İçeriğe atla

5. Türkiye Hükûmeti

IV. İnönü Hükûmeti

Türkiye hükûmeti
Kuruluş tarihi1 Kasım 1927
Fesih tarihi27 Eylül 1930
Kişiler ve kuruluşlar
Devlet başkanıMustafa Kemal Atatürk
Hükümet başkanıİsmet İnönü
Bakan sayısı10
Üye partilerCumhuriyet Halk Partisi
Meclisteki durumuÇoğunluk hükûmeti
269 / 335
Ana muhalefet partisiSerbest Cumhuriyet Fırkası
Ana muhalefet lideriFethi Okyar
Tarihçe
Seçim1927 Türkiye genel seçimleri
Yasama dönemi3. dönem
Öncül4. Türkiye Hükûmeti
Ardıl6. Türkiye Hükûmeti

5. Türkiye Hükûmeti veya IV. İnönü Hükûmeti, 1 Kasım 1927 - 27 Eylül 1930 tarihleri arasında görev yaptı. Dördüncü İnönü Hükûmeti olarak bilinir.[1]

Arka plan

Hükûmet, Kemal Atatürk'ün ikinci kez Türkiye cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından kurulmuştur. Başbakan, bir önceki hükûmetin de başbakanı olan Cumhuriyet Halk Fırkasından (CHF) İsmet İnönü'ydü.

Kabine

Görev[2][3]İsim
Başvekilİsmet İnönü
Adliye VekiliMahmut Esat Bozkurt
Müdafaa-i Millîye ve Bahriye (Millî Savunma ve Denizcilik) VekiliAbdülhalik Renda
Dahiliye (İçişleri) VekiliŞükrü Kaya
Hariciye (Dışişleri) VekiliTevfik Rüştü Aras
Maliye VekiliŞükrü Saracoğlu
İktisat (Ekonomi) VekiliŞakir Kesebir
21 Ocak 1928 - 29 Mayıs 1929
Rahmi Köken
29 Mayıs 1929 - 27 Eylül 1930
Maarif (Eğitim) VekiliMustafa Necati
1 Kasım 1927 - 1 Ocak 1929
İsmet İnönü (Geçici)
1 Ocak 1929 - 2 Mart 1929
Vasıf Çınar
2 Mart 1929 - 13 Nisan 1929
Cemal Hüsnü Taray
13 Nisan 1929 - 22 Eylül 1930
Nafia (Bayındırlık) VekiliBehiç Erkin
1 Kasım 1927 - 15 Ekim 1928
Recep Peker
15 Ekim 1928 - 27 Eylül 1930
Sıhhiye ve Muavenet-i İçtimaiye (Sağlık ve Sosyal Yardım) VekiliRefik Saydam
Ziraat ve Ticaret VekiliRahmi Köken
1 Kasım 1927 - 21 Ocak 1928

1935 yılına kadar Türkiye'de soyadları kullanılmamaktaydı, bu durum Soyadı Kanunu'na kadar geçerli olmuştur. Listede yer alan soyadlar, kabine üyelerinin daha sonra aldıkları soyadlardır.

Sonrası

12 Ağustos 1930'da Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, eski başbakanlardan Fethi Okyar'dan Türkiye'de çok partili demokrasiyi ikinci kez başlatmak amacıyla bir muhalefet partisi olan Serbest Cumhuriyet Fırkasını kurmasını istedi. Büyük Buhran nedeniyle hükûmet, halk desteğini yeni partiye doğru kaybediyordu ve İnönü yeni bir hükûmet kurarak yeniden güç kazanmaya çalıştı.

Kaynakça

  1. ^ "Türkiye Cumhuriyeti hükümetleri". hurriyet.com.tr. Hürriyet. 17 Mart 2003. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2020. 
  2. ^ Official page of prime minister 15 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ "Official page of the parliament". 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2013. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İsmet İnönü</span> 2. Türkiye cumhurbaşkanı (1938–1950)

Mustafa İsmet İnönü, Türk asker, siyasetçi ve devlet adamıdır. Türkiye'nin 2. cumhurbaşkanı, Cumhuriyet Dönemi'ndeki ilk başbakanı ve Türk Silahlı Kuvvetlerinin ilk genelkurmay başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Serbest Cumhuriyet Fırkası</span> Türkiyede bir siyasi parti (1930)

Serbest Cumhuriyet Fırkası, Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün isteği üzerine Fethi Okyar tarafından kurulan bir siyasi partiydi.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de tek partili dönem</span>

Türkiye'de tek partili dönem, 29 Ekim 1923'te cumhuriyetin ilanıyla başladı. Millî Kalkınma Partisi (MKP) kuruluncaya kadar, kısa aralıklar dışında 1923-1945 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) tek yasal siyasi partiydi. Demokrat Parti (DP) karşısında 1946'daki ilk çok partili seçimleri kazandıktan yaklaşık dört yıl sonra, CHP 1950 seçimlerinin neticesinde iktidarını kaybetti. Tek partili dönemde Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, çok partili demokrasiye geçiş için CHP'ye karşı muhalefet partilerinin kurulmasını istedi; 1930'da Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF) kuruldu ancak olaylı İzmir mitingi sonrası parti kendi kendini feshedilmeye zorlandı ve kurucusu tarafından lağvedildi. Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (TCF) 1924'te Kâzım Karabekir tarafından kuruldu, ancak üyelerinin 1925'te Şeyh Said İsyanı'na karıştığı iddiasıyla ve TCF'nin "parti, dini düşünce ve inançlara saygılıdır" maddesi gerekçe gösterilerek yasaklandı. Atatürk'ün cumhurbaşkanlığı süresince 2 kere çok partili bir sistem kurma çabalarına rağmen, bu yalnızca Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın 1930'da kapatılması sonrası 15 sene aradan sonra 1945'te gerçekleşti.

<span class="mw-page-title-main">1. Türkiye Hükûmeti</span> Türkiye Cumhuriyetinin birinci hükûmeti (1923-1924)

I. Türkiye Hükûmeti veya I. İnönü Hükûmeti, Türkiye Cumhuriyeti'nde kurulan ilk hükûmettir. I. Türkiye Hükûmeti kurulmadan önce de 23 Nisan 1920 - 29 Ekim 1923 arasında başka hükûmetler de vardı, ancak 29 Ekim 1923'te cumhuriyet ilan edildi ve bundan ötürü hükûmet sıralaması tekrar 1'den başladı.

<span class="mw-page-title-main">13. Türkiye Hükûmeti</span> I. Saracoğlu Hükûmeti (1942–1943)

13. Türkiye Hükûmeti veya I. Saracoğlu Hükûmeti, 9 Temmuz 1942 - 9 Mart 1943 tarihleri arasında görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">18. Türkiye Hükûmeti</span> Günaltay Hükûmeti (1949–1950)

18. Türkiye Hükûmeti veya Günaltay Hükûmeti, 16 Ocak 1949 - 22 Mayıs 1950 tarihleri arasında görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">2. Türkiye Hükûmeti</span> Türkiye Cumhuriyetinin ikinci hükûmeti (1924)

II. Türkiye Hükûmeti veya II. İnönü Hükûmeti, Türkiye Cumhuriyeti'nin ikinci hükûmetidir.

<span class="mw-page-title-main">3. Türkiye Hükûmeti</span> Türkiye Cumhuriyetinin üçüncü hükûmeti (1924-1925)

3. Türkiye Hükûmeti veya Okyar Hükûmeti, 22 Kasım 1924 – 3 Mart 1925 tarihleri arasında görev yaptı. Okyar Hükûmeti olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">4. Türkiye Hükûmeti</span> Türkiye Cumhuriyetinin dördüncü hükûmeti (1925-1927)

4. Türkiye Hükûmeti veya III. İnönü Hükûmeti, 3 Mart 1925 - 1 Kasım 1927 tarihleri arasında görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">6. Türkiye Hükûmeti</span> Türkiye Cumhuriyetinin altıncı hükûmeti (1930-1931)

6. Türkiye Hükûmeti veya V. İnönü Hükûmeti, 27 Eylül 1930 - 5 Mayıs 1931 tarihleri arasında görev yaptı. Beşinci İnönü Hükûmeti olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">7. Türkiye Hükûmeti</span> Türkiye Cumhuriyetinin yedinci hükûmeti (1931-1935)

7. Türkiye Hükûmeti veya VI. İnönü Hükûmeti, 5 Mayıs 1931 - 1 Mart 1935 tarihleri arasında görev yaptı. Altıncı İnönü Hükûmeti olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">8. Türkiye Hükûmeti</span> VII. İnönü Hükûmeti (1935–1937)

8. Türkiye Hükûmeti veya VII. İnönü Hükûmeti, 1 Mart 1935 - 1 Kasım 1937 tarihleri arasında görev yaptı. Yedinci İnönü Hükûmeti olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">9. Türkiye Hükûmeti</span> I. Bayar Hükûmeti (1937–1938)

9. Türkiye Hükûmeti veya I. Bayar Hükûmeti, 1 Kasım 1937 - 11 Kasım 1938 tarihleri arasında görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">10. Türkiye Hükûmeti</span> II. Bayar Hükûmeti (1938–1939)

10. Türkiye Hükûmeti veya II. Bayar Hükûmeti, 11 Kasım 1938 - 25 Ocak 1939 tarihleri arasında görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">11. Türkiye Hükûmeti</span> I. Saydam Hükûmeti (1939)

11. Türkiye Hükûmeti veya I. Saydam Hükûmeti, 25 Ocak 1939 - 3 Nisan 1939 tarihleri arasında görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">16. Türkiye Hükûmeti</span> I. Saka Hükûmeti (1947–1948)

16. Türkiye Hükûmeti veya I. Saka Hükûmeti, 10 Eylül 1947 - 10 Haziran 1948 tarihleri arası görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">25. Türkiye Hükûmeti</span> II. Gürsel Hükûmeti (1961)

25. Türkiye Hükûmeti veya II. Gürsel Hükûmeti, 27 Mayıs Askeri Darbesi'nin ardından Orgeneral Cemal Gürsel'in başkanlığında kurulan ikinci hükûmettir. Partiler üstü olarak kurulan hükûmet 5 Ocak 1961 - 20 Kasım 1961 tarihleri arasında görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">27. Türkiye Hükûmeti</span> IX. İnönü Hükûmeti (1962–1963)

27. Türkiye Hükûmeti veya IX. İnönü Hükûmeti, İsmet İnönü'nün başkanlığında Cumhuriyet Halk Partisi, Yeni Türkiye Partisi, Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi ve bağımsız milletvekilleri arasında bir koalisyon hükûmeti olarak kurulmuştur. Dokuzuncu İnönü Hükûmeti olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">28. Türkiye Hükûmeti</span> Türkiyenin ilk azınlık hükûmeti (1963–1965)

28. Türkiye Hükûmeti veya X. İnönü Hükûmeti, İsmet İnönü'nün başkanlığında Cumhuriyet Halk Partisi tarafından kurulan ve bağımsız milletvekillerinin desteklediği bir azınlık hükûmetidir. Onuncu İnönü Hükûmeti olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">35. Türkiye Hükûmeti</span> Melen Hükûmeti (1972–1973)

35. Türkiye Hükûmeti veya Melen Hükûmeti, 12 Mart Muhtırası'nın ardından, Ferit Melen başkanlığında kurulan, üçüncü partilerüstü-teknokrat hükûmettir. Hükûmet 22 Mayıs 1972 - 15 Nisan 1973 arasında görev yaptı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.