İçeriğe atla

2I/Borisov

2I/Borisov
2019 yılında 2I/Borisov[a]
Keşif
Keşfeden(ler)
Gennadiy Borisov
Keşif yeriMARGO gözlemevi, Nauchny, Kırım
Keşif tarihi30 Ağustos 2019
En erken önkeşif:
13 Aralık 2018
Yörünge özellikleri
Dönem 5 Ocak 2020[3]
Gözlem sayısı1191
Günberi2,00662±0,00002 AU
Yarı büyük eksen-0,85132±0,00007 AU[b]
Dışmerkezlik3,3570±0,0002 (JPL)
3,357 (MPC)[4]
Yörünge eğikliği44,0535°±0,0001°
Son günberi8 Aralık 2019[3][4][5]
Sonraki günberiyıldızlararası
Yer MOID1,09302 AU
Jüpiter MOID2,388 AU
Fiziksel özellikler
Boyutlar≤ 0,5 km[6](0,04'lük bir albedo için)
≤ 0,4 km[7]
  Wikimedia Commons'ta ilgili ortam

2I/Borisov (eski adıyla C/2019 Q4 (Borisov)),[8][9] ʻOumuamua’dan sonra gözlenen ilk yıldızlararası kuyruklu yıldız ve ikinci yıldızlararası cisimdir.[10][11] 2I/Borisov 3,3'lük bir heliosentrik yörünge dışmerkezliliğine sahiptir ve Güneş'e bağlı değildir.[3][12][13][14] Kuyruklu yıldız Güneş Sistemi'nin ekliptiğinden Aralık 2019'da geçecek ve Güneş'e en yakın yaklaşımını 8 Aralık 2019 tarihinde 2 ab ile tamamlayacaktır.

2I/Borisov – yörünge diyagramları
Tutulum düzlemini geçen Borisov'un (sarı) yörüngesi; 'Oumuamua (kırmızı) karşılaştırma için gösterilmiştir
Borisov, Jüpiter'in (pembe) ve Mars'ın (turuncu) yörüngeleri arasındaki tutulum düzlemine yaklaşıyor
13 Ekim 2019 itibarıyla Borisov'un yörüngesi ve konumu (beyaz) (üstten görünüm)

Notlar

  1. ^ Borisov'un toz izinin 12 Ekim 2019'da Hubble Uzay Teleskobu'ndaki Geniş Alan Kamerası 3'ün UVIS F350LP kanalıyla çekilmiş bir fotoğrafı.[1][2] Bu fotoğrafın çekildiği sırada Borisov, Ceres asteroitinin Güneş'ten ortalama mesafesine benzer şekilde Dünya'dan 418.000.000 kilometre (260.000.000 mi) uzaktaydı ve 177.000 kilometre/saat (110.000 mph) hızla seyahat ediyordu.[2]
  2. ^ Dışmerkezliği 1'den büyük olan nesneler, negatif bir yarı büyük eksene sahip olacak ve bu da onlara pozitif bir yörünge enerjisi verecektir - günberi mesafesi ne kadar küçükse ve dışmerkezlik 1'in üzerinde ne kadar büyükse, yarı büyük eksen değeri o kadar 0'a yakın olacaktır.

Kaynakça

  1. ^ National Aeronautics and Space Administration; European Space Agency; Jewitt, David (16 Ekim 2019). "Comet 2I/Borisov Compass image". Hubblesite. 17 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2019. C/2019 Q4 (Borisov); HST WFC3/UVIS F350LP; Oct. 12, 2019 
  2. ^ a b NASA; ESA; Jewitt, David (16 Ekim 2019). "Hubble observes cirst confirmed interstellar comet". Hubblesite. 17 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2019. Hubble, kuyruklu yıldız saatte 110.000 mil hızla ilerlerken bir dizi fotoğraf çekti. [...] Hubble fotoğrafı çektiğinde kuyruklu yıldız Dünya'dan 260 milyon mil uzaktaydı. [...] 12 Ekim 2019'da çekilen bu Hubble görüntüsü [...], çekirdeğin etrafındaki merkezi bir toz konsantrasyonunu ortaya koyuyor (bu, Hubble tarafından görülemeyecek kadar küçük). 
  3. ^ a b c "C/2019 Q4 (Borisov)". JPL Small-Body Database Browser. Jet Propulsion Laboratory. 26 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2020. 
  4. ^ a b "2I/Borisov = C/2019 Q4 (Borisov)". Küçük Gezegen Merkezi. 1 Ekim 2019. 5 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2019. 
  5. ^ Gray, Bill (20 Eylül 2019). "Pseudo-MPEC for gb00234". Project Pluto. 11 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2019. 
  6. ^ Jewitt, David; Luu, Jane (6 Ekim 2019). "Initial Characterization of interstellar comet 2I/2019 Q4 (Borisov)". The Astrophysical Journal. 886 (2): L29. arXiv:1910.02547 $2. Bibcode:2019ApJ...886L..29J. doi:10.3847/2041-8213/ab530b. 
  7. ^ Hui, Man-To; Ye, Quan-Zhi; Föhring, Dora; Hung, Denise; Tholen, David J. (2020). "Physical characterisation of interstellar comet 2I/2019 Q4 (Borisov)". arXiv:2003.14064 $2. 
  8. ^ "MPEC 2019-S72 : 2I/Borisov=C/2019 Q4 (Borisov)" 22 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Minor Planet Center. Retrieved 24 September 2019.
  9. ^ Christensen, Lars Lindberg. "Naming of New Interstellar Visitor: 2I/Borisov" 28 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Press release). International Astronomical Union. Retrieved 24 September 2019.
  10. ^ Grossman, Lisa (2019-09-12). "Astronomers have spotted a second interstellar object" 24 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Science News. Retrieved 2019-09-16.
  11. ^ Strickland, Ashley (24 September 2019). "2nd interstellar visitor to our solar system confirmed and named" 28 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. CNN.
  12. ^ "Comet C/2019 Q4 (Borisov)". Minor Planet Center. 11 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2019. 
  13. ^ Guzik, Piotr; Drahus, Michał; Rusek, Krzysztof; Waniak, Wacław; Cannizzaro, Giacomo; Pastor-Marazuela, Inés (2020). "Initial characterization of interstellar comet 2I/Borisov". Nature Astronomy. 136: 53-57. arXiv:1909.05851v3 $2. Bibcode:2020NatAs...4...53G. doi:10.1038/s41550-019-0931-8. ISSN 2397-3366. 
  14. ^ St. Fleur, Nicholas (24 Aralık 2019). "Watching an interstellar comet and hoping for a bang". The New York Times. 28 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2019. Seeing comet Borisov won't be easy for the typical sky gazer, but astronomers still have a lot to learn from this extrasolar tourist. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dış merkezlik (astronomi)</span>

Astrodinamikte, bir astronomik cismin yörünge eksantrikliği, başka cisim etrafındaki yörüngesinin mükemmel bir daireden ne kadar saptığını belirleyen boyutsuz bir parametredir.

<span class="mw-page-title-main">Kuyruklu yıldız</span> Güneş’in yakınından geçerken ısınarak gaz açığa çıkarmaya başlayan, buzlu, küçük Güneş Sistemi cisimleri

Kuyruklu yıldız ya da kirlikartopu, Güneş’in yakınından geçerken ısınarak gaz açığa çıkarmaya başlayan, buzlu, küçük Güneş Sistemi cisimleridir. Bu gaz çıkışı, görünür bir atmosfer veya koma ve bazen de bir kuyruk oluşturur. Bu fenomenler, kuyruklu yıldızın çekirdeğine etki eden güneş radyasyonu ve güneş rüzgarı etkilerinden kaynaklanır. Kuyruklu yıldız çekirdek’lerinin büyüklüğü, birkaç yüz metreden ile onlarca kilometreye kadar değişir ve gevşek buz, kozmik toz ve küçük kayalık parçacıklardan oluşur. Kuyruk bir astronomik birim ötesine uzanabilirken, koma Dünya'nın çapının 15 katına kadar çıkabilir. Yeterince parlaksa, teleskop yardımı olmadan Dünya'dan kuyruklu yıldız görülebilir ve gökyüzünde 30°'lik bir alt açı yayı olabilir. Kuyruklu yıldızlar eski çağlardan beri birçok kültür ve din tarafından gözlemlenmiş ve kaydedilmiştir.

Periyodik kuyruklu yıldızlar, yörünge periyotları 200 yıldan az olan veya tek bir günberi geçişinden daha uzun süre boyunca gözlemlenen kuyruklu yıldızlardır. "Periyodik kuyruklu yıldız" bazen 200 yıldan daha uzun olsa bile periyodik yörüngeye sahip herhangi bir kuyruklu yıldız anlamında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Halley kuyruklu yıldızı</span> Güneşin yörüngesinde hareket eden, devir süresi 75-76 yıl olan bir kuyruklu yıldız

Halley kuyruklu yıldızı, resmî adıyla 1P/Halley veya bu kuyruklu yıldızlar üzerine çalışmalar yapan Edmond Halley'e ithafen Comet Halley, Güneş'in yörüngesinde hareket eden ve her 75–76 yılda bir görünen kuyruklu yıldızdır. Halley, çıplak gözle görülebilen bir kuyruklu yıldızdır. Ek olarak, yörüngesini insan ömrü içerisinde tamamlayan çıplak gözle görülen tek kuyruklu yıldızdır. Halley kuyruklu yıldızı, Güneş Sistemi içerisine en son 1986 yılında girmiştir. Hesaplara göre 2061 yılında tekrar görülecektir.

<span class="mw-page-title-main">Dağınık disk</span>

Dağınık disk veya saçılmış disk, geniş Neptün ötesi cisimler ailesinin bir alt kümesi olarak genel itibarıyla buzlu küçük Güneş Sistemi cismi popülasyonuna sahip olan Güneş Sistemi'ndeki uzak bir çöküntü çemberidir. Dağınık disk cisimleri (SDO'lar-Scatterd Disk Objects) 0,8'e kadar değişen yörünge dışmerkezliklerine, 40°'ye kadar yüksek eğimlere ve 30 astronomik birim (4,5×109 km; 2,8×109 mi) daha büyük günberi mesafelerine sahiptir. Bu aşırı yörüngelerin gaz devleri tarafından kütleçekimsel “saçılmanın” bir sonucu olduğu düşünülmektedir ve bu nesneler Neptün tarafından tedirgin edilmeye devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">C/2012 S1</span>

C/2012 S1 (ISON) kuyruklu yıldızı 21 Eylül 2012'de Vitali Nevski ve Artyom Novichonok tarafından keşfedilmiştir. Güneş'in çok yakınından geçen kuyruklu yıldız sınıfındandır. Kuyruklu yıldızların yansıtma özellikleri yüksek olmayıp kömüre yakın olmakla birlikte ISON kuyruklu yıldızının yansıtma özelliği Ay'dan 15 kat fazladır.

<i>Rosetta</i> (uzay aracı)

Rosetta, Avrupa Uzay Ajansı tarafından imal edilip 2 Mart 2004'te fırlatılan bir uzay sondasıydı. İniş modülü Philae ile birlikte 67P/Churyumov-Gerasimenko (67P) kuyruklu yıldızının ayrıntılı bir incelemesini gerçekleştirdi. Uzay aracı, kuyruklu yıldıza yaptığı yolculuk sırasında Dünya ve Mars gezegenleriyle, 21 Lutetia ve 2867 Šteins asteroitlerinin yakınından geçti. SOHO / Cluster ve XMM-Newton'dan sonra ESA'nın Horizon 2000 programının üçüncü temel taşı görevi olarak başlatılmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Yıldızlararası nesne</span> yıldızlararası boşlukta bulunan kuyruklu yıldız türü

Yıldızlararası cisimler yıldızlararası boşlukta bulunan ve yerçekimsel olarak bir yıldıza bağlı olmayan bir kuyruklu yıldızdır. Bilinen Güneş Sistemi’ndeki veya Güneş dışı kuyruklu yıldızlar, dışında, bir yıldıza yerçekimsel olarak bağlı olmayan bir yıldızlararası kuyruklu yıldız bulunmamıştır. Yine de bu kuyruklu yıldızların var olduğu varsayılmaktadır: gezegen ve yıldızlardan kaynaklanan yerçekimsel dağıtma, pek çok Oort Bulutu kuyruklu yıldızını fırlatmıştır ve benzeri süreçlerin güneşdışı gezegen sistemlerde de gerçekleşme olasılığının yüksekliği, büyük miktarda bağımsız kuyruklu yıldızın varlığına işaret etmektedir. Günümüzde, yıldızlarası kuyuklu yıldızlar yalnızca Güneş Sistemi’nden geçerlerse fark edilebilir ve Oort Bulutu kuyruklu yıldızlarından, Güneş’e yerçekimsel olarak bağlı olmadıklarına işaret eden, sert hiperbolik yörüngeleri sayesinde ayırt edilirler. Zayıf hiperbolik yörüngelere sahip kuyruklu yıldızlar da gözlemlenmiştir; ancak bunların yörüngelerine bakıldığında, Oort Bulutu'ndan serbest kalmış gibi durdukları ve bir yıldızlararası boşluk kökenine işaret etmedikleri görülmüştür. Bilinen en dış merkezli olan(eccentric) kuyruklu yıldız, C/1980 E1, yalnızca 1.057 dış merkezliliğe sahiptir, ki bu da bir yıldızlararası kuyruklu yıldızdan beklenene göre, pek dış merkezli değildir.

<span class="mw-page-title-main">Centaur (küçük gezegen)</span>

Centaur, Güneş Sisteminin dış bölgesindeki gaz devleri Jüpiter ve Neptün gezegenleri arasında, tutarlı olmayan yörüngelerde bulunan bir küçük Güneş Sistemi cismidir. Bu cisimlerin yörüngelerindeki tutarsızlık, bir veya birden çok büyük gezegenin yörüngeleriyle kesişmelerinden kaynaklanır. Centaur'ların kendileri, kısa ömürlü kararsız yörüngelere sahiptir ve birkaç milyon yıl içinde Kuiper kuşağı nesnelerinin aktif olmayan popülasyonundan Jüpiter ailesi kuyruklu yıldızlarının aktif grubuna geçiş yaparlar.

<span class="mw-page-title-main">ʻOumuamua</span> Güneş Sisteminin dışından geldiği tespit edilebilen ilk yıldızlararası nesne

1I/ʻOumuamua, Güneş Sistemi'nin dışından geldiği tespit edilebilen ilk yıldızlararası nesnedir. 19 Ekim 2017'de Robert Weryk tarafından oldukça eksantrik hiperbolik bir yörüngede, Güneş'ten döndükten 40 gün sonra keşfedildi. İlk gözlemler, cismin Güneş'ten uzaklaştığı sırada Dünya'dan 0,2 AU uzaklıktayken Pan-STARRS teleskobu ile yapıldı. Başlangıçta bir kuyrukluyıldız olarak kabul edilen cisim, bir hafta sonra bir asteroit olarak yeniden sınıflandırıldı. Yıldızlararası nesnelere ait yeni bir sınıfın ilkidir. Hiperbolik yörüngesinin bir sonucu olarak 2022'de Neptün'ün yörüngesinden geçecek ve Oort bulutunu yaklaşık 20.000 yıllık bir sürede geride bırakacaktır. Nesnenin galaktik diskteki yıldızlar arasında sürüklendiği süre ise bilinmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Encke Kuyruklu Yıldızı</span>

Encke Kuyruklu Yıldızı veya Encke'nin Kuyruklu Yıldızı, Güneş'in yörüngesini her 3.3 yılda bir tamamlayan bir periyodik kuyruklu yıldız'dır. Encke ilk olarak Pierre Méchain tarafından 17 Ocak 1786'da kaydedildi, ancak yörüngesinin Johann Franz Encke tarafından hesaplandığı 1819 yılına kadar periyodik bir kuyruklu yıldız olarak tanınmadı. Halley Kuyruklu Yıldızı gibi adını keşfedicisinden ziyade yörüngesinin hesaplayıcısından alıyor olması olağandışıdır. Kuyruklu yıldızlar büyük bir koma ve onları çok daha görünür hale getirebilen günberi‘leri sırasında kuyruk oluşturmalarına rağmen çoğu kuyruklu yıldız gibi çekirdeği aldığı ışığın yalnızca %4.6'sını yansıtan çok az albedo'su vardır. Encke Kuyruklu Yıldızı'nın çekirdek çapı 4.8 km'dir.

<span class="mw-page-title-main">17P/Holmes</span>

17P/Holmes Kuyruklu Yıldızı İngiliz amatör astronom Edwin Holmes tarafından 6 Kasım 1892'de keşfedilen Güneş Sistemi’nin bir periyodik kuyruklu yıldız‘ıdır. Normalde çok sönük bir cisim olmasına rağmen Holmes, Ekim 2007 dönüşünde bir kuyruklu yıldızın bilinen en büyük patlamasında geçici olarak yaklaşık yarım milyonluk faktörle parlayıp çıplak gözle görülebilir olduğunda dikkat çekti. Aynı zamanda, koma’sı Güneş'inkinden daha büyük çapa genişlediğinden kısa bir süre için Güneş Sistemindeki en büyük nesne‘si oldu.

<span class="mw-page-title-main">C/1980 E1</span>

C/1980 E1, Edward LG Bowell tarafından 11 Şubat 1980'de keşfedilen ve Mart 1982'de Güneş'e en yakın (günberi) bir periyodik olmayan kuyruklu yıldız'dır. Jüpiter'e yaklaşması nedeniyle Güneş Sistemi'ni hiperbolik yörünge üzerinde terk eder. Keşfinden bu yana sadece 1I/ʻOumuamua ve 2I/Borisov böyle daha hızlı bir yörünge ile tanımlandı.

322P/SOHO Kuyruklu yıldızı, ayrıca P/1999 R1, P/2003 R5, P/2007 R5 ve P/2011 R4 SOHO uzay aracı'nın otomatik teleskopları kullanılarak keşfedilen ilk periyodik kuyruklu yıldız'dır ve 321P/SOHO'dan sonra ikinci olarak numaralandırılmış bir isim verilir. JPL Horizons bundan sonra 322P'nin 2019-Ağustos-31 12:25 UT'de enberi'ye geleceğini tahmin etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aktif asteroit</span>

Aktif asteroitler, asteroit benzeri yörüngelere sahiptir ancak kuyruklu yıldız benzeri görsel özellikler gösteren küçük Güneş Sistemi cisimleridir. Yani, koma, kuyruk veya kütle kaybının diğer görsel kanıtlarını gösterirler, ancak yörüngeleri Jüpiter'in yörüngesi içinde kalır. Bu cisimler ilk olarak 2006 yılında astronomlar David Jewitt ve Henry Hsieh tarafından ana kuşak kuyruklu yıldızları (MBC'ler) olarak adlandırılmıştı, ancak bu isim onların bir kuyruklu yıldız gibi zorunlu olarak buzlu olduklarını ve yalnızca ana kuşakta var olduklarını, oysa artan nüfus Aktif asteroitlerin sayısı bunun her zaman böyle olmadığını gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Koma (kuyruklu yıldız)</span>

Koma, bir kuyruklu yıldızın çekirdeği etrafındaki bulutsu zarftır, kuyruklu yıldız yüksek eliptik yörünge üzerinde Güneş'in yakınından geçtiğinde oluşur; kuyruklu yıldız ısındıkça parçalar süblimleşir. Koma, kuyruklu yıldıza teleskopla bakıldığında "bulanık" bir görünüm verir; kuyruklu yıldız ve yıldızı birbirinden ayırmak için belirliyeci bir özelliktir.

<span class="mw-page-title-main">Sönmüş kuyruklu yıldız</span>

Sönmüş kuyruklu yıldız, uçucu buzunun büyük bir kısmını kaybetmiş, kuyruk ve saç oluşturmak için çok az maddeye sahip olan bir kuyruklu yıldızdır. Durağan kuyruklu yıldız durumunda ise tükenmemiş olan uçucu bileşenler, hareketsiz bir yüzey tabakasının altına hapsedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">C/2001 Q4 (NEAT)</span>

C/2001 Q4 (NEAT), derince güneye doğru iç Güneş Sistemi içine getiren olağan dışı, neredeyse dik geriye giden yörünge'si olan bir kuyruklu yıldız'dır. Başlangıçta, zamanının çoğunu güney gök kutbunun yakınında geçirerek uzaktaki evinden ortaya çıktı. Bu kuyruklu yıldız, 24 Ağustos 2001'de Dünyaya Yakın Asteroid Takibi programı (NEAT) tarafından keşfedildi.

Gözlemsel astronomide, bir Güneş Sistemi cisminin gözlem yayı, cismin yolunu izlemek için kullanılan en erken ve en son gözlemleri arasındaki süredir. Genellikle gün veya yıl olarak verilir. Terim çoğunlukla asteroitlerin ve kuyruklu yıldızların keşfi ve takibinde kullanılır. Yay uzunluğu, bir yörüngenin doğruluğu üzerinde en büyük etkiye sahiptir. Ara gözlemlerin sayısı ve aralığı daha az etkiye sahiptir.

Demokloid, bir tür küçük gezegen grubuna verilen genel isimdir. 5335 Demokles ve 1996 PW gibi küçük gezegenler, yüksek dışmerkezliğe sahip uzun dönemli yörüngeleri olan fakat koması veya kuyruğu olmayan kuyruklu yıldızlar bu sınıfa dahil edilmektedir. David Jewitt bir Demokloid'i Jüpiter'e göre Tisserand parametresi 2 ya da daha az olan bir cisim olarak tanımlarken, Akimasa Nakamura bu grubu aşağıdaki yörünge elemanları uyarınca tanımlamaktadır:


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.