İçeriğe atla

50. Türkiye Hükûmeti

I. Çiller Hükûmeti

Türkiye hükûmeti
Kuruluş tarihi25 Haziran 1993
Fesih tarihi5 Ekim 1995
Kişiler ve kuruluşlar
Devlet başkanıSüleyman Demirel
Hükümet başkanıTansu Çiller
Bakan sayısı18
Üye partiler
Meclisteki durumuKoalisyon hükûmeti
(MHP desteğiyle)
247 / 450
Ana muhalefet partisiAnavatan Partisi
Ana muhalefet lideriMesut Yılmaz
Tarihçe
SeçimEkim 1991
Yasama dönemi19. dönem
Öncül49. Türkiye Hükûmeti
Ardıl51. Türkiye Hükûmeti

50. Türkiye Hükûmeti veya I. Çiller Hükûmeti, Doğru Yol Partisi Genel Başkanı ve İstanbul Milletvekili Tansu Çiller'in başkanlığında, 25 Haziran 1993 tarihinde kuruldu. Doğru Yol Partisi ile Sosyaldemokrat Halkçı Parti (18 Şubat 1995 tarihi itibarıyla Cumhuriyet Halk Partisi) arasında kurulan koalisyon hükûmeti, 5 Ekim 1995 tarihine kadar görev yaptı.[1]

Arka plan

Türkiye'nin 49. hükûmetinin başbakanı DYP'li Süleyman Demirel'di. Süleyman Demirel'in cumhurbaşkanı seçilmesiyle birlikte DYP, Tansu Çiller'i yeni genel başkan olarak seçti ve Tansu Çiller Türkiye'nin 50. hükûmetini kurdu. Türkiye'nin ilk (ve şimdiye kadarki tek) kadın başbakanı oldu. Öte yandan SHP'li Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü partisinin liderliğinden istifa ederek koltuğunu Murat Karayalçın'a bıraktı. 1995 yılında SHP ve Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) mevcut CHP adı altında birleşti ve Hikmet Çetin partinin geçici genel başkanı olarak seçildi.[2] 50. hükûmet temelde 49. hükûmetle aynı hükûmet olmasına rağmen, liderlerdeki değişiklik, aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi, bakanlarda daha sonra birçok değişikliğe neden oldu.

Kabine

Görev[3][4]İsimSiyasi Parti
Başbakan Tansu ÇillerDoğru Yol Partisi
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü
25 Haziran 1993 - 12 Eylül 1993 		Sosyaldemokrat Halkçı Parti
Murat Karayalçın
12 Eylül 1993 - 27 Mart 1995
Hikmet Çetin
27 Mart 1995 - 5 Ekim 1995 		Cumhuriyet Halk Partisi
Devlet Bakanı ve Hükûmet Sözcüsü Bekir Sami DaçeDoğru Yol Partisi
Devlet Bakanı Ali Şevki Erek
28 Kasım 1993 - 30 Mayıs 1995
Nurhan Tekinel
28 Kasım 1993 - 14 Ağustos 1994
Mehmet Gazioğlu
24 Ekim 1993 - 28 Kasım 1993
Ahmet Esat Kıratlıoğlu
14 Ağustos 1994 - 5 Ekim 1995
Mehmet Gölhan
25 Haziran 1993 - 24 Ekim 1993
Ahmet Şanal
25 Haziran 1993 - 28 Kasım 1993
Nafiz Kurt
Şükrü Erdem
Necmettin Cevheri
Güneş Müftüoğlu
25 Haziran 1993 - 28 Kasım 1993
Aykon Doğan
7 Şubat 1994 - 5 Ekim 1995
Mustafa Çiloğlu
25 Haziran 1993 - 28 Kasım 1993
Yıldırım Aktuna
Cemil Erhan
25 Haziran 1993 - 7 Şubat 1994
Ayvaz Gökdemir
14 Ağustos 1994 - 5 Ekim 1995
Mehmet Ali Yılmaz
28 Kasım 1993 - 15 Temmuz 1994
Abdülbaki Ataç
28 Kasım 1993 - 5 Ekim 1995
Aysel Baykal
27 Mart 1995 - 5 Ekim 1995 		Cumhuriyet Halk Partisi
Ziya Halis
27 Mart 1995 - 18 Haziran 1995
Onur Kumbaracıbaşı
27 Mart 1995 - 5 Ekim 1995
Algan Hacaloğlu
27 Mart 1995 - 5 Ekim 1995
Salih Sümer
27 Temmuz 1994 - 27 Mart 1995 		Sosyaldemokrat Halkçı Parti
Türkan Akyol
25 Haziran 1993 - 27 Temmuz 1994
Azimet Köylüoğlu
27 Temmuz 1994 - 27 Mart 1995
Mehmet Gülcegün
5 Ekim 1994 - 27 Mart 1995
Bahattin Alagöz
27 Aralık 1994 - 27 Mart 1995
İbrahim Tez
25 Haziran 1993 - 27 Temmuz 1994
Önay Alpago
27 Temmuz 1994 - 27 Mart 1995
Erman Şahin
25 Haziran 1993 - 27 Temmuz 1994
Fikri Sağlar
27 Temmuz 1994 - 2 Ekim 1994
Mehmet Kahraman
25 Haziran 1993 - 25 Haziran 1994
Adalet Bakanı Mehmet Seyfi Oktay
25 Haziran 1993 - 27 Temmuz 1994
Mehmet Moğultay
27 Temmuz 1994 - 5 Ekim 1995
Millî Savunma Bakanı Nevzat Ayaz
25 Haziran 1993 - 24 Ekim 1993 		Doğru Yol Partisi
Mehmet Gölhan
24 Ekim 1993 - 5 Ekim 1995
İçişleri Bakanı Mehmet Gazioğlu
25 Haziran 1993 - 24 Ekim 1993
Nahit Menteşe
24 Ekim 1993 - 5 Ekim 1995
Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin
25 Haziran 1993 - 27 Temmuz 1994 		Sosyaldemokrat Halkçı Parti
Mümtaz Soysal
27 Temmuz 1994 - 28 Kasım 1994
Murat Karayalçın
12 Aralık 1994 - 27 Mart 1995
Erdal İnönü
27 Mart 1995 - 5 Ekim 1995 		Cumhuriyet Halk Partisi
Maliye ve Gümrük Bakanı İsmet AttilaDoğru Yol Partisi
Millî Eğitim Bakanı Nahit Menteşe
25 Haziran 1993 - 24 Ekim 1993
Nevzat Ayaz
24 Ekim 1993 - 5 Ekim 1995
Bayındırlık ve İskan Bakanı Onur Kumbaracıbaşı
25 Haziran 1993 - 27 Temmuz 1994 		Sosyaldemokrat Halkçı Parti
Mustafa Yılmaz
27 Temmuz 1994 - 23 Eylül 1994
Halil Çulhaoğlu
5 Ekim 1994 - 27 Mart 1995
Erman Şahin
27 Mart 1995 - 15 Temmuz 1995 		Cumhuriyet Halk Partisi
Halil Çulhaoğlu
15 Temmuz 1995 - 5 Ekim 1995
Sağlık Bakanı Rifat Serdaroğlu
25 Haziran 1993 - 28 Kasım 1993 		Doğru Yol Partisi
Kazım Dinç
28 Kasım 1993 - 14 Ağustos 1994
Doğan Baran
14 Ağustos 1994 - 5 Ekim 1995
Ulaştırma Bakanı Mehmet Köstepen
25 Haziran 1993 - 12 Nisan 1995
Nafiz Kurt
12 Nisan 1995 - 29 Mayıs 1995
Ali Şevki Erek
29 Mayıs 1995 - 5 Ekim 1995
Tarım ve Köyişleri Bakanı Refaiddin Şahin
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Moğultay
25 Haziran 1993 - 27 Temmuz 1994 		Sosyaldemokrat Halkçı Parti
Nihad Matkap
27 Temmuz 1994 - 27 Mart 1995
Aydın Güven Gürkan
27 Mart 1995 - 4 Haziran 1995 		Cumhuriyet Halk Partisi
Ziya Halis
18 Haziran 1995 - 5 Ekim 1995
Sanayi ve Ticaret Bakanı Tahir Köse
25 Haziran 1993 - 27 Temmuz 1994 		Sosyaldemokrat Halkçı Parti
Mehmet Dönen
27 Temmuz 1994 - 27 Mart 1995
Hasan Akyol
27 Mart 1995 - 5 Ekim 1995 		Cumhuriyet Halk Partisi
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Veysel AtasoyDoğru Yol Partisi
Kültür Bakanı Fikri Sağlar
25 Haziran 1993 - 27 Temmuz 1994 		Sosyaldemokrat Halkçı Parti
Timuçin Savaş
27 Temmuz 1994 - 27 Mart 1995
Ercan Karakaş
27 Mart 1995 - 24 Haziran 1995 		Cumhuriyet Halk Partisi
İsmail Cem
7 Temmuz 1995 - 5 Ekim 1995
Turizm Bakanı Abdülkadir Ateş
25 Haziran 1993 - 27 Temmuz 1994 		Sosyaldemokrat Halkçı Parti
Halil Çulhaoğlu
27 Temmuz 1994 - 5 Ekim 1994
Şahin Ulusoy
5 Ekim 1994 - 27 Mart 1995
İrfan Gürpınar
27 Mart 1995 - 5 Ekim 1995
Çevre Bakanı Rıza AkçalıDoğru Yol Partisi
Orman Bakanı Hasan Ekinci

Sonrası

CHP'nin 9 Eylül 1995'teki birleşmeden sonraki ilk kurultayında Deniz Baykal partinin yeni lideri oldu. Haziran 1995'te, İstanbul Emniyet müdürü Necdet Menzir'in bir cenaze töreni sırasında yaptığı konuşmada üstü kapalı olarak İnsan Haklarından Sorumlu devlet bakanı CHP'li Algan Hacaloğlu'nu hedef alması hükûmet ortakları arasında gerilime neden oldu. Çiller'in, CHP'nin Menzir'in görevden alınmasına yönelik taleplerini karşılıksız bırakması hükûmetin sonunu getirdi. 20 Eylül 1995'te Çiller ile Baykal arasında yapılan görüşmede hükûmetin sürdürülmesi konusunda anlaşma sağlanamadı.

Bunun üzerine Çiller, 20 Eylül'de hükûmetin istifasını Cumhurbaşkanı Demirel'e sundu. İstifayı kabul eden Demirel, bir gün sonra, hükûmeti kurma görevini yeniden Çiller'e verdi. Çiller öteki parti liderleriyle yaptığı görüşmelerden bir sonuç alamadı ve bir koalisyon ortağı bulamadı. Bunun üzerine azınlık hükûmetinin güvenoyu alabilmesi için, Mecliste temsil edilen küçük partilerle temaslarda bulundu; MHP'den destek sözü alan Çiller bir azınlık hükûmeti kurma yolunu seçti. Çiller'in oluşturduğu DYP azınlık hükûmeti 5 Ekim'de Cumhurbaşkanı Demirel tarafından onaylandı.[5]

Kaynakça

  1. ^ "Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri". hurriyet.com.tr. Hürriyet. 17 Mart 2003. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. 
  2. ^ Sina Akşin-Bülent Tanör:Türkiye Tarihi Cilt 5,Cem Yayınevi, İstanbul 978-975-406-5428 p.94
  3. ^ "HÜKÜMETLER". web.archive.org. 15 Mayıs 2013. 24 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2024. 
  4. ^ "I. Çiller Hükümeti Bakanlar Kurulu". web.archive.org. 3 Şubat 2012. 3 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2024. 
  5. ^ Türkiye'nin 50 yılı, Tempo Yayıncılık, İstanbul, 1998, p.459

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Erdal İnönü</span> Türk fizikçi ve siyasetçi (1926–2007)

Erdal İnönü, Türk fizikçi, akademisyen ve siyasetçi. Türkiye Cumhuriyeti'nin ikinci Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'nün küçük oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Süleyman Demirel</span> 9. Türkiye cumhurbaşkanı (1993–2000)

Süleyman Sami Demirel, 1993-2000 yılları arasında Türkiye'nin 9. Cumhurbaşkanı olarak görev yapan Türk mühendis, siyasetçi ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Tansu Çiller</span> 22. Türkiye başbakanı

Tansu Çiller, Türk ekonomist, akademisyen, siyasetçi ve 22. Türkiye Başbakanı. Başbakanlık görevini 1993-1996 yılları arasında sürdüren Çiller, Türkiye siyasi tarihindeki ilk ve tek kadın başbakandır. 1993-2002 yılları arasında Doğru Yol Partisi genel başkanlığı görevini yürütmüştür. 1996-1997 yılları arasında Başbakan yardımcılığı ve Dışişleri Bakanlığı görevini üstlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Deniz Baykal</span> Türk siyasetçi (1938–2023)

Deniz Baykal, Türk avukat, siyaset bilimci, akademisyen ve siyasetçidir. Cumhuriyet Halk Partisinin 4. genel başkanıdır. 1995-1996 yılları arasında başbakan yardımcılığı görevini yürüttü. Birçok hükûmette yer alan Baykal, kısa aralıklar dışında 1992-2010 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisinin genel başkanlığını yaptı. 2002-2010 yılları arasında CHP'yi ana muhalefet partisi olarak yönetti.

<span class="mw-page-title-main">Hikmet Çetin</span> 20. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı

Hikmet Çetin, Türk siyasetçi, devlet adamı ve eski Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı. CHP Genel Başkanlığı görevini Şubat 1995 - Eylül 1995 tarihleri arasında sürdürmüştür. Mart 1995 - Ekim 1995 ve Ekim 1978 - Kasım 1979 tarihleri arasında Başbakan yardımcılığı görevini sürdüren Çetin, birçok hükûmette görev almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Doğru Yol Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1983–2007)

Doğru Yol Partisi, Demokrat Parti (DP) ve Adalet Partisi (AP)'nin siyasi mirasçısı olduğu kabul edilen eski siyasal parti. 1983 yılında, 12 Eylül Darbesi'nde kapatılan Adalet Partisi'nin devamı olarak kurulan DYP, 2007 yılında adının değiştirilmesiyle Demokrat Parti adı altında yeniden yapılanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sosyaldemokrat Halkçı Parti</span> Türkiyede bir siyasi parti (1985–1995)

Sosyaldemokrat Halkçı Parti, 12 Eylül Darbesi'nden sonra Türkiye Cumhuriyeti'nde, kapatılan Cumhuriyet Halk Partisi'nin oylarını bünyesinde toparlamak maksadıyla kurulmuş olan siyasi partidir. Kısaltması "SHP" şeklindedir. Aynı kulvarda kurulmuş olan Halkçı Parti ve Sosyal Demokrasi Partisi'nin arasında yaptığı protokol ile kurulmuştur. Halkçı Parti, 2 Kasım 1985 tarihli kurultayında adını ve logosunu Sosyaldemokrat Halkçı Parti olarak değiştirmiş, 3 Kasım 1985 tarihinde Sosyal Demokrasi Partisi'nin kendini feshedip SHP'ye katılmasıyla parti son halini almıştır. Partinin amblemi zeytin dallarıyla çevrelenmiş Altı Ok olarak benimsenmişti. Sosyaldemokrat Halkçı Parti 18 Şubat 1995'te Cumhuriyet Halk Partisi ile birleşmiş, böylece hukuki varlığı sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">1995 Türkiye genel seçimleri</span> TBMM 20. dönem milletvekillerini belirleyen seçim

1995 Türkiye genel seçimleri, 24 Aralık 1995 tarihinde yapılan ve TBMM 20. dönem üyelerinin belirlendiği seçimdir. 79 ilde, 83 seçim çevresinde %10'luk ülke barajlı D'Hondt sistemi uygulanarak yapılan seçimlerde 29.189.146 seçmen toplam 138.608 sandıkta oy kullandı.

<span class="mw-page-title-main">Demokrat Türkiye Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti (1997–2005)

Demokrat Türkiye Partisi (DTP), 1997 ile 2005 yılları arasında Türkiye'de faaliyet göstermiş siyasi parti. Doğru Yol Partisi içindeki fikir ayrılıkları sonucunda bu partiden istifa eden Hüsamettin Cindoruk, İsmet Sezgin ve Gökberk Ergenekon gibi isimler tarafından 7 Ocak 1997'de kurulan DTP, 55. hükûmetin parçası oldu. 3 Kasım 2002 seçimlerine DYP listelerinden katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye siyasi tarihi</span> Türkiye Cumhuriyeti siyasetine genel bakış

Türkiye siyasi tarihi, Mustafa Kemal Atatürk'ün Türk ulus devletini ihdas etmesine giden yolda bir evre olan Türk Kurtuluş Savaşı ile başlar.

<span class="mw-page-title-main">Köksal Toptan</span> 23. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı

Köksal Toptan, Türk avukat, siyasetçi ve devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">54. Türkiye Hükûmeti</span> Erbakan Hükûmeti (1996–1997)

54. Türkiye Hükûmeti, Erbakan Hükûmeti veya REFAHYOL Hükûmeti, 28 Haziran 1996-30 Haziran 1997 tarihleri arasında görev yapan, Refah Partisi ve Doğru Yol Partisi koalisyonunun oluşturduğu Türkiye hükûmetidir.

Peyman Türkan Akyol, Türk tıp doktoru, akademisyen, siyasetçi, Türkiye'nin ilk kadın bakanı ve Ankara Üniversitesi rektörü.

<span class="mw-page-title-main">40. Türkiye Hükûmeti</span> II. Ecevit Hükûmeti (1977)

40. Türkiye Hükûmeti veya II. Ecevit Hükûmeti, 5 Haziran 1977 genel seçimleri sonrasında Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk onayı ile CHP lideri Bülent Ecevit tarafından kurulan ancak TBMM'de güvenoyu alamadığı için Bülent Ecevit'in istifası ile sonuçlanan bir ay sürmüş hükûmettir.

<span class="mw-page-title-main">49. Türkiye Hükûmeti</span> VII. Demirel Hükûmeti (1991–1993)

49. Türkiye Hükûmeti veya VII. Demirel Hükûmeti, 1991 erken genel seçimlerinin ardından DYP ve SHP ortaklığıyla kurulmuştur. Hükûmet 20 Kasım 1991 tarihinde 164 red oyuna karşılık 280 kabul oyuyla kurulmuştur. Yedinci Demirel Hükûmeti olarak kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">51. Türkiye Hükûmeti</span> II. Çiller Hükûmeti (1995)

51. Türkiye Hükûmeti veya II. Çiller Hükûmeti, 5 Ekim 1995 - 30 Ekim 1995 tarihleri arasında Tansu Çiller başkanlığında görev yapmış azınlık hükûmetidir.

<span class="mw-page-title-main">39. Türkiye Hükûmeti</span> IV. Demirel Hükûmeti (1975–1977)

39. Türkiye Hükûmeti, IV. Demirel Hükûmeti veya I. Milliyetçi Cephe Hükûmeti, Süleyman Demirel'in başkanlığında, 31 Mart 1975 tarihinde kuruldu. Adalet Partisi, Millî Selamet Partisi, Cumhuriyetçi Güven Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisinin koalisyonu ile kurulan hükûmet, 21 Haziran 1977 tarihine kadar görev yaptı. Dördüncü Demirel Hükûmeti olarak kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">53. Türkiye Hükûmeti</span> II. Yılmaz Hükûmeti (1996)

53. Türkiye Hükûmeti, II. Yılmaz Hükûmeti veya ANAYOL Hükûmeti, 6 Mart 1996-28 Haziran 1996 tarihleri arasında görev yapan Türkiye Cumhuriyeti hükûmetidir.

<span class="mw-page-title-main">52. Türkiye Hükûmeti</span> III. Çiller Hükûmeti (1995–1996)

52. Türkiye Hükûmeti veya III. Çiller Hükûmeti, Doğru Yol Partisi Genel Başkanı ve İstanbul Milletvekili Tansu Çiller'in başkanlığında, 30 Ekim 1995 tarihinde kuruldu. Doğru Yol Partisi ile Cumhuriyet Halk Partisi arasında kurulan koalisyon hükûmeti, 5 Kasım 1995 tarihinde TBMM'deki güvenoylamasında, 243 kabul, 174 ret oyuyla güvenoyu aldı. 52. Hükûmet 6 Mart 1996'da sonlandı.

Bu sayfada 1995 yılında Türkiye'de görevdeki siyasi kurumlar ve kişiler, yaşanan olaylar, doğan ve ölen kişiler yer alır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.