[18]

Tetrasiklin

Tetrasiklin, bazen bir ağzı yetişkinlerle yıkamak için kullanılabilen bir antibiyotiktir (çocuklarda mine renginin kırmızı olmasına neden olur). Bazen tetrasiklin herpetiformis ülserler kullanılır, ancak uzun süreli kullanımı bakterilerin gerekli sayıda yokluğunda ağız boşluğu içinde mantar olacak aşırı büyümeye açabilir.[19]

Traneksamik asit

% 4.8 traneksamik asit çözeltisi zaman zaman sırasıyla (kan, warfarin gibi ilaçlar inceltme) antikoagülan alınması sırasında veya koagülopati olan kişilerde diş operasyonlarından sonra kanamanın önlenmesi için bir anti-fibrinolitik durulama olarak kullanılır.

Triklosan

Triklosan, bisfenol ve noniyonik yüzey aktif maddelerden oluşan bir antiseptiktir. Orta derecede sabitlik, geniş bir antibakteriyel etkiye sahiptir ve özellikle kopolimerleri veya çinko sitrat ile birlikte, önemli bir antimikrobiyal ve plak önleyici bir etki sağlamaktadır. Triklosan mine boyamasına neden olmaz. Ancak triklosanın güvenliği söz konusudur.[20] 2010'dan beri, gıda ile doğrudan temas halinde olan gıda ve antiseptik antiseptik kullanımı tüm Avrupa'da yasaklanmıştır.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2018. 
  2. ^ http://www.nature.com/articles/4810318
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2018. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2018. 
  5. ^ https://faveable.com/articles/687/best-mouthwash[]
  6. ^ https://www.oralb.co.uk/en-gb/oral-health/mouthwash/how-to-use-mouthwash[]
  7. ^ https://books.google.az/books?id=UnjD4aBm9ZcC&pg=PA48&dq=active+ingredients+mouthwash&redir_esc=y&hl=en#v=onepage&q=active%20ingredients%20mouthwash&f=false[]
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2018. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2018. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2018. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2018. 
  12. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2018. 
  13. ^ http://www.medicinescomplete.com/mc/bnf/current/PHP7409-mouthwashes-gargles-and-dentifrices.htm[]
  14. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 7 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Ağustos 2018. 
  15. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2018. 
  16. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2018. 
  17. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2018. 
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2018. 
  19. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2018. 
  20. ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2018. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Zehirlenme</span> Kimyasal bir maddenin canlı üzerindeki patolojik etkisidir

Zehirlenme, kimyasal bir maddenin canlı organizma üzerindeki patolojik etkisidir. Görece küçük miktarlarda kimyasal ya da biyokimyasal etki gösteren zehir, süresi ve ağırlığı değişebilen bir hastalık haline ya da ölüme yol açar. Adli tıp uzmanları, zehirlenme olgularını 3 orijine ayırarak inceler:

  1. Kaza
  2. İntihar
  3. Cinayet
<span class="mw-page-title-main">İnsan dişi</span> besinleri parçalamak için kullanılan insanların ağzındaki kalsifiye beyazımsı yapı

İnsan dişi, besinleri yutmaya ve sindirmeye hazırlık aşamasında keserek ve ezerek besinlerin mekanik olarak yıkımında görev yapar. İnsanlarda, her birinin belirli bir işlevinin olduğu kesici diş, köpek dişi, küçük azı dişi ve azı dişi olmak üzere dört tip diş vardır. Kesici dişler besini keser, köpek dişleri besini koparır ve küçük azı ve azı dişleri besini ezer. Dişlerin kökleri maksilla ya da mandibula içerisine yerleşmiş ve diş eti ile kaplanmıştır. Dişler yoğunluğu ve sertliği farklı çeşitli dokulardan yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Potasyum nitrat</span>

Potasyum nitrat, formülü KNO3 olan bir potasyum bileşiğidir. Güherçile olarak da bilinen bileşik doğal hâlde kayaçlarda ve mağaralarda oluşan beyaz renkli kabuksu yapıda bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Çürük</span>

Diş çürüğü, bakterilerin ürettikleri asitle dişin sert yapısını oluşturan diş minesi, dentin ve sement tabakalarına hasar verdiği bir hastalıktır. Bu dokularda bakterilerin çalışması sonucu zamanla dişlerde kaviteler meydana gelmektedir. İki grup bakterinin bunların meydana gelmesinden sorumlu olduğu düşünülmektedir: Streptococcus mutans ve Lactobacillus.

Sodyum klorür, belli ölçülerde sodyum bikarbonat ve sodyum klorür içeren distile su çözeltileridir. Daha çok eczacılıkta burun içi bakımı ve nemlendirilmesi için kullanılır. Kontakt lens bakımı için de kullanılır.

Sodyum dodesil sülfat (SDS) ismi ile de bilinen sodyum lauril sülfat (kısaltması SLS, formülü CH3(CH2)11OSO3Na), anyonik yüzey aktif madde özelliği gösteren organik bir bileşik. Bir organik tuz olan SLS, organosülfat bileşikleri grubunda sınıflandırılır. Sülfat grubuna bağlı 12 karbonlu bir kuyruğa sahiptir. Bu kuyruk deterjana gerekli amfifilik özellikleri verir. Temizlik ürünlerinde ortak kullanılan bir bileşiktir. SLS, sodyum lauret sülfat (SLES) ve amonyum lauret sülfat (ALS) ile aynı etkilere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Diş macunu</span> Kişisel temizlik

Diş macunu, içerisinde bol miktarda flor ve kalsiyum içeren bir diş temizleme ürünüdür. Macunumsu bir kıvamda ve değişik aromalarda olabilir ancak genellikle mentollü yani nane aromalıdır. Kökeni misvak bitkisinin diş temizleyici özelliğine dayanır.

<span class="mw-page-title-main">Toplam çözünmüş katı maddeler</span>

Toplam çözünmüş katı maddeler (ingilizce: total dissolved solids veya TDS), bir sıvıda bulunan moleküler, iyonize edilmiş veya mikro-granüler süspansiyon halinde bulunan inorganik ve organik bileşiklerin kombine içeriğinin bir ölçüsüdür. Bunu TDS metre adında bir cihaz gösterir. Genellikle, operasyonel tanımda, maddelerin iki mikrometre gözenekli bir filtreden süzülüp atılmaya yetecek kadar küçük olması gerekir. Tuzluluk, TDS tanımını oluşturan bazı iyonları içerdiğinden, toplam çözünmüş katı maddelerin normalde tatlı su sistemleri için uygunluğu tartışılmaktadır. TDS'nin başlıca uygulaması, akarsular, nehirler ve göller için su kalitesinin incelenmesidir, ancak TDS genellikle birincil kirletici olarak düşünülmemektedir. Bu, içme suyunun estetik özelliklerinin bir göstergesi olarak ve geniş bir dizi kimyasal kirleticilerin varlığının bir toplam göstergesi olarak kullanılır. Alınan sularda TDS için birincil kaynaklar, tarımsal ve konut akışı, kil zengin dağ suları, toprak kirliliğinin süzdürülmesi, endüstriyel veya kanalizasyon atık su arıtımı tesislerinden kaynaklanan su kirliliği kaynaklı noktalardır. En yaygın kimyasal bileşenler, besin maddesi akışı, genel yağmursuyu akışı ve kalsiyum, fosfatlar, nitratlar, sodyum, potasyum ve klorürdür. Çözünür bir mikro granül oluştuğu sürece, kimyasallar katyonlarca, daha az moleküllü, katyonlar, anyonlar, moleküller ya da yığışmalar olabilir.

Parodontax, Alman diş macunu markasıdır. Şu an İngiliz şirketi GlaxoSmithKline tarafından sahiplenilmektedir. Birleşik Krallık'ta "Corsodyl" ismi altında pazarlanır.

<span class="mw-page-title-main">Pastil</span>

Pastil, koyu bir sıvının katılaştırılmasıyla yapılan, hafifçe çiğnerek veya ağızda eritilerek tüketilen şeker veya tıbbi hapdır. Ayrıca, bazı tütsü formlarını tanımlamak için de kullanılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Bulaşık deterjanı</span>

Bulaşık deterjanı bulaşık makinesinde bulaşık yıkamak için yapılmış bir deterjandır. Bulaşık deterjanı, bulaşıkları yıkamak için yapılan sıvı bulaşık temizleyicisinden farklıdır.

Blendax GmbH, 1932 yılında Mainz'de kurulmuş ve 1936 ila 2002 yılları arasında hijyen malzemeleri ve diş macunu üreten bir Alman şirketidir. 1930'ların sonlarında, Avrupa'nın en büyük diş macunu üreticisi olan Blendax, yılda 43 milyon tüp diş macunu üretmiştir. Şirket aynı zamanda, 1951'den beri üretilen ve 1987'de Procter & Gamble tarafından satın alınan Blend-a-med diş macunu markası ile de bilinmektedir, Hemin yıldan Blend-a-med markası Crest diş macunu adı ile satılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Crest (marka)</span>

Crest Amerikan çok uluslu Procter & Gamble tarafından üretilen ve dünya çapında satılan bir diş macunu ve diğer ağız hijyeni ürünleri markasıdır. Avrupa, Almanya, Bulgaristan, Sırbistan, Ukrayna, Rusya, Polonya, Macaristan, Letonya, Romanya ve Litvanya gibi birçok ülkede Blendax GmbH devralınandan sonra Blend-a-med adıyla satılmıştır. Fransa, İtalya, İsveç, Finlandiya, Arjantin, Belçika, Hollanda, Brezilya, İngiltere, İrlanda, Avustralya, Nijerya ve Kolombiya'da, Oral-B markası altında benzer diş macunu formülasyonları pazarlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sensodyne</span> Hassas dişleri olan insanları hedef alan bir ağız sağlığı markası

Sensodyne ağrılı dentin sendromu ve hassas dişleri olan insanlara yönelik diş macunu ve ağız bakım suyu markasıdır. Sensodyne ürünleri evde uygulanmaktadır. Sensodyne GlaxoSmithKline'a aittir ve Japonya'da "Shumitect" adı altında pazarlanmaktadır.

Biotene aslen Laclede Inc. tarafından üretilen, ancak şu anda GlaxoSmithKline tarafından pazarlanan bir diş hijyen ürünüdür. Diş macunu, ağız bakım suyu ve jel dahil olmak üzere çeşitli şekillerde gelir. Diş macunlarındaki ana etken madde sodyum monofluorofosfattır ve GlaxoSmithKline'ı satın almadan önce, aynı zamanda glukoz oksidaz, laktoferrin, laktoperoksidaz ve lizozim içeren enzimler de içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Listerine</span> Gargara markası

Listerine bir antiseptik gargara ürünü markasıdır. "Kötü nefese neden olan mikropları öldürür" sloganıyla pazarlanır. 1865 senesinde Sir Joseph Lister, havadaki pulverize antiseptikle sterile edilen bir odada ameliyat gerçekleştiren ilk cerrah olmuştur. Bu yöntem sayesinde, hastaların ölüm oranında gözle görülür bir azalma olmuştur. Antiseptik cerrahı Joseph Lister'ın adını alan Listerine, 1879'da St. Louis, Missouri'de kimyager Joseph Lawrence tarafından geliştirilmiştir. Aslen Lambert Pharmacal Şirketi tarafından pazarlanan Listerine, Aralık 2006 sonunda Pfizer'in tüketici sağlığı bölümünü satın almasından bu yana Johnson & Johnson tarafından üretilmiş ve dağıtılmıştır.

Eritroplaki, başka bir patoloji ile belirlenmiş bir bağlantısı bulunmayan, mukoza zarındaki eritematöz (kırmızı) bir alanı belirten klinik bir terimdir.

Alerjik stomatit, olguları kontakt dermatitlere benzer mekanizmayla ortaya çıkan patolojilerdir: bir maddenin deriye ya da mukozaya temas ettiği yerde oluşan alerjik nitelikteki yangısal tepkilerdir.

Ağız yoluyla alınan asit ve alkaliler ile bazı kimyasal maddelerin, mukozada nekroza dek varabilen etkileri saptanır. Maddenin etkisi konsantrasyonuna ve etki süresine bağlıdır.

Aftöz stomatit veya tekrarlayan aftöz stomatit (RAS), sağlıklı bireylerde tekrarlayan iyi huylu ve bulaşıcı olmayan ağız ülserlerinin oluşumu ile karakterize yaygın bir durumdur. Nedeni tam olarak anlaşılamamıştır ancak beslenme yetersizlikleri, bölgesel travma, stres, hormonal etkiler, alerjiler, genetik yatkınlıkAlerji, belirli gıdalar, dehidrasyon, bazı gıda katkı maddeleri veya SDS gibi bazı hijyenik kimyasal katkı maddeleri gibi çeşitli faktörler tarafından tetiklenen bir T hücresi aracılı bağışıklık yanıtı olabilir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.