İçeriğe atla

740'larda Emevîler

740'larda Emevîler
◀ | 700'ler | 710'lar | 720'ler | 730'lar | Abbâsîler

Bu sayfada, 740'larda Emevi Halifeliği'nde yaşanan olaylar yer alıyor.

Halife

Olaylar

740

  • Akroinon Muharebesi: İmparator III. Leo komutasındaki Bizanslılar Abdullah el-Battal komutasındaki Emevi kuvvetlerini Akroinon'da (Afyon) yendi. Emeviler Synnada'ya (Frigya) geri çekilmeyi başardı.
  • Galiçya'daki Berber kabileleri isyan başlattı. Bu olay, Asturias Kralı I. Alfonso krallığını kurulmasını sağladı.
  • Sicilya, Sardunya, Provence ve Yunanistan, İfrikiye valisi tarafından gönderilen filo tarafından yağmalandı .Güney Batı Avrupa'ya baskın yapanlar Habib bin Ebu Ubeyde El-Fihri tarafından yönetilirken, Yunanistan'a baskın yapan filo Muaviye bin Hişam tarafından yönetildi.
  • Soylular Muharebesi: Halid bin Hamid el-Zenati komutasındaki Berberi isyancılar, Tanca yakınlarında Halid bin Ebu Habib el-Fihri'nin Emevi güçlerini yendi. İsyan, Endülüs'e yayıldı ve vali Ubeydullah bin Habhab Pireneler'in kuzeyindeki birliklerini geri çekti.

741

  • Büyük Berberi İsyanı: Halife Hişam bin Abdülmelik, Kulsum bin İyad el-Kasi'yi İfrikiya valisi olarak atar. Emeviler tarafından Atlas bölgesindeki isyanı bastırmak için Suriye'den dördüncü bir sefer gönderilir. Ancak Grab ovasında (günümüz Fas) Bagdura Muharebesi'nde yenilir. İsyancıların doğuya karşı saldırısı başarılı olur, ancak Kayrevan'ı alamadılar. Ancak Sufrisler kısa bir süre sonra şehri ele geçirmeyi başarır.

742

743

744

  • 17 Nisan - Halife II. Velid, Şam dışındaki kalesinde kuşatılarak Süleyman bin Hişam askerleri tarafından öldürüldü. Velid'in yerine kuzeni III. Yezid geçti. Kısa bir süre sonra o da beyin tümöründen ölecektir.
  • Ekim - Abdullah bin Muaviye Kufe'de Emeviler'e karşı bir isyan başlattı.
  • Aralık – Mervan bin Muhammed, Yezid'in belirlediği halefi İbrahim bin Velid'e karşı isyan ederek, Süleyman bin Hişam komutasındaki Emevi kuvvetlerini yendi ve halife oldu.

745

746

  • Keramaia Muharebesi: Bizans donanması, Emevi Mısır donanmasına karşı ezici bir zafer kazandı.
  • Kafartuta Muharebesi: Halife II. Mervan, Cezire'de Haricilerin lideri Dahhak bin Kays el-Şeybani'yi yendi ve öldürdü. İsyancılar kaçarak Dicle'nin ötesine çekildi.
  • Harici lideri Ebu Hamza eş-Şarî , Mekke’ye giderek Abdullah bin Yahya’ya biat etti ve ikisi Hadramut’a geçip Abdullah’ın halifeliği için biat almaya başladı.

747

  • Arap-Bizans Savaşı: İmparator V. Konstantin, İtalyan şehir devletlerinin gemilerinin yardımıyla Kıbrıs açıklarında Arap filosunu yok ederek Emeviler'in deniz gücünü kırdı.[1]
  • İsyancı Harici lideri Ebu Hamza eş-Şari Mekke ve Medine'yi aldı. Fakat halife II. Mervân tarafından gönderilen ordu bu şehirleri geri alarak isyancı Ebu Hamza'yı öldürdü.
  • Emeviler'e isyan eden Abdullah bin Muaviye İran'da bazı bölgeleri ele geçirdi. Fakat Emeviler tarafından gönderilen Amir bin Dubare yönetimindeki ordu tarafından yenildi ve öldürüldü.
  • Haziran - Horasan bölgesinde Emevîler’e karşıt unsurları bir araya getiren ve özellikle İranlı mevali tarafından desteklenen Ebu Müslim Horasanî siyah bayrak açarak Abbâsî isyanını başlattı.

748

  • 15 Ocak - Horasan'da Emeviler'e karşı isyan başlatan Ebu Müslim Horasanî, Emeviler Horasan valisi Nasr bin Seyyar'ı yenerek Merv, Nişabur ve Kumis'i aldı.

749

  • 28 Kasım - Ebu Müslim Horasanî liderliğindeki Abbasi isyancıları Kufe'yi ele geçirerek Ebu Abbas Seffah’ı halife ilan ettiler.

750

  • 16-25 Ocak - Abbâsîler’in ilk halifesi olarak biat alan Seffâh amcası Abdullah bin Ali bin Abdullah’ı bir ordunun başında Emevi halifesi II. Mervân’a karşı gönderdi. Harran’dan Musul’a hareket eden Mervân, Büyük Zap suyunun sol sahilinde Abbâsî ordusuyla karşılaştı. Şiddetli muharebe 25 Ocak sabahı Mervân’ın ağır hezimetiyle sonuçlandı.
  • 5 Ağustos - Emevi halifesi Mervan Abbasi yenilgisinden sonra kaçtığı Mısır'da öldürüldü. Böylelikle Emeviler devleti son bulmuş oldu.

Doğumlar

Ölümler

  • Süleyman bin Hişam, ordu komutanı
  • Nasr bin Seyyar, vali
  • Vâsıl bin Atâ, din alimi
  • Kahtabe bin Şebib, ordu komutanı
  • Abdullah bin Abdülmelik, vali ve ordu komutanı

Kaynaklar

  1. ^ Pryor, John H.; Jeffreys, Elizabeth M. (2006), The Age of the ΔΡΟΜΩΝ: The Byzantine Navy ca. 500–1204, Brill Academic Publishers, s. 33, ISBN 978-90-04-15197-0 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Emevîler</span> İslam tarihinin ikinci hâlifeliği (661–750)

Emevîler ya da Emevîler Hilâfeti, Dört Halife Dönemi'nden (632-661) sonra kurulan Müslüman Arap devleti. Ali bin Ebu Talib'in 661'de öldürülmesinden sonra başa geçen Emevîler, 750'de Abbâsîler tarafından yıkılıncaya kadar hüküm sürdüler. Başkenti Şam olan devlet, en geniş sınırlarına Halife Hişâm bin Abdülmelik döneminde sahip oldu. Devletin sınırları Kuzey Afrika, Endülüs, Güney Galya, Mâverâünnehir ve Sind'in fethedilmesiyle doğuda Afganistan'a batıda ise Güney Fransa'ya kadar ulaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">II. Mervân</span>

II. Mervan, tam adı Mervan bin Muhammed bin Mervan, on dördüncü ve son Emeviler halifesiydi (744-750).

<span class="mw-page-title-main">İbrahim bin Velîd</span> Emevi halifesi

İbrahim bin Velid, 13. Emevi halifesidir. I. Velîd 'in oğludur. Kardeşi III. Yezid'i takiben 744 yılında Emevi halifesi olmuş ama sadece iki ay bu görevde kalabilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">I. Mervân</span> Emevilerin dördüncü halifesi (623-685)

I. Mervan, Emevîlerin dördüncü halifesi. Emeviler halifeliğine 684'te II. Muaviye'nin halifelikten feragat etmesinden sonra geçmiştir. I. Mervan'ın halife olmasıyla Emeviler hanedanın iktidar gücü Ebu Süfyan kolundan "Hakam bin Vail" koluna geçmiştir; Ebu Süfyan ve Hakam bin Vail, Emevîlerin ismini aldığı Ümeyye'nın torunlarıdır. Hakam da Osman bin Affan'ın birinci derece kuzenidir. Dokuz ay süren halifeliği, önce diğer Emevilere karşı iç savaşla geçmiş ve bunda başarı sağlamıştır. Sonra Hicaz'da isyan etmiş ve kendi halifeliğini ilan etmiş olan Abdullah bin Zübeyr'i halife kabul etmiş olan güney Suriye ve Mısır'ı eline geçirmiştir. Fakat Mervan 685'te öldüğünde Abdullah bin Zübeyr hâlâ Irak ve Hicaz'da halife olarak kabul edilmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Abdülmelik</span> 5. Emevi halifesi

Abdülmelik, Nisan 685'ten ölümüne kadar Emeviler'in beşinci halifesi.

<span class="mw-page-title-main">Hişâm bin Abdülmelik</span> 10. Emevi halifesi

Hişâm bin Abdülmelik, onuncu Emevî halifesidir. Kardeşi halife II. Yezîd 724'te öldüğü zaman halife olmuş ve 18 yıllık uzun bir halifelikten sonra 6 Şubat 743'te ölmüş, yerini II. Velîd olarak anılan kardeşinin oğlu Velîd bin Yezîd bin Abdülmelik'e bırakmıştır.

<span class="mw-page-title-main">III. Yezîd</span>

III. Yezîd veya Yezid bin Velid, on birinci Emeviler halifesi. Amcasının oğlu olan halife II. Velid'in, kendinin de liderlerden biri olarak katıldığı bir komplo ile öldürülmesi üzerine 15 Nisan 744'te halife oldu. Çok zayıf, naif ve hastalıklı bir tabiatlı olarak - El Nakıs (zayıf) - adıyla tarihlere geçmiştir. Altı ay iki gün süren halifelik yaptıktan sonra Ekim 744'te beyin tümörü dolayısıyla eceliyle öldü.

<span class="mw-page-title-main">II. Velîd</span> 11. Emevi halifesi

II. Velid veya Velid bin Yezid, on birinci Emeviler halifesidir. Amcası olan halife Hişam bin Abdülmelik'in 743de ölmesi üzerine halife olmuştur. 743 ile 744 yıllarında iki ay yirmi gün süren çok kısa bir dönem halifelik yaptıktan sonra şimdi Ürdün'de bulunan bir kale etrafında yapılan bir savaşta ölmüştür. Yerine halife olarak kuzeni III. Yezid geçmiştir ve o da çok kısa bir dönem halifelik yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Seffâh</span> İlk Abbasi halifesi

Seffah veya Ebü'l-Abbas Seffah, Emevî hanedanının yıkılmasına neden olup Abbâsîler devletinin kurulmasıyla 750-754 döneminde ilk Abbâsî hâlifesi olarak hüküm sürmüştür. "Seffah" kendine verilen bir lakap olup Arapçada "kan dökücü" anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ebû Müslim Horasânî</span> Abbasi ihtilâlinin komutanı

Ebû Müslim Abdurrahman bin Müslim El-Horasanî, asıl adı Abdurrahman'dır. Ebû Müslim künyesi ile tanınmış bir Müslüman siyasetçidir. Ebu Müslim, 718 veya 719 yılında, Kürt Rewandi aşiretinin yerleşim alanlarından olup Azerbaycan tarafında kalan Mawit köyünde dünyaya gelmiştir. İbnul Esîr, Ebû Müslim'in nazik, cesur, ileri görüşlü, akıllı, tedbirli, mahir kişilikli biri olduğunu belirtmiştir. İran araştırmacılarından Hüseyin Yûsufî, Ebû Müslim'in fizîkî özelliklerini; kısa boylu, esmer tenli, uzun saçlı; mizacını ise iyiliksever, hiçbir zaman şaka yapmayan biri olarak anlatır. Ebû Müslim'e, Emevî Devleti’nin devrilmesinde ve Abbasîlerin hilafetinin başlanmasında oynadığı rol nedeniyle “Nâkilü’d-devle, Sâhibü’d-devle ve Nafizü’d-devle, ” unvanları verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mansûr</span> 2. Abbâsî hâlifesi (s. 754–775)

Mansûr ikinci Abbasi halifesidir. 754 ile 775 yılları arasında halifelik yaptı.

Bu, 701'den 800'e İslam dünyasında meydana gelen büyük olayların bir zaman çizelgesidir.

Ebû Abdirrahmân el-Husayn b. Nümeyr es-Sekûnî el-Kindî, Kinde kabilesinin Sakun alt kolundan erken Emevî döneminin önde gelen generalidir.

<span class="mw-page-title-main">Üçüncü Fitne</span> Emevi Halifeliğine karşı bir dizi iç savaş ve ayaklanma

Üçüncü Fitne, Emevîler'e karşı, 744'te Halife'nin II. Velîd'in devrilmesiyle başlayan ve II. Mervân'ın çeşitli asilere ve rakiplere karşı kazandığı zaferle sona eren bir dizi iç savaş ve ayaklanmaydı. Ancak, II. Mervân yönetimindeki Emevî otoritesi hiçbir zaman tam olarak kuruamadı ve iç savaş, Emevîlerin devrilmesi ve 749/50'de Abbasi Halifeliği'nin kurulmasıyla sonuçlanan Abbâsî İhtilâli'ne (746-750) dönüştü. Bu nedenle, bu çatışmanın net bir kronolojik sınırlandırması mümkün değildir.

Ebû Hâlid Yezîd b. Ömer b. Hübeyre el-Fezârî Irak'ın son Emevi valisidir. Eski valilerden Ömer bin Hübeyre'nin oğlu olarak, Üçüncü Fitne'de Halife II. Mervân'ın en önemli yandaşlarından biri oldu, ancak Abbâsî İhtilâli'nin saldırısını durduramadı. Yenildi, yakalandı ve Abbâsîler tarafından idam edildi.

Cund Hums Suriye'nin Halifelik askeri eyaletlerinden biriydi.

Bu sayfada, 680'lerde Emevi Halifeliği'nde yaşanan olaylar yer alıyor.

Bu sayfada, 690'larda Emevi Halifeliği'nde yaşanan olaylar yer alıyor.

Bu sayfada, 740'larda Emevi Halifeliği'nde yaşanan olaylar yer alıyor.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.