İçeriğe atla

640'larda Râşidîn Halifeliği

630'larda Râşidîn Halifeliği
Diğer yıllar
630'lar |640'lar | 650'ler | 660'lar

Bu sayfada Râşidîn Halifeliği'nde 640'lar olayları ile bu on yılda doğan ve ölen kişiler yer alıyor.

Bu dönemde ikinci halife Ömer'in 644'te bir suikast sonucu öldürülmesiyle Osman üçüncü halife olarak iktidara geldi. Bu dönemin belirgin özelliği ilk iki halife zamanında yürütülen başarılı fetihlerin Osman döneminde yavaşlamasıdır. Ayrica Halife Osman önemli kademelere Ümeyye hanedanından akrabalarını atayarak ilerede doğacak fitnenin zeminini hazırlamıştır.

Halife

Olaylar

640

  • Ocak - Mısır'da önemli liman şehri Pelusium alındı.
  • Mart - Mısır'da Bilbeys şehri alındı.
  • Akdeniz kıyısında önemli bir liman şehri olan Kayseriya alındı.
  • Aralık - Mısır'daki en önemli Bizans kalelerinden birisi olan Babil yedi aylık bir kuşatmadan sonra alındı.

641

  • Ocak - Ebû Musa el-Eş'arî komutasındaki Müslüman kuvvetleri İran içlerine ilerlemeye başladı. İlk olarak stratejik Susa şehri alındı. Birkaç hafta içinde ise Huzistan'ın tamamını fethedecektir.
  • Şubat - Bizans imparatoru Herakleios öldü.
  • Eylül - Müslümanlar Mısır'daki en önemli Bizans kalesi olan başkent İskenderiye'yi aldılar. Amr bin As kaleyi altı aydır kuşatma altında tutuyordu. Halife Ömer'in emriyle Mısır valilik merkezi İskenderiye'den bizzat Amr bin As tarafından Nil'in doğu yakasında kurulan Fustat'a taşındı.

642

  • Yaz - Ukbe bin Nafi komutasındaki Müslüman kuvvetleri Mısır'ın güneyindeki Nübye üzerine yürüdü. Nübyeli savaşçıların direnişinden bunalan ve şaşkına dönen Araplar geri çekildi.
  • Eylül - Mısır'da İskenderiye şehri alındı.
  • Aralık - Nihavend Muharebesi: Numan bin Mukkarin komutasındaki Müslüman kuvvetleri, Nihavend yakınlarında toplanan Piruz Hüsrev komutasındaki Sasani kuvvetlerini mağlup etti. Sasani imparatoru III. Yezdicerd'in Müslümanları İran ve Irak'tan atmaya yönelik bu büyük seferi başarısızlıkla sonuçlandı. Bu muharebe Sasani İmparatorluğu'nun gayriresmi olarak sonu olmuştur.

643

  • Arap-Bizans Savaşı: Arap orduları Kuzey Afrika'ya askeri yayılmalarını sürdürdü ve Trablus'u kuşattı. Şehir bir ay içinde ele geçirildi.
  • Amr bin el-As, Sabratha'ya (günümüzde Libya) bir müfreze gönderdi. Şehir zayıf bir direniş gösterdi, ancak kısa süre sonra teslim oldu ve cizye ödemeyi kabul etti.
  • Asım bin Amr ve Abdullah bin Amir, Sistan bölgesini istila edip Zerenc'i aldı.

644

  • Süheyl bin Abdi önderliğindeki ordu Hint Okyanusu kıyısında Rasil Muharebesi'nde bir Sindhi ordusunu yendi ve ardından İndus Nehri'ne ulaştı. Halife Ömer, Suhail'in nehrin karşısına geçmesine izin vermedi.
  • 3 Kasım - İkinci halife Ömer'in (h. 634-644) Medine'de İranlı kölesi Ebu Lü'lüe'nin düzenlediği bir suikast sonucu öldürülmesinden sonra Osman şura kararıyla üçüncü halife olarak biat aldı.

645

  • İskenderiye, 300 gemilik bir Bizans filosunun buraya gelmesiyle Arap yönetimine karşı ayaklandı ve Bizans kuvvetleri şehri geri aldı. Mısır'ın Arap valisi Abdullah bin Sa'ad bir karşı saldırı düzenleyerek şehri geri aldı. Bu olay üzerine Müslümanlar bir filo inşa etmeye başladı.

646

  • Arap-Bizans Savaşı: İskenderiye, Bizans'ın Mısır'ı geri alma girişiminin (bkz. 645 bölümüne bakın) başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından Müslüman Araplar tarafından yeniden ele geçirildi ve şehirdeki Greko-Romen devletlerinin yaklaşık 1000 yıllık yönetimi sona erdi.
  • Halife Osman, Kızıldeniz kıyısında Cidde (günümüzde Suudi Arabistan) şehrini, Mekke'ye hacca deniz yoluyla gelen Müslüman hacılar için bir liman şehri olarak kurdu.
  • Nikiou Muharebesi: Amr bin As komutasındaki Raşidun ordusu (15.000 kişi), müstahkem Nikiou kasabası yakınlarında daha küçük bir Bizans kuvvetini yendi.
  • Amr ibn As, İskenderiye'de yeni tahkimatlar inşa etti ve civarda güçlü bir garnizon konuşlandırdı.

647

  • Arap-Bizans Savaşı: Abdullah bin Sa'ad komutasındaki bir Arap ordusu (20.000 asker) Afrika'daki Bizans Eksarhlığı'nı işgal etti. Trablusgarp'ı ve Kartaca'nın 240 km. güneyindeki Sufetula şehrini fethetti.

648

649

  • Arap-Bizans Savaşı: Abdullah ibn Saad komutasındaki Arap deniz kuvvetleri Kıbrıs'ı fethederek kısa bir kuşatmanın ardından başkent Constantia'yı ve adanın geri kalanını yağmaladı. Kıbrıslılar, İmparator II. Constans'a yaptıklarıyla aynı geliri ödemeyi kabul ettiler.[1]

Doğanlar

  • 641 - Mabed el-Cüheni, din bilgini (ö. 702)

Ölenler

640

641

642

643

645

Kaynaklar

  1. ^ Muir 1898, s. 205, Chapter XXVIII, "Caliphate of Othman".

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ömer</span> İslam Devletinin ikinci halifesi, sahabe

Ömer bin Hattab, İslâm peygamberi Muhammed'in sahâbesi ve İslâm Devleti'nin Ebû Bekir'den sonraki ikinci halifesidir. Ehl-i Sünnet, Ömer bin Hattab'ı zaman zaman "Ömer'ul-Farûk" diye anarlar. Şiiler ise Ömer'in hâlifeliğini tanımazlar. 23 Ağustos 634 tarihinde Râşidîn Halifeliği'nin ikinci hâlifesi oldu ve bu görevi, öldürüldüğü yıl olan 644'e kadar sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">Ebû Bekir</span> İslam Devletinin ilk halifesi, sahabe

Ebû Bekir ya da tam adıyla Ebû Bekir Abdullah bin Ebî Kuhâfe Osmân bin Âmir el-Kureşî et-Teymî, İslam peygamberi Muhammed'in sahâbesi ve Dört Halife'nin ilki. Muhammed sonrası Müslüman toplumda 632-634 arası liderlik ve yöneticilik yapması, bu sebeple Muhammed'in halefi olması kendisine ilk halife unvanını kazandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dört Halife</span>

Dört Halife ya da Râşid Halifeler; Sünnilik'te Râşid halifeler, doğru yola yönlendirilen ve doğru bir model olduğu kabul edilen halifelerdir. Bazıları bu kategoriye Muhammedin torunu Hasan'ın 6 aylık hilafetini de sokarlar. İslam peygamberi Muhammed'in ölümünden sonra ümmete önderlik eden ilk dört halifedir:

<span class="mw-page-title-main">II. Konstans</span>

II. Konstans yahut "Sakallı(Pogonatos) Konstantine", 641 ile 668 arasında Bizans imparatoru olmuştur. 642'de Konsül olup tarihte Roma Konsülü unvanı verilen son Bizans imparatordur. Vaftiz ismi Herakleios idi ve imparatorluk yaparken resmî ismi Konstantinos idi. Konstans ismi bu imparatora verilen indirgen bir lakaptır. Bizans tarih yazmalarında bu lakap isim olarak kullanılmış ve modern tarihçiler tarafından da bu lakap isim olarak kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Amr bin Âs</span> Amr bin Âs, Arap komutan. Kureyşin Beni Sehm kabilesindendi. Müslüman olmadan önce İslam orduları ile birkaç kez savaştı

Amr bin Âs, Arap komutan.

<span class="mw-page-title-main">Râşidîn Halifeliği</span> Kurulan ilk İslam halifeliği (632–661)

Râşidîn Halifeliği, İslâm peygamberi Muhammed'in halefi olan ilk halifeliktir. Muhammed'in MS 632'deki vefatından sonra ilk dört ardışık halifesi (halef) tarafından yönetildi. Bu halifeler, Sünni İslam'da topluca Râşidîn ya da "Doğru Yolda olan" halifeler olarak bilinirler. Bu terim Şîa'da kullanılmaz, çünkü Şii Müslümanlar ilk üç halifenin yönetimini meşru görmez.

<span class="mw-page-title-main">Nihâvend Muharebesi</span>

Nihavend Muharebesi, Müslüman Araplar ile Sasani orduları arasında 642 yılında İran'da yapılan muharebedir.

<span class="mw-page-title-main">Müslümanların Mısır'ı fethi</span> Tarihi olay

Müslümanların Mısır'ı fethi veya Arapların Mısır'i fethi, Mısır'ın MS 7. yüzyılda Müslümanlar tarafından fethedilmesidir. Bunun sonucunda Bizans İmparatorluğu'nun elindeki Mısır ve Libya Râşidîn Halifeliği'ne geçti.

<span class="mw-page-title-main">Müslümanların Levant'ı fethi</span> 7. yüzyılda Râşidîn Halifeliği tarafından gerçekleştirilen fetih

Müslümanların Levant'ı fethi veya Müslümanların Biladü'ş-Şam'ı fethi ya da Arapların Levant'ı fethi

<span class="mw-page-title-main">Müslümanların Mağrip'i fethi</span>

Müslümanların Mağrip'i fethi MS 632'de Muhammed Peygamber'in ölümününden sonra Kuzey Afrika'nın Bizans kontrolündeki topraklarında Arap Müslüman fethi yüzyılının sürdürülmesidir. Üç aşamalı seride, Mağrip'in fethi 647'de başlamış ve 709'da Bizans İmparatorluğu son kalmış olan kaleleri o zamanki Emevî Hilafeti'ne bırakarak sonuçlanmıştır.

Kudüs'ün Fethi veya Kudüs Kuşatması, 637 yılında Bizans İmparatorluğu ve Râşidîn Halifeliği arasında gerçekleşen askeri çatışmanın bir parçasıdır. Çatışma, Ebu Ubeyde bin Cerrah komutası altındaki Râşidîn ordusunun Kasım 636'da Kudüs'ü kuşatmasıyla başladı. Patrik Sophronius, altı ay sonra yalnızca Râşidîn halifesine teslim olmak şartıyla teslimiyeti kabul etti. 637 yılının Nisan ayında Halife Ömer, şehrin teslimini almak için Kudüs'e şahsen gitti. Patrik de Ömer'e teslim oldu.

Maraş ya da Germanicia Kuşatması, Râşidîn Halifeliği'nin Müslüman kuvvetlerinin 638 yılında Anadolu seferi sırasında gerçekleşmiştir. Şehir, kan dökülmeden ele geçirilmiştir. Bu sefer, efsanevi Arap Müslüman general Halid bin Velid'in askeri kariyerinin sonuna işaret eder çünkü seferden döndükten birkaç ay sonra görevden alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İskenderiye Kuşatması (641)</span>

Bizans'ın Mısır eyaletinin başkenti ve en büyük Akdeniz liman olan İskenderiye'nin, MS 7. yüzyılın ortalarındaki Râşidîn Halifeliğinin kuvvetleri tarafından kalıcı olarak Bizans İmparatorluğu'ndan ele geçirildi. Böylece, Doğu Akdeniz üzerindeki Doğu Roma deniz gücü sona erdi. Râşidîn kontrolündeki alanlar daha da büyüdü ve jeopolitik bir kayma meydana getirdi.

Bu maddede, MS 601 ila MS 700 tarihleri arasında İslam tarihindeki önemli olaylar zaman çizelgesi olarak gösterilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nikiû Muharebesi</span>

Nikiû Muharebesi, 646 yılının Mayıs ayında Mısır'da General Amr bin Âs komutasındaki Arap Müslüman birlikleri ile Bizans İmparatorluğu arasında gerçekleşen bir savaştı.

<span class="mw-page-title-main">660'larda Emevîler</span>

Bu sayfada 661 yılında kurulan Emevi Halifeliği'nde 660'dan 670'e kadar yaşanan olaylar yer alıyor.

Bu sayfada 632 yılında kurulan Râşidîn Halifeliği'nde 632'den 640'a kadar yaşanan olaylar yer alıyor.

Bu sayfada 650'li yıllarda Râşidîn Halifeliği'nde yaşanan olaylar yer almaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.