İçeriğe atla

31000'lerin konvoyu

Direnişçi Louise Magadur'un Vichy polisindeki tutuklu fotoğrafı

31000'lerin konvoyu sürmekte olan II. Dünya Savaşı sırasında Fransa Muharebesi'nin ardından Nazi Almanyası işgaline uğramış olan Fransa'da Vichy rejimi ve Nazilere karşı direniş eylemleri içindeki Fransız Komünist Partisi üyesi 230 kadının Romainville'den Auschwitz Toplama Kampına gönderildiği konvoydur. Bu konvoy Fransız Direnişi için özel olarak ayarlanmıştır. 230 kadından ancak 49 kişi savaşın sonunda hayatta kalabilmiştir. Bu kişiler Nazilerin işlediği suçlara karşı şahitlik yapmış ve Légion d'honneur nişanıyla ödüllendirilmiştir.

Arka planı

Ana maddeler: Fransız Direnişi ve Nacht und Nebel
Kampın savaştan önceki hali

İşgalin ardından özellikle Fransız Komünist Partisi önderliğindeki Fransız Direnişinin silahlı eylemlere başlamasıyla beraber Naziler önlem almaya çalışırlar. Bu kapsamda Nacht und Nebel adı verilen uygulama başlatılır. Buna göre Nazi işgaline karşı herhangi bir eylemde bulunanlar genel halka korku salmak adına derhal tutuklanarak Almanya'daki toplama kamplarına götürülecektir. Aileleriyle hiçbir temas kurmalarına izin verilmeksizin gerçekleştirilecek işlemlerin sonrasında direnişin sorgulanacağı beklenmekteydi. Fransa'daki uygulama 1941 yılında Otto von Stülpnagel tarafından başlatılır. Konvoyla Almanya'ya gönderilmesi gündemde olan direnişçi kadınlar 1940 yılıyla beraber Fort Romainville adlı kampta kalanlardır. Bunlar arasında direniş için çağrı yapan komünistler, direniş için kuryelik yaparken yakalananlar, duvara işgal karşıtı yazı yazanlar, Fransız Komünist Partisi bildirisi basıp dağıtanlar vardır.

Konvoy

Auschwitz Kampına ulaşım için kullanılan vagonlardan bir tanesi

22 Ocak 1943 tarihinde tutuklu kadınlara yolculuk için hazırlanmaları bildirilmiştir. Ağırlığını komünist direnişçilerin oluşturduğu toplam gidecekleri yerin halen bulundukları Gestapo hücrelerinden daha kötü olamayacağını düşünerek korkusuzca hazırlıklarını tamamlamıştır. 24 Ocak günü 230 direnişçi kadın Compiegne tren garına götürülür ve burada 4 adet büyükbaş hayvan taşınan yük vagonuna tıkılır. Tüm yolculuk boyunca yemeleri için herkese sadece 1 somun ekmek ve 10 cm uzunluğunda sosis verilmiştir. Vagonda herkesin oturabileceği kadar alan olmadığı için kadınlar dönüşümlü şekilde oturmaktadır. Durdukları her istasyonda birileri bulur umuduyla kendileri hakkında notlar yazıp dışarıya atmaktaydılar. İlk gün Châlons sur Marne istasyonunda durdrukları sırada vagona yaklaşan bir demisyolu işçisi mahkûmlara Nazilerin Stalingrad'da mağlup oldukları haberini verip, onlara cesaret aşılayan sözler söyler. Vagonlar 27 Ocak günü Auschwitz'e ulaşır.

Esaret

Direnişçi kadınlar 27 Ocak günü kampa girdikleri sırada La Marseillaise marşını söylemiştir. Kampta ilk olarak barakalarına alınmışlar sonrasında da tüm kişisel eşyalarına el konulmuştur Zorla kıyafetleri çıkartılmış, saçları kesilmiş ve benzinle nemlendirilmiş bezle silinerek dezenfekte edilmişlerdir. Buhara maruz bırakıldıktan sonra kollarının içine 31.625'ten 31.854'e kadar olan sıra numaraları dövme olarak yazılmıştır. Konvoyun adı olan 31000'ler buradan gelmektedir.[1] Mahkûmların üniformalarına Fransız olduklarını belirtmek için F harfi, siyasi mahkûm olduklarını belirtmek için de pembe üçgen işlenmiştir. Geceleri çok soğuk olan kampta direnişçi mahkûmlar en güçsüzlerin ölmesine engel olmak ve herkesi sıcak tutmak için kümelenmiş, bu kişileri de ortaya almışlardır. Buna rağmen ilk günlerde ölümler başlamıştır. Tours bölgesinden 63 yaşındaki direnişçi Marie Grabb, sonrasında 57 yaşındaki Léona Bouillard soğuktan dolayı ölür. Kampta her gün aşağılanmayla, açlık, hastalık ve soğukla mücadele eden kadınlar insanlık onurlarına yapılan saldırılara rağmen boyun eğmezler. Çok kötü durumdaki arkadaşına gardiyanlara rağmen su veren Annette Epaud gaz odasına gönderilirken, emre itaat etmeyen Alice Varailhon gardiyanlar tarafından oracıkta vurularak öldürülmüştür. Kampta mesleklerinden dolayı SS subayları tarafından kimya laboratuvarlarında istihdam edilen Madeleine Dechavassine, Marie-Élisa Nordmann-Cohen, Hélène Solomon-Langevin, Laure Gatet ve Alice Loeb, yazdıkları gizli mektuplarla komünist kadınların durumunu Londra'daki Fransız Direnişi karagâhına ulaştırmayı başarırlar. İlerleyen dönemde kamptaki direnişçi kadınlar farklı kamplara veya fabrikalara gönderilirler. Örneğin Cécile Charua, Poupette Alizon, Carmen ve Lucienne Thévenin ile Gilberte Tamisé trenle Beendorf'da V-1 ve V-2 üreten silah fabrikalarına gönderilirler. Direnişçiler burada da sabotaj faaliyetlerini gerçekleştirirler. Doğrudan fark edilmeyecek ancak sistemin çalışmasını sekteye uğratacak şekilde cıvataların tam sıkılmaması, deliklerin çok az büyük delinmesi, yağın içine tuz konması gibi eylemlerde bulunurlar. Doğu Cephesinde Kızıl Ordu'nun ilerleyişiyle birlikte kamptakilerin çoğu Mauthausen'a doğru yola çıkartılır. 25 Ocak 1945'te ise Auschwitz Sovyet askeri tarafından özgürleştirilir. Mauthasen'deki mahkûmlar ise 22 Nisan 1945'te özgürleştirilir.[2]

Sonrası

230 kadından ancak 49 kişi savaşın sonunda hayatta kalabilmiştir. Bu kişiler Nazilerin ve Vichy rejiminin işlediği suçlara karşı şahitlik yapmış ve Légion d'honneur nişanıyla ödüllendirilmiştir. Konvoyun hayatta kalan son üyesi olan Christiane Cécile Charua Ekim 2016'da vefat ettiğinde 101 yaşındaydı.

Anıları

Romainville Hapishanesindeki plaket

1943 yılında ünlü şair Louis Aragon direnişçilerle ilgili şiir yazmıştır. Bazı direnişçiler anılarını kaleme almış, bazıları da Caroline Moorehead gibi araştırmacı yazarlara anılarını anlatmıştır.[3][4] Konvoyla ölüme gönderilen direnişçiler anısına yola çıkartıldıkları Romainville Hapishanesine anılarına plaket konulmuştur. Bu kentte her yıl düzenlenen törenlerle katledilen direnişçiler anılmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ Mémoire Vive adlı arşiv sitesinden 6 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca) 29 Kasım 2022 tarihinde erişilmiştir
  2. ^ Mémoire Vive adlı arşiv sitesinden 18 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Fransızca) 29 Kasım 2022 tarihinde erişilmiştir
  3. ^ Kitabın tanıtımından 3 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 29 Kasım 2022 tarihinde erişilmiştir
  4. ^ Kitabın künyesi: A Train in Winter: An Extraordinary Story of Women, Friendship, and Resistance in Occupied France. New York: HarperCollins Publishers, 2011. ISBN 9780061650703

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Siyah üçgen</span>

Siyah üçgen, günümüzde lezbiyenler tarafından kullanılan bir "gurur" ve "dayanışma" sembolüdür. Ters duran siyah bir üçgendir.

<span class="mw-page-title-main">Holokost</span> Adolf Hitler liderliğindeki Nazi Almanyasının azınlıklar, eşcinseller, esirler ve muhaliflere uyguladığı soykırım

Holokost, Yahudi Soykırımı veya HaŞoah, Nazi Almanyası döneminde 1941 ve 1945 yılları arasında, Adolf Hitler ve Heinrich Himmler'in liderliğindeki SS güçleri tarafından işgal edilen sınırlar içerisinde yaklaşık 6 milyon Yahudi'nin sistemli bir şekilde öldürüldükleri soykırımdır.

<span class="mw-page-title-main">Fransız Direnişi</span> II. Dünya Savaşı sırasında Fransanın Almanya tarafından işgal edilmesine karşı çıkan direniş

Fransa'da La Résistance (direniş) olarak da anılan Fransız Direnişi, II. Dünya Savaşı sırasında Fransa'nın Almanya tarafından işgal edilmesine karşı çıkan kaçak hareketler ve şebekeler topluluğuna; ve bu toplulukların 22 Haziran 1940 tarihinde ilan edilen ateşkes ile 1944 yılındaki kurtuluşa kadar geçen süredeki ortak eylemlerine verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Maquis</span> Fransız direniş örgütü

Maquis, II. Dünya Savaşı yıllarında Fransız Direnişi doğrultusunda hareket eden gerilla grupları. Genellikle taşrada etkin oldular.

<span class="mw-page-title-main">Irma Grese</span>

Irma Grese, II. Dünya Savaşı sırasında Ravensbrück toplama kampı, Auschwitz Toplama Kampı ve Bergen-Belsen toplama kampında yaklaşık 30.000 kadın çalışanın sorumlusuydu.

<span class="mw-page-title-main">Sovyet partizanları</span>

Sovyet partizanları, II. Dünya Savaşı sırasında Sovyetler Birliği topraklarını işgal eden Mihver Devletlerine karşı cephe gerisinde gerilla savaşı veren Sovyet direniş kuvvetleridir. Direniş hareketi Sovyet hükûmeti tarafından merkezi olarak kontrol edilmiş ve Kızılordu modeline göre örgütlenmiştir. Sovyet partizanlarının temel hedefi işgal edilen topraklarda ve cephe gerisinde düşman birliklerinin düzenini bozacak şekilde ulaşım ve iletişimin kesilmesi, engellenmesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Ahmediye Cebrayılov</span> Azeri asıllı Sovyet asker, Fransız Direnişi üyesi

Ahmediye Cebrayılov II. Dünya Savaşı sırasında Fransız Direnişi üyesi Azeri asıllı Sovyet asker.

<span class="mw-page-title-main">Armia Krajowa</span> 2.Dünya Savaşı sırasında Alman işgalindeki Polonyadaki direniş hareketi

Armia Krajowa, II. Dünya Savaşı sırasında Nazi Almanyası’nın işgali altındaki Polonya’da bir direniş hareketi. 1942 yılı Şubat ayında Związek Walki Zbrojnej adıyla kuruldu. İki yıl içinde çoğu direniş grubunu kapsayacak şekilde genişledi. Polonya Sürgün Hükûmetine bağlıydı ve bu hükûmetin silahlı kuvvetine evrildi. 1944 yılında bünyesinde 200 ila 600 bin kişinin bulunduğu öne sürülür. Yugoslav Partizanları ve Sovyet partizanlarının ardından Avrupa’daki savaş sırasında en büyük üçüncü direniş örgütüydü. Örgütün varlığına, 20 Ocak 1945 tarihinden itibaren işgal altındaki Polonya topraklarının ilerleyen Kızıl Ordu tarafından ele geçirilmesi üzerine son verilir.

<span class="mw-page-title-main">Ravensbrück toplama kampı</span> nazi almanyasında masum sivillerin ve esirlerin sistematik olarak yok edilmesi için kurulan yerleşke

Ravensbrück toplama kampı, 1939'dan 1945'e kadar Kuzey Almanya'da, Berlin'in kuzeyine 90 km uzaklukta Ravensbrück köyünün yakınındaki bir bölgede yalnızca kadınlara yönelik bir Nazi toplama kampıydı. Kamp anıtının, savaş sırasında kampta bulunan 132.000 kadına ilişkin tahmini rakamı arasında, yaklaşık 48.500'ü Polonya'dan, 28.000'i Sovyetler Birliği'nden, neredeyse 24.000'i Almanya ve Avusturya'dan, yaklaşık 8.000'i Fransa'dan ve binlercesi diğer ülkelerden yer aldı. Toplamda 20.000'den fazla mahkûm Yahudiydi. Yüzde seksen beşi diğer ırklardan ve kültürlerdendi. Yüzde 80'den fazlası siyasi mahkûmlardı. Pek çok mahkûm Siemens & Halske tarafından köle işçi olarak çalıştırıldı. 1942'den 1945'e kadar Naziler, sülfonamidlerin etkinliğini test etmek için Ravensbrück mahkûmları üzerinde tıbbi deneyler yaptı. 1941 baharında SS, 1944'te kampın gaz odalarını inşa eden ve yöneten erkek mahkûmlar için bitişikte küçük bir kamp kurdu. Ravensbrück kampından geçen kadın mahkûmlardan yaklaşık 50.000'i öldü, gaz odalarında yaklaşık 2.200 kişi öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Belçika direniş hareketi</span>

[[Dosya:Belgian res.jpg|küçükresim|upright=1.14|sağ|Scheldt Savaşı sırasında bir Kanadalı asker ile Belçikalı direnişçi arasındaki konuşma{{efn|Both resistance members (left) wear the white overalls and armband adopted by the Fransızca: Armée Secrète in 1944 as an official uniform of the movement.]] Belçika direniş hareketi II. Dünya Savaşı sırasında Almanlar tarafından gerçekleşen Belçika'nın işgali'ni sona erdirmek amaçlı oluşturulmuş direniş hareketidir.

<span class="mw-page-title-main">Natzweiler-Struthof toplama kampı</span>

Natzweiler-Struthof toplama kampı, Almanya'nın Gau Baden-Alsace bölgesindeki Natzweiler ve Struthof köylerine yakın Vosges Dağları'nda bulunan bir Nazi toplama kampıydı. 21 Mayıs 1941'den Eylül 1944'e kadar faaliyet gösterdi ve Almanlar tarafından Fransa topraklarında kurulan tek toplama kampıydı. Kamp, 800 metre yükseklikte, yoğun ormanlık ve izole bir alanda yer alıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Épuration légale</span>

Épuration légale, II. Dünya Savaşı sırasında Nazilerin Fransa'yı işgalinin ardından kurulan Vichy rejiminin yıkılmasının ardından işgalden kurtarılan Fransa'da 1944-1949 arasında süren yasal tasfiye sürecini anlatır.

<span class="mw-page-title-main">Orli Wald</span>

Orli Wald, Nazi Almanyası'nda Alman Direnişi'nin bir üyesiydi. 1936'da tutuklandı ve vatana ihanetle suçlandı, bunun üzerine dört buçuk yıl bir kadın hapishanesinde yattı ve ardından kaçtığı 1945 yılına kadar Nazi toplama kamplarında "koruyucu gözetim" altında kaldı.

Georges Guingouin Fransız Komünist Partisi üyesi direnişçi. II. Dünya Savaşı döneminde Nazi Almanyası işgaline karşı direniş mücadelesi veren Limousin bölgesi Maquis lideriydi. Kurtuluşun hemen ardından Limoges Belediye Başkanı seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Maquis (Limousin)</span>

Maquis (Limousin) II. Dünya Savaşı sırasında Nazi işgaline maruz kalan Fransa'da işgalcilere ve işbirlikçilerine karşı silahlı direniş göstermiş olan Maquis gruplarının en büyüğüydü. Büyük oranda günümüzdeki Limousin bölgesini kaplayan coğrafyada etkili olmuştur.

Maurice Barlier Fransız direnişçi. Nemrod adı verilmiş olan hücrenin üyesiydi. Örgüte ajan olarak sızan Alsace-Lorraine asıllı Nazi ajanı Fransız Alfred Gaessler tarafından yakalatılmış ve mahkeme sürecinin ardından diğer örgüt üyeleri Jan Doornik ve Honoré d'Estienne d'Orves ile beraber kurşuna dizilmiştir.

Honoré d'Estienne d'Orves Fransız asker ve direnişçi. Nemrod adı verilmiş olan hücrenin üyesiydi. Örgüte ajan olarak sızan Alsace-Lorraine asıllı Nazi ajanı Fransız Alfred Gaessler tarafından yakalatılmış ve mahkeme sürecinin ardından diğer örgüt üyeleri Jan Doornik ve Maurice Barlier ile beraber kurşuna dizilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Samuel Tyszelman</span> Fransız siyasetçi (1921 – 1941)

Samuel "Titi" Tyszelman Polonya asıllı Yahudi Fransız direnişçi. Fransız Komünist Partisi üyesiydi. Fransa Muharebesi sonrasında Nazi Almanyası'nın işgaline uğrayan Paris'te açıktan ilk Nazi karşıtı gösteriyi düzenleyenlerdendi. Tutuklandı ve Châtenay-Malabry'de kurşuna dizildi.

<span class="mw-page-title-main">Pierre Georges</span> Fransız direnişçi (1919 – 1944)

Pierre Georges veya Albay Fabien Fransız Komünist Partisi üyesi Fransız direnişçi. II. Dünya Savaşı'daki Fransa Muharebesi'nin ardından ülkeyi işgal eden Nazilere karşı ilk silahlı direnişi başlatan ve Paris'in Kurtuluşu'nda önemli rol oynayan kişi olarak bilinir. Ölümünün ardından ülkesi için hayatını verenlerin eklendiği Morts pour la France listesine eklenerek onurlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Louise Magadur</span>

Louise Magadur Fransız Komünist Partisi üyesi Fransız direnişçi ve Holokost maduru.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.