İçeriğe atla

22 Numarada Cinayet

22 Numarada Cinayet
Murder by Death
"22 Numarada Cinayet " (Murder by Death) filminin özgün sinema afişi
YönetmenRobert Moore
YapımcıRay Stark
SenaristNeil Simon
OyuncularPeter Falk
Alec Guinness
David Niven
Peter Sellers
Maggie Smith
Nancy Walker
Truman Capote
Eileen Brennan
Elsa Lanchester
James Coco
MüzikDave Grusin
Görüntü yönetmeniDavid M. Walsh
KurguJohn F. Burnett
StüdyoColumbia Pictures
DağıtıcıColumbia Pictures
CinsiSinema filmi
TürüKomedi, gerilim, suç
RenkRenkli (Metrocolor)
Yapım yılı1976
Çıkış tarih(ler)i23 Haziran 1976, ABD
Süre94 dakika
ÜlkeAmerika Birleşik Devletleri ABD
Dilİngilizce
Diğer adları22 Numarada Cinayet (Türkiye)
Un cadavre au dessert (Fransa)
Invito a cena con delitto (İtalya)
Un cadáver a los postres (İspanya)
Eine Leiche zum Dessert (Almanya)

22 Numarada Cinayet,[1][2] 1976 ABD yapımı komedi filmidir. Özgün adı Murder by Death olan film Türkiye'de televizyonlarda da defalarca gösterilmiştir.

Senaryosunu Broadway'in ünlü oyun yazarı Neil Simon'ın yazdığı filmi, yine sinemaya tiyatrodan geçmiş olan Broadway'in Tony Ödüllü yönetmeni Robert Moore yönetmiştir. Filmin başlıca rollerinde Amerikan ve İngiliz sinemasının oyuncularından Peter Falk, Alec Guinness, David Niven, Peter Sellers, Maggie Smith, James Cromwell, James Coco, Eileen Brennan, Elsa Lanchester ve Nancy Walker'ın yanı sıra edebiyat dünyasının tanınmış ismi yazar Truman Capote oynamışlardır. "Murder by Death", Capote'nin sinemada oyuncu olarak ender gözüktüğü filmlerden biridir. Daha önce birkaç filme sesiyle katkıda bulunan yazar, 1977'de Annie Hall adlı filmde de kısa bir rolde (kendisini) oynayacaktır.[3] Truman Capote "22 Numarada Cinayet" filmindeki rolüyle Altın Küre ödülüne aday gösterilmişti.

Tarzı

Popüler kültürün ünlü dedektif filmleriyle dalga geçen bu parodide aralarında Hercule Poirot, Charlie Chan ve Sam Spade'in de bulunduğu edebiyat ve sinema dünyasının ünlü dedektiflerine göndermeler yapılır. Daha çok da Agatha Christie romanlarında rastlanan "sonunda katil kim çıkacak" (whodunit) türünden klasiklerle dalga geçilir. Dedektif romanlarının/filmlerinin bu alt türünde genelde şehirden uzak bir malikanede bir cinayet işlenir ve ölen kişiyle uzaktan veya yakından ilgili seçkin bir grup insan şömine başında veya yemek masası etrafında vb. toplanırlar ve zeki dedektif kurnazca taktikleriyle bu şahısları kedi fare oyunu şeklinde sorgular ve sonunda en kuşkulanılmayan kişi katil çıkar.

Konusu

Eksantrik milyoner Lionel Twain (Truman Capote) düyanın en iyi beş dedektifini maiyetleriyle birlikte bir akşam yemeği için şehir dışındaki kasvetli malikanesine davet eder. Bunlar Catalina'dan Sidney Wang (Peter Sellers), Belçika'dan Milo Perrier (James Coco), San Francisco'dan Sam Diamond (Peter Falk), New York'tan karı koca dedektifler Dick ve Dora Charleston (David Niven ve Maggie Smith) ve İngiltere'den Jessica Marbles (Elsa Lanchester)'dır. Eve ayak bastıkları ilk dakikalardan itibaren dedektifler ve yanlarındaki yardımcılarının başlarına tuhaf kazalar gelmeye başlar. Nihayet yemekte ev sahibiyle tanışırlar. Ev sahibi Lionel Twain hemen konuya girer ve onları henüz gerçekleşmemiş bir cinayeti çözmek üzere bir araya getirmiş olduğunu, amacının ise suçbiliminde hepsinden daha iyi olduğunu kanıtlamak olduğunu söyler. Twain ayrıca konuklarına tam gece yarısı aralarından birinin öleceğini, gecenin sonuna kadar hayatta kalmayı başaran kişiye de 1 milyon dolar ödül vereceğini söyleyerek ortadan kaybolur.

Sonrasında tuhaf olaylar (dönen odalar, gizli geçitler, konuşan hayvan kafaları vb) ve cinayetler arka arkaya patlak vermeye başlar. Önce uşak öldürülür ve cesedi kaybolur, sonra ev sahibi Lionel Twain ödürülür. Odadakiler aralarında durum muhasebesi yaparlarken herkesin eksantrik milyonerle bir şekilde bağlantısının olduğu ve onu öldürmesi için geçerli bir sebebinin olduğu ortaya çıkar. Maiyetleriyle birlikte odalarına çekilen dedektifler burada kendilerine kurulmuş olan tuzaklarla (bomba, akrep, yılan vb) öldürülürler. Sonra aslında hepsinin bu tuzaklardan kurtulduğu ve ölmedikleri anlaşılır. Aslında uşak da ölmemiştir, hem kör de değildir ve bu işleri o planlamıştır, ama aslında o uşak da değildir, yüzünden maskesini sıyırınca onun Lionel Twain olduğu anlaşılır, ama asında o Twain de değildir, yine yüzündeki ikinci maskeyi çıkartınca altından sağır dilsiz hizmetçi çıkar, üstelik sağır dilsiz de değildir vb.

Filmdeki karakterler

Gizem ve dedektif filmlerinin bir parodisi olan "Murder by Death" de popüler kültürün neredeyse tüm dedektiflerinin ve yan karakterlerinin birer karikatürü çizilmiştir:[4]

  • Filmde Peter Sellers'ın canlandırdığı Dedektif Sidney Wang, Çin asıllı Amerikalı dedektif Charlie Chan karakterinin bir karikatürüdür. Davete Japon oğlu (evlatlıktır) Willie Wang (Richard Narita) ile birlikte gelir.
  • James Coco'nun oynadığı Milo Perrier adlı dedektif ise Agatha Christie'nin ünlü dedektifi Hercule Poirot'dan alınmıştır. Davete şoförü Marcel Cassette (James Cromwell)'le birlikte gelir. (Cromwell'in ilk sinema filmi)
  • Peter Falk tarafından canlandırılan Sam Diamond karakteri ise tıpatıp Malta Şahini'nin ünlü dedektifi, sinemada Humphrey Bogart'ın hayat verdiği Sam Spade'dir. (Spade iskambilde Maça, Diamond ise Karo anlamına geliyor). Sam davete sekreteri Tess Skeffington (Eileen Brennan)'la birlikte gelir.
  • David Niven ve Maggie Smith'in oynadıkları Dick ve Dora Charleston çifti Thin Man serisi filmlerinin sosyetik entelektüel tipleri Nick ve Nora Charles'tan ödünç alınmıştır.
  • Filmde Elsa Lanchester'ın hayat verdiği Jessica Marbles karakteri de yine Agatha Christie'nin bir başka ünlü karakteri Miss Marple'ın bir karikatürüdür. Davete çok yaşlı, neredeyse bunamış bir hemşire olan Miss Withers (Estelle Winwood)'la birlikte gelir.
  • Filmin diğer karakterleri de filmin mekanları ve dekorları gibi bildik dedektif filmlerinden fırlamış gibidirler: Tuhaf eksantrik milyoner Lionel Twain (Truman Capote), kör uşağı Jamesir Bensonmum (Alec Guinness) ve sağır-dilsiz hizmetçisi Yetta (Nancy Walker) ile birlikte şehir dışındaki esrarengiz malikanesinde oturmaktadır ve ünlü dedektiflere bu malikanede davet verir.

Oyuncu kadrosu

Soldan sağa Richard Narita, Peter Sellers, Eileen Brennan, James Cromwell, James Coco, Elsa Lanchester, Estelle Winwood, Peter Falk, David Niven ve Maggie Smith. Sırtı dönük olan Truman Capote. Fotoğrafta sadece Alec Guinness ve Nancy Walker eksik.
Oyuncu Rolü Parodi karakter
Truman CapoteLionel Twain
Alec GuinnessBensonmum
Nancy WalkerHizmetçi
Peter FalkSam DiamondSam Spade
Eileen BrennanTess SkeffingtonEffie Perine
Elsa LanchesterJessica MarblesMiss Marple
Estelle WinwoodHemşire
David NivenDick CharlestonNick Charles
Maggie SmithDora CharlestonNora Charles
Peter SellersSidney WangCharlie Chan
Richard NaritaWillie Wang
James CocoMilo PerrierHercule Poirot
James CromwellMarcel

Kesilmiş sahneler

Filmin ilk gösteriminin ardından dört sahne filmden çıkartılmıştı. Sonradan filmin DVD'sine de eklenmemiş olan bu sahneler filmin ABC televizyonunda yayınlanan versiyonunda mevcuttu.[5]

  1. Filmde altıncı bir dedektif tiplemesi daha vardı, bu yine Peter Sellers tarafından canlandırılan Sherlock Holmes karakteriydi. Holmes, diğer konuklar telaşla malikaneyi terkederlerken, üzerlerinde klasik kıyafetleri olduğu halde ortağı ve dostu Doktor Watson'la birlikte partiye katılıyordu. Bu sahnenin Sherlock Holmes karakterinin telif hakları ile ilgili bir sorun yüzünden filmden çıkartıldığı sanılıyor.
  2. Jessica Marbles ve Miss Withers'ın, yine Peter Sellers'ın canlandırdığı taksi şoförüyle para yüzünden tartıştıkları sahne.
  3. Dick ve Dora Charleston'ın davete gelirken arabalarıyla neredeyse Sam Diamond'ın sekreterine çarpacakları sahne (Bencil ve kaba bir adam olan Sam Diamond, sekreteri Tess'i benzin alması için benzin istasyonuna yürüyerek göndermiştir.)
  4. Willie Wang'ın, Twain'in cesedinin elindeki notu önemli bir ipucu sanarak heyecanlandığı, ama bunu sesli okuduğunda değersiz bir not olduğunun anlaşıldığı sahne.

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2009. 
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Aralık 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2009. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2009. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Ağustos 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2009. 
  5. ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2009. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Truman Capote</span> Amerikalı yazar (1924 – 1984)

Truman Capote, Amerikalı yazar. Truman Streckfus Persons olarak New Orleans'ta dünyaya gelen Capote'nin kısa öyküleri, romanları ve kurgusal olmayan yazıları arasında sinemaya da uyarlanmış Tiffany'de Kahvaltı ve Soğukkanlılıkla da yer alır.

<i>Yüzüklerin Efendisi: Yüzük Kardeşliği</i> Yüzüklerin Efendisi serisinin ilk filmi (2001)

Yüzüklerin Efendisi: Yüzük Kardeşliği (İngilizce: The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring), Peter Jackson'ın yönettiği Yüzüklerin Efendisi üçlemesinin birinci filmidir ve 2001 yılında gösterime girmiştir. J. R. R. Tolkien'in aynı adlı fantezi roman üçlemesinin birinci kitabından uyarlanmış olan film, üçlemenin sırasıyla diğer iki filmi olan İki Kule ve Kralın Dönüşü filmleri ile eş zamanlı olarak, Yeni Zelanda'da çekilmiştir. Birleşik bütçeleri yaklaşık 270 milyon $ olan filmlerin çekimleri 15 ay, çekim sonrası aşamaları da yaklaşık bir yıl sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kara film</span>

Kara film, öncelikle, kahramanlarını çürümüş ve itici algılanabilecek bir dünyanın içine yerleştiren Hollywood suç filmlerini tanımlamak için kullanılan bir sinema terimidir. Hollywood'un klasik kara film dönemi, 1940'ların başından 1950'lerin sonuna kadar uzanır. Bu dönemin az ışıklı, siyah beyaz çekilmiş kara filmleri, Alman Dışavurumcu sinemasından etkilenmiştir. Diğer taraftan ilk örnek teşkil eden hikâyeler ve klasik kara filmlere yönelik tutum, Büyük Bunalım döneminde Amerika Birleşik Devletleri'nde ortaya çıkan suç filmlerinden doğmuştur.

<i>Sapık</i> (film, 1960)

Sapık, Alfred Hitchcock tarafından çekilen, senaryosu Joseph Stefano tarafından psikozlu bir katili hakkında yazılan 1960 tarihli korku ve gerilim filmidir. Film, Robert Bloch'un Wisconsinli katil Ed Gein'nin suçlarından esinlenerek yazdığı aynı adlı romanından uyarlanmıştır. Film, bir sekreter olan Marion Crane ve yalnız yaşayan bir motel sahibi Norman Bates arasındaki karşılaşmayı anlatır. Film Türkiye'de 24 Ocak 1965'te gösterime girmiştir.

<i>Asabiyim</i>

Asabiyim, (İngilizce orijinal adı: Anger Management) Adam Sandler ve Jack Nicholson`un oynadığı yönetmenliğini Peter Segal`in yaptığı Happy Madison yapımı, 2003 yılı komedi filmi.

<i>Pembe Panter</i> (film, 2006) 2006 yapımı komedi filmi

Pembe Panter, (İngilizce orijinal adı: The Pink Panther) 2006 yapımlı bir güldürü filmi. Yönetmenliği Shawn Levy'nin yaptığı film 1963 yılında çekilmiş The Pink Panther filminin yeni versiyonudur. Filmdeki Müfettiş Jackques Clouseau rolünde oynayan Peter Sellers yerine, bu versiyonda Steve Martin Clouseau rolünü canlandırmaktadır. Filmde Kevin Kline, Jean Reno, Beyoncé gibi isimler de rol almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Peter Sellers</span> İngiliz oyuncu

Richard Henry Sellers ya da bilinen adıyla Peter Sellers, İngiliz komedyen ve oyuncudur. Daha çok Pembe Panter film serisindeki Şef Müfettiş Clouseau karakteri, Dr. Strangelove filminde oynadığı üç ayrı rol ve Lolita filminin 1962'deki orijinal versiyonunda oynadığı Clare Quilty karakteriyle bilinmektedir. Ayrıca kendisinin sondan bir önceki filmi olan Being There filmindeki çocuk saflığına sahip olan Bahçıvan Chance karakteri ile bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Boris Karloff</span> İngiliz sinema oyuncusu (1887 – 1969)

Boris Karloff, İngiliz sinema ve tiyatro oyuncusu. Frankenstein tiplemesiyle uluslararası düzeyde ün kazandığı 1931'den başlayarak 20 yılı aşkın bir süre korku sinemasının en büyük adı olmuş, sahnede de kötü karakterleri canlandırarak başarısını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Hercule Poirot</span>

Hercule Poirot Agatha Christie tarafından yaratılan, kurgusal, Belçikalı dedektif karakterdir. Miss Marple ile birlikte, Christie'nin en ünlü ve uzun süreli karakteridir ki 33 romanda ve 54 kısa öyküde boy göstermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Philip Seymour Hoffman</span> Amerikalı sinema oyuncusu (1967 – 2014)

Philip Seymour Hoffman, Oscar ödüllü Amerikalı oyuncudur.

<i>Şark Ekspresinde Cinayet</i> (film, 1974)

Şark Ekspresinde Cinayet, 1974 Birleşik Krallık yapımı dedektif filmidir. Özgün adı Murder on the Orient Express olan film Ocak 1977'de Türkiye'de sinemalarda gösterime girmişti. Film sonraki yıllarda Türkiye'deki bazı televizyon kanallarında Doğu Ekspresinde Cinayet adı ile de gösterilmiştir.

<i>Merhaba Dünya</i> (film)

Merhaba Dünya 1979 ABD yapımı politik komedi filmidir. Özgün adı Being There dir. "Being there" İngilizcede "Doğru zamanda doğru yerde bulunmak" anlamına gelen bir deyimdir. Film çevrildikten tam 5 yıl sonra 1984 yılında Türkiye'ye gelmiş ve sinemalarda "Merhaba Dünya" ismi ile gösterime girmişti. Yıllar sonra piyasaya çıkan DVD'lerinde ise Bir Yerde ismi kullanılmıştır.

<i>Malta Şahini</i> (film, 1941)

Malta Şahini, John Huston'ın Dashiell Hammett'ın aynı adlı romanından uyarladığı ve yönettiği 1941 ABD yapımı filmdir. Romanın bu üçüncü sinema uyarlamasında özel dedektif Sam Spade'i Humphrey Bogart, onun femme fatale müşterisini Mary Astor oynadı. Bu oyunculara karakter oyuncusu Peter Lorre ve ilk sinema filminde oynayan Sydney Greenstreet eşlik etti. Yönetmen John Huston'ın da ilk filmi olan Malta Şahini, üç dalda Akademi Ödüllerine aday gösterildi.

Malta Şahini, Dashiell Hammett'ın 1930'da basılmış dedektiflik romanıdır. Polisiye Yazarlar Derneği ve Amerika'nın Gizemli Yazarları'nın yayınladığı en iyi 100 polisiye romanı listelerinin her ikisinde de yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Neil Simon</span> Amerikalı akademisyen ve yazar (1927 – 2018)

Marvin Neil Simon, Amerikalı oyun yazarı, senarist.

<i>Ve Ayna Kırıldı</i> (film)

Ve Ayna Kırıldı, 1980 İngiltere yapımı dedektif filmidir. Özgün adı The Mirror Crack'd dir. Filmin adı, İngiliz şair Lord Alfred Tennyson'un The Lady of Shalott adlı şiirinin bir mısrasından alınmıştır. Filmin kahramanı Miss Marple, filmde bu şiirden sık sık alıntılar yapar.

<i>Ölüm Oyunu</i> (film, 1982)

Ölüm Oyunu, 1982 Birleşik Krallık yapımı dedektif filmidir. Özgün adı Evil Under the Sun dır.

<i>Bir Cinayetin Tahlili</i> 1959 ABD yapımı dramatik mahkeme filmi

Bir Cinayetin Tahlili, 1959 ABD yapımı dramatik mahkeme filmidir. Özgün adı Anatomy of a Murder olan bu siyah-beyaz film 1962 yılında Türkiye'de sinemalarda gösterime girmiştir. Amerikan sinemasının ürettiği en önemli hukuk ve yargılama filmlerinden biridir.

<i>Joker</i> (film, 2019) Todd Phillipsin yönettiği Amerikan filmi

Joker, 2019 yapımı Amerikan psikolojik gerilim filmidir ve Todd Phillips tarafından yönetilmiş, senaryosu Scott Silver ile birlikte yazılmıştır. DC Comics karakterlerine dayanan film, başarısız bir palyaço ve hedefi stand-up komedyeni olmak olan Arthur Fleck'i, 1981'de geçen bir hikâyede ele alır. Fleck'in zihinsel rahatsızlığa ve nihilizme düşüşü, çürüyen Gotham City'de varlıklılar karşısında şiddetli bir karşı kültürel devrime ilham verir. Robert De Niro, Zazie Beetz ve Frances Conroy da yardımcı rollerde görünmektedir. Joker, Warner Bros. Pictures tarafından dağıtılmış olup, Warner Bros. Pictures ve DC Films, Village Roadshow Pictures, Bron Creative ve Joint Effort ile işbirliği içinde üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Marie-Louise Marjan</span>

Marie-Luise Marjan, Alman oyuncu ve seslendirme sanatçısı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.