İçeriğe atla

Açıl susam açıl

"Açıl Susam Açıl", Binbir Gece Masalları'nda yer alan Ali Baba ve Kırk Haramiler'de geçen sihirli sözlerdir. Kırk haraminin hazinelerini sakladığı mağaranın kapısını açmaya yaramaktadır. Sözler ilk defa Antoine Galland'nın Les Mille et une nuits (1704–1717) çalışmasında Sésame, ouvre-toi (Türkçesi "Susam, açıl!") olarak yer almıştır.[1] Hikâyenin daha önceki sözlü veya yazılı versiyonu herhangi bir dilde bilinmemektedir. Masalda Ali Baba, kırk haraminin mağaraya girmek için "Açıl Susam Açıl" dediğini duyar. Ali Baba'nın abisi Kasım ise mağaraya girdikten sonra sihirli sözleri unutarak mağarada tıkalı kalır.

Kökenleri

Cümlenin kaynağı hakkında pek çok teori vardır. Gerçekten de "susam" kelimesinin aslında susam bitkisine veya tohumuna atıfta bulunduğu kesin değildir.[2] Bazı eski teoriler şunlardır:

  • Susam, İbranicede šem 'ad, isim' diğer bir deyişle Tanrı veya kabalistik kelime olarak šem-šamáįm ("şem-şamayim"), 'cennetin adı' olarak temsil edilmektedir.[3]
  • Susam, susam yağı kullanan Babil sihir uygulamalarıyla bağlantılıdır.[4]

Kaynakça

  1. ^ "Les mille et une nuits : contes arabes / traduits par Galland, ornés de gravures". Gallica.bnf.fr. 25 Mayıs 2009. 27 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2013. 
  2. ^ Armstrong, Marian. Wildlife and Plants. 16. Marshall Cavendish. s. 972. ISBN 978-0761477105. 7 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2014. 
  3. ^ Felix Ernst Peiser in "Orientalistische Literaturzeitung" (1902), as reported in Haupt.
  4. ^ Theodor Nöldeke in "Zeitschrift für Assyriologie" (1914), as reported in Haupt.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Masal</span> kurgusal bir hikaye içeren folklorik fantezi karakterler

Masal ya da erteği esas itibarıyla sözlü anonim halk edebiyatı ürünü, kahramanları arasında olağanüstü kişi veya yaratıkların bulunabildiği, anlatılan olayların tamamen gerçek dışı olduğu, yer ve zaman ögesinin ise daima belirsiz olduğu bir anlatı türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Binbir Gece Masalları</span> Orta Doğu kökenli fantastik edebî eser

Binbir Gece Masalları, Orta Çağ'da kaleme alınmış olan Orta Doğu kökenli edebi eserdir. Prenses Şehrazad'ın hükümdar kocası Şehriyar'a anlattığı hikâyelerden oluşur. Arapçaya çevrildikten sonra yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tchéky Karyo</span> Fransız oyuncu (d. 1953)

Baruh Djaki Karyo ,Yahudi asıllı Fransız oyuncu ve müzisyen.

<span class="mw-page-title-main">Agnès Varda</span> Fransız film yönetmeni (1928-2019)

Agnès Varda, asıl ismiyle Arlette Varda,, Fransız fotoğrafçı ve sinemacı. "Yeni Dalga akımının büyükannesi" diye de anılır. Özellikle La Pointe Courte, Cléo de 5 à 7, Çatısız Kuralsız ve Les Glaneurs et la glaneuse (Toplayıcılar) filmleriyle tanınır. Agnès Varda Fransa’daki feminist politikaların içinde de etkin olarak yer almıştır.

Clémentine : les merveilleux voyages de Clémentine et ses amis

Yek, Türk ve Altay halk inancında İblis. Yeg veya Yiğ olarak da bilinir. İnsanoğlunu yoldan çıkaran ve kötülüğün simgesi olan varlık. Tanrı'ya isyan etmiştir. Kısa boylu ve güçlü bir varlıktır. Alemin karanlık güçlerini temsil eder. Yerin altında yaşar. Yaka adlı kötü ruh ile de bağlantılıdır. Çak denilen yine Şeytan anlamını içeren sözcük ile de ilişkili görünmektedir. ayrıca bu sözcükle bağlantılı hastalık adları vardır. Yiğ verem, Yiğnik ise dizanteri demektir. Bulgar kültüründe Yaga adlı bir cadı figürü vardır. 'Kötü ruh, şeytanın yarattığı hastalık, zarar verme' gibi anlamları da vardır. Başka sözlüklerde 'ig' ve 'iklig' biçiminde geçen ve hastalık anlamı da bulunur. Maniheizm'de yine şeytan anlamında kullanılmıştır.

Can Doğan, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu, yönetmen, çevirmen, yapımcı ve eğitmendir.

<i>Ali Baba ve Kırk Haramiler</i> (film, 1944) 1944 yapımı Amerikan filmi

Ali Baba ve Kırk Haramiler 1944 ABD yapımı fantastik macera filmidir. Özgün adı Ali Baba and the Forty Thieves dir. Özgün senaryosunu Edmund L. Hartmann'ın yazdığı filmi Arthur Lubin yönetmiştir. Başlıca rollerinde Maria Montez, Jon Hall, Turhan Bey, Andy Devine, Kurt Katch ve Frank Puglia oynamışlardır. Film Orta Doğu edebiyatının ünlü eseri, Orta Çağ'da yazılmış Binbir Gece Masalları ve özellikle de bunun içinde yer alan "Ali Baba ve Kırk Haramiler" hikâyesine dayanmaktadır. Filmde gerçeğe dayanan tarihi birkaç olay da yer almaktadır. Filmin göz alıcı Technicolor görüntüleri W. Howard Greene ve George Robinson'a aittir. Bu eğlendirici görsel şölen kaçış sineması'nın en belirgin örneklerinden biridir. Çevrildiği yıl II. Dünya Savaşı bütün şiddeti ile devam etmekteydi. Hollywood savaşın getirdiği sıkıntılarla bunalan halkı bir süreliğine de olsa günün gerçeklerinden uzaklaştırmak ve onlara hoşça vakit geçirtebilmek için bir dizi çok renkli, fantastik film üretmişti. Bunlar genellikle renkli egzotik mekanlarda geçen güzel kadınlar ve maceralarla dolu kostümlü tarihi filmlerdi. Filmin baş rollerinden birinde oynayan Turhan Bey (d.1922) Osmanlı diplomatı bir baba ve Çekoslovak bir annenin çocuğu olarak Viyana'da doğmuştu. Asıl adı Turhan Gilbert Selahattin Sahultavy 'dir. Bu yakışıklı ve zarif aktör 1940'lı yılların egzotik Hollywood filmlerinin aranılan yıldızlarından biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Jean-Paul Belmondo</span> Fransız oyuncu (1933–2021)

Jean-Paul Charles Belmondo, Fransız sinema ve tiyatro oyuncusu.

<span class="mw-page-title-main">Alibaba Group</span> Çin merkezli e-ticaret şirketi

Alibaba Grup veya Alibaba.com olarak da bilinen Alibaba Group Holding Limited, e-ticaret, perakende, internet ve teknoloji alanlarında faaliyet gösteren çokuluslu bir Çin teknoloji şirketidir. 28 Haziran 1999'da Çin'in Zhejiang eyaletinin Hangzhou şehrinde kurulmuştur. Web portalları aracılığıyla tüketiciden tüketiciye (C2C), işletmeden tüketiciye satış (B2C) ve işletmeden işletmeye (B2B) satış hizmetleri sunmaktadır. Bunların yanında elektronik ödeme hizmetleri, alışveriş arama motorları ve bulut bilişim hizmetleri de vardır.

Binbir Gece Masalları, Orta Çağ'da kaleme alınmış Orta Doğu kökenli edebî eser.

Ali Baba ve Kırk Haramiler, Selman Ada’nın bestelediği 2 perdelik opera eseri. Librettosunu Tarık Günersel yazmıştır. Bu eser Binbir Gece Masalları'ndan uyarlanmıştır. Entrika, aşk, kıskançlık konularını işlemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Olivier Weber</span> Fransız yazar (d. 1958)

Olivier Weber Fransız yazar. Gazeteci, muhabir.

<span class="mw-page-title-main">Antoine Galland</span> Fransız oryantalist, nümismatist ve çevirmen

Antoine Galland,, Fransız şarkiyatçı ve arkeolog. Bin Bir Gece Masallarını Avrupa'da ilk çeviren kişidir. Fransızcada: Les mille et une nuits ismini vermiştir. 1704 ila 1717 arasında on iki ciltte çıkmış, Avrupa edebiyatına İslam dünyasının etkisini ilerletmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Anouk Aimée</span> Fransız oyuncu (1932-2024)

Anouk Aimée, Fransız oyuncudur.

Binbir Gündüz Masalları, erkeklerin güvenilmez ve sadakatsiz oldukları düşüncesi etrafından anlatılan yirmi kadar masalı kapsayan bi masal külliyatıdır.

<i>Ali Baba ve Kırk Haramiler</i> Binbir Gece Masallarında bir halk masalı

Ali Baba ve Kırk Haramiler, Binbir Gece Masalları'nın birçok versiyonunda bulunan bir masaldır. 18. yüzyılda Antoine Galland tarafından eklenmiştir. "Arap Geceleri" masallarının en tanıdıklarından biridir ve masalın şiddet içeren kısımlarının kesildiği versiyonları özellikle çocuklara yönelik olarak pek çok medya ürününde geniş bir şekilde işlendi ve başka biçimlerde ele alındı.

<span class="mw-page-title-main">Sihirli söz</span>

Sihirli söz, belirli ve bazen istenmeyen bir etkiye sahip sözcüklerdir. Bunlar genellikle fantezi kurgu ya da sahne sihirbazları tarafından kullanılan saçma ifadelerdir. Bu kelimeler sıklıkla ilahi, Âdemik veya başka bir gizli veya güçlendirilmiş dilin parçası olarak sunulur. Bazı çizgi roman kahramanları güçlerini harekete geçirmek için sihirli kelimeleri kullanır. Sihirli kelimeler bilgisayar oyunlarında, diğer yazılımlarda ve işletim sistemlerinde Sürpriz Yumurta veya hile olarak da kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Alaaddin'in Sihirli Lambası</span> Orta Doğu kökenli halk masalı

Alaaddin, Orta Doğu kökenli bir halk masalı.

Ali Baba ve Kırk Haramiler, yönetmenliğini O. Nuri Ergün'ün üstlendiği tarih, fantastik, komedi ve dram türlerindeki 1971 çıkışlı Türk filmidir. Senaryosunu Vecdi Uygun'un yazdığı film, Binbir Gece Masalları'ndan Ali Baba ve Kırk Haramiler'den uyarlanmıştır. Başrollerinde Sadri Alışık, Feri Cansel ve Yusuf Sezgin yer alır.