İçeriğe atla

65803 Didymos

65803 Didymos
DART uzay sondası tarafından çarpışma yolundayken 23:11 UTC civarında alınan Didymos ve Dimorphos'un görüntüsü.
Keşif [1]
KeşfedenSpacewatch
Keşif yeriKitt Peak Ulusal Gözlemevi
Keşif tarihi11 Nisan 1996
Adlandırmalar
MPC belirtmesi(65803) Didymos
Alternatif adlar
1996 GT
DYC · TOC
Apollo (2022) [1]
Yörünge özellikleri [1]
Dönem 21 Ocak 2022 (gün 2459600.5)
Belirsizlik parametresi 0
Gözlem yayı24,82 yıl (9.066 gün)
Günöte2,2753 AU
Günberi1,0131 AU
Yarı büyük eksen
1,6442 AU
Dış merkezlik0,38385
2,11 yıl (770 gün)
232,01°
0° 28d 2.28s / gün
Eğiklik3,4079°
73.196°
319.32°
Bilinen doğal uydusuDimorphos
Dünya MOID0,0403 AU (15,7 LD)
Mars MOID0,02 AU (7,8 LD)[2]
Fiziksel özellikler[3]
Tayf tipi
S[3][4] · SMASS = Xk[1] · X[5]
18,0[1] · 18,16[6][5][7]
18,16 ± 0,03[8]
Boyutlar832 m × 838 m × 786 m
Ortalama yarıçap
390±16 m
veya 0,390±0,016 km
Ekvatoral yarıçap
416±25 m
Kutupsal yarıçap
393±39 m
(1,96 ± 0,16)×106 m2
Hacim(2,49 ± 0,30)×108 m3
Kütle(5,4 ± 0,4)×1011 kg
Ortalama yoğunluk
2,17 ± 0,35 g/cm3
2,2600 ± 0,0001[3]
2,2593 ± 0,0002[6]
174°±20°
-84°±20°
310°±20°
Albedo0,15 ± 0,04
  Wikimedia Commons'ta ilgili ortam

65803 Didymos (geçici tanımlama 1996 GT), Apollo grubunda potansiyel olarak tehlikeli, Dünya'ya yakın bir asteroit ikili sistemdir. Asteroit, 1996 yılında Kitt Peak'teki Spacewatch araştırması tarafından keşfedildi. 2003 yılında ise Dimorphos adlı 160 metrelik küçük gezegen uydusu keşfedildi. İkili yapısı nedeniyle daha sonra Yunanca 'ikiz' anlamına gelen Didymos adı verildi.

DART uzay aracı, 26 Eylül 2022'de gerçekleşen Dimorphos çarpışmasını gerçekleştirmek üzere 24 Kasım 2021'de fırlatıldı.[9][10][11] Dimorphos ve DART'ın çarpışmasını gözlemlemek için çarpmadan 15 gün önce gönderilen İtalya Uzay Ajansının 6 Üniteli LICIACube Cubesat'ı eşlik etti.[12] Çarpışmanın Dimorphos'un Didymos çevresindeki yörünge süresini en az 73 saniye kısaltması bekleniyor.[13]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d e "JPL Small-Body Database Browser: 65803 Didymos (1996 GT)". Jet Propulsion Laboratory. 22 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2017. 
  2. ^ "65803 Didymos (1996 GT)". Minor Planet Center. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2017. 
  3. ^ a b c Naidu, S. P.; Benner, L. A. M.; Brozovic, M.; Nolan, M. C.; Ostro, S. J.; Margot, J. L. (Eylül 2020). "Radar observations and a physical model of binary near-Earth asteroid 65803 Didymos, target of the DART mission". Icarus. 348. Bibcode:2020Icar..34813777N. doi:10.1016/j.icarus.2020.113777. 134777. 
  4. ^ Scheirich, P.; Pravec, P. (Temmuz 2022). "Preimpact Mutual Orbit of the DART Target Binary Asteroid (65803) Didymos Derived from Observations of Mutual Events in 2003–2021". The Planetary Science Journal. 3 (7): 12. Bibcode:2022PSJ.....3..163S. doi:10.3847/PSJ/ac7233. 163. 19 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2022. 
  5. ^ a b "LCDB Data for (65803) Didymos". Asteroid Lightcurve Database (LCDB). 1 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2017. 
  6. ^ a b Pravec, P.; Scheirich, P.; Kusnirák, P.; Sarounová, L.; Mottola, S.; Hahn, G.; Brown, P.; Esquerdo, G.; Kaiser, N.; Krzeminski, Z.; Pray, D. P.; Warner, B. D.; Harris, A. W.; Nolan, M. C.; Howell, E. S.; Benner, L. A. M.; Margot, J.-L.; Galád, A.; Holliday, W.; Hicks, M. D.; Krugly, Yu. N.; Tholen, D.; Whiteley, R.; Martis, F.; DeGraff, D. R.; Grauer, A.; Larson, S.; Velichko, F. P.; Cooney, W. R.; Stephens, R.; Zhu, J.; Kirsch, K.; Dyvig, R.; Snyder, L.; Reddy, V.; Moore, S.; Gajdos, S.; Világi, J.; Masi, G.; Higgins, D.; Funkhouser, G.; Knight, B.; Slivan, S.; Behrend, R.; Grenon, M.; Burki, G.; Roy, R.; Demeautis, C.; Matter, D.; Waelchli, N.; Revaz, Y.; Klotz, A.; Rieugné, M.; Thierry, P.; Cotrez, V.; Brunetto, L.; Kober, G. (Mart 2006). "Photometric survey of binary near-Earth asteroids". Icarus. 181 (1): 63-93. Bibcode:2006Icar..181...63P. doi:10.1016/j.icarus.2005.10.014. 3 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2017. 
  7. ^ Kitazato, K.; Abe, M.; Mito, H.; Tarusawa, K.; Soyano, T.; Nishihara, S.; Sarugaku, Y. (Mart 2004). "Photometric Behaviour Dependent on Solar Phase Angle and Physical Characteristics of Binary Near-Earth-Asteroid (65803) 1996 GT". 35th Lunar and Planetary Science Conference: 1623. Bibcode:2004LPI....35.1623K. 3 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2017. 
  8. ^ Pravec, Petr; Harris, Alan W.; Kusnirák, Peter; Galád, Adrián; Hornoch, Kamil (Eylül 2012). "Absolute magnitudes of asteroids and a revision of asteroid albedo estimates from WISE thermal observations". Icarus. 221 (1): 365-387. Bibcode:2012Icar..221..365P. doi:10.1016/j.icarus.2012.07.026. 8 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2017. 
  9. ^ "DART Sets Sights on Asteroid Target". NASA. 7 Eylül 2022. 21 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2022. 
  10. ^ Potter, Sean (23 Kasım 2021). "NASA, SpaceX Launch DART: First Test Mission to Defend Planet Earth". NASA. 24 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2021. 
  11. ^ Warren, Haygen. "Brace for impact: DART successfully slams into asteroid". NASA Spaceflight.com. NASA Spaceflight.com. 27 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2022. 
  12. ^ Greshko, Michael (23 Kasım 2021). "This NASA spacecraft will smash into an asteroid—to practice saving Earth". National Geographic (İngilizce). 23 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2021. 
  13. ^ Rincon, Paul (24 Kasım 2021). "Nasa Dart asteroid spacecraft: Mission to smash into Dimorphos space rock launches". BBC News (İngilizce). 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Amalthea (uydu)</span>

Amalthea, Jüpiter'in doğal uydularından biridir. Düzenli iç yörünge grubunun üyesidir. Galilei uydularından sonra ilk bulunan Jüpiter uydusudur. Bu nedenle 'Jüpiter V' adını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">10199 Chariklo</span> Asteroit

10199 Chariklo, Satürn ve Uranüs arasında Uranüs'ün yörüngesine yakın şekilde Güneş etrafında dönen bir centaur gökcismidir. Centaur grubu içinde bilinen en büyük küçük gezegendir. 26 Mart 2014 tarihinde gök bilimciler bir yıldız örtülmesi gözlemleyerek Chariklo'nun etrafında iki halka keşfettiklerini duyurdular. Halkaları olduğu keşfedilen ilk küçük gezegendir.

<span class="mw-page-title-main">99942 Apofis</span> Asteroit

99942 Apofis, (Geçici adlandırma:2004 MN4 ) 19 Haziran 2004'te R. A. Tucker, D. J. Tholen ve F. Bernardi tarafından Kitt Peak'de keşfedilen, Aten sınıfı Dünya'ya yakın bir yörüngesi bulunan bir meteorittir. Mısır kötülük tanrısı Apofis'in ismini taşır. NASA tarafından yapılan dikkatli ölçümlerle 2029 ve 2036 yıllarında dünyamızın çok yakınından geçeceği tespit edilmiştir. 13 Nisan 2029'te 300.000 kilometre Dünya'ya yakından geçerek Apollo sınıfı olacak, 2036 yılında ise 30-40 bin kilometre yakından geçecektir. 7 Ekim 2009 tarihinde yapılan hesaplamalara göre 2036 yılında Dünya'ya çarpma olasılığı 250.000'de 1'dir. Bir başka olası çarpışma tarihi ise 2037'dir. Bu tarihte dünyaya çarpma olasılığı 12,3 milyonda 1 olarak belirlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">25143 Itokawa</span> Asteroit

25143 Itokawa, yaklaşık 350 metre çapında olan Apollo grubunun yakın Dünya nesnesi ve tehlikeli olabilecek cisim olarak sınıflandırılmış bir asteroittir. 1998'de LINEAR tarafından keşfedilmiş olup adını Japon roket mühendisi Hideo Itokawa'dan almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">2709 Sagan</span> Carl Saganın adını taşıyan asteroid

2709 Sagan, geçici isim 1982 FH, Asteroit kuşağının iç bölgelerinden gelen, yaklaşık 6,7 kilometre çapında taş bir Flora tipi asteroittir. 21 Mart 1982'de Amerikalı astronom Edward Bowell tarafından Flagstaff, Arizona yakınlarındaki Anderson Mesa İstasyonu'nda keşfedilmiş ve adını astronom ve popüler bilim yazarı Carl Sagan'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çift Asteroit Yönlendirme Testi</span>

Çift Asteroit Yönlendirme Testi, NASA'nın Dünya'ya yakın cisimlere karşı gezegen savunması yöntemini test etmeyi amaçladığı bir uzay göreviydi. Bu görev, bir uzay aracının bir asteroitle kafa kafaya çarpıştığında momentum aktarımı etkisinin asteroidi ne kadar saptırdığını değerlendirmek için tasarlandı. Seçilen hedef asteroit olan Dimorphos, Didymos asteroidinin uydusudur ve her iki asteroit de Dünya'ya bir çarpma tehdidi oluşturmamaktadır. 24 Kasım 2021'de Dünya'dan fırlatılan DART uzay aracı, 26 Eylül 2022 23:14 UTC'de Dimorphos'a başarılı bir şekilde çarptı ve yörüngesini 32 dakika kısalttı. Bu, önceden belirlenen başarı eşiği olan 73 saniyeden çok daha fazlaydı. DART'ın Dimorphos'u yönlendirmedeki başarısı çarpışmanın kendisinden çok, dışarı fırlatılan enkazın geri tepmesiyle ilişkili olan momentum aktarımı sayesinde oldu.

<span class="mw-page-title-main">21 Lutetia</span> ana kuşak asteroidi

Lutetia, ana asteroit kuşağında yer alan bir M-tipi asteroitdir. 1852 yılında Hermann Goldschmidt tarafından keşfedildi. Adı, Paris'in Latincesi olan Lutetia'dan gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">144 Vibilia</span> Asteroit

144 Vibilia, asteroit kuşağının merkez bölgesinden, yaklaşık 140 kilometre çapında karbonlu bir asteroittir. 3 Haziran 1875'te Alman-Amerikalı astronom Christian Peters tarafından Clinton, New York, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Hamilton Koleji'nin Litchfield Gözlemevi'nde keşfedililmiştir. Peters, yakın zamanda Venüs geçişini gözlemlemek için dünya çapında bir yolculuktan döndüğü için Roma'nın seyahat tanrıçası Vibilia'nın adını verdi. Peters ayrıca aynı gece 145 Adeona keşfetti. Resmi adlandırma alıntısı Paul Herget tarafından 1955'te The Names of the Minor Planets'te yayınlandı.

1981 Midas, yaklaşık 2 kilometre çapında, Dünya'ya yakın ve potansiyel olarak tehlikeli olarak sınıflandırılan bir vestoid asteroittir.

<span class="mw-page-title-main">201 Penelope</span> Asteroit

201 Penelope, Avusturyalı gök bilimci Johann Palisa tarafından 7 Ağustos 1879'da Pula'da keşfedilen büyük bir ana kuşak asteroitidir. Asteroit, Homeros'un Odysseia'sındaki Odisseus'un karısı Penelope'nin adını almıştır. 0,18 dış merkezlik ve 4,381 yıllık bir periyot ile Güneş'ten 2,68 AU uzaklıktaki bir yörüngede yer alır. Yörünge düzlemi, tutulum düzlemine 5,8°'lik bir açıyla eğiktir.

1453 Fennia, 7 km çapında bir asteroittir. 1938 yılında Yrjö Väisälä tarafından Turku gözlemevinde keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">2867 Šteins</span> asteroit

2867 Šteins asteroit kuşağının iç bölgelerinden gelen, yaklaşık 5 kilometre çapında düzensiz, elmas şeklinde bir arka plan asteroitidir. 4 Kasım 1969'da Sovyet gök bilimci Nikolay Çernık tarafından Kırım'da bulunan Kırım Astrofizik Gözlemevi'nde keşfedildi. Eylül 2008'de, ESA'nın uzay sondası Rosetta, Šteins'ın yanından geçti ve bu sayede Šteins, bir uzay aracıyla ziyaret edilmiş birkaç küçük gezegenden biri oldu. Parlak E-tipi asteroit, 23 adlandırılmış kratere sahiptir ve 6,05 saatlik bir dönme süresine sahiptir. Adını Litvanyalı gök bilimci Kārlis Šteins'tan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">27 Euterpe</span> ana kuşak asteroidi

Euterpe, yaklaşık 100 kilometre çapında, iç asteroit kuşağında yer alan Euterpe ailesinin taşlı bir asteroit ve ana organıdır. 8 Kasım 1853'te İngiliz gök bilimci John Russell Hind tarafından George Bishop Gözlemevinde keşfedildi. Adını, Yunan mitolojisindeki Euterpe'den almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">114 Kassandra</span> Asteroit

Kassandra büyük ve karanlık bir ana kuşak Asteroitidir. Nadir bir sınıf olan T sınıfına aittir. 23 Temmuz 1871'de C. H. F. Peters tarafından keşfedildi ve adını Truva Savaşı efsanelerindeki kahin Cassandra'dan alır. Asteroit, bir kuyruklu yıldız tarafından ikiye ayrıldığı ve Dünya ile çarpışma rotasına girdiği 2009 yapımı Meteor filminde de anılır.

779 Nina, asteroit kuşağının orta bölgesinde yer alan, yaklaşık 80 kilometre (50 mi) çapında, büyük bir arka plan asteroitidir. 25 Ocak 1914'te Rus astronom Grigory Neujmin (1886-1946) tarafından Kırım yarımadasındaki Simeiz Gözlemevi'nde keşfedildi. Orta düzey bir albedoya sahip metalik X-tipi asteroit, 11.2 saatlik bir dönme periyoduna sahiptir. Adını kaşifin kız kardeşi Nina Neujmina'dan (Tsentilovich) (1889–1971) almıştır.

<span class="mw-page-title-main">71 Niobe</span> Asteroit

Niobe, bir Gallia asteroitidir ve asteroit kuşağının orta bölgelerinde yer alır, çapı yaklaşık 90 kilometredir.

Gallia, asteroit kuşağının merkez bölgelerinde yer alan, yaklaşık 90 kilometre çapında bir asteroittir.

Zwetana, Güneş'in yörüngesinde dönen küçük bir ana asteroit kuşağı asteroitidir.

Xanthippe, asteroit kuşağının merkez bölgelerinden gelen, yaklaşık 120 kilometre (75 mi) çapında, karanlık bir arka plan asteroididir. 22 Kasım 1875'te Avusturyalı astronom Johann Palisa tarafından, günümüzde Hırvatistan'da bulunan Austrian Naval Gözlemevi'nde keşfedildi. Adını Yunan filozofu Socrates'in karısı Xanthippe'den almıştır.

<span class="mw-page-title-main">216 Kleopatra</span> Asteroit

216 Kleopatra, ortalama çapı 120 kilometre (75 mi) olan büyük bir M-tipi asteroittir ve uzun kemiğe veya haltere benzeyen şekli ile dikkat çekmektedir. 10 Nisan 1880'de Avusturyalı astronom Johann Palisa tarafından şu anda Hırvatistan'ın Pula kentinde bulunan Avusturya Donanma Pola Gözlemevi'nde keşfedilmiştir ve adını ünlü Mısır kraliçesi Kleopatra'dan almıştır. 2008'de keşfedilen ve daha sonra Alexhelios ve Cleoselene olarak adlandırılan iki küçük küçük gezegen uydusuna sahiptir.