5. Muhafız Tank Ordusu (Sovyetler Birliği)

5. Muhafız Tank Ordusu (Sovyetler Birliği)
Muhafız kıtaları amblemi
Ülke	Sovyetler Birliği
Bağlılık	Kızıl Ordu
Sınıfı	Tank
Tipi	Ordu

5. Muhafız Tank Ordusu, II. Dünya Savaşı sırasında önemli muharebelere katılmış bir Sovyet Muhafız zırhlı teşkilidir.

Tarihi

5. Muhafız Tank Ordusu, 10 Şubat 1942 tarihinde oluşturulmuştu. Kurluluş yapısı tarihi boyunca değişikliklere uğramış olmasına karşın genelde iki ya da daha fazla Muhafız Tank Kolordusu veya daha fazla Muhafız Mekanize Kolordusunu kapsamıştır. Seçkin bir askerî birlik olarak görülür. Kızıl Ordu'nun derinliğine harekât doktrini bağlamında, tank orduları öncelikle, genel taarruzların önemli bir parçasında iş görmüştür. Diğer birliklerce (tipip hücum orduları ya da kombine ordular) düşman hatlarında bir yarma oluşturulduğunda tank orduları, buradan düşman arazisinin derinlerine ilerleyecek, düşmanın toparlanmasını engellemek için ana iletişim merkezlerini taarruzla işgal edeceklerdir. Burada tanklardan, düşman hatlarının gerisinde birkaç yüz kilometre derinlikte ilerlemiş olunması beklenir.

Tanklar, 1943 yılındaki Kursk Savaşı’nda önemli bir rol oynadı ve Prohorovka’da karşı taarruz ile görevlendirilen bir formasyon oldu.^[1] Kursk bölgesinde Yüksek Karargâh ihtiyatına alınan Step Cephesi, 2. Tank Kolordusu, 18. Tank Kolordusu, 29. Tank Kolordusu ve 5. Muhafız Mekanize Kolordu’na ilaveten^[2] diğer bazı küçük teşkillerle birlikte yaklaşık 850 tanklık bir güce sahipti.^[3] 5. Muhafız Tank Ordusu, 1944 yılı başlarında Korsun-Çerkassi Halkası’nın daraltılmasında görev aldı.

1944 yılı Haziran ayında ise, Sovyet yaz genel taarruzu’nun Bagration Harekâtı sırasında başarıyı genişletecek ana kuvvet olarak kullanıldı. Moskova -Minsk ana ulaşım hattı yönünde yapılan bir taarruzda muharebeye sokuldu, 11. Muhafız Ordusu’nca sağlanan bir yarmada taarruza katıldı ve Minsk’in kuşatılmasında ve ardından ele geçirilmesinde önemli rol oynadı. Daha sonra Vilnius Harekâtı’nın geliştirilmesine katıldı. Ancak bu seferlerdeki ağır kayıplardan sorumlu görülen ordu komutanı General Pavel Rotmistrov, görevden alınarak yerine General Vasily Volski atandı. 1944 yılı sonlarında 5. Muhafız Tank Ordusu, 3. Panzer Ordusu’na karşı, Baltık Taarruzu’na katıldı ve Alman kuvvetlerini Memel (bugünkü Klaipėda)'de kuşatma altına aldı. Daha sonra güneye, Elbing sahiline ilerleyerek Mareşal Rokossovski komutasındaki 2. Belarus Cephesi kuvvetlerine dahil olarak Doğu Prusya Harekâtı’na katıldı. Burada, Alman kuvvetlerinin imha edilmesinde başarılı muharebeler verdi.

Savaştan sonra Rotmistrov anılarını ve 5. Muhafız Tank Ordusu’nun tarihini, “Çelik Muhafızlar” adıyla yayımladı. Savaşın sonundan Sovyetler Birliği'nin dağılmasına kadar Belarus Askerî Bölgesi'nde görev yapmıştır.

Görev yapan komutanlar

Pavel Rotmistrov
Vasily Volski

Kaynakça

^ 5-я гвардейская танковая Краснознаменная армия [5. Muhafız Tank Ordusu]. tankfront.ru (Rusça). 28 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2016.
^ Soviet General Staff, Combat composition of the Soviet Army, Mart ve Nisan, 1945
^ Combat composition of the Soviet Army, 1 Ağustos 1943.

Kızıl Ordu Kara orduları
Ordular	1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 • 13 • 14 • 15 • 16 • 17 • 18 • 19 • 20 • 21 • 22 • 23 • 24 • 25 • 26 • 27 • 28 • 29 • 30 • 31 • 32 • 33 • 34 • 35 • 36 • 37 • 38 • 39 • 40 • 41 • 42 • 43 • 44 • 45 • 46 • 47 • 48 • 49 • 50 • 51 • 52 • 53 • 54 • 55 • 56 • 57 • 58 • 59 • 60 • 61 • 62 • 63 • 64 • 65 • 66 • 67 • 68 • 69 • 70 • Bağımsız Sahil Ordusu
Muhafız orduları	1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 14 • 18 • 20
Tank orduları	1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10
Muhafız Tank orduları	1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6
Şok orduları	1 • 2 • 3 • 4 • 5
Süvari orduları	1 • 2
Bağımsız	1 • 3 • 6 • 7 • 8 • 10

II. Dünya Savaşı'nda SSCB'nin silahlı kuvvetleri
Cepheler	Beyaz Rusya • 1. Beyaz Rusya • 2. Beyaz Rusya • 3. Beyaz Rusya • Bryansk • Volhov • Voronej • Uzak Doğu • 1. Uzak Doğu • 2. Uzak Doğu • Don • Transbaykal • Transkafkasya • Batı • Kafkasya • Kalinin • Karelya • Kırım • Kursk • Leningrad • Mojaysk Savunma Hattı • Moskova Savunma Bölge • Moskova Rezerve • Orlov • Baltık • 1. Baltık • 2. Baltık • 3. Baltık • Primorsk • Rezerve • Kuzey • Kuzeybatı • Kuzey Kafkasya • Stalingrad • Step • 1. Ukrayna • 2. Ukrayna • 3. Ukrayna • 4. Ukrayna • Merkez • Güneydoğu • Güneybatı • Güney
Hava savunma cepheleri Hava savunma orduları	Doğu • Transkafkasya • Batı • Moskova • Kuzey • Merkez • Güneybatı • Güney 1. Avcı • Bakü • Transbaykal • Leningrad • Moskova • Amur • Primorye
Filolar Filotillalar	Baltık • Kuzey • Pasifik • Karadeniz Аzak • Amur • Beyazdeniz • Volga • Dinyeper • Tuna • İlmen Gölü • Hazar Denizi • Ladoga Gölü • Onega Gölü • Pinsk • Kuzey Pasifik • Peipus Gölü
Ordular, Muhafız orduları ve Şok orduları	1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 • 13 • 14 • 15 • 16 • 17 • 18 • 19 • 20 • 21 • 22 • 23 • 24 • 25 • 26 • 27 • 28 • 29 • 30 • 31 • 32 • 33 • 34 • 35 • 36 • 37 • 38 • 39 • 40 • 41 • 42 • 43 • 44 • 45 • 46 • 47 • 48 • 49 • 50 • 51 • 52 • 53 • 54 • 55 • 56 • 57 • 58 • 59 • 60 • 61 • 62 • 63 • 64 • 65 • 66 • 67 • 68 • 69 • 70 • Bağımsız Sahil Ordusu • 1G • 2G • 3G • 4G • 5G • 6G • 7G • 8G • 9G • 10G • 11G • 1U • 2U • 3U • 4U • 5U
Tank orduları ve Muhafız tank orduları	1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 1G • 2G • 3G • 4G • 5G • 6G
Hava orduları	1. Bombardıman • 1. Avcı • 2. Avcı • 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 • 13 • 14 • 15 • 16 • 17 • 18
İstihkâm orduları	1 • 3 • 6 • 7 • 8 • 10
Piyade kolorduları	Özel • 1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 • 13 • 14 • 15 • 16 • 17 • 18 • 19 • 20 • 21 • 22 • 23 • 24 • 25 • 26 • 27 • 28 • 29 • 30 • 31 • 32 • 33 • 34 • 35 • 36 • 37 • 38 • 39 • 40 • 41 • 42 • 43 • 44 • 45 • 46 • 47 • 48 • 49 • 50 • 51 • 52 • 53 • 54 • 55 • 56 • 57 • 58 • 59 • 60 • 61 • 62 • 63 • 64 • 65 • 66 • 67 • 68 • 69 • 70 • 71 • 72 • 73 • 74 • 75 • 76 • 77 • 78 • 79 • 80 • 81 • 82 • 83 • 84 • 85 • 86 • 87 • 88 • 89 • 90 • 91 • 92 • 93 • 94 • 95 • 96 • 97 • 98 • 99 • 100 • 101 • 102 • 103 • 104 • 105 • 106 • 107 • 108 • 109 • 110 • 111 • 112 • 113 • 114 • 115 • 116 • 117 • 118 • 119 • 120 • 121 • 122 • 123 • 124 • 125 • 126 • 127 • 128 • 129 • 130 • 131 • 132 • 134 • 135
Muhafız piyade orduları	1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 • 13 • 14 • 15 • 16 • 17 • 18 • 19 • 20 • 21 • 22 • 23 • 24 • 25 • 26 • 27 • 28 • 29 • 30 • 31 • 32 • 33 • 34 • 35 • 36 • 37 • 38 • 39 • 40 • 41
Tank kolorduları ve Muhafız tank kolorduları	1 • 2 •3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 •9 • 10 • 11 • 12 • 13 • 14 • 15 • 16 • 17 • 18 • 19 • 20 • 21 • 22 • 23 • 24 • 25 • 26 • 27 •28 • 29 •30 • 31 • 1G • 2G •3G • 4G • 5G • 6G • 7G • 8G •9G • 10G • 11G • 12G
Mekanize kolordular ve Muhafız mekanize kolorduları	1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 • 13 • 14 • 15 • 16 • 17 • 18 • 19 • 20 • 21 • 22 • 23 • 24 • 25 • 26 • 27 • 28 • 29 • 30 • 1G • 2G • 3G • 4G • 5G • 6G • 7G • 8G • 9G
Süvari kolorduları ve Muhafız süvari kolorduları	1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10 • 11 • 12 • 13 • 14 • 15 • 16 • 17 • 18 • 19 • Bağımsız • 1G • 2G • 3G • 4G • 5G • 6G • 7G
Topçu kolorduları	1 • 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • 10
Hava indirme kolorduları	1 • 2 • 3 • 4 • 5

İlgili Araştırma Makaleleri

Kursk Muharebesi, II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde, Alman kuvvetlerinin Kursk çıkıntısına karşı 1943 yılının Temmuz ve Ağustos aylarında giriştikleri genel taarruzdur. II. Dünya Savaşı sırasında yapılmış en büyük tank çarpışmalarından biri ve bir günde en fazla kayıp verilmiş hava çatışmaları bu muharebede gerçekleşmiştir. Almanların Doğu Cephesi'nde gerçekleştirdiği son stratejik taarruzdur. Sonucundaki Sovyet zaferi, Doğu Cephesi'nde inisiyatifi Sovyetlere vermiştir ve savaşın sonuna kadar da öyle kalmıştır.

Lvov-Sandomierz Taarruzu ya da Lvov-Sandomierz Stratejik Taarruz Harekâtı, Kızıl Ordu'nun 1944 yılı Temmuz ayı ortalarında başladığı ve Alman kuvvetlerini Ukrayna'dan ve Doğu Polonya'dan atmayı amaçlayan genel taarruzudur. Bir aydan uzun bir süre devam eden Sovyet taarruzları, belirlenen hedeflerine ulaşmıştır. Lvov-Sandomierz Stratejik Taarruz Harekâtı, üç taarruz harekâtından oluşmaktadır.

Lvov Taarruz Harekâtı
Stanislav Taarruz Harekâtı
Sandomierz Taarruz Harekâtı

<span class="mw-page-title-main">Bagration Harekâtı</span> Harekât

Bagration Harekâtı, II. Dünya Savaşı sırasında Kızıl Ordu'nun yürüttüğü Beyaz Rusya Stratejik Taarruz Harekâtı'nın kapalı adıdır. Harekât, 22 Haziran ve 19 Ağustos 1944 tarihleri arasında icra edilmiş olup sonuçta Alman kuvvetleri Beyaz Rusya'dan ve Doğu Polonya'dan çıkartılmıştır. Harekâta verilen Bagration kapalı adı, 18. ve 19. yüzyıllarda yaşamış ve Borodino Muharebesi sırasında ölümcül bir yara almış olan Çarlık generali, prens Pyotr Bagration'a dayanmaktadır.

Dinyeper-Karpat Taarruzu, 24 Aralık 1943 - 14 Nisan 1944 tarihleri arasında, II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde 1., 2., 3. ve 4 Ukrayna Cepheleri ile 1. Belarus Cephesi tarafından yürütülen bir stratejik taarruz harekâtıdır. Bu harekât, Alman Merkez ve Güney ordu gruplarına karşı, Ukrayna'nın tümünü ve Moldova'yı Alman işgalinden geri almayı hedeflemektedir.

II. Kiev Muharebesi, II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde Kızıl Ordu tarafından gerçekleştirilen üç stratejik harekâtı ve bir Wehmacht karşı taarruz harekâtını ifade etmektedir. Tüm bu harekâtlar, Wehmacht'ın Kursk'a yönelik başarısız Hisar Harekâtı ardından, 3 Ekim - 22 Aralık 1943 tarihleri arasında gerçekleşmiştir. Savaşın, Kızıl Ordu tarafından başlatılan yaz taarruzu, Dinyeper gerisine çekilmiş olan Mareşal Manstein'in Güney Ordular Grubu'na yöneldi. Bu hatta Manstein, kayıplarını gidermek ve güç kazanmak niyetindeydi fakat gelişmeler buna fırsat vermedi. STAVKA, Merkez Cephesi'ne ve Voronej Cephesi'ne, Almanların kendilerini toparlamalarından önce Dinyeper geçişlerini zorlamaları yönünde emir verdi. Bu girişim, Ekim ayında başarısız olunca, harekâta katılan güçler, 2. Ukrayna Cephesi'nin bazı birlikleriyle de takviye edilerek 1. Ukrayna Cephesi emrine verildi. General Vatutin komutasındaki 1. Ukrayna Cephesi, Kiev'in kuzey ve güneyinde sağlam dayanaklar oluşturdu. Alman tarafında ise General Hermann Hoth komutasındaki deneyimli 4. Panzer Ordusu bulunmaktadır.

Kutuzov Harekâtı, II. Dünya Savaşı sırasında Alman kuvvetlerine karşı Kızıl Ordu'nun yürüttüğü askeri bir harekâttır. I. Napolyon'un 1812 yılında Rusya'yı istilası sırasında Rusya'yı yenilgiden kurtaran General olarak ünlenen Mihail İllarionoviç Kutuzov'a ithafen, harekâta onun ismi verilmiştir. Harekât 12 Temmuz'da başladı ve 18 Ağustos 1943 tarihinde sona erdi. Muharebelerin son aşamasında, Oryol yakınlarında mevzide olan 2. Panzer Ordusu'nun, Sovyet Batı ve Bryansk Cepheleri tarafından atılmasıyla Oryol girintisi ortadan kalkmıştır.

Prohorovka Muharebesi, II. Dünya Savaşı sırasında Alman 4. Panzer Ordusu ile Sovyet 5. Muhafız Tank Ordusu arasında gerçekleşen muharebedir. Askeri tarihteki en büyük tank savaşlarından biridir.

Rumyantsev Harekâtı, Belgorod - Harkiv Stratejik Taarruz Harekâtı’nın kapalı adıdır. Harekât, Kızıl Ordu tarafından 3 Ağustos 1943 ve 23 Ağustos 1943 tarihleri arasında Wehrmacht'ın 4. Panzer Ordusu ve Kempf Ordu Müfrezesi’ne karşı yapıldı. Harekât, Voronej ve Step Cepheleri tarafından Kursk çıkıntısının güneyinde, Belgorod ve Harkov civarında ve derinliğinde icra edilmiştir.

Belgorod Muharebesi, Stavka'nın Belgorod – Bogoduhov Taarruz Harekâtı sırasında gerçekleşen muharebedir. Belgorod – Bogoduhov Taarruz Harekâtı, Kızıl Ordu ile Alman kuvvetleri arasında, Kursk Muharebesi'ni izleyen Rumyantsev Harekâtı'nın bir bölümüdür.

1. Tank Ordusu, II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde, Kızıl Ordu'ya bağlı olarak görev almış bir Sovyet tank ordusudur. Ordunun komutanlığını uzun süre boyunca General Mikhail Katukov yapmıştır. Ordu, Temmuz 1942'de Sovyet 38. Ordu'sundan Stalingrad Muharebesi sırasında oluşturuldu. Fakat aynı yılın Ağustos ayında başka birliklere dağıtıldı. Esas kuruluşu 30 Ocak 1943 tarihinde, ünlü zırhlı birlikler komutanı General Mikhail Katukov komutasında oldu ve Kuzeybatı Cephesi'ne katıldı. Uranüs Harekâtı'na katılan birlik daha sonra Kursk Muharebesi'ne katılmak üzere Voronej Cephesi'ne aktarıldı. Başarılı muharebeleri dolayısıyla ödüllendirilen ordu Nisan 1944'te 1. Muhafız Tank Ordusu olarak yeniden adlandırıldı ve teşkilatlandırıldı.

Kirovograd Taarruzu, Kızıl Ordu'nun 1944 yılında Doğu Cephesi'nde giriştiği bir taarruz harekâtıdır. General Konev'in 2. Ukrayna Cephesi tarafından, Krivograd'ı geri almak için başlatılan bir taarrruzdur. Taarruz, 5 Ocak 1944 tarihinde başlamış olup Kızıl Ordu birlikleri Krivograd'ı 8 Ocak 1944 tarihinde geri almıştır. Bölgede çatışmalar 16 Ocak 1944 tarihine kadar sürmüştür.

Vitebsk - Orşa Taarruzu, Kızıl Ordu'nun 1944 yılı yaz genel taarruzu Belarus Stratejik Taarruz Harekâtı'nın bir parçasıdır ve genelde Bagration Harekâtı olarak bilinir.

Minsk Taarruzu, 1944 yılının yazında Kızıl Ordu tarafından gerçekleştirilen Belarus Stratejik Taarruz Harekâtı'nın ikinci evresini oluşturan bir taarruzdur ve genellikle Bagration Harekâtı olarak bilinir.

Vilnüs Taarruzu, Kızıl Ordu'nun 1944 yaz genel taarruzu olan Bagration Harekâtı'nın üçüncü evresinde gerçekleşmiş olan bir taarruz harekâtıdır. Harekât, 5 - 13 Temmuz tarihleri arasında gerçekleşti ve Sovyet zaferiyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Belostok Taarruzu</span>

Belostok Taarruzu, Kızıl Ordu'nun 1944 yılı yazında başlattığı Beyaz Rusya Stratejk Taarruz Harekâtı'nın üçüncü ve son bölümünde girişilen bir taarruzdur ve genellikle Bagration Harekâtı olarak bilinir.

Lublin-Brest Taarruzu, Kızıl Ordu'nun Belarus Stratejik Harekâtı kapsamında sürdürdüğü bir taarruz harekâtıdır. Harekât, 18 Temmuz - 2 Ağustos 1944 tarihleri arasında yapılmış olup Alman kuvvetlerini merkez ve doğu Polonya'dan çıkarmayı amaçlamaktadır. Genellikler Bagration Harekâtı olarak bilinir. 1. Belarus Cephesi'nin güney kanadı (sol) tarafından Alman Güney Ukrayna Ordular Grubu'na ve Merkez Ordular Grubu'na karşı icra edilmiştir.

Radzymin Muharebesi, Kızıl Ordu'nun 1. Belarus Cephesi kuvvetleri ile 39. Panzer Kolordusu arasında gerçekleşen bir dizi çatışmadır. Bu çatışmalar esasen STAVKA'nın Belarus Stratejik Taarruz Harekâtı'nın bir parçası olan Lublin-Brest Taarruzu harekâtı sırasında, 1 - 10 Ağustos 1944 tarihleri arasında gerçekleşti. Harekât alanı, Varşova'nın yakınlarındaki bir kasaba olan Radzymin civarıdır. Bu muharebeler sırasında, Varşova'ya 20 km. mesafede, Belostok demiryolu hattı üzerindeki Wolomin kasabası civarı, II. Dünya Savaşı sırasında Polonya'da gerçekleşen en büyük çaplı tank muharebesine sahne olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Pomeranya Taarruzu</span>

Doğu Pomeranya Taarruzu ya da Doğu Pomeranya Stratejik Taarruz Harekâtı, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde Kızıl Ordu'nun Pomeranya ve Batı Prusya'daki Wehmacht kuvvetlerine karşı giriştiği ve 10 Şubat - 4 Nisan 1945 tarihleri arasında gerçekleşmiş bir genel taarruz harekâtıdır. Harekât, Sovyet kaynaklarında birbirini izleyen alt operasyonlar olarak değerlendirilmektedir.

Konitz-Köslin Taarruz Harekâtı 10 Şubat - 6 Mart 1945

Danzig Taarruz Harekâtı 7 - 31 Mart 1945

Arnswalde-Kolberg Taarruz Harekâtı 1 - 18 Mart 1945

Altdamm Taarruz Harekâtı 18 Mart - 4 Nisan 1945

Memel Kuşatması ya da Memel Muharebesi, II. Dünya Savaşı'nın Doğu Cephesi'nde, Sovyet kuvvetlerinin 1944 yılı sonlarında başlattıkları Memel Taarruz Harekâtı'dır. Memel, Klaipėda'nın Almanca adıdır. Sovyet taarruzu, Memel'in küçük bir kesiminde ve limanında Alman kuvvetlerinin üç ay boyunca kuşatma altında tutulmasına yol açmıştır.

Tatsinskaya Taarruzu, bir Sovyet tank kolordusunun, Stalingrad'da kuşatılan Mihver kuvvetlerin havadan ikmali için Luftwaffe tarafından kullanılan Tatsinskaya Havaalanı'nın ele geçirilmesi operasyonudur. Havaalanı, Stalingrad'daki Pitomnik Havaalanı'na sefer yapan iki havaalanından biridir. Harekât, General Vasili Badanov komutasındaki 24. Tank Kolordusu tarafından 1942 yılı Aralık ayı sonlarında, Küçük Satürn Harekâtı'nın son aşaması olarak gerçekleştirilmiştir. Sovyet kuvvetleri, taarruz ettikleri Tatsinskaya havaalanını ele geçirerek 300'den fazla uçağı yerde imha ettiler. Ağır tank kayıplarına karşın General Badanov'un başarısı parlak bir stratejik zafer olmuştur.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.