İçeriğe atla

430

Binyıllar: 1. binyıl
Yüzyıllar:
Onyıllar:
  • 410'lar
  • 420'ler
  • 430'lar
  • 440'lar
  • 450'ler
Yıllar:
Çeşitli takvimlerde 430
Miladi430
CDXXX
Ab urbe condita1183
Asur5180
BahâîMÖ 1414 – MÖ 1413
BengalMÖ 163
Berberi1380
BirmanyaMÖ 208
Bizans5938 – 5939
Budist974
Discordian1596
Ermeni-
Etiyopya422 – 423
Fransız cumhuriyetçiMÖ 1362 – MÖ 1361
HicrîHÖ 198 – HÖ 197
Hint
 - Kali Yuga3531 – 3532
 - Shaka Samvat352 – 353
 - Vikram Samvat486 – 487
Holosen takvimi10430
İbrani4190 – 4191
İran– 1 BP – 191 BP
JucheMÖ 1481
Kıpti146 – 147
Kore2763
Tayland güneş973

Olaylar

Yerlerine göre

Roma İmparatorluğu

  • İlkbahar - Kral Genserik'in emriyle Vandallar, Kuzey Afrika'da Akdeniz boyunca güçlerini artırdı ve Hippo Regius'u (Augustinus'un yeni piskopos olduğu) kuşattı.
  • Flavius Aetius, Galya'da Vizigot ve Frank güçlerine karşı zafer kazandıktan sonra "Magister Militum" rütbesini aldı.
  • Oktar liderliğindeki Hunlar, Worms (Almanya) şehrinin yakınlarındaki Ren Nehri'ndeki toparkları işgal eden Burgonyalılara karşı atağa geçti. Savaş esnasında ölen Oktar'ın ordusu tahrip edildi.[1]
  • Flavius Felix ve bir diyakon olan eşi Aetius'a karşı plan yapmakla suçlandı. Ravenna'da tutuklanıp idam edildiler. Aetius'a patrici (Romalı asil) unvanı verildi.

Asya

  • Çin'in kontrolünü ele geçirmek için yarışan devletlerden biri olan Kuzey Yan'ın imparatorluğuna Feng Ba'nın yerine kardeşi Feng Hong geçti.

Konusuna göre

Din

Doğumlar

Ölümler

  • 28 Ağustos - Augustinus, piskopos ve teolojist (d. 354)
  • tarihi bilinmeyen
    • Abdas, Susa piskoposu
    • Aziz Aurelius, Kartaca piskoposu (yaklaşık tarih)
    • Feng Ba, Çin devleti Kuzey Yan'ın imparatoru
    • Flavius Felix, Roma konsülü
    • Nilus of Sinai, piskopos ve aziz (yaklaşık tarih)
    • Oktar, Hun hükümdarı (yaklaşık tarih)
    • Plutarkhos (Atina), Yunan filozof

Kaynakça

  1. ^ The End of Empire (p. 95). Christopher Kelly, 2009. ISBN 978-0-393-33849-2

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Augustinus</span> Filozof, yazar ve doktor

Augustinus ya da Aurelius Augustinus, Aziz Augustinus ya da Hippo'lu Augustinus olarak da bilinen Hristiyan filozof ve tanrıbilimci.

<span class="mw-page-title-main">Attila</span> Hun Türkü hükümdar

Attila, Hun topluluklarının hükümdarı olduğu 434 tarihinden, 453'teki ölümüne kadar Hun İmparatorluğu hükümdarıdır. Hükümdarlığı sırasında İmparatorluğunu dönemin Avrupasının büyük bölümünü kaplayacak şekilde genişletti. Öldüğü zaman idaresi altındaki topraklar batıda Cermanya, doğuda Ural Nehri, kuzeyde Baltık Denizi ve güneyde Karadeniz'e kadar uzanıyordu. Attila, imparatorluğun başında olduğu zaman diliminde Hunların yanı sıra, birçok Cermen ve İranlı kabileye, Ostrogotlara, Bulgarlara ve Alanlara da önderlik etti.

<span class="mw-page-title-main">Hun İmparatorluğu</span> Orta Çağda kurulmuş, çeşitli etnik gruplardan oluşmuş bir konfederasyon

Batı Hun İmparatorluğu ya da Avrupa Hun İmparatorluğu, 376 yılında başlayan çeşitli akınlarla Avrupa'daki Hun etkisinin artmasının kuruluşuna zemin hazırladığı, 434 ile 469 yılları arasında hüküm süren Hun kavimlerinin birleşmesi ile oluşmuş bir bozkır konfederasyonu.

<span class="mw-page-title-main">Flavius Aetius</span> Romalı general

Flavius Aëtius (391-454), döneminin önemli generallerindendir. Son dönemlerinde imparatorun bile Romalı olmadığı Batı İmparatorluğu'nda İngiliz tabiri ile "Last True Roman" olarak sıfatlandırılan gerçek bir Romalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Magnus Maximus</span>

Magnus Maximus, Maximianus olarak da bilinir, 383 yılından İmparator Theodosius I'un emriyle öldürüldüğü 388 yılına kadar Roma İmparatorluğu'nda kendini imparator ilan ettiren Romalı general.

Rua (Ρουας), Rona (Ρουας) ya da Ruga (Ρούγας), Hun İmparatorluğu'nun hükümdarı. Bleda ve Attila'nın amcasıdır.

<span class="mw-page-title-main">III. Valentinianus</span>

Flavius Placidius Valentinianus veya kısaca III. Valentinianus, 425-455 yılları arasında Batı Roma imparatoru idi. Batı Roma'nın son imparatorlarındandır.

<span class="mw-page-title-main">Joannes</span>

Joannes ya da Ioannes, 423-425 yılları arasında Batı Roma İmparatoru III. Valentinianus'a karşı imparatorluğunu ilan etmiş olan Roma Gaspçısı.

<span class="mw-page-title-main">Petronius Maximus</span>

Flavius Anicius Petronius Maximus, 17 Mart 455 ve 31 Mayıs 455 tarihleri arasında kısa bir süre için Dominus Noster Flavius Anicius Petronius Maximus Augustus adıyla Batı Roma tahta çıkmış olan Romalı aristokrat.

<span class="mw-page-title-main">Avitus</span>

Marcus Maecilius Flavius Eparchius Avitus, 8 Temmuz ya da 9 Temmuz 455 - 17 Ekim 456 tarihleri arasında Dominus Noster Flavius Eparchius Avitus Augustus adıyla Batı Roma İmparatorluğu tahtına çıkmış Galya kökenli Romalı asker.

<span class="mw-page-title-main">Majorianus</span>

Iulius Valerius Maiorianus, Çoğunlukla Majorian adıyla bilinen ve Nisan 457 - 2 Ağustos 461 tarihleri arasında Batı Roma İmparatorluğu tahtına çıkmış olan Romalı general.

<span class="mw-page-title-main">Marcianus</span>

Marcianus veya Markiyan, 450-457 arasında Doğu Roma İmparatoru (Bizans). İmparator I. Theodosius'la başlayan hanedanın son hükümdarıdır. Marcianus'un imparatorluk döneminde Doğu Roma İmparatorluğu Marcianus'un ülkesini dış tehditlerden koruması ve malî ve ekonomik reformlar uygulaması nedeniyle bir altın çağı olarak değerlendirmektedir. Buna karşılık Marcianus'un Doğu'yu yalıtma politikası ile, Batı Roma İmparatorluğu'nu barbar hücumlarına karşı desteksiz bırakmıştır. Attila'nin Galya ve İtalya seferi ve Vandallar tarafından 455 yılında Roma'nın talan edilmesi Marcianus saltanat döneminde gerçekleşmiştir ve onun döneminde Batı Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasına yol açan kargaşayla çarpıcı bir karşıtlık oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Katalon Muharebesi</span> Hunlar ile Batı Roma İmparatorluğu arasında yaşanmış bir muharebe

Katalon Muharebesi ya da Catalaunum Muharebesi, 20 Haziran 451'de Romalı general Flavius Aetius ile Vizigotlar'ın kralı I. Theodoric'in liderliğindeki koalisyon ordusu ve Attila tarafından komuta edilen Hun ordusu ve vasalları arasında gerçekleşen mücadeledir. Koalisyon ordusunun çoğunluğunu Cermen foederati oluşturmuş olmasına karşın, Katalon Muharebesi Batı Roma İmparatorluğu'nun son büyük askeri operasyonlarından biriydi. Savaşın stratejik sonucunun ne olduğu günümüzde de hala tartışılmaktadır. Romalılar, Hunların Galya'da hakimiyet kurma girişimini durdurdu. Bununla birlikte Hunlar, Galya'nın büyük bölümünü başarılı bir şekilde yağmaladı ve Romalılarla Vizigotların ordularına oldukça ciddi zararlar verdiler. Attila muharebenin ardından iki yıl içerisinde öldü ve Hun İmparatorluğu, 454'teki Nedao Muharebesi'nin kaybedilmesi ile beraber dağıldı.

<span class="mw-page-title-main">Vandal Krallığı</span>

Vandal Krallığı ya da Vandallar ve Alanlar Krallığı MS 435 ile MS 534 yılları arasında Kuzey Afrika ve Akdeniz adalarında Kral Genserik hükümdarlığı altında Cermen Vandallar tarafından kurulan krallıktır.

<span class="mw-page-title-main">Genserik</span> Vandalların ve Alanların Kralı

Genserik, ayrıca Geiserik ya da Gaiserik, 428 ile öldüğü 477 yılına kadar Vandallar ve Alanlar'ın kralı. 5. yüzyılda Vandal Krallığı'nı kurarak Batı Roma İmparatorluğu'nun başına bela olmuştur. 50 yıla yaklaşan hükümdarlığı boyunca, görece önemsiz Cermenleri Akdeniz'in önemli gücü haline getirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Tricamarum Muharebesi</span> muharebe

Tricamarum Muharebesi, 15 Aralık 533'te Belisarius'un komutasında Bizans İmparatorluğu ile Kral Gelimer ve kardeşi Tzazon komutasında Vandal Krallığı orduları arasında gerçekleşmiştir. Ad Decimum Muharebesi'nde gerçekleşen Bizans zaferini takip etti ve Vandalların gücünü tamamen ortadan kaldırarak, Bizans İmparatoru I. Justinianus'un Kuzey Afrika'nın yeniden fethini tamamladı. Savaşın ana kaynağı dönemin tarihçisi Prokopius'dur, De Bello Vandalico, Prokopius'un Justinianus'un savaşları eserinin III. ve IV. Kitaplarını kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Hippo Regius</span> Cezayirde bulunan Annâbenin antik ismi

Hippo Regius, Cezayir'deki Annâbe'nin eski adıdır. Hippo Regius Cezayir'in bugünkü Annâbe Vilayeti'nde bir Fenike, Berberi ve Roma şehriydi. Birkaç erken Hristiyan konseyinin odağıydı ve filozof, ilahiyatçı ve Kilise Doktoru Augustinus'a ev sahipliği yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Felix</span>

Papa I. Felix, 5 Ocak 269'dan 30 Aralık 274'teki ölümüne kadar Roma piskoposu ve papaydı.

<span class="mw-page-title-main">Marcellinus</span>

Papa Marcellinus, 30 Haziran 296'dan 304'teki ölümüne kadar Roma piskoposudur. Bazı kaynaklar tarafından kendisine, İmparator Diocletianus'un Hristiyanlara yönelik zulmü sırasında Hristiyanlıktan vazgeçmiş olabileceği ve daha sonra tövbe etmiş olabileceği yönünde tarihsel bir suçlama yöneltilmiştir, bu da şehit listelerinden neden çıkarıldığını açıklamaktadır. Bu suçlama diğerlerinin yanı sıra Hippolu Augustinus tarafından da reddedilmiştir. Bugün Katolik Kilisesi'nde ve Sırp Ortodoks Kilisesi'nde bir aziz olarak saygı görmektedir.

Sanoeces, Batı Roma İmparatorluğu'nda general olarak görev yapan bir Hun askeri lideriydi.