İçeriğe atla

26 Bakü Komiseri

Isaak Brodsky'nin 26 Bakü Komiserinin Kurşuna Dizilmesi adlı eseri
Stepan Şaumyan Bakü'de bir mitingde, 1917 (dikkatli bakınca Şaumyan'ın saçıyla oynama huyunu fark edebilirsiniz)
26 Bakü Komiseri'nin 1920'deki tekrar defni (ağlayan kadın Mir Hasan Vezirov'un annesi).

26 Bakü Komiseri (Azerice: 26 Bakı komissarı, Rusça: 26 Бакинских комиссаров / Dvadsat şest Bakinskih komissarov), Ekim Devrimi'nden sonra Bakü'de kurulan Bakü Sovyet Komünü'nün Bolşevik ve Sol Sosyalist Devrimci Partisi'ne bağlı mensupları.

Aralarında Stepan Şaumyan'ın da bulunduğu iddia edilen Bakü Komünü 26 Temmuz 1918'a kadar varlığını sürdürmüştür.

Komiserler

  1. Anatoli Bogdanov – Memur
  2. Aram Kostandyan – Gıda ve Tahıl Depolama İşleri Halk Komiser Yardımcısı
  3. Armenak Boryan - Gazeteci
  4. Arsen Amiryan - Bakü İşçisi Gazetesi Redaktörü
  5. Bagdasar Avakyan – Bakü Komutanı
  6. Eyzhen Berg - Deniz askeri
  7. Fyodor Solntsev – Askeri görevli
  8. Gregoriy Korganov – Askeri Donanma İşleri Halk Komiseri
  9. Grigori Petrov – Bakü Merkezi Askeri Otorite Başkanı, Kızıl Müfreze Komutanı
  10. İrakliy Meteksa – Şaumyan'nın koruması
  11. İsay Mişne - Devrimci Askeri Komitenin İşlerinin İdarecisi
  12. İvan Fioletov - Halk Ekonomi Komisyonunun Başkanı
  13. İvan Gabışev – Silahlı Gruplar Komiseri
  14. İvan Malıgin – Kafkasya Ordusu Devrimci Askeri Komitesi Komiser Yardımcısı
  15. İvan Nikolayşvili - Caparidze'nin koruması
  16. Mark Koganov - Devrimci Askeri Komite üyesi
  17. Meşedi Azizbeyov - Bakü Guberniya Komiseri
  18. Meyer Basin – Kafkasya Ordusu Devrimci Askeri Komitesi üyesi
  19. Mir Hasan Vezirov – Toprak Bölme Halk Komiseri
  20. Prokofiy Caparidze - İşçi, Köylü, Asker ve Deniz Askerinin Bakü Sovyeti Başkanı
  21. Solomon Bogdanov - Devrimci Askeri Komite üyesi
  22. Stepan Şaumyan - Kafkasya Fevkalade Komiseri, Bakü Sovyeti Halk Komiserliği Başkanı
  23. Suren Osepyan - Bakü Sovyeti Haberleri Gazetesi Redaktörü
  24. Tatevos Amirov - Taşnak Partisi üyesi, Süvari Müfreze Komutanı
  25. Vladimir Poluhin - Askeri Donanma İşleri Halk Komiseri
  26. Yakov Zevin – Çalışma Halk Komiseri

26 Bakü Komiseri Anıtı

26 Bakü Komiseri Anıtı

26 Bakü Komiseri Anıtı, bu komiserlerin anısını yaşatmak için inşa edilmiştir. Bakü'nün Sabayil Rayonundaki 26 Bakü Komiseri'nin toprağa verildiği anıt mezarlığın bulunduğu parkın yeniden inşa edilmesi üzerine Ocak 2009'da tarihinde Anıt mezarlık yıkılarak Bakü'deki bir mezarda toprağa verilmiştir. Mezarlığın yıkım çalışmalarında 26 naaş yerine 21 naaşın bulunmuş, 26 Bakü Komiseri Ermeni kökenli lideri Stepan Şaumyan'ın ve başka Ermeni kökenli 4 komiserin Tatevos Amirov, Bagdasar Avakyan, Armenak Boriyan ve Aram Kostandyan'ın naaşının mezarda olmadığı ortaya çıkmıştır. Bunun üzerine Rusya'da yayınlanan Kommersant Gazetesi, komiserlerin lideri Şaumyan dahil 5 Ermeni kökenli komiserin İngilizler tarafından Hindistan'a kaçırıldığını iddia etti.[1]

Film

  • 26 Komiser, (Двадцать Шесть Комиссаров, 1932, SSCB)

Kaynakça

  1. ^ "Mezardan çıkan tarihi şok gerçek". 3 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2009. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti</span> ilk Azerbaycan cumhuriyeti (28 Mayıs 1918-28 Nisan 1920)

Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti veya kısaca Azerbaycan Cumhuriyeti, Doğu Kafkasya'da yerleşmiş ve yüzölçümü 147.629 km2 olan, Müslüman ve Türk toplumlarında kurulan ilk laik ve demokratik devlet. Nüfusu 2 milyon kişiye ulaşan cumhuriyetin sınırları kuzeyde Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti, kuzeybatıda Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, batıda Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve güneyde İran'la belirlenmiştir. Azerbaycan'da en büyük şehir olan Bakü'nün Bolşevik Bakü Sovyeti'nin kontrolünde olması nedeniyle, AHC'nin geçici başkenti Gence olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Çeka</span> Sovyet Gizli Polis Birimi

Çeka, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin ilk istihbarat ve güvenlik teşkilatı. Resmî ismi Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti Halk Komiserleri Konseyine bağlı Tüm Rusya Karşı-Devrim ve Sabotajla Mücadele Olağanüstü Komisyonu şeklindedir. 1917 Ekim Devrimi'nden sonra 20 Aralık 1917 tarihinde Vladimir Lenin ve daha sonra Feliks Dzerjinski tarafından yayınlanan bir kararname ile kuruldu. 1922'den sonra Çeka birçok kez yeniden yapılanmaya uğradı. Sovyet rejiminin karşı-devrimci faaliyetlerin saldırılarına karşı ayakta kalması için hayati önem arz eden bir siyasi-askerî kuvvet hâline geldi. 1921 yılında Çeka'nın bir parçası olan Cumhuriyetin İç Savunması için Birlikler adıyla kurulan örgüt 200.000 kişiden oluşmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Stepan Şaumyan</span> Ermeni-Sovyet siyasetçi (1878-1918)

Stepan Gevorgiyeviç Şaumyan, Ermeni asıllı Rus komünist ve Bolşevikdir. 1917 Ekim Devrimi sırasında Kafkaslarda önde gelen Bolşevik önderlerdendir.

<span class="mw-page-title-main">Meşedi Azizbeyov</span>

Meşedi Azim-bey oğlu Azizbeyov Azeri komünist, Bolşevik devrimci ve mühendis. 1917 Ekim Devrimi sırasında Kafkaslarda önde gelen Bolşevik önderlerdendir ve aynı zamanda ülkesinin ilk Marksistlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Fyodor Funtikov</span>

Fyodor Andreyanoviç Funtikov, Temmuz 1918-Ocak 1919 tarihleri arasında Trans-Hazar Hükûmeti başkanıydı. Demir yolu işçisi ve Sosyalist Devrimci Parti üyesiydi. 26 Bakü Komiseri'nin idamında baş faillerdendir.

<span class="mw-page-title-main">Dmitri Ulyanov</span>

Dimitri İliç Ulyanov - Rus devrimci, parti önderi ve doktor. Kırım Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin ilk başkanı. Rus sosyalist devrimci ve Sovyetler Birliği’nin kurucusu Vladimir İliç Lenin’in erkek kardeşi.

<span class="mw-page-title-main">Sultanmecid Efendiyev</span>

Sultanmecid Efendiyev ya da Sultan Mecid Efendiyev Azerice: Sultanməcid Əfəndiyev, Rusça: Султан Меджид Эфендиев d. 26 Mayıs 1887-21 Nisan 1938 ö.) Azeri devrimci, devlet adamı, Azerbaycan Komünist Partisi'nin kurucularından.

<span class="mw-page-title-main">Alihaydar Karayev</span>

Alihaydar Ağakerim oğlu Karayev eski Menşevik sonradan Bolşevik devrimci, Azerbaycan'ın sosyalist döneminde Adalet Halk Komiseri ve de Askerî ve Donanma İşleri Halk Komiseri.

<span class="mw-page-title-main">Meyer Basin</span>

Meyer Velkoviç Basin, Yahudi kökenli devrimci, 26 Bakü Komiseri'nden biri, Kafkasya Ordusu Devrimci Askeri Komitesi Üyesi.

Gregoriy Nikolayeviç Korganov, Gürcü-Ermeni komünist, Bolşevik Parti üyesi 26 Bakü Komiseri'nden biri.

<span class="mw-page-title-main">26 Bakü Komiseri Anıtı</span>

26 Bakü Komiseri Anıtı, Azerbaycan'ın Bakü şehrinde bulunan ve Bakü Sovyetine bağlı 26 Bakü Komiseri'ni anmak için inşa edilen anıt. Anıtın 1968 yılında açılmasının ardından komiserlerin naaşları anıtın bulunduğu yere nakledilmişdi. Anıtın bulunduğu meydanın merkezindeki heykelde sonsuz alev tutan bir insan heykeli yer alırdı. Kurşuna dizilerek idam edilen 26 komiserin adları anıtta yer alan büyük bir taş kaideye yazılıydı.

<i>26 Komiser</i> (film) 1993 Sovyetler Birliği yapımı bir film

25 Komiser, yönetmenliğini Stepan Kevorkov ve Nikolay Şengelaya'nın yaptığı 26 Bakü Komiserini konu alan 1933 Sovyetler Birliği yapımı film.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Ordu'nun Azerbaycan'ı işgali</span>

Bakü Operasyonu, Nisan Devrimi, Nisan darbesi, Kızıl Ordu'nun Azerbaycan'ı işgali veya Azerbaycan'ın Sovyetleştirilmesi, Sovyet Rusya'nın 11. Ordusunun, 27 Nisan ile 11 Mayıs 1920 tarihleri arasında, bağımsız Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'ni Sovyet Rusya'ya katmak için gerçekleştirdiği askeri işgaldir. Kızıl Ordu'nun işgali, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin varlığının sona ermesi ve Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Samed Ağa Ağamalıoğlu</span> Azeri siyasetçi

Samed Ağa Ağamalıoğlu Sovyet devlet adamı ve sosyalist devrimci, Kafkasya'da 1905 Rus Devrimi'ne katılmıştır. Samed Hasan oğlu Aliyev gerçek ismiyle Ağamalıoğlu, Elizavetpol Guberniyası Kazah bölgesinde Kyrah Kesemen köyünde köylü bir ebeveynin çocuğu olarak dünyaya geldi. Vladikavkaz askeri okulundan mezun oldu, topoğrafya eğitimi aldı. 1887 yılında, Gence'de askeri hizmete girdi ve kısa süre sonra Marksizm okumaya başladı ve sosyalist bir devrimci olup aktif Himmet üyesi oldu. 1917 Şubat Devrimi sonrası, Gence'de Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi icra komitesi üyesi oldu. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin Azerbaycan Millî Şurası'nda Müslüman Sosyalist Blok'tan milletvekili seçildi. Müsavat'ın iktidardan indirilmesinden kısa bir süre sonra, Azerbaycan SSC'nin Halk Komiseri oldu ve 1922 ile 1929 yılları arasında Transkafkasya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti'nin CEC Başkanı ve Başkanlarından biri olarak görev yaptı. 1922 yılında SSCB'nin Sovyetler 1. Kongresinde, SSCB CEC üyesi sonra SSCB CEC Prezidyumu üyesi seçildi. Latin alfabesinin Doğu Sovyetlere girmesine öncülük etti. Ağamalıoğlu ayrıca devrimci hareket ve Sovyetler Birliği'nin doğu bölgelerinde kültür devrimi üzerine birçok çalışmanın yazarıdır. Tanınmış Azeri oyun yazarı Mirza Fetali Ahundov'un Kemalüddövle Mektubları'nın ilk hazırlayıcısı ve yayıncısıdır. Dönemin kültürel ikonu Maksim Gorki, onu "olağanüstü adam" olarak tanımlamıştır ve yeniden düzenlenmiş alfabe üzerine çalışmalarını çok takdir etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hamid Sultanov</span> Azerbaycanlı siyasetçi

Hamid Hasan oğlu Sultanov, Azeri Sovyet siyasetçi, Azerbaycan SSC İç İşleri Halk Komiseri ve sonra Nahçıvan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Memmed Memmedyarov</span>

Memmed Memmediyarov – Azerbaycan'da Sovyet hakimiyetinin tesisi için uğraşmış; Azeri devrimci, devlet adamı, muhalif politikacı.

<span class="mw-page-title-main">Mir Beşir Kasımov</span>

Mir Beşir Kasımov, Sovyet Azeri siyasetçi, devrimci. Neriman Nerimanov'un ürettiği siyasetin takipçilerinden biri olan Kasımov Azerbaycan'da ulusal komünizm politikasının uygulayıcısı olarak da bilinir. İki kez Lenin Nişanı ödülünü almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mirza Davud Hüseynov</span> Azerbaycanlı politikacı (1894-1938)

Mirzə Davud Hüseyinov — Azerbaycan Devrim Komitesi Başkan Yardımcısı, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin 1921 Mayıs-Aralık tarihleri arasında Dış İşleri Bakanı, 1925 yılı içinde Maliye Bakanı. Ayrıca Yüksek İktisat Şûrası Başkanlığı, Transkafkasya SFSC XKS Başkan Yardımcılığı, Transkafkasya SFSC Halk Maliye Komiserliği, Tacikistan Komünist Partisi Merkez Komite Birinci Kâtipliği (1930-1933) görevlerinde de bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Vlas Çubar</span>

Vılas Yakovleviç Çubar, Bolşevik devrimci, Ukrayna 1932-33 kıtlık yılları politikalarının etkili isimlerinden Sovyet politikacı.

Muhsin Necmettin oğlu İsrafilbeyov ve Muhsin Kadirli, Azeri devrimci ve hekimdi. Azerbaycan Komünist Partisi'nde faal biri olarak biliniyordu.