63. Türkiye Hükûmeti
| |
---|---|
Türkiye hükûmeti | |
Kuruluş tarihi | 28 Ağustos 2015 |
Fesih tarihi | 24 Kasım 2015 |
Kişiler ve kuruluşlar | |
Devlet başkanı | Recep Tayyip Erdoğan |
Hükümet başkanı | Ahmet Davutoğlu |
Bakan sayısı | 26 |
Üye partiler | |
Meclisteki durumu | Seçim hükûmeti 258 / 550 |
Ana muhalefet partisi | Cumhuriyet Halk Partisi |
Ana muhalefet lideri | Kemal Kılıçdaroğlu |
Tarihçe | |
Seçim | Haziran 2015 Türkiye genel seçimleri |
Yasama dönemi | 25. dönem |
Öncül | 62. Türkiye Hükûmeti |
Ardıl | 64. Türkiye Hükûmeti |
63. Türkiye Hükûmeti, II. Davutoğlu Hükûmeti veya Seçim Hükûmeti, bir önceki hükûmetin de başbakanı olan dönemin Adalet ve Kalkınma Partisi Genel Başkanı Ahmet Davutoğlu'nun, 1 Kasım 2015'te yapılan seçim öncesi süreçte ülkeyi yönetmek üzere kurduğu seçim hükûmetidir.[1] Seçimden sonra yeni bir hükûmetin kurulmasına dek görev yapmıştır. Türkiye Cumhuriyeti siyasi tarihinde kurulan ilk seçim hükûmetidir.[2]
7 Haziran 2015'te yapılan seçimlerin ardından 45 gün içinde hükûmetin kurulamamış olması üzerine Cumhurbaşkanının TBMM seçimlerinin yenilenmesine karar vermesi sonucunda kurulmuştur ve geçici bakanlar kurulu niteliğindedir.[2][3] Anayasanın 114. maddesine göre, 63. Hükûmet için TBMM'de güven oylaması yapılmamıştır.[4]
Arka planı
7 Haziran 2015'te yapılan milletvekili genel seçimlerinde hiçbir parti tek başına iktidar olmak için gerekli çoğunluğu sağlayamadı.[5] Bunun üzerine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, en çok oyu alan[6] Adalet ve Kalkınma Partisi'nin genel başkanı Ahmet Davutoğlu'nu 9 Temmuz'da[3] yeni hükûmeti kurmakla görevlendirdi.[7] Ancak Davutoğlu'nun temasları sonucunda hiçbir partiyle anlaşmaya varılamadığından,[8][9][10] hükûmet kurulamadı.[11] Davutoğlu aldığı görevi, anayasadaki kırk beş günlük sürenin dolmasına beş gün kala Cumhurbaşkanına iade etti.[3]
TBMM Başkanlık Divanı seçiminden sonra kırk beş gün içinde yeni bakanlar kurulunun kurulamaması üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, Anayasanın 116. maddesinde yer alan[12] yetkiye dayanarak, seçimlerin yenilenmesine karar verdi.[2][3] Bu karar üzerine girilen seçim döneminde görev yapması amacıyla, AK Parti Genel Başkanı ve mevcut Başbakan Davutoğlu, 25 Ağustos'ta[13] anayasada belirtildiği üzere[4] geçici bakanlar kurulu niteliğinde bir seçim hükûmeti kurmakla görevlendirildi.[14]
Hükûmet kurulma çalışmaları
CHP 27 Haziran 2015 tarihinde 14 maddelik ilkeler listesini açıkladı.[15] AK Parti koalisyon çalışmaları için ilk olarak Ahmet Davutoğlu başkanlığında 13 Temmuz 2015 tarihinde CHP genel merkezine gitti. Davutoğlu ile Kılıçdaroğlu arasındaki görüşme 1 saat 40 dakika sürdü. Görüşme sonucunda erken seçimin sorunlara çare olmayacağı, bir koalisyon hükûmeti ile yola devam edilmesi gerektiği görüşü öne çıkmıştır.[16] AK Parti ve CHP arasındaki görüşmeleri Ömer Çelik ve Haluk Koç'un sürdüreceği bildirilmiştir.[17]
AK Parti heyeti 14 Temmuz'da ikinci olarak Milliyetçi Hareket Partisi ile görüştü. 1 saat 45 dakika süren görüşmede MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli'nin "Önce CHP ve HDP ile denemelerini, bu olmazsa üzerlerine düşeni yapacaklarını" söylediği basında yer almıştır.[18]
Mecliste grubu bulunan Halkların Demokratik Partisi ile 15 Temmuz'da yapılan görüşme 1 saat 58 dakika sürdü.[19] Görüşme sonrasında HDP adına açıklama yapan Sırrı Süreyya Önder "AK Parti-CHP koalisyonuna yapıcı muhalefet anlayışıyla destek veririz" dedi. Görüşmede Çözüm Süreci hakkında da konuşulduğu bildirildi.[20]
21 Temmuz 2015 tarihinde basında yer alan haberlerde AK Parti ile CHP arasında ilk görüşmenin ardından Ömer Çelik ve Haluk Koç arasında koalisyon kurulmasındaki yöntem konusunda anlaşıldığı belirtildi.[21]
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli 22 Temmuz 2015 tarihinde Kırıkkale'de yaptığı açıklamada "Erken seçimden korkmuyoruz. Her an seçim olacakmış gibi Kırıkkale'den bugün startı veriyoruz" dedi.[22]
20 Temmuz 2015'te Suruç'ta düzenlenen bombalı saldırının ardından CHP kanadından Kemal Kılıçdaroğlu ve Antalya Milletvekili Deniz Baykal'ın yaptığı açıklamada koalisyon görüşmeleri sürecinin devam etmesine karşın erken seçim ihtimalinin arttığını belirttiler.[23]
AK Parti ile CHP arasındaki koalisyon görüşmelerinde CHP heyetinde Parti Sözcüsü Haluk Koç, Genel Başkan Yardımcıları Faik Öztrak, Selin Sayek Böke ve İstanbul Milletvekili Akif Hamzaçebi yer aldı.[24] AK Parti'den ise Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik, Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz ile milletvekilleri Taha Özhan ve Osman Can katıldı.[25] Görüşmelerde AK Parti'nin 10 CHP'nin ise 14 maddesi üzerinde görüşüldüğü bildirildi. AK Parti, CHP'nin 14 maddesinden 9'una sıcak baktığı iddia edildi.[26] 25 Temmuz 2015 tarihinde AK Parti ve CHP arasında varılan mutabakat çerçevesinde heyetler arası ilk görüşme yaklaşık 5 saat sürdü. Görüşme sonrasında AK Parti adına açıklama yapana Ömer Çelik "4-5 toplantıya daha ihtiyacımız var. Görüşmelerin gelecek hafta da devam edecek. Hükûmet ortaklığı tablosunun çıkması ya da bir erken seçim seçeneğinin ortaya çıkması yüzde elli ellidir. Son ana kadar bu böyle korunacaktır." ifadelerini kullandı.[25]
24 Temmuz 2015 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri'nin Suriye'deki IŞİD ve Irak'taki bazı PKK hedeflerini vurmasının ardından CHP tatile giren meclisi[27] olağanüstü toplama çağrısı yaptı. Bu çağrı AK Parti cephesinden de olumlu karşılandı.[28]
CHP ve AK Parti arasındaki ikinci görüşme 29 Temmuz 2015 tarihinde gerçekleştirildi. İkinci görüşme 6,5 saat sürdü.[29] Bu görüşmenin ardından basında yer alan haberlerde 10 maddenin 6'sında uzlaşmaya yakın olunduğu, ciddi görüş ayrılığı olan şu 4 madde liderlere kalabileceği iddia edildi.[30] Ve ayrıca seçimlerin ardından CHP'nin yayınladığı 14 maddelik ilkeler listesindeki 9 maddeden vazgeçtiği 5 maddeden ise taviz verilmeyeceği basında yer aldı.[31] Üçüncü görüşme ise 31 Temmuz'da gerçekleştirildi ve bu görüşmede 7 saat 40 dakika sürdü.[32][33][34] Dördüncü görüşme 1 Ağustos 2015 tarihinde gerçekleşti.[35] Heyetler arası son görüşme 4 Ağustos 2015 tarihinde gerçekleşti ve 7,5 saat sürdü. Toplantılar sonrasında heyetler adına açıklama yapan Ömer Çelik ve Haluk Koç görüşmelerle ilgili genel başkanlarına ve partilerin yetkili organlarına sunumlar yapılacağını belirttiler. Bundan sonraki sürecin parti içinde yapılacak görüşmeler sonrasında netlik kazanacağı açıklandı.[36][37][38][39] Toplantılar sonrasında basında yer alan haberlerde dış politika, eğitim, hak ve özgürlükler, sosyal politikalar ve cumhurbaşkanının yetkileri konusunda görüş ayrılıkları olduğu öne sürüldü.[40][41] Bu görüşmeler tamamlandığında Anayasada öngörülen seçimlerden sonra 45 gün içerisinde hükûmet kurulması gerektiren sürenin bitmesine 19 gün kalmıştı.[42] İki lider 10 Ağustos 2015 tarihinde 4,5 saate yakın bir görüşme gerçekleştirdi.[43] İlk görüşmenin ardından CHP'de yapılan Merkez Yönetim Kurulu toplantısında koalisyon için Genel Başkan Kemal Kılıçdaroğlu'na tam yetki verildi.[44] 12 Ağustos tarihinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 45 günlük sürenin esnetme yetkisi olmadığını söyledi.[45] Liderler arası ikinci görüşme ise 12 Ağustos'ta gerçekleşti.[46] İkinci görüşmenin ardından koalisyon konusunda anlaşma sağlanamadı.[47] Görüşmenin ardından liderler açıklamalarda bulundu.[48] Kemal Kılıçdaroğlu AK Parti tarafından kendilerine 3 aylık seçim hükûmeti oluşturmak için teklifte bulunulduğunu açıkladı.[49] AK Parti'den, böyle bir hükûmet önermedikleri açıklamasının ardından CHP'den Haluk Koç tutanakla yanıt geldi.[50] Bu gelişmelerin ardından Kasım ayında bir erken seçim ihtimalinin güçlendiği senaryoları konuşulmaya başlandı.[51][52] Görüşmelerde anlaşma sağlanamamasının ardından MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli "AK Parti ile CHP millet nezdinde hayal kırıklığı yarattı" açıklamasında bulundu.[53]
CHP ile anlaşma sağlayamayan AK Parti heyeti koalisyon görüşmeleri için MHP'den randevu talebinde bulundu ve bu talep MHP tarafından kabul edildi.[54] Ancak bu görüşmede taraflar anlaşma sağlayamadılar.[55] Görüşme tamamlandığında hükûmet kurulması gerektiren sürenin bitmesine 6 gün kalmıştı.[56] Bu görüşmenin ardından CHP'den yapılan açıklamada Davutoğlu'nun görevi iade etmesi çağrısında bulunuldu.[57]
30 Temmuz'da MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli açılım konusunun tamamen sonlandırılması ve diğer şartlarının yerine getirildiği takdirde, "Elimizi değil, gövdemizi taşın altına koyarız" dedi.[58] Bu açıklamanın bir gün sonrasında ise Bahçeli yaptığı açıklamada "Sizin için en kutsal değerinizi esas alırız. Protokolü hep beraber yazarız da o kalemin ucunda yazarken ayağının yerden kalktığını bilemeyiz. Ama bunların hepsini kabul ettikten sonra milletin huzurunda Kur'an-ı Kerim'e el basarsanız, basarız" dedi. Başbakan Davutoğlu da 'Yeni Türkiye Yolunda' adlı ulusal sesleniş konuşmasında "Milliyetçi Hareket Partisi ile de temaslarımız devam ediyor" ifadesini kullandı.[59] Kemal Kılıçdaroğlu 1 Ağustos'ta Hürriyet gazetesinden Vahap Munyar'a yaptığı açıklamalarda "Türkiye’nin çıkarları için her türlü ödünü vermeye hazırız. AK Parti ile koalisyon kuramazsak üzülürüm. Kurulacak koalisyon eğer Türkiye’ye önemli bir sıçrama yaptıracaksa, kısa vadeli oy kaybı yaşamaya razıyız" dedi.[60] Görüşmelerin olumsuz sonuçlanmasının ardından MHP kanadı koalisyonun kurulamaması ile ilgili Davutoğlu'nu suçladı.[61][62]
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan Seçim Hükûmeti kurulması için Davutoğlu'nu görevlendirdi. Davutoğlu'nun bakanlık teklifinde bulunduğu Deniz Baykal[63] ve Levent Tüzel[64] teklifleri kabul etmedi. Oluşturulan seçim hükûmetinin ardından kamu kurum ve kuruluşlarına atamaları durduran bir genelge çıkartılmıştır.[65]
Kurulması
Anayasa uyarınca TBMM Başkanlığı, partilerin milletvekili sayılarına göre seçim hükûmetindeki kontenjanlarını hesapladı. Buna göre, başbakanlık ve anayasaya göre bağımsız olması gereken 3 bakan haricinde AK Partiye 11, CHP'ye 5, MHP ve HDP'ye üçer bakanlık düştü.[66] CHP ve MHP bakanlıkları reddedeceklerini, HDP ise kabul edeceğini duyurdu. Buna karşın, bakanlık teklifi alanlardan MHP'li Tuğrul Türkeş parti kararının aksine bakanlığı kabul etti, HDP'li Levent Tüzel ise parti kararının aksine kabul etmedi.
Bakan olarak bağımsız isimlerden oluşan 11 bakandan dördünün eski AK Partili olması da kamuoyunda tartışıldı.[67] Anayasanın 114. maddesi gereğince geçici bakanlar kurulu hakkında göreve başlarken güven oylaması yapılmadı.[3][4]
|
|
|
|
Sonrası
31 Ağustos 2015 tarihinde başbakan yardımcılarının görev dağılımı belli oldu.[80] 1 Eylül 2015'te Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun imzaladığı başbakanlık genelgesiyle seçim hükûmetindeki bakanların atama yapması durduruldu.[81]
Partisi MHP'nin teklifi reddetme kararı almasına rağmen bakanlık teklifini kabul eden Tuğrul Türkeş 5 Eylül 2015'te MHP'den ihraç edildi.[82] 18 Eylül 2015 tarihinde ise Adalet ve Kalkınma Partisi'ne geçerek Kasım 2015 Türkiye genel seçimleri için bu partiden milletvekili adayı oldu.[83]
Partisi HDP'nin teklifi kabul etme kararına rağmen bakanlık teklifini reddeden Levent Tüzel, Kasım 2015 Türkiye genel seçimleri'nde partisi tarafından milletvekili adayı olarak gösterilmedi.[84]
22 Eylül 2015 tarihinde HDP'li Avrupa Birliği Bakanı Ali Haydar Konca ve Kalkınma Bakanı Müslüm Doğan istifa etti.[85] Aynı gün boşalan Avrupa Birliği Bakanlığı'na Beril Dedeoğlu, Kalkınma Bakanlığı'na ise Cüneyd Düzyol getirildi.[86]
Kabine
Kaynakça
- ^ "Basın Açıklaması". tccb.gov.tr. 25 Ağustos 2015. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2015.
- ^ a b c "Yeniden seçim süreci başlıyor". Al Jazeera Türk. 24 Ağustos 2015. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015.
- ^ a b c d e "Erdoğan'a seçim kararı verme yetkisi tanıyan 45 günlük süre bugün doluyor". T24. 23 Ağustos 2015. 26 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015.
- ^ a b c "TC Anayasasý". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2015.
- ^ "Bahçeli'den flaş erken seçim açıklaması". Haber7.com. 8 Haziran 2015. 9 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015.
- ^ "7 Haziran 2015 Genel Seçimleri Kesin Seçim Sonucu" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 19 Haziran 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015.
- ^ Sinan Tartanoğlu (9 Temmuz 2015). "Nihayet görevlendirdi... Hükümet süreci başlıyor". Cumhuriyet. 28 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015.
- ^ "Ak Parti-HDP görüşmesi sona erdi". haberturk.com. 15 Temmuz 2015. 11 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2015.
- ^ "AK Parti - CHP görüşmelerinden koalisyon çıkmadı". hurriyet.com.tr. 13 Ağustos 2015. 23 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2015.
- ^ "AK Parti - MHP koalisyon görüşmesinde sonuç çıkmadı". mynet.com. 17 Ağustos 2015. 14 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2015.
- ^ İlhan Taşcı (13 Ağustos 2015). "Hükümet yok, erken seçim güçlü ihtimal". BBC Türkçe. 24 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015.
- ^ "T.C. Anayasası 116. Madde". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015.
- ^ "Erdoğan hükûmeti kurma görevini Davutoğlu'na verdi". NTV. 25 Ağustos 2015. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015.
- ^ Nuray Babacan/ Turan Yılmaz/ Rıza Özel (29 Ağustos 2015). "Başbakan Ahmet Davutoğlu kabineyi açıkladı". Hürriyet. 23 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015.
- ^ "Cumhuriyet Gazetesi - Ä°ÅŸte CHP'nin pazarlık paketi". 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "AKP ve CHP'den ortak görüş: Erken seçim çare değil - BBC Türkçe". 16 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "AK Parti ve CHP arasındaki teması Çelik ve Koç yürütecek". 18 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Bahçeli'den Davutoğlu'na: Önce CHP-HDP ile deneyin - Hürriyet Gündem". 11 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Davutoğlu, HDP liderine 'Selahattin' dedi mi? - Hürriyet Gündem". 14 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Demirtaş'tan Davutoğlu'na: CHP ile kurun destekleyelim - Hürriyet Gündem". 26 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Koalisyon pazarlığı başladı: AK Parti-CHP yöntem konusunda anlaştı | NTV". 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "'Her an seçim olacakmış gibi startı veriyoruz' - Hürriyet Gündem". 25 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Baykal ile Kılıçdaroğlu görüşmelerden umutsuz - Politika". 8 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "CHP'nin görüşme heyeti belli oldu - Hürriyet Gündem". 18 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ a b "Ömer Çelik: 4-5 toplantıya daha ihtiyacımız var - Hürriyet Gündem". 27 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Ak Parti CHP'nin 9 şartına sıcak! - Hürriyet Gündem". 18 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "TBMM tatile girdi". www.hurriyet.com.tr. 21 Tem 2015. 22 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2024.
- ^ "Meclis olağanüstü toplanıyor - Hürriyet Gündem". 1 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "AK Parti-CHP heyetleri ikinci kez bir araya geldi - Hürriyet Gündem". 1 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Koalisyon için kritik 4 viraj - Hürriyet Gündem". 1 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Cumhuriyet Gazetesi - CHP'de 14 ilke 5'e indi". 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "AK Parti ile CHP heyetleri arasında üçüncü görüşme - Hürriyet Gündem". 2 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Koalisyon toplantısı sonrası Haluk Koç'tan açıklama - Hürriyet Gündem". 4 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Ömer Çelik'ten önemli açıklamalar - Hürriyet Gündem". 4 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "En kısa turda 4 zorlu madde - Hürriyet Gündem". 19 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "AK Parti ile CHP heyetleri koalisyon görüşmeleri kapsamında son kez bir araya geldi - Hürriyet Gündem". 4 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Haluk Koç'tan önemli açıklamalar - Hürriyet Gündem". 9 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Başbakan Davutoğlu'na CHP ile 35 saat süren görüşmeleri anlattılar - Hürriyet Gündem". 9 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Ahmet Davutoğlu Ne Karar Verecek?". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "AK Parti-CHP'de 5 düğüm - Hürriyet Gündem". 9 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "AK Parti'de görüş: Yüzde 60-70'inde bir şekilde anlaşırız ama iş o yüzde 30'da düğümleniyor - Hürriyet Gündem". 9 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Süre azalıyor, hükümet kurulamıyor - BBC Türkçe". 15 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "AK Parti-CHP koalisyonu için bir randevu daha". 18 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "CHP MYK'da flaş koalisyon kararı - Hürriyet Gündem". 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Erdoğan: 45 günü esnetme yetkim yok - Hürriyet Gündem". 14 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Koalisyon Çalışmaları Hızlanıyor". 15 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Koalisyon görüşmeleri sonuçsuz". BBC Türkçe. 13 Ağustos 2015. 24 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2015.
- ^ "Başbakan Davutoğlu açıklama yaptı - Hürriyet Gündem". 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Kılıçdaroğlu CHP Genel Merkezi'nde açıklama yaptı - Hürriyet Gündem". 16 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "CHP'den tutanakla yanıt - Hürriyet Gündem". 15 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Türkiye'nin önünde 3 erken seçim senaryosu var - Hürriyet Gündem". 23 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Hükümet yok, erken seçim güçlü ihtimal - BBC Türkçe". 24 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2015.
- ^ "Bahçeli: Şartlarımız baki AKP ile görüşmeye hazırız". 18 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Devlet Bahçeli'den Başbakan Ahmet Davutoğlu'na flaş yanıt - Hürriyet Gündem". 2 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "MHP kapıyı kapattı sandık yolu göründü - Güncel Haberler". 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "39 gün gitti". Hürriyet. 18 Ağustos 2015. 23 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2015.
- ^ "Kemal Kılıçdaroğlu: 'Görevi hemen iade edin' - Hürriyet Gündem". 7 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Devlet Bahçeli: Gövdemizi taşın altına koyarız - Hürriyet Gündem". 1 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Başbakan Ahmet Davutoğlu: MHP ile temaslarımız devam ediyor - Hürriyet Gündem". 3 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "CHP lideri Kılıçdaroğlu: Koalisyonu kuramazsak üzülürüm - Hürriyet Gündem". 4 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "MHP'li Yalçın: Koalisyonu kurmayan Davutoğlu'dur". 18 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Bahçeli'den önemli açıklamalar - Hürriyet Gündem". 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Baykal bakanlık teklifini 3 sayfalık mektupla reddetti". 18 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "HDP'li Tüzel bakanlık teklifini reddetti". 18 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "HDP'li Bakan: Hayret ve ibretle karşıladık - Hürriyet Gündem". 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Meclis Başkanlığı bakanlık dağılımını açıkladı". milliyet.com.tr. 25 Ağustos 2015. 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2015.
- ^ "63. Hükümetin 'bağımsız' bağımlıları". Sözcü. 29 Ağustos 2015. 25 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2015.
- ^ "Deniz Baykal bakanlık teklifini 3 sayfalık mektupla reddetti | NTV". 19 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2015.
- ^ "Tekin Bingöl ile Erdogan Toprak'tan yazılı ret". ntv.com.tr. 15 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2015.
- ^ "CHP'li İlhan Kesici kararını verdi! - TG". 26 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2015.
- ^ a b "CHP'den büyük şok! Seçim hükümeti kararı haberi". 22 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2015.
- ^ "Tuğrul Türkeş Bakanlık Teklifini Kabul Etti Haberi ve Son Dakika Haberler Mynet". 14 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2015.
- ^ "Meral Akşener'den Bakanlık teklifine yanıt haberi". 30 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2015.
- ^ "MHP'den kritik hamle! - TG". 26 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2015.
- ^ a b "HDP'den bakanlık teklifi yorumu: Kabul edeceğiz, partimizin kararı - Politika - T24". 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2015.
- ^ "Levent Tüzel bakanlık teklifini reddetti - Hürriyet Gündem". 11 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2015.
- ^ "HDP seçim hükümetine girecek mi? Girerse hangi bakanlıkları alacak?". 22 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2015.
- ^ "Başbakan Yardımcılarının görev dağılımı belli oldu". hurriyet.com.tr. 31 Ağustos 2015. 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2015.
- ^ "Özel kalem müdürü bile alamayacaklar - Milliyet.com.tr". 21 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2015.
- ^ "Tuğrul Türkeş MHP'den ihraç edildi". 26 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2015.
- ^ "Tuğrul Türkeş Akpden Aday Oldu Haberi ve Son Dakika Haberler Mynet". 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2015.
- ^ "Levent Tüzel Hdpden Aday Gösterilmedi Haberi ve Son Dakika Haberler Mynet". 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ekim 2015.
- ^ "HDP'li bakanlar Ali Haydar Konca ve Müslüm Doğan istifa etti". mynet.com. 22 Eylül 2015. 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2015.
- ^ "İki bakanlığa atama". NTV. 22 Eylül 2015. 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2015.