İçeriğe atla

Açık Semalar Antlaşması

Açık Semalar Antlaşması
İmzalanma1992
YerHelsinki

Açık Semalar Antlaşması (ASA), Doğu ve Batı blokları arasında güven ve istikrarı geliştirmek amacıyla açıklık ilkesinden hareketle 1992 yılında Helsinki'de imzalanmıştır. Kasım 2000'de Rusya parlamentosu tarafından onaylanmasını müteakip 2 Ocak 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

ASA kapsamında taraf ülke toprakları üzerinde havadan silahsız gözlem uçuşları gerçekleştirilmektedir. ASA, dünya üzerinde şu ana kadar imzalanan en teknik ve en detaylı antlaşmadır. Antlaşmanın bir diğer özelliği ise teknolojik gelişmelere paralel olarak sürekli yenilenmesidir.

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo yaptığı yazılı açıklamasında 6 ay yürürlükte olmak üzere 22 Mayıs 2020 tarihinden itibaren Açık Semalar Anlaşması'ndan çekildiklerini duyurmuştur.[1][2] Mike Pompeo, açıklamalarında Rusya'nın anlaşmaya tam uyması hâlinde anlaşmadan ayrılma kararını yeniden değerlendirebileceklerini ifade etmiştir.

7 Haziran 2021 tarihinde Putin, ülkesinin Açık Semalar Antlaşmasından çekilmesi ile ilgili yasayı imzaladığını duyurdu.[3]

Antlaşmanın genel kuralları

  • Gözlem uçuşu mesafesi ülkenin arazisinin büyüklüğü ile orantılı olarak hesaplanır.
  • Gözleyen taraf Antlaşma kurallarına uymak kaydı ile istediği rotayı uçmakta serbesttir. Gözlenen ülke sadece güvenlik, meteoroloji gibi konularda uyarılarda bulunabilir ancak uçup uçmama kararı gözleyen ülkeye ait olup hiçbir yasak bölge sınırlaması bulunmaz.
  • Gözlenen ülke uçuş güvenliği, hava yolu trafikleri gibi konularda gerekli koordineleri yapar.
  • Gözlem uçuşu esnasında antlaşmaya taraf olmayan ülke topraklarına 10 km'den daha fazla yaklaşılmaz.
  • Gözlem uçağı optik, infrared(IR), radar elektromanyetik bandlarında panoramik, framing, video ve SAR algılayıcıları ile donatılabilirler.
  • ASA Gözlem Uçağı üzerinde bulunan ve gözlem uçuşunda kullanılacak tüm algılayıcıların taraf ülkelerin gönderdiği uçuş, uzaktan algılama ve antlaşma uzmanları tarafından belgelenmesi (onaylanması) gereklidir.
  • Sanayi casusluğu yapılmaması için gözlem uçuşu esnasında optik algılayıcılar ile 30 cm, IR algılayıcılar ile 50 cm, SAR prensibine çalışan algılayıcılarla ise 3 m'den daha iyi çözünürlüklü görüntü alınmaz.
  • Gözlem uçuşu farklı ülkelerle müşterek olarak icra edilebilir.
  • Gözlem uçuşundan elde edilen görüntüler antlaşmaya dahil diğer ülkeler tarafından istendiğinde paylaşılabilir (görüntülerin paylaşıldığı tüm üye ülkelere duyurulur).

Örnek olarak 2006 yılında Türkiye tarafından; Rusya (RF) ile 4 aktif ve 3 pasif, Ukrayna ile 2 aktif ve 2 pasif, Gürcistan ile 1 aktif, Bosna-Hersek Federasyonu (BIH) ile 1 aktif gözlem uçuşu Türk ASA Gözlem Uçağı ile icra edilmiştir. Bu gözlem uçuşlarından 1 aktif Rusya görevi ABD ile ortak olarak, Gürcistan görevi Fransa ve Almanya ile ortak olarak, BIH görevi ise Almanya ile ortaklaşa gerçekleştirilmiştir.

Kaynakça

  1. ^ "ABD, Açık Semalar Anlaşması'ndan resmen çekildi". Anadolu Ajansı. 23 Mayıs 2020. 30 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "ABD, Açık Semalar Anlaşması hakkında son kararını duyurdu". Hürriyet. 23 Mayıs 2020. 1 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Rusya, Putin'in imzasıyla Açık Semalar Anlaşması'ndan çekildi". euronews. 7 Haziran 2021. 4 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sensör</span>

Sensör,, fiziksel bir olayı tespit etmek amacıyla bir çıkış sinyali üreten cihazdır.

<span class="mw-page-title-main">Uzaktan algılama</span>

Uzaktan algılama, yeryüzünün ve yer kaynaklarının incelenmesinde onlarla fiziksel bağlantı kurmadan kaydetme ve inceleme tekniğidir.

<span class="mw-page-title-main">Füze</span> çeşitli güdüm sistemleri ile hedefe yönelen karmaşık silah sistemi

Füze, genellikle bir sevk maddesi, jet motoru veya roket motoruyla desteklenen, kendi kendine hareket edebilen, havada giden menzilli bir silahtır.

<span class="mw-page-title-main">Uçak gemisi</span> açık denizlerdeki bir çeşit donanma-hava üssü

Uçak gemisi, tam uzunlukta bir uçuş güvertesi ve uçakları taşıma, silahlandırma, konuşlandırma ve kurtarma tesisleri gibi olanaklarla donatılmış, açık deniz hava üssü olarak hizmet veren bir savaş gemisidir.

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Putin</span> 2. Rusya devlet başkanı (1999–2008, 2012–görevde)

Vladimir Vladimiroviç Putin, Rusya Federasyonu'nun günümüzdeki devlet başkanı olan Rus politikacı ve eski istihbarat görevlisidir. Putin, 1999-2000 yılları arasında başbakanlık, 2000-2008 yılları arasında başkanlık, 2008-2012 yılları arasında tekrar başbakanlık görevini üstlenmiştir. Başbakanlığı döneminde, iktidar partisi Birleşik Rusya'nın genel başkanlığı görevini üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Varşova Paktı</span> Komünist ülkeler arasında imzalanan uluslararası askerî ittifak antlaşması

Varşova Paktı ya da resmi olarak Dostluk, İşbirliği ve Karşılıklı Yardımlaşma Antlaşması, 14 Mayıs 1955 tarihinde Varşova'da, sekiz sosyalist ülkenin imzası ile kurulan askeri ve siyasal birlik. Antlaşmayı imzalayan ülkeler Arnavutluk, Bulgaristan, Çekoslovakya, Doğu Almanya, Macaristan, Polonya, Romanya ve SSCB'ydi. Anlaşma, daha önceleri SSCB ile Çekoslovakya (1943); Polonya (1945); Bulgaristan, Macaristan ve Romanya (1948) arasında imzalanan ikili anlaşmaları bütünlüyordu. Pakt, Macaristan, Çekoslovakya ve Afganistan'ın işgalleri gibi önemli siyasal olaylarda askeri unsur olarak yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Soğuk Savaş</span> 1947–1991 yılları arasında Batı Bloku ve Doğu Bloku arasında geçen jeopolitik gerginlik süreci

Soğuk Savaş, iki Süper güç olan ABD önderliğinde Batı Bloku ile Sovyetler Birliği'nin önderliğinde Doğu Bloku ülkeleri arasında Truman Doktrini'nin ilanından (1947) SSCB'nin dağılmasına (1991) kadar devam ettiği kabul edilen uluslararası siyasi ve askeri gerginlik. Soğuk Savaş dönemi, Amerika liderliğinde batı dünyası ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin önderliğindeki komünist blok arasındaki dünya üzerinde geniş bir nüfusu etki etmesine verilen isimdir. Soğuk Savaş döneminde NATO, "Batı İttifakı" olarak da biliniyordu. Batı Bloku, NATO üyesi ülkeler ile NATO üyesi olmayan ancak ABD ile müttefik olan kapitalist ve antikomünist ülkelerden, Doğu Bloku ise Varşova Paktı'na üye olan komünist ve bu pakta üye olmayan diğer komünist ülkelerden oluşuyordu. Bu iki karşıt blokun yanı sıra hiçbir bloku desteklemeyen Bağlantısızlar Hareketi isimli üçüncü bir blok daha vardı. Çin ve Yugoslavya hem Doğu Bloku ülkeleri, hem de Bağlantısızlar Hareketi ülkeleriydi. Bu iki komünist ülkenin her iki blokta da olmasının nedeni Sovyetler Birliği ile olan görüş farklılıklarıydı.

<span class="mw-page-title-main">Uzay aracı</span> araştırma yapmak üzere uzaya gönderilen insanlı veya insansız araçların ortak adı

Uzay aracı ya da uzay gemisi, Dünya'nın atmosferi dışında, özellikle dış uzayda çalışmak üzere tasarlanmış araç ya da makinedir. Uzay araçları insanlı ya da insansız olabilir. Bir uzay aracı telekomünikasyon, Dünya'nın gözlemlenmesi, meteoroloji, yolbul, uzay kolonizasyonu, gezegen keşfi, uzay turizmi, uzay savaşımı, uzay ortamında insan ve kargo taşınması gibi görevler için yapılmış olabilir. Bu tanım aynı zamanda yapay uyduları da kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya-Türkiye ilişkileri</span>

Türkiye-Rusya ilişkileri temelleri 15. yüzyıl sonlarında Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusyası arasında başlayan ilişkilerine dayanan ilişkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Kuril Adaları</span> Rusyaya bağlı 56 ada

Kuril Adaları Rusya'ya bağlı, 1300 kilometre boyunca uzanan, Büyük Okyanusu ile Ohotsk Denizi'ni birbirinden ayıran 56 adadan oluşur. Volkanik hareketler sonucu oluşmuş adalarda sık sık depremler olmaktadır. Adacıklarda bulunan yaklaşık 100 volkandan 35'i günümüzde hâlâ aktiftir.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Silahlı Kuvvetleri</span> Rusya Federasyonunun askerî gücü

Rusya Silahlı Kuvvetleri, Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetleri olarak da bilinen Rus Silahlı Kuvvetleri, Rusya'nın ordusudur. Aktif personel açısından dünyanın beşinci büyük askeri gücüdür ve 1.15 milyon aktif personel ile en az iki milyon yedek personelden oluşmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri Merkezi İstihbarat Teşkilatı'na (CIA) göre, Rusya 2026 yılına kadar aktif personel gücünü 1.5 milyona çıkarmayı planlamaktadır ve bu, onu Çin ve Hindistan'dan sonra dünyanın üçüncü büyük askeri gücü yapacaktır. Ülkenin Kara Kuvvetleri, Deniz Kuvvetleri ve Hava-Uzay Kuvvetleri olmak üzere üç ana hizmet kolunun yanı sıra Stratejik Roket Kuvvetleri ve Hava İndirme Kuvvetleri adında iki bağımsız hizmet koluna sahiptir. 2013 yılında kurulan Özel Harekat Kuvvetleri Komutanlığı, muhtemelen 2022 yılında ilave destek personeliyle birlikte 1,000 kişilik bir güce ulaşacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Kızılötesi</span> dalga boyu görünür ışıktan uzun, fakat terahertz ışınımından ve mikrodalgalardan daha kısa olan elektromanyetik ışınımdır

Kızılötesi, görünür ışıktan daha uzun ancak mikrodalgalardan daha kısa dalga boylarına sahip elektromanyetik radyasyondur (EMR). Kızılötesi spektral bant, kırmızı ışığınkinden biraz daha uzun dalgalarla başlar, bu nedenle IR insan gözü için görünmezdir. IR'nin genellikle yaklaşık 750 nm (400 THz) ila 1 mm (300 GHz) arasındaki dalga boylarını içerdiği anlaşılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dijital fotoğrafçılık</span>

Sayısal Fotoğrafçılık, nesnelerin görüntülerini oluşturmak için sayısal teknolojinin kullanıldığı bir fotoğrafçılık tarzıdır. Sayısal teknolojinin gelişimine kadar fotoğrafçılıkta görüntülerin karta basılması için kimyasal işlemlere ihtiyaç duyulan fotoğraf filmi kullanılmaktaydı. Aksine, sayısal görüntü kimyasal işleme gerek olmaksızın tamamen sayısal teknoloji ve bilgisayar kullanılarak görüntülenebilir, basılabilir, işlenebilir, taşınabilir ya da arşivlenebilir.

<span class="mw-page-title-main">Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü</span> Bağımsız Devletler Topluluğu tarafından kurulan askerî ittifak

Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü (KGAÖ), 7 Ekim 2002 tarihinde altı Bağımsız Devletler Topluluğu ülkesi tarafından kurulan hükûmetlerarası askerî ittifaktır.

<span class="mw-page-title-main">2015 Rus Suhoy Su-24 uçağının düşürülmesi</span>

2015 Rus Su-24 uçağının düşürülmesi, 24 Kasım 2015 tarihinde Rusya Hava Kuvvetleri'ne ait Suhoy Su-24 tipi uçağın sınır ihlali gerçekleştirmesinden dolayı Türk Hava Kuvvetleri tarafından düşürülmesi olayıdır. Aynı zamanda 1950'li yıllardan beri ve Soğuk Savaş süreci sonrası ilk kez bir NATO üyesi ülke tarafından doğrudan Rus uçağı düşürüldü. Rusya, Suriye İç Savaşı'na müdahil olduğundan beri ilk ciddi kaybını bu olay neticesinde yaşadı.

<span class="mw-page-title-main">Aeroflot</span> Rusya merkezli havacılık şirketi

Aeroflot, Rusya Fedarasyonu'nun bayrak taşıyıcı ve en büyük hava yolu şirketidir. 1923'te kurulan Aeroflot, dünyanın en eski aktif hava yollarından birisidir. Merkezi, Şeremetyevo Uluslararası Havalimanı'dır. Hava yolu, kod paylaşımlı hizmetler hariç 52 ülkede 146 varış noktasına uçmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Avangard (hipersonik füze)</span>

Avangard UR-100UTTKh, R-36M2 ve RS-28 Sarmat ağır KABF'leri MIRV uçuş yükü olarak taşıyabilen bir Rus hipersonik füze aracıdır. Hem nükleer hem de konvansiyonel yükleri taşıyabilir.

<span class="mw-page-title-main">2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması</span> 10 Kasım 2020de Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşını sona erdiren ateşkes antlaşması

2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması, 10 Kasım 2020 tarihinde Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nı sona erdiren bir ateşkes antlaşmasıdır. Antlaşma, Ermenistan'ın teslim olduğunu duyurmasının ardından 9 Kasım'da Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından imzalandı ve Dağlık Karabağ bölgesindeki tüm çatışmalara 10 Kasım 2020 tarihinde Moskova saati ile 00:00 itibarıyla son verildiği açıklandı. Tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Arayik Harutyunyan da çatışmaların sona ermesini kabul etti.

<span class="mw-page-title-main">İsrail-Rusya ilişkileri</span>

İsrail-Rusya ilişkileri, İsrail ve Rusya arasındaki ikili dış ilişkileri ifade etmektedir. Rusya'nın Tel Aviv'de büyükelçiliği ve Hayfa'da konsolosluğu bulunmaktadır. İsrail'in Moskova'da bir büyükelçiliği ve Yekaterinburg'da (açılacak) bir başkonsolosluğu var. Rusya, Ortadoğu Dörtlüsü üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri-Rusya ilişkileri</span>

Amerika Birleşik Devletleri-Rusya ilişkileri, dünyanın en güçlü iki ülkesi olan Amerika Birleşik Devletleri ile Rusya arasındaki ikili ilişkiyi ifade eder. Amerika Birleşik Devletleri ve Rusya diplomatik ve ticari ilişkilerini sürdürüyor. Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin (1991-99) döneminde, 1999 baharında NATO’nun Yugoslavya Federal Cumhuriyeti’ni bombalamasına kadar ilişkiler genel olarak sıcaktı ve o zamandan beri önemli ölçüde kötüleşti. 2014 yılında ilişkiler, Ukrayna krizi, Rusya'nın 2014'te Kırım'ı ilhak etmesi, Rusya'nın Suriye İç Savaşı'na askeri müdahalesi ile ilgili farklılıklar ve 2016'nın sonundan itibaren Rusya'nın 2016 ve 2020 ABD seçimlerine müdahalesi iddiasıyla biraz kötüleşti.