30 Ağustos

30 Ağustos, Miladi takvime göre yılın 242. (artık yıllarda 243.) günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 123 gün vardır.

• 1071 - Malazgirt zaferi'nin ardından Alparslan'ın komutasındaki Türkler, Anadolu'ya girmeye başladı.
• 1908 - Hicaz Demiryolu açıldı.
• 1914 - Alman İmparatorluğu Sahil Topçu Müfrezesi, Çanakkale Boğazı’nın her iki yakasındaki istihkâmlarda göreve başladı. Bu istihkâmların komutasına Alman Amiral Von Usedom atandı.

• 1918 - Lenin'in vurulması: Bolşevik lider Vladimir Lenin'e suikast girişimi gerçekleşti. Lenin, ağır yaralanmasına rağmen suikastten sağ kurtulmayı başardı.
• 1922 - Türk Kurtuluş Savaşı: Başkomutan Mareşal Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın bizzat yönettiği Dumlupınar Meydan Muharebesi, Türk Ordusu'nun kesin zaferiyle sonuçlandı. Yunan Ordusu Başkomutanı Nikolaos Trikupis ve kurmayları esir edildi.
• 1924 - Gazi Mustafa Kemal Paşa, Dumlupınar Meydan Muharebesi'nin ikinci yıl dönümünde, Dumlupınar'da "Meçhul Asker Anıtı"nın temelini attı.
• 1924 - Türkiye İş Bankası, ilk işlemini yaparak faaliyetlerine başladı. Bankanın kuruluş sermayesi 1 milyon liraydı.
• 1925 - Mustafa Kemal Paşa, "Efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, mensuplar memleketi olamaz. En doğru ve en hakiki tarikat, tarikat-ı medeniyyedir" dedi.
• 1930 - Ankara-Sivas demiryolu hattı ve Sivas İstasyonu, Başbakan İsmet Paşa'nın konuşmasıyla hizmete açıldı.
• 1937 - Atatürk'ün manevi kızı Sabiha Gökçen'e, 1935'te girdiği Eskişehir Hava Mektebi'nde, "Tayyareci Diploması" verildi.
• 1937 - Van Gölü'nde ilk vapur seferi yapıldı.
• 1941 - Alman Ordusu, Neva Nehri'ne ulaştı ve Leningrad'ın son demiryolu bağlantısını keserek, Leningrad Kuşatması'nın ilk aşamasını gerçekleştirdi. 8 Eylül 1941 tarihinde ise, kentin son kara bağlantısının kesilmesiyle 872 gün sürecek olan kuşatma başladı.
• 1952 - Erzurum'da Aziziye Anıtı açıldı.
• 1955 - Londra Konferansı'nda, "Kıbrıs Sorunu" ele alındı. İngiltere Kıbrıs'ta üçlü bir yönetim önerdi. Yunanistan ise ada halkının geleceğini kendinin belirlemesini istedi. Toplantıya Türkiye'den Dışişleri Bakan Vekili Fatin Rüştü Zorlu katıldı.
• 1963 - Küba füze krizinin ardından, Sovyetler Birliği (Kremlin) ile ABD (Beyaz Saray) arasında doğrudan görüşmeyi sağlayacak "Kırmızı telefon" hattı devreye girdi.
• 1971 - İstanbul Televizyonu deneme yayınlarına başladı.
• 1974 - BM Güvenlik Konseyi, Kıbrıs'taki çarpışmalar yüzünden evlerini terk edenlerin güven içinde geri dönmelerine izin verilmesini öngören Fransa, İngiltere, Avusturya ortak karar tasarısını oy birliğiyle kabul etti.
• 1977 - Orgeneral Kenan Evren, Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na atandı.
• 1981 - İran Devlet Başkanı Muhammed Ali Recai ve Başbakan Muhammed Cevad Bahomar bombalı saldırı sonucu öldürüldü.
• 1985 - Uluslararası Af Örgütü, BM İnsan Hakları Komisyonu'na bir rapor gönderdi. Raporda, Bulgaristan'da Türk azınlığa karşı girişilen Bulgarlaştırma kampanyasına son verilmesi istendi.
• 1988 - Irak Ordusu'ndan kaçan binlerce Kürt Türkiye sınırına yığılmıştı. Hükûmet, sınırları açmaya karar verdi ve Kürtler Hakkâri'nin Çukurca ve Uludere ilçelerine sığındı.
• 1992 - Güvenlik güçleri ile İran'dan Türkiye'ye giren 300 kadar PKK militanı çatıştı; 100 militan ve 10 güvenlik görevlisi öldü.
• 1995 - NATO, Bosnalı Sırplara karşı hava harekatı başlattı. Kararlı Güç Harekatı, II. Dünya Savaşı'ndan beri Avrupa'daki en yoğun bombardımanlardan biri oldu.
• 2021 - ABD başkanı Joe Biden'nın orduyu Afganistan'dan çekmesi üzerine, 20 yıl sürmüş olan Afganistan Savaşı sona erdi.

• 1748 - Jacques-Louis David, Fransız ressam (ö. 1825)
• 1758 - Cristóbal Bencomo y Rodríguez, İspanyol katolik rahip (VII. Fernando'ın itirafçısı) (ö. 1825)
• 1797 - Mary Shelley, İngiliz yazar (ö. 1851)
• 1804 - Alexander Chodzko, Polonyalı şair, araştırmacı, diplomat (ö. 1891)
• 1811 - Theophile Gautier, Fransız şair ve romancı (ö. 1872)
• 1852 - Jacobus Henricus van 't Hoff, Hollandalı kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1911)
• 1852 - Evelyn De Morgan, İngiliz ressam (ö. 1919)
• 1852 - J. Alden Weir, Amerikalı izlenimci ressam (ö. 1919)
• 1871 - Ernest Rutherford, İngiliz fizikçi ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1937)
• 1879 - Rıza Nur, Türk siyasetçi, yazar ve hekim (ö. 1942)
• 1883 - Theo van Doesburg, Hollandalı sanatçı (ö. 1931)
• 1884 - Theodor Svedberg, İsveçli kimyager (ö. 1971)
• 1896 - Raymond Massey, Kanada asıllı Amerikalı tiyatro ve sinema oyuncusu (ö. 1983)
• 1898 - Shirley Booth, Amerikalı tiyatro, sinema, radyo ve televizyon oyuncusu (ö. 1992)
• 1906 - Joan Blondell, Amerikalı oyuncu (ö. 1979)
• 1912 - Edward Purcell, Amerikalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1997)
• 1912 - Nancy Wake, II. Dünya Savaşı'nda, Fransız direnişinin ve Normandiya Çıkarması'nın önemli isimlerinden Avustralyalı casus (ö. 2011)
• 1913 - Richard Stone, İngiliz ekonomist ve Nobel Ekonomi Ödülü sahibi (ö. 1991)
• 1917 - Denis Healey, İngiltere'nin eski bakanlarından, İşçi Partili siyasetçi (ö. 2015)
• 1919 - Kitty Wells, Amerikalı country müzik şarkıcısı (ö. 2012)
• 1921 - Angelo Dundee, Amerikalı boks antrenörü (ö. 2012)
• 1925 - Sami Hazinses, Ermeni asıllı Türk sinema oyuncusu (ö. 2002)
• 1927 - Bill Daily, Amerikalı oyuncu (ö. 2018)
• 1927 - Piet Kee, Hollandalı besteci ve orgcu (ö. 2018)
• 1928 - Altan Karındaş, Türk sinema, tiyatro oyuncusu ve seslendirme sanatçısı (ö. 2021)
• 1930 - Ahmet Muvaffak Falay, Türk caz trompetçisi (ö. 2022)
• 1930 - Warren Buffett, Amerikalı girişimci
• 1935 - John Phillips, Amerikalı şarkıcı ve müzisyen (ö. 2001)
• 1937 - Bruce McLaren, Yeni Zelandalı araba yarışçısı ve McLaren takımının kurucusu (ö. 1970)
• 1940 - Suna Keskin, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
• 1941 - Zafer Kantarcıoğlu, Türk hukukçu
• 1942 - Zafer Ergin, Türk tiyatro oyuncusu
• 1943 - Maria Baxa, İtalyan-Sırp sinema oyuncusu (ö. 2019)
• 1944 - Tug McGraw, Amerikalı beyzbol oyuncusu (ö. 2004)
• 1946 - Anne-Marie, 1964'ten 1973'e kadar hüküm süren Eski Yunanistan Kralı II. Konstantin'in eşi
• 1946 - Peggy Lipton, Amerikalı oyuncu (ö. 2019)
• 1948 - Fred Hampton, Siyahi aktivist, Marksist-Leninist ve devrimci sosyalist (ö. 1969)
• 1950 - Antony Gormley, İngiliz heykeltıraş
• 1951 - Gediminas Kirkilas, Litvan siyasetçi (ö. 2024)
• 1951 - Dana Rosemary Scallon, İrlandalı şarkıcı
• 1951 - Ahmet Üzümcü, Türk diplomat
• 1953 - Robert Parish, Amerikalı basketbolcu
• 1954 - Alexander Lukashenko, Belarus Devlet Başkanı
• 1955 - Zafer Atay, Türk voleybolcu ve antrenör (ö. 2021)
• 1958 - Anna Politkovskaya, Rus gazeteci (ö. 2006)
• 1959 - Muhammed bin Nayif, Suudi Arabistan veliahtı ve İçişleri Bakanı
• 1959 - Marek Sikora, Polonyalı sinema oyuncusu ve tiyatro yönetmeni (ö. 1996)
• 1961 - Yusuf Erbay, Türk bürokrat
• 1961 - Zafer Algöz, Türk sinema ve dizi oyuncusu
• 1962 - Alexander Litvinenko, Rus KGB üyesi (ö. 2006)
• 1962 - Zafer Tüzün, Türk futbolcu ve teknik direktör
• 1963 - Michael Chiklis, Amerikalı oyuncu
• 1963 - Paul Oakenfold, İngiliz DJ
• 1963 - Sabine Oberhauser, Avusturyalı doktor ve siyasetçi (ö. 2017)
• 1966 - Zafer Şanlı, Türk bas gitarist, söz yazarı, besteci ve aranjör
• 1966 - Ali al-Muqri, Yemenli roman yazarı
• 1969 - Vladimir Jugović, Yugoslav millî futbolcu
• 1970 - Mehmet Özgür, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu
• 1970 - Paulo Sousa, Portekizli teknik direktör ve eski millî futbolcu
• 1972 - Cameron Diaz, Amerikalı oyuncu ve model
• 1972 - Pavel Nedvěd, Çek futbolcu
• 1974 - Javier Otxoa Palacios, İspanyol erkek bisiklet yarışçısı (ö. 2018)
• 1974 - Kemal Tunçeri, Türk basketbolcu
• 1975 - Marina Anissina, Rus asıllı Fransız buz patenci
• 1975 - Radi Ca'aydi, Tunuslu eski millî futbolcu
• 1977 - Kamil Kosowski, Polonyalı millî futbolcu
• 1977 - Félix Sánchez, Amerikalı-Dominikli atlet
• 1978 - Tuna Yılmaz, Türk sinema eleştirmeni ve yazar
• 1982 - Andy Roddick, Amerikalı tenisçi
• 1983 - Jonne Aaron, Fin müzisyen
• 1983 - Emmanuel Culio, Arjantinli eski futbolcu
• 1983 - Simone Pepe, İtalyan millî futbolcu
• 1985 - Éva Risztov, Macar Olimpiyat altın madalyalı kadın yüzücü
• 1985 - Eamon Sullivan, Avustralyalı yüzücü
• 1986 - Theo Hutchcraft, İngiltereli şarkıcı ve söz yazarı
• 1986 - Zafer Yelen, Türk futbolcu
• 1989 - Bebe Rexha, Arnavut asıllı Amerikalı müzisyen ve söz yazarı
• 1994 - Pablo Yan Fereira, Brezilyalı futbolcu
• 1994 - Kwon So-hyun, Güney Koreli şarkıcı ve oyuncu
• 1996 - Gabriel Barbosa, Brezilyalı futbolcu
• 1997 - Alfa Semedo, Gine-Bissaulu millî futbolcu

• 526 - Teoderik, 493 - 526 döneminde İtalya'da Ostrogotlar Krallığı kralı (d. 454)
• 1181 - III. Alexander, 7 Eylül 1159'dan ölümüne kadar papa
• 1428 - Shōkō, Japonya'nın geleneksel veraset düzenine göre 101. imparatoru (d. 1401)
• 1483 - XI. Louis, Fransa Kralı (d. 1423)
• 1622 - Bahâüddîn Âmilî, müderris, mutasavvıf, mimar, matematikçi, şair ve astronom (d. 1031)
• 1928 - Wilhelm Wien, Alman fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1864)
• 1935 - Henri Barbusse, Fransız romancı ve gazeteci (d. 1873)
• 1935 - Namık İsmail, Türk ressam (d. 1890)
• 1938 - James Scott, Afroamerikan besteci (d. 1885)
• 1940 - J.J. Thomson, İngiliz fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi (d. 1856)
• 1944 - Carl-Heinrich von Stülpnagel, Alman subay (d. 1886)
• 1961 - Charles Coburn, Amerikalı sinema ve tiyatro oyuncusu (d. 1877)
• 1970 - Abraham Zapruder, Ukrayna doğumlu Amerikalı giyim üreticisi (d. 1905)
• 1971 - Ali Hadi Bara, Türk heykeltıraş (d. 1906)
• 1979 - Jean Seberg, Amerikalı oyuncu (d. 1938)
• 1981 - Muhammed Ali Recai, İran'ın eski cumhurbaşkanı ve başbakanı (d. 1933)
• 1988 - Eren Eyüboğlu, Türk ressam (d. 1907)
• 1991 - Jean Tinguely, İsviçreli ressam, deneysel sanatçı ve heykeltıraş (d. 1925)
• 1993 - Taner Şener, Türk ses sanatçısı (d. 1923)
• 1995 - Fischer Black, Amerikalı ekonomist (d. 1938)
• 1996 - Christine Pascal, Fransız oyuncu (d. 1953)
• 1997 - Ernst Wilimowski, Polonyalı-Alman futbolcu (d. 1916)
• 2000 - Gürdal Tosun, Türk tiyatro sanatçısı (d. 1967)
• 2003 - Charles Bronson Amerikalı aktör (d. 1921)
• 2003 - Donald Davidson, Amerikalı filozof (d. 1917)
• 2005 - Nihat Akçan, Türk tiyatro, sinema oyuncusu ve yönetmen (d. 1926)
• 2006 - Glenn Ford, Amerikalı aktör (d. 1916)
• 2006 - Necip Mahfuz, Mısırlı yazar ve Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (d. 1911)
• 2008 - Gilberto Rincón Gallardo, Meksikalı politikacı (d. 1939)
• 2010 - Alain Corneau, Fransız film yönetmeni ve yazar (d. 1943)
• 2010 - Francisco Varallo, Arjantinli eski millî futbolcu (d. 1910)
• 2013 - Seamus Heaney, İrlandalı şair, yazar ve çevirmen (d. 1939)
• 2015 - Wes Craven, Amerikalı film yönetmeni, yapımcı ve senarist (d. 1939)
• 2015 - Oliver Sacks, İngiliz nörolog ve yazar (d. 1933)
• 2015 - Natalia Strelchenko, Rus asıllı Norveçli piyanist (d. 1976)
• 2016 - Eleanor Barooshian, Amerikalı şarkıcı (d. 1950)
• 2016 - Věra Čáslavská, Çek jimnastikçi (d. 1942)
• 2016 - Naşide Göktürk, Türk besteci, söz yazarı ve yorumcu (d. 1965)
• 2017 - Marjorie Boulton, Britanyalı şair ve yazar (d. 1924)
• 2017 - Louise Hay, Amerikalı yazar (d. 1926)
• 2018 - İosif Kobzon, Rus şarkıcı (d. 1937)
• 2018 - Vanessa Marquez, Meksika asıllı Amerikalı oyuncu (d. 1968)
• 2019 - Franco Columbu, İtalyan vücut geliştirme sporcusu, yazar, oyuncu ve halterci (d. 1941)
• 2019 - Valerie Harper, Amerikalı sinema ve dizi oyuncusu, komedyen, dansçı ve yazar (d. 1939)
• 2019 - Hans Rausing, İsveçli-İngiliz hayırsever iş insanı (d. 1926)
• 2019 - Udo Schaefer, Alman hukukçu ve Bahai inancında yazar (d. 1926)
• 2020 - Rodolfo Abularach, Guatemalalı ressam ve matbaacı (d. 1933)
• 2020 - Jacques Galipeau, Kanadalı aktör (d. 1923)
• 2020 - Cecilia Romo, Meksikalı kadın tiyatro, sinema ve dizi oyuncusu (d. 1945)
• 2022 - Mihail Gorbaçov, Sovyet politikacı, Devlet Başkanı ve Nobel Barış Ödülü sahibi (d. 1931)

• Türkiye Zafer Bayramı
• Denizli'nin Çivril ilçesinin Yunan işgalinden kurtuluşu (1922)
• Kütahya'nın Yunan işgalinden kurtuluşu (1922)
• Kütahya'nın Dumlupınar ilçesinin Yunan işgalinden kurtuluşu (1922)
• Manisa'nın Demirci ilçesinin Yunan işgalinden kurtuluşu (1922)

Wikimedia Commons'ta 30_Ağustos ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.